장음표시 사용
81쪽
I Reus quid, ct intelogatas secundum iura fateriarem
a Reus interrogatus, non seruato iuris ordine, paen pruindenter subterfugere, dummodo mendacium miret . 3 Ams in quibus casibus iure interrogatur a iudice, θ' quom se gerere debeat in respondendo ι rum
r ' Eus is i ture dicendus est: qui causam 'didere aliqua de re in iudicio cogitur.cap. for , de
Verb. sign. s.'. 3 .c. vlt. De quo nunc dicere ancipiamus. Prirnuin scire Reus debet se diuino, ac naturae iure astrictunt admissi scelaris poenas dare., Quocirca: cum a proprio, ac legitimo Iudice iu-rre seruatis legibus de crimine in te rogetur , quam quam non adhibeatur Iuramentum, fateri tame veritatem tenetur. Sanctus Doetor. a. 2.q.69.ar.primo Sotus lib. s.de Iust.& Iur.q. 6.art.primo. Cum verda i nullo iuris ordine de sceleribus veritatem aperira geretur i, mendacio excluse, quod semper vita dum est, eiusdem rogationibus, qua pineit ratione Occurrat,nec se prodat,idque ex sententia D. Ioa nis Chri stomi,quae habetur in c.quis aliqua do,det
82쪽
yn causis 'gidam . 2 6 Iblicum, &apud alios te accuses,&c.Tria igitur sunt, ex quibus Reot respondendi necessitas incumbit. Primuin infainia, alterum indicia expressa, tertium probatio semiplena.His exceptis,iniuste iudex intei
rogat, licetque I eo , aut tacendo, aut ad maiorem iudicem prouocando, aut quo potest modo, tegere Veritatem, argum.tex .in C. si omnia, c. quςst. I. & in c. a.de maior.& obes.&in cap. a.de confess. Samstus
meh.via supinae Sotus etiam qui eodem loco dicit, quod iura omnia , quae patrati criminis euidentiam, accusatore non egere decernunt; tunc locum habent, cum ipse effector, aut per 1 e manifestus est, aut infa-- mia detectus. PKterea i cum a iudice in terrogationes Reo vimoris est)o1serantur,nisi eoru quicquam, 'de quibus paulo superius diximus antecessisse iudicauerit, atque adeo certum habuerit; se ad respon- .dendum cogi non posse sciat. Alioquin perfidus suae existimationis violator arguereturin iuris ordine noseruato, occulta sua scelera manifestaret. Id tamen ego consilij simul cum Soto, Iudicibus dederim et ut priusquam ad criminu consessionem Reos incitent: 'qua id ratione, & iure icere obligentur, aperire non grauentur. At vero optime ait Lia quod nimsumus in leuibus, Monachus Prilato suo,quem pre hum moribus, scientia quoque peritum,& prude tem cognouerit, fictari nulla alia manifestatione as hibere obstringitur. Que omnia,etsi teris omnibus
curanda sint:tum maxime monachienquorum Omue
Iudicij causi emendandi socios suscipiendunν est, e
83쪽
7 Iuram tum g Iudice I regulariter exhiberi. bet, cum iudiciumnon est institutum. Iuramentum Iudex Reo exhibere debet constituto iud cis , cum de publico bono, aut tertia perrume commoda tractatur eod. numq-8 iuramentum ei, de quo dubitatur de periurio ,exhiberi non debet, cum crimo aut facti euidentia, aut linia. Hi pratari potest. ' in .
