장음표시 사용
191쪽
quam fiant coloris lutei rubeant. haec in summa est horum colorum natura,quorii in quilibet amplissimus est multosque sub se modos continet pro temperatura opaci dc luminis, quorum singulos enuntiare neque cst instituti nostri, neque fere possibile. Tum sciat si quis intuebitur colores plantatum virides omnes,innumeros tamen colores florum, fere infinitos modos etiam temperamenti in singulis, lius dei est nosse & fac re. praeclare Plato in Timaeo, qui hoc inquit focere quaerit, ignorat quid intersit inter deum &hominem. Ille nanque de nouit mensuras omnium & temperamenta, rursusq; facile dissoluit: homo neque praestare hoc potest opere ipso,neque nosse. huiusmodi est colorum natura. Verunon semper spe es cuiusque coloris oculis nostris offertur talis qualis sua natura est,sed lumen diaphani quo medio videntur colores de illustrantur, plurimum facit ad cuiusque coloris apparentiam: hinc fit qubd multa quae interdiu apparent viridia . noctu caerulei seu purpurei coloris esse videntur.Item lumen ipsum sepenumero assicitur colore diaphani per quod peruenit ad colorem qui videtur, sicque color dupliciter inscitur. Nam & qualitate luminis qui illustraturassicitur,& aduentitio illo colorequo lumen affectum est: hinc fit quod raro tales nobis appareant colores queses reuera sunt. Euenit illud etiam quandoque ut in re quapiam multi.pr
pinquique sint pori quibus aliquo colore tinctis
192쪽
DE ELEMENTI sinsediisque tota ea res videatur esse illius coloris quo tincti sunt pori, cum tamen ea res interius natura sui alium colorem habeat. hinc est quod videmus non ullos lapides atri coloris trahere luneas candidas,co quod eoru pori tincti sunt atro colore fumi,a quo concrctus est lapis, & postea coactione lapidis per minuti illos poros cxprcssiis: quaobrem ater videtur esse lapis,cum tamen sui natura & interius sit candidus. Is color conspicitur, cum comminutis poris in linea protracta,partes tantum & ramenta lapidis sunt. Contra alia obtincturam flaui coloris videntur esse, cum tamen minimae particulae ex quibus constituta sunt,colorem atrum habeant. Non dissimili ratione ea quae arte tinguntur ingrediente ac subeunte colore intra poros propinquos adeo,&sic implicitos ut interualla praesentiatur,tincturam capiunt, quae in multis adeo est tenax ut dilui non queant. haec colorum genera innumeraeque species artificio λ pictoribus temperantur dc commistentur, interdum alij aliis euidentioribus se perponuntur, adeo ut infinitos ferdfaciant colorum modos. Natura quoque in animalium villis, in plantis earumque fructibus &ssoribus ita commistet & digerit,ut omnes praestantiori ingenio praeditos flamma admiratio
capiat oblectatioque non mediocris, cum solertiam naturae in illis contemplantur : videtur autem naturatum materia variatum digestione diuersa in efiiciendis tot coloribus. Sed color villorum
193쪽
villorum animalibus plerumque fit intra poros cutis. In fructibus vero & foribus plantarum multum faciunt solis radij, qui admixti coloribus plantarum , pro copia & qualitate nutrimenti, & natura plantarum pulcherrimos variosque
colores assingunt. Hinc est quod plorumque in
animalibus colores Virides, punicet,lutei, innu-
merique alij conspiciuntur, qui passim sunt in foliis,fructibus, & ssoribus plantarum. Q Id si
quae aues ut pauones, columbar,galli hisce colo ribus sunt pictae,cum plumae ex cute exeut,utiq;
eis non sunt insectae coloribus, sed postea illustratae radiis selis & lumine aeris que imbibunt, quae idoneam naturam habent coloribus illis, pinguntur. Sed de coloribus plantarum & animalium sigillatim non est instituti huius a nobis operis,sed ad eam philosephiae partem pertinet, quae tractat de animalibus & plantis . nobis hactenus dixisse satis, sicque deo bene iuuante ad calce instituti a nobis operis peruenimus. Nam& de elementis,quatenus mundum constitu ur, itemque quatenus mixta consciunt tractati nem peregimus:itemque de eorum mixtionem
consequentibus, quibus vel apta vel inepta sunt mixta ad passione im quampiam recipiendam. Adiunximus breuem tractatum de complexionibus quae mixtionem sequuntur. Postremo tractauimus de saporibus, odoribus, & coloribus, quae communia quaedam accidentia sunt mixtorum fere omnium de quibus mixta immutare
194쪽
DE ELEMENTI s. sensiis possunt, ubi constitit pressimiae gradum nostrum hoc opusculum, quemaumodum in fronte statim lectoribus proposuerat. stupra haec sunt naturae & propria accidetia mixtorum corporum homogeneorum,ac deinde natura plantarum & animalium: quorum corpora organica sunt horum formationis & figurationis causa. Supererat vires calidi, frigidi, humidi& sicci, mixtionEmque elementorum tractare, sed na- rurae artifici, vique generatiuae est attribuenda. Haec omnia contemplatur philoisphia, ex hisq; ad vim caelestium corporum & mentium illa mouentium: indεque sit buehitur ad primam rerum omnium causam .Quare nunquam satis dignἡ prout de hominum genere merita est) laudari poterit diuina haec scientia, quae homines euehit ad deorum immortalium commercium quoddam, & ad supremi summiq; boni cogniationem. od tota natura appetit cuiusque prinstantiam & excellentiam exprimere, de imitari conatur pro viribus sibi tributis. Cui semper gendae stant gratiae & laudes decantandae pro ineffabili eius bonitate de innumeris bonis naturae hominum praestitis, quorum praestantissimum iure existimari debet philosophia quae nosessicit prope diuinos. FINIS. Deo optimo maximo laus inexplicabilis.
