장음표시 사용
81쪽
Denique breuiter recensentur rationes, quae Cl. P. I I. Auctorem perm0uerint, ut nemini variolarum inῆ plantationem suaserit. rPessis quandoque in aliis morbis latet. Id quod P. I z.
vidit Noster anno decimo tertio huius Seculi, cum Vindobonae grassaretur. Etenim possis saepius occultabatur sub pleuritidis, catarrhi, et anginae spe cie. Non diu Autem post prodibant bubonesinet carbunculi, certissimi testes pestis. Pleuritis ex propria natura per sudores interdum soluitur. Caussas morborum epidemicorum manifestas esse, et in aere posse quaeri a Nostro ostenditur, et multorum Auctorum, qui inprimis de peste scripserunt, exemplis illustratur ' illudque, quod aeri inhaerest et morbis epidem cis generandis seruiat, texplicatu disset illinum iudidatur. iii Accedit et hoc, quod morbosum epidemicum aeri inhaerens varium sit. Porro disquirit: num per insecta noxiaque paludumessiuuia, illud contagium propagetur l. . Conta gium
semel natum essicax esse, idem et mora acrius forte fieri posse, mutata etiam aeris vicissitudine; attamen sine praedis ponente caussa in corpore ad morbum contagiosum producendum non lassicere. Contagium, in aere natum, non semper huius opucommunicstri probat Cl. Auetor ex inplantatione variolarum, quae tum, cum nullum variolosum contagium aeri inest, pure varioloso in corpus immisso, excitari possunt. Epidemicus morbus in alios intercurrentes et stationarios habet imperium,ae omnino magna profecto cauti0ne, atque perspicuitate opus est in morbis epidemicis curandis.
Id quod Cl. Auctor, iis medendi rationem tradens,
clare monstrat, et multis exemplis eX SYDEN HA-M o aliisque, additis suis ipsis obseruationibus practicis illustrat. Hic
82쪽
aor. Hic de calculo agitur,a Cl. Auctore. Calculi rudimenta adsunt etiana tin urina hominum sanissimorum. Vidit Noster in linteis neonatorum infantum, ceterum sanorum, copiam sabuli nephritici, I satis duri. Atque hoc sabulum, in urinal sanissima apparens vocari p0sse Nostro Fidetur calculus navtivus, delicesque illos praedicat, in quibus hoc tardissime fiat. Licet vero calculi materialis caussa seu rudimenta non tantum urinae, sed et aliis corporis humoribus insunt; tamen ex his solis, alia caussa non accedente, maior facile nasci calculus non virdetur. Atque hanc caussam occasionalem praebet corpus quodcunque insolubile, siue illud sit anima te, vegetabile,ia ut lassile; tisiue in corpore ipso lammetur, siue in illud extrorsum. deseratur: cuidam corporis parti inhaerens, ad se trahenS elementa calculi, etiam an homine, in quo nuspiam ulla dispositio ad calculum obseruata est, et basin nucleumque crescentis calculi essiciens. Vidit Noster calculum renum fuisse factum nucleum calculi vesicae
21 s. Credibile est, in bile et urina maiorem copiam elementorum calculosorum haerere, eaque ibidem facilius adunari posse; intexim nec deesse in aliis
corporis humoribus calculorum rudimenta, omnesque omnino corporis cauitates Calculos continere obseruationes docent. Omnia enim caua corporis
exhalant tenue quoddam liquidum, quod, nisi a venis absorbentibus denuo recipiatur, stagnat et hydropem facit ibi, ubi colligitur. Si viui animalis
abdomen thoraxue subito aperiuntur, sumus quasi e balat, qui manifeste urinosum odorem spirat. Sanguis, e vasis emissus sanguiferis, similis odoris hali. tum prodit. Unde non temere creditur, exhalans illud, suburinosum, aeque continere Calculi Hementa, quam urinam, ac seruire eius formationi.
83쪽
Id quod multis exemplis illustratur a b. S TETEN, ex quibus facile intelligitur, vix loca in corpore humano esse, in quibus calculus non fuerit aliquando inuentus. Inter ea exempla, a AVR II qu0quo
reperimus de calculis uterinis ' , quod a Nostro
omni omnino exceptione maius iudicatur. Reliqua exempla hic nobis sunt praetereunda partim breuitatis ergo, cuius rationem habeamus oportet partim, qu0niam iam multa eorum his nostris commentariis sunt inserta. Quaenam esset calculi materies, multum dis- P. putarum fuit. Relii is hypothesibus hac de re e cogitatis, constat materius calculi solidorum et fluidorum corporis elementi S, quae Vitae seruierunt, partes corporis fecerunt, et ad vitam inutilia re, dita, abrasa motu vitali, separata sunt. Unde patere Nostro videtur ratio, cur tanta diuersitas Observetur in calculis, prout diuersam materiam in prima formatione sua admiserint, aut parteS, Caletllum constituentes, diuersa proportione inter se mistae fuerint.
