장음표시 사용
241쪽
tur: quia de homine dicitur,quod
. Operatur , quod generatur , &alia;quae tamen de partibus, non dicuntur. Ergo totum realiter a
partibus distinguitur. Resp. poterat quod ea, quae realiter prςdicantur de toto, praedicantur etiam de partibus simul sumptis.Partes naque simul
sumptae ,& vnItae realiter operanis turn generantur realithr. Dices: De partibus verificatur componere totum. De toto autem non veri ficatur, quod se ipsiam componat. Ergo aliqua verificantur realiter de partibus, quae non verisi cantur de toto.
semptae , & unitae solum compo nunt formaliter, quatenus sunt causa formalis totiusmon tamen Componunt materia lithr. Sed partes simul su naptae,& unitae , dc ipsium totum supponunt pro eo dem cum λladi tinctione ratio nis inter utrumque. Alclius tamen hac soliti. relicta resp. Quo i,ut aliqua di Cantur de toto , quae de partibus non dicuntur sussicit diit inctio rationis forma lithi per intellectuin, & fundamentalis a. parte rei, quae quidem verh reperitur inter totu, Sc partes simul sumptas,dc unitas. Sicut desinitio costituit definitum , de quo non dicitur , qaod conitituat se ipsum. Et tamen definitum , di definitio sollim a merunt dulinctione rationis, Sc non excludentis, dc exinas simγω, clusi, sed penes Implἰcitum , dc explicitum. Et ratio omniumen. Quia haec praedicata,quae de aliquo dicuntur , i non de allo secum identificato , sunt praedicata appellativa,& ita appellant supra unum ratione ab alio dis tinctum , & fundamentaliter a parte rei. Unec de rationali diciatur, quod facit differre homine ab equo;non tamen hoc dicitur de animali, quamvis animal, dc rationale idem realiter sint. 3. arg. Inter causam , dc effectum realem datur realis distinctio.Nam idem realithr nopotcst causare se ipsum. Sed par tes simul sumptae , dc Vnitae cauta sani realiter totum. Ergo totum realiter distinguitur a partibus simul sumptis. Prob. min. Quia partes realiter causant totum. Non divisae,& separatae. Ergo simul sumptae,& unitae. Resp. I.dist. min. Simulta.
te concomitantiae : conc. min.
Simultate causalitatismeg. minai cons. Quia partes non caulant totum simul sumptae simultate Causalitatis. Eo quod partes simul sumptae sunt realiter iplum totum; usant tamen totum sia mul sumptae simultate Conco mi tantiae , quatenus non unasO la causat, sed materia , ut realiter dii tincta a forma,rccipiendo for ma causat totu:& forma actuadomateriam totii similiter caulati. Et ideo caiisalitas unitas concomivitatur causalitatem alterius.Cos
242쪽
quenterque causant simul simul- guntur a toto. Quam soluti
tale concomitantiar : totum ta- nem satis probauilem iudicamen ab illis prout sic realiter dis- mus. Aliter tamen, & fortase tinctum est. melius,& clari Dices: Aliqua datur causa i. ad arg. resp. Partes non adaeqtiata totius.Sed non alia nisi esse causam extrinsecam totius, partes simul sumptae. Ergo simul quae per emanationem extra se sumptae causant totum timuitate producit effectum s sed esse cauis causalitatis. Prob. min. Forma sam intrinsecam illius .Quia cauindi viiivh a materia, & materia di- sant totum per unionem intervisive a forma non est causa adaeia se,& communicationem tui. Et quata totius. Ergo causa adaequa- ita non debent realiter a totora alia non est, nisi partes simul distingui. Eo quod causa intrin- sumptae. . seca non debet esse realiter dis . Resp. neg. min. & ad prob. tincta ab estectu, quem intrinsedist .ant. Divisive divisione unio- ce causat, & simul ipsum consti- ms: conc. ant. Divisione causa- tuit.Exemplum est in diffiniti litatis: neg. ant. &conseq. Licet ne,quae causat intrinsech diffiniis namque materia, & forma divi- tum:& in quacumque forma,quae sue divisione unionis, id est , ut In genere causae formalis causat separatae , & divisae non sint cau- effectum intrinsecum. Et ramensa adaequata totius, sunt tamen inter diffinitionem , & diffini- causa aciaequata divisive, divisio- tum realis distinctio non est: necne causalitatis, id est, materia ut inter formam,& intrinsecum eia exercet causalitatem in sormam, sectum. Siquidem effectus in- dc forma similiser, ut concomi- trinsecus nihil aliud est, quam tanter exercet causalitatem In forma ipsa subiecto communi-
materiam, ausant adaequale tΟ- Cata.