195쪽
. sys CIPIONI s CAPICII DE PRIN-cipiis rerum, ad Paulum tertium
A T V R AE mundis cano quaesemina primum, Q mc cause fuerint, atque unde exodidia rertim: Arduus, sirent tantis modo numina coeptis,
Er eousque labor,lom qui corda tenebris soluere,c optata valeatperfundere luce. Hos mea num fluctus,haec nare per aequora puppis Audet, ' intacto sua credere ela profundo' Rex superum Uersquepatris mens Ῥηica per quem
Ipsa parens vires natura accepit, ortus: Quo sine mortales longu erroribus ane Complentur miserae tetra calione mentes, Annue, ν his vires tribuens ingentilus aequaWPollicitis,per te eduxit quas conditor Osi is Immensi,arcanad da rerum pandere causis. Et tu, quem clarae iampridem gloria rentis, Et tua praecipue irius immisiuitat , Sive feros arces Turcas orientelii que Te manet ille laboriformidato que coerces
Imperio populos, π Christisigna reposcis,
Optatamque diu terris das maxime pacem Fannesi, Isis tandem paris ocia rebuό: seu gentis te cura piaesanctu que moratur Rest nis amor,aum tum diuersi sequentum
196쪽
Hac si perbambigua floruis formidine mentes, Et certa in aper m prodit flententia lucem: Ignota uda pande maris, tenuemque procellis Eripe,c ad tanti cymbam rege marmoris oram. Perpetuae trastus telluris, a laque ponti A Equora caerulei,caelique immensa profundi Miratistatia, oe' mundum fulgentibus astris Di tingui, ario ferri aga odera motu Solerti ingenio mortales,abdita nosse
Naturae arcana, mundi indagare latentes Tentarunt ortus, da tque cupidine rapit Quaerendi in rebus rationem,quae hi cecreandis
V is sit,sicrutantes quae genitalis origo,
Inuenere Ῥiam,qua rerum cernere causa
Primaque nascentis possent exordia mundi: Dumque animo naturae Utantsiecreta parentis, His diue1 a siuper decernere conti, impar Vt Ῥotum est cunctis,nec mens mortalibus Ῥna, Tantarumque ortus rerum penitusque latentum Auressos aperire,globus caliginis atrae Obtexit magis, eque alijs innectere nodos puerunt alios,*no centsimque soluto Implicuere,nous que Ῥnquam non defuit error. Isse igitur quicunque fuit qui tradere primus . Haec potuit statuitque nouo primordia mundo, Et qui coeperunt naturae prodere causis, Principio finxere rudem nec corpore certo Informemque obum: arias unde omnia prim mDiscreta in formas,rerumque effluxerit ortus. Nanque hi duae Ῥacuo nascuntur in aethere,ressus
197쪽
moque ferax paritim falsi quae stagna profundi,
Miri cis concreta modis,dum sumere cernunt
Haec aliam,atque illa aliam subrepere siensim
Naturam penitusique noua mutare priorem:
In Ῥariasque eadem siemper c ille figuras,
Inque abas rursus species extin ta nouari, Omnigeno haud Ῥllam statuere in corpore formam. . Hanc ortum duxisse rati genitalia partes Dufia per expressas orientis siemina mundi. Inque ictoo sint Πneratim unde omnia nasii, Materiam latuisse rudem,confusaque certas Reddenda inspecies cunctarum exordia rerum. Hinc chaos id Graii dixerunt nomine,prima insed cause nondῆ expromptae, issique abdita matris Naturae,rerumque forent ibi corpora,nullas Formata in partes,tantumque incerta facultas,
i prima in species coalescere stemina possent que siuas,nocsque opus admirabile mundus. Id vero, ieri possent Ῥnde omnia rorsus Principio posivere carens,nullumque putarunt Huic ortum posse,auistatium praesicribier aeui, Materia haec fuerit cunctis quod prima creandis: Dum non ex alio potuisset Dier, esset Q bndontigenitum quod non hinc sium erit ortum: Ne eri e nihilo,quia corpora quaeque identur Ex alio gigni,inque aliud corrupta resolui. Haec illis ratio,quis primis nostere curae semina certa fuit rerum,decernere fuasit Tedurem,σ quicquid circu banc dis nasitur,orωn Principio ex tuo ateque patentia caeli
198쪽
Moenia conuexi,atque orbes duxisse corustos: Hanc longum se fati idem quos impulit ardor
Naturae effectus studio indagare sagaci,