Cheinica analysis calculorum id quoque, de quo P 33-
nunc agitur a Nostro, C0mmonstrat. Color calculorum fuscus debetur oleo. Ferrum messe humoribus corporis humani astirmatur, atque multis exemplis probatur; an vero basin ac duritiem calculo dare possint serreae particulae, dubitat Noster. Calculosae porro hae concretiones videntur magnam habere assinitatem cum tartaro vini. Vnde et calculus vocatur tartarus animalis. Id quod partim ex formatione calculi et tartari, partim ex solutione utriusque in unis iisdemque menstruis probatur.
84쪽
p. z s. His praemissis, sequitur, ut considerentur illa, quae ad diagnosin, prognosin, et curationem Cabculi pertineant, cum in renibus, ureteribus, vesica aut urethra haeret. De calculis vesicae selleae in capite de hepatitide et ictero multiplici dictum est. Quod si vero calculi in aliis visceribus et locis Comporis haerent; fere semper deficiunt certa signa dia-gnostica. Vidit Noster hominem, qui singulis mensibus triginta , imo plures quandoque Cale los, phaseoli interdum minoris et pisi, interdum alius atque alius figurae, magnitudine, sine magna
moles ta et ita, ut eorum descensum ex renibus sentiret, eorumque aduentum certo praediceret, emimgebat. p. 26 I. Obseruatur in calculo vesicae laborantibus, inprimis magno, Vrinam emingi, longe pallidiorem urina sana, pessimeque laetentem. Calculi albi sunt sere semper fragiliores reliquis; cineret duriores ferrugineum nigri cantem colorem habentes vulgo sunt durissimi. p. 277. Inter signa calculi, cuius diagnosis non semper adeo facilis est, inueniuntur et hic socculamenta et
fila mucosa in urina haerentia. p. 28 I. Tenerae fabricae mulierem, a matre calculosa
genitam, obseruauit Noster emin gere calculum triangularem valde acutum, paullo post urinam subturbidam cum ramentulis albis et copia sabuli nephritici. Atque haec femina ita conualuit, ut per plures annos nulla incommoda calculosa pateretur, licet haereditaria ei inest et ad calculos dispositio. p. 282. Signa calculi renum moti maxime obuia haee sunt: oritur saepe cito dolor punctorius in latere potius, quam in dorso, cum nausea, vomitu, in
quietudine, perpetua mutatione corporis de loco in
85쪽
in locum. Si magnus est calculus, post motus mictus cruentus facile producitur. Signum certum calculi vesicae urinariae esse di p. 287. citur urina alba cum sedi me to mucoso, Crasso, multo, grauestente, quod alii pro pure habuerunt; Noster vero illud non esse monstrat. Tres indicationes curatoriae sunt hic enumer, P. 3O . tae, quae cernuntur in imminutione et expulsione calculi renalis, tandemque in auxiliis palliatiuis, quae ad malum, quod tolli nequeat, facilius tolerandum
quid conferant. Nephrotomiam, quam non adeo dissicilem iudicat cum nonnullis aliiS G. TEN HAAFF 'λ, qui notabilem curationem fistulae, ex adipe renum Orta sibi commemorat, multis et insuperabilibus premi difficultatibus Noster putat. Iam ad lithontriplica Nqster progreditur. Cum p. 3 3.