tio et de a uo , sacrae rei attestatione firm taxsecundum Gostred. de quo nunc accurate a Sam mua . Non detiunt Iudices, qui tam Reo, quam te stibus sinerile tu de veritate dicenda iusiurandum Onerant,tamen id iureian iniuria sat,summa doctis simorum
84쪽
In causis Regularium si morum virorum dissentione certatur. Quae breui -bua a me componenda hac ratione videtur. Constia
a tuto, Iusiurandum t duplici discrimine diuidi, aliud est enim promissorium , de re videlicet futura, quod insti tuto nostro minus deseruit; aliud ver5 est asse torium s ut aiunt) de re scilicet praesenti, atque prae . terita r, quod quidem aut ab Actore Reo ossertur; devolutarium Doctores appellant;quoniam id vel ad mittere, vel renuere utriusque partis in facultate est positum. Aliud, dicendi gratia,Necessarii nomer
3 tibi vendicat. Si quidem t a Iudice Reo, vel Actori
offertur, de quibus per Hostiensem in Summa,in ti- tu. de iureiurando, per Doctores in cap.debitorea, in capit. Quintauallis, in cap. veniens,&in cap.fin. de iureiurando. Hoc itaque iusiurandum ad veritatem eruendam , extorqueri a legitimo iudice, alienum a , lege non est, Sanctus Doctor secunda secundet,qua stione 69.qua vero ratione seri id debeat,sic estod . scriptun o. Ad partium t postulationem iusiurandum osterri nec potest, nec debet. Nam si de clericia, id asseuerauerit Ioannes Bemardus Diaet in sua Practica criminali , cap. i I 8. In Monachis non mi mnori cura id cauendum est. At si iudex proprio consito id ad manifestationem veritatis valere iudicat, oiserendum. idem censet Panormitan. in capit. Cum s super, de consessu senim t non omnibus passim dandum est, sed ijs tantum quorum crimen aut inchoatam , semiplenam ve probationem, aut expres sa indicia habet,aut infamiam. Quemadmodum ex 'Sancto Doctore antedicto loco docetur. Idque prudenter I
85쪽
denter animaduertit Diaz eode loco , addens aliud omni religione, ac cura obseruanduin . Nempe si s la t indicia, sine infamia non satis esse , ut iudex de crimine iusiurandum tribuar. Vsque adeo nepe iuri j virus serpat, aut occulti criminisdetectio consequatur , ratio habenda est. Idem enim auctor di ctiat. Errant apertissime temerari quidam iudices,& qui Crocodili more, humano languine delcctarsetur; itarimque post capturam millo facio persisnarum discrimine, a captis omnibus, delicti iuramentum exigunt , cum sepius leuia quς iam indicia cau- sam praeititerint capturae. Hactenus ille. Sed quid eudum , cum timetur deperiurio, Iusiurandum pra beri ne debet i Quem nodum facile hac distinctioneditsoluimus. Dans iusiurandum,aut instituit iudicium, aut non : sr iudicium non instituit, i n fas plane esset , iusiurandum tribuere nisi honesta catasa. At si iudicii ordine flagitante id detur, ID cet profecto, quando aut publici boni ut tertiae per- 'senae incommodo cohsulitur. Neque tale iusiurani dum iudex praetermittere potest. Panorm . in capita Uiui clericis,du cohabir.cler.& mul. QDd si neque tertiar personae: neque pub. boni ratio id desiderari dubitandum non est, id este iniustum, & homicidio perniciosius, urasserit Card. in Clement. vni.de iur 8 iur. Cum namque aut factitetiidentia, aut idoneistellibus crimen admissum probari potest;non modo ius, sed ratio stridet, ut qui in suspicionem probabilem apud iudicem v cnerit deperiurio, adiurat du nec cogatur, nec ulla ratione permittatur. Quodeni in
86쪽
DedrinisTUguiarium. 6y . enim si litteras nulla Praelati venia Monachum cria sisse, aut nummos in cellula clam seruasse Prflatusiue testibus, sue rei evidentia cognouerit: Reumque de ijs postea interrogans , ille asseuerater neget. ispiam licere unquam asseuerabit,ei de hac re iusiurandum offerri, cum probabili fisspicione sciat eum periurium admissi um t Quae quidem omnia habentur a Panormitano in capitu.fin. de iseiuran. Nec ab iis diuersa de testium iureiurando asserem. da sunt.
De criminum varietate. op. XVII.
s V M M A V M. x Ob quam eausam subire iudicium debet. a crimina quadrifaria ratione di inguuntur H graum, grauiora, ct grauissima, O qua . 3 In criminibus pumendis hora num, aetatumque ratio
QVONIAM autem subire iudicium idci
co Reus t debet , quod criminibus se obliga uit, ob id criminum varietas accurate describenda est. Nam licet in superioribus bipartito discrimine accommodate fuerint a nobis diuisa modo minurius eorum distractionem faciemus . Siquidem ex facinorum magnitudine, vindicis etiam ratio sumenda
87쪽
est, vi 24. Regulae nostrae cap. continetur Crimimi a itaque perite quadrifaria i ratione distinguuntur. Nam alia leuia appellatur, ut ea in quibus dolus non adest,& per imperitiam, vel culpam sine dolo aguntur: aut quando res in qua versatur minima est: P nor.in cap.tuae,' de rinis. hoc autem in genere ea ex stimanda sunt, quae in cap.de opere manuum quotidiano explicantur, atquede his qui ad mensam, vel ad laudes tarde occurrunt , in cap. 6. Grauia vero ea sunt , quorum ratio in cap. quod post completorium nemo loquaturiapertissime traditur: quibus,& ca nium esus , scurriliumque verborum prolatio adnumeranda erunt,cum ex regulae contemptu fiant. Ad grauiora censenda sunt,de quibus in cap.si de excommunicatione culparum agitur. Quo loco Card.Turi rem .di limiter animaduertit, sex giisdus crimina manifestὰ describi. Postremo grauimma nuncupari merentur , quae ponuntur in cap. 18. de ijs qui se pius correcti,n5 se emordauerint; hoc est animi perui'cia , ac petulantia, & svraiunt incorragibilitari grauissimo criminis loco habenda sunt.Uerum enim in ijs facinorum gradibus quamuis plurimum iud in arbitris,deferendum sit, ut Pan.indicto cap.tuae,3 asserit; hominum t tamen , aeratumq, ratio prudenter habenda est. vi colligitur m 3 o. Regulae cap. D pueriSminori aetate. Sed ratione quoque hoc discrimen accipiendum est, ut in leuibus fecimus, & quidem grauia ea iudicanda sunt, in quibus,&doluSinest,-magnum Resp. aut alterius personae incommodum assertur. Grauiora vero ea esse sentio , quae
88쪽
uis generis exemplum, periurium, furtum, con- itumaci , castitatis violatio, ac voluntariae paupertatis, acquisito peculio, corruptio. At grauioris p Τblica scortatio, vel Sodomiticum vitium, caeteraque eius generis perniciosissima scelera. Grauissima autem erunt, suscepti criminis nulla emendatio, animi obduratio, qua non modo salutarem emendatumem admittere refugit; sed etiam temere minis, & pr . incitate deprauata, facinora defendere, aut verbis,mut re ipsa nititur. Omissis ergo culpis leuioribus, iudicij vis omnis in tria reliqua genera, conferenda erit. Debent vero Praelati studium suum ijs recta considerandis conferre: ne horum discirimen, iustruriae detrimento confundant.