Ante alios Phurij regio quis laeta canopi, Et fortunati suadent stagnantia Nili Flumina,mortales illinc contendere primos Ia lucem eductos: π qui lammantia mentem A ira siler xigilem atque excelsi culmen Obmpi Tostentes,seis que Ῥium,lunaque meat
Sunt primi variossicrutati;σ quo vaga motu dera volvantur,seruent quemfra tenorem, Q ira regere humanos caseus oriφquefuturae
Euentum stellas,atque hinc si posse putarunt
Ipse qui maneat mortales'is ab ortu Praesagire, Moy patrio de nomime dicti. Haec igitur sese extendens,lateque recepta Ancipites primo inuasit sententia mentes, Obtinusique diu,dsnec Olenia maior A crius humanos animos exquirere causas Edocuit rerum, epitque patessere longus Paulatim,quisie cunctu olfh t error: Nanq; animaisuerseum est,riues quae educit auctat Natura,haud aliter prodire in lumina tritae semina, ni e certis capiant haec certa peremptis' Corporibus,neque proferri genitabile quicquam Alpicere est, ni cuiusiquam μblata recedat, Alteri que obitu nocendo forma nouetur: causi etenim certa est rebus resiluta creandisi Materies apta in certam si vertere formam. Et quia tam 'varias species cy' corpora quaeqVeE certis
199쪽
i, E PRINCIPIIS RERUM IOIE certis gignit rebus natura,nec xltis Sueuit ab ince=ta partes expromere matre. Haudquaquam dederit quod rerum femina cos Cunsiarum certa .incertum infectumque putarunt:
Vec potuisse sua specie formaque carere
Formata in lucem quod cunfia eduxerit,inde Lumina caerulei set orta nitentia mundi. .
um erit xnde ua immensi istumantibus Ῥndis Circum siepta martis tellus primordia mater, Quu rerum Ῥarias peperit fecundosiguras, Vmbriferas Ῥolucrum sides,oluasque irentes, Arboreos fetus, ruges uauesique liquores: Diuitibu que aurum venis canique metalla Argenti,π cbabbum sobrique effuderit aeris: Ex quo tot pecudum facies, ormaeque volucrum Principio,s' mo Ira omnigenia sunt ducta natantum.
Vnde etiam humani species pulcherrima fusi
Corporis,aetheriae donati munere mentis.
Ergo materiem uerit quae rebus origo Omnibus,informem patuit non esse rudemque. Praeterea qtiod non vera ratione putarint corpore ab informi naturae semina oriri, Inde etiam aspicere est tenues quo lucu in oras Non aliter quicquam prodit,nec concipit γsios Jpsa parem foetus,perimat ni corpora quadam. Niris functa modunnitalia foedera soluens, Hinc factura nouu natura exordia rebus, Atque ita drodium patiens obeunte priore In liquidas auras extincto e corpore formi, Materies aliam in faciem mutata restust.
200쪽
sic alia atque alia in lucem natu profundit
Semina,s' noura iterum manare figuras
Cernimus unque alias stecies sic cuncta renasci. are non poterit corpus formarier Ῥllum,m iis lathi aliud perimat compage soluta, a prior alterius conflabat forma perempti: μNon etenim quicquam si ni certa intereat res. Sic aliud porro ex alio fit, is noua passim Exoritur proles forma cedente priore. pice brumali torpet cum friure caelum Extrema in scythiasieltiaue Propontidos oris Flumina,quae volucri cursu lata arua secabant, ut Didam linquunt 'mam,rapidumque liquorem In pigram glaciem durataque corpora mutant: . Mox ubi bolpropius radios intendit,σ acrem Disseruens Demem concretas verberat undas, In selidum densata gelu, itreumque rigorem Liquitur in fluuium species re Aluta rapacem. sic etiam liqui las fundit cum concaua ζιιιμ sub rigidis spelunca iugis,quae diues opimi Lucanus pecoris curuo prosicindit aram, In lapides tillans humor concrescere duros Cernitur,c molia paulatim astrinper nau: Non sicus ac terram denset cum sis ius aer, Vis tectis labens aut stentibus humida ramis, stillandi τt linquat morem,quaeque)da ebat Inoctem conuersa rigens iam stiria pendet.
cernis item nerans tormento inclusius aheno
E salice ambusto,nitroque e sulphure pului immisit rapidum si xim conceperit ignis,