nempe calculus humanus non sit corpus homogeneum et simplex; sed chemico igne examinatus, similia det producta, atque ex aliis animalium partibus elici igne possint, nimirum sal volatile, aquam, Olea, et caput mortuum nigrum, et Diabile, quod, omni oleo tandem expulsq, relinquit terram non amplius
cohaerentem: non temere arbitrari videntur non
nulli, cohaesionem partium, calculum constituentium, turbari posse, indeque calculqs solui. Qua occasione et Noster aeris fixi potestatem ad cohae,
strat : atque ideo cum aliis calcem vivam, vi praediis in expellendi aerem fixum ex calculo, laudat et magni nominis remedia lithontriplica ex ea parari posse autumat. Quapropter et hi Q IO. STE PHENS remedium lithontripti cum proponit, cuiusvis pendet a calce testarum ouorum et sapono, F et et v. Vertiande ling. te Naartem, Rupes, P. I68 c0mm,
86쪽
et omnino hic aqua calcis, lac et sapo, ut optima quaeque lithontriplica remedia nominantur. Porro et agitur de immittendis lithontriptiessiisdem remediis, inprimis calcis aqua in vesicam. Est quoque in hunc finem instrumentum inuentum, quod ILL. BUT LER descripsit. Uua ursi insigniter Nostro prosuit, in ulcerosis viarum urinariarum malis, ubi nulla calculi signa aderant. Repetitis experimentis, et selo vitae ursi usu, certus Noster factus fuit. Nihil enim praeterea b. s TETEN exhibuit aegris, quam radicum ab theae et liquiritiae decoctum largiter et copiose, quod ab aegris potabatur ad imminuendam et inuoluendam urinae acrimoniam. Vnde Noster asserit remedium hoc laudem mereri, licet de eius vi lithon- triplica nihil certi constet. Liquorem betulae et spiritum nitri reticis Noster. Nam spiritus nitri dulcis soluit calculum, sed vesica non fert illum nisi dilutum, nec ventriculus: ideoque inessicax redditur. Magistra seu lixivium seponis capitale, quod constat sale alcatino fixo, igneo ae cum calce viva parato, aqua diluto, non, nisi limitata dosi et dilutum molli liquido, adhiberi potest. Quae postremo habet Noster de lithotomia, cuius euentum semper dubium iudicat, ea hic non possumus, salvis brevitatis legibus, ulterius persequi.
Iam veniamus cum Nostro ad luem veneream, quae et siphylis dicitur a HIERONYΜΟ FRACA STORIO, qui in carmine, quo luem veneream describit, fingit siphylum, regis ALCITHOI gre ges pascentem, et illorum numero et pulchritudino
87쪽
superbum insultasse soli. Regnauit lues constanter
et uno tenore ultra dueentos et septuaginta annos, cum aliqua symptomatum mutatione. An unquat ahoc in alio morbo epidemico obseruatum Z Quapropter abludere penitus videtur lues Nostro amore epidemicorum. Est contagium, quod sese communicet cum corporibus alio atque alio
Praecipuum signum diagnosticum ulcusculo-p-3 8 svum venereorum est, quod vulgaribus remediis pertinaciter resistant; e. gr. unguento pomato, so bo candelarum, Cet. Cicatricis quoque formatio p. os in venereis ulceribus apparet, in medio viceris fundo versus omnem ambitum, in aliis ab ambitu viceris versus centrum, d Oeente Cl. GOULAR D. Lues venerea plerumque se manifestat in illa parte, qua communicatur, sed non semper tamen, diuersique malignitatis gradus in contagiosa materia luis obseruantur, uti et Cl. AS T RUC notauit, quem, quoad sedem huius morbi, quae non conuenit Cum eius scala assinitatis, non iure a noERHAAvio disientire Noster monstrat. Contagium enim venereum
in tunica cellulosa vel pinguedine adiposa vel muco subpingui irretitur, et sic partibus corporis variis adhaerens illas erodit, vi contagiosa, prolisora omnia corrumpit, dum quaelibet particula infecta nouae insectionis caussa evadit. 3 Species quidem
aerimoniae venereae non satis est definita hactenuS; Omnes tamen partes corporis, molles et duras, internaS et externaS, eam petere et corrumpere posse exemplis a Nosseo multis confirmatur.
Quibusdam de penis mirabilis sabrica praemis p. I S.
sis, partim ob corpora cauernosa tria, cellularum et vasorum sanguiferorum multitudinem et nexum a Ectum rei , ad gonorrhoeam considerandam venit,
eiusque species varias pertractat: cui dein iungit
88쪽
smilem sexus sequioris morbum, fluorem album, seu gonorrhoeam muliebrem. CuiuS varias quinque species hic Noster persequitur. Ophthalmiam veneream quandoque nasci non per metas asin; sed a contagio, oculis ipsis applicato, proficisci, improbabile Nostro non via
detur, et exemplo confirmatur. Adolescens consueuerat oculos urina calente manu eluere, id quod et continuabat gonorinoea virulenta labo rans. Subito oriebatur ophthalmia grauis Venerea, quae dein cum gon Orrhoea simul curata est.