S U M M A U M. x omnis regulainis obferrinismisviolatio, exceptis tribo votis, leuis est culpa remoto contemptu . α Nynen aequum regulames obstruantias sub moretussis ρομν eati poma ab ausu praecipi. 3 Horarum mnesims voluntaria G.
89쪽
nis ratio flasitat in sermonem faciam; decuti parum , & s erum varietate pauca disseram, ne mecum ipse in his commentationibus pugnare videar. Equidem silentii t transgressionem , aut
carnium esum, caeterarumque obseruatiomim regularium sexceptis tribus votis in violatione omni sprofecto exploratum est, in leuium numero culparum haberi debere. Nos tamen superiori cap. inter graues retulimus contemptu adhidito. Nam si ille absit , ex Regulae proprio cap. leuem esse culpam in dubium vocari non debet. Dicitur enim quia si i Mentus fuerit quisquam hanc praeuaricari taciturnia ratis regulam, grauiori vindictae subiaceat et excepto,s necemias ho6itum superuenerit, aut forte Abbas alieni aliquid iusserit. Cum namque usu venire pocst, ut citra culpam , eorum obseruatio praetermittatur, profecto conficitur, ut genere quidem suo exiatiale crimen non sit, idque ex eo con nrmatur, qu niam exterior ad eorum obseruationem rina constituitur. Iam vero Sanctus Doctor, ει unda secundet, tu one 96. articu. s. &quolibeto ao.id perspicuis rationibus probat. Necnon Panormitan.in cap.priamo, de constitiitionibus. sed tota eius controuersis
an hoc versatur, quidnam sit illud quod deprauatum contemptum pariate De quo idcirco ego modo rationem habere noIo , quoniam maiore id indiget perscrutatione, & nos ad finem properamus. Optimo autem consilio id admonere alienum non duc
90쪽
yneausis evilurrum a Plurimum quidem l aberrare eos,qui silentii obse
uationem; δc abstinentiam a carnibuS,Nteraque generis eiusdem sub peccati lethalis poena scinanda iubent: quodque ferendum non est; aiunt, Quisquis id fecerit, ego lethaliter peccare decerno. quasi perniciosum me peccatum in voluntatis arbitriositum 3 non sit, Min prςcipientes Cum tamen i peccatum Diuo Augustino teste adeo sit voluntarium , quod si non esset voluntarium, non esset peccatum. Adde etiam,quod exitiale peccatum,hoc comittitur, quod reno voluntatis impetu,aetio in re, generesto m-a, versatur : non autem quod aliquis iubeat exciasio Deum, atque Ecelasiam sanctam, quique pecuiniari quodam Diuino afflatu,pricepta edunt.) Prgtorea cum ijs culpis poena a Patre nostro Benedicto ex terior constituatur, mortiferi ai minis suo proprio genere vim non habere conuincitur. Nam in c. 66. de ijs qui in alijs quibuslibet rebus delinquunt, ait . ' Quod si animae peccati causa fuerit latens, Abbati tantum , & spiritualibus senioribus patefaciat; qui sciant sua curare, & aliena vulnera non detegero, aut publicare. Etenim prius de exteriori poena trans grentibus constituta , sermonem fecerat; quς quiadem culpae mortiferi, non semper coniuncta est . 'inquam sentetiam Dominus Bernardus Abbas C
sinensis in prima parte speculi quam edidit in Reguli nostrae explicationem,dicit. Pro murmuration ,& silentij post completorium trasgressione, Pius P tor rinam inducit temporalem in Regula. Ρostrem' Praelatorum in voluntate minimὸ coniti tutum est, r