Si ergo oculos digitis, qui materiam veneream Spene expresserunt, id quod saepe fit ab eiusmodi aegris, ob leuameta et dolorum lenimen, fricant hi
aegri, vel nares fodicant, in periculum et OZaenae, et ophthalmiae venereae incurrunt. Solo itaque attactu materiae gonorrhaicae oculos inflammari posse ex superiori exemplo patet. Carunculae, Verrucae, aliae atque aliae excrescentiae, in urethra et viciniis, post gon 0rrhoeam non adeo frequentes, ut vulgo creditur, hic a Nostro considerantur. Varie sentiunt de his Aucto res. Quapropter variae ad illas exstirpandas o currunt methodi. Inprimis hic candelulae, seu cerei T A C OBI DARAN, in censum veniunt. Alii maluerunt vapores crudi argenti vitii, ope infundibuli, in urethram immittere, iisque praeserunt cereo S. Inter quos et S HARPius est referemdus, qui emplastra ex mercurio crudo adhibuit. Hac occasione et de solutione plumbi in vesica Per argentum vivum, a Cl. DAR AN proposita, di
89쪽
serifur. Denique pauca addit Noster de cereis Cl.
De doloribus venereis ostencopis notas Noster, p. 47 eos non augeri ad attactarin, imo saepius a valida pressione imminui. Arthritici vero id non serunt. Quodsi vero ossa in tophos venereos eleuantur duros, tactum et venerei non tolerare possunt. Sincere dicit Noster, quae viderit in h0e m γ p. 47S.bo tractando: laudat eos, per quos professerit, atque indicat rationes, ob quas nonnUllorum CVra' tiones relinquat. Atque sunt profecto hic multa in curatione huius morbi notatu digna vel collecta ab aliis, vel a Nostro accurate obseruata, quae legisse neminem poenitebit. De externo per inunctionem et sussitum, et infer- p. s I9.no cum et sine saliuatione mercurii viui alio atque alio usu Noster tum agit, essicaciamque huius re medii in tuo venerea domanda considerat; proponit dissicultates, quae fecerint, Vt Crederet, argenti viui essicaciam et vim in corpore humano non posse explicari ex eius pondere, et diu
visibilitate solis, sed deberi singulari eius naturae,
per experientiam solam tamen clarae, ceterum Obscurae tribui. Nam aurum e. gr. hydrargyro multo ponderosius, nunquam excitabit saliuationem, aliaque metalla eorumque praeparata nihil officiunt in lue venerea. Praeterea metallica Corpora vix agere possunt in corpus humanum, nisi fue-xint prius soluta in menstruis suis, et sic fluida reddita. Mercurius autem ex sua natura fluidum est, omnesque omnino ideo humores adire potest.
Quam ob caussam, malleabilitate ipsi deficiente, multi v credi
v. RIVS D. tr. s. l. esseis de proparat. de plomb. ete. commem. nostror. Primae decad. supplement. I. P. II 3.
90쪽
erediderunt improprie dici metallum, et appellarunt
aquam metallicam. Quae cum ita sint, sussicit medico nouisse, quid agat mercurius, licet modum, quo agat, ignorauerit. Cur rheum aluum moueat, cur opium somnum faciat Z et optimi, qui de vir,
bus medicamentorum egerunt, nesciunt.
His praemissis et in medio relictis, consideratur a Nostro, qua Via, et qua methodo tuto hydrargyrum possit adhiberi in tuo. Externam mercurii applicationem ob mala inde sequuta, et a Nostro hic collecta: item ob inconstantiam huius methodi, quoad remedii quantitatem, atque eius essectus reiicit Noster, eique praefert saliuationem, quam tu.
tam esse expertus est, praeparatis mercurialibus interne datis excitatam, quae in corpore non diutius morantur, quam par est, nec ad varias corporis Partes, in quibus mercurius tamen inuentus est post externam applicationem, deponuntur. Inter praeparata mercurialia ab initio mercurium praecipitatum album et mercurium dulcem ter sublimatum prae reliquis elegit, et cum saccharo albo in pulvere aegris exhibuit. Ad saliuationem, si opus est, per sudorisera moderandam, commendat dias cor
positionem hic tradit: dosin opii in eo definit atque
cum eo comparat dias cordium FRANC. DE LE BOESYLVII, aliter compositum.
Cum vero Cl. Auctor in morbis dissicilibus curandis, circa solutiones metallorum olim multa tentavisset, quoniam putaret, vegetabilium et animalium partes vix non omnes citius vel serius subigi per vires vasorum et viscerum, ita, Vt humoribus omnino assimilentur, tentauit et vitriolum mercurii, sed dilutissimum, seu mercurium sublima. tum corrosiuum, quem cum aqua, seu spiritu vini, seu frumenti iisdem cum ea clibus commisceri