rum. Quod est, ipsum causare Sed inst. Idem non potest
simultate concommitantiae, non Causare realiter se iplum. Ergo si tamen simultate causalitatis; sed partes simul sumptae caulam rea- pro uno priori materia recipit,& liter totum , tanquam causa in forma recipitur, & pro alio pos- trinseca, & formalis ipsius, d teriori forma causat informania bent realiter ab illo alitingui. do. ρος causalitates adinvicem se Prob.ant. Inter causam,& etlecta Prςcedunt in diverso genere cau- realem datur realis relatio, bc decae, & adinvicem se commitan- pendentia realis .Sed eiusdem ad tur. Et ideo simul causant simul- se ipsum non potest esse relatio, eate concommitantiae , in qua vel dependentia realis. Erg.
consideratione realithr distin- idem non potest realithr caulam.
243쪽
intrinseca respinu materiae, di materia respectu fornaae. Et tamen realithe distinguuntur .Ergo numquam idem potest realiter causare se ipsum. Resp.dist .anta anquam cauisse extrinseca , vel inadaequata:
Conc. ant.Tanquam causa intrin .seca, & adaequata: neg.ant. Et adprob. dist .mai. Inter causam eX-trinsecam , vel inadaequatam: . Com.mai. Intrinsecam adaequa
cons. Lichi namque inter Cauissem extrinsecam , vel causam in adaequatam, &effectum detur realis relatio,& dependentia reaialis; non tamen inter effcchum, &causam intrinsecam adaequatam. Sicut constat in essectu intrinseco formae , qui non deis pendet realiter a forma nec dicit relationem realem ad ipsam,
sed elt realiter ipsa forma sub-
Iecto communicata. Partes autem simili sumptae, de unitae sunt. Causa formalis, & intrinleca to
Dices: Totum essentialiter importat relationem reaIem ad partes: oc ipsae partes realithr Ordinantur ad totum, & realithe
ab ipso dependent tanquam 1 causa finali. Quia partes sunt
propter totum ut finem.Ergo solatio nulla est. - Resp. Totum dicere relationem realem ad partes divisivEsumptas, dc partea ad totum et de etiam divisive sumptas ad ipsum ordinari tanquam ad finem , &ab illo realiter dependere; inter ipsum tamen, α partes simul
sumptas, & unitas non dari relationem,uel depedentia reale, nec illas prout sic a toto finalizari. Ad x. prob. ant.resp. FO mam non esse causam intrinsecam respectu materiae,nec mateωriam respectu formae; sed solum formam esse causam intrinsecam respectu sui ipsius, ut comia municatae materiae.Cumqtie forama 1 se ipsa ut communicata materiae realithr distincta non fit,inde est causam intrinsecam nunquam esse realiter a proprio
effectu di stincta m. Ex dictis in art. disc. Irici Quod quando Arist. s. Metaph.
textu I p. asserit: bis tria Mn esse
sex, intelligendus est de tribus
formaliter,&vt constituunt speciem numeri ternari janquo senis su sunt duo numeri ternari j, non tamen sex: caeterum non negat Arist. bis tria materialitEr esse sex. Siquidem his tria materialia ter sex unitates importat. Infertur 1.Quod quando T. Metaph. text.6o. affirmat Arist. labam non esse elementa gantum intendit sylabam non esseeIementa, vel litteras sine o dine , sicut acerbus lapidum; non tamen negat sylabam esse eIeis menta , vel litteras ordinath se habentes, ut ipse in eodem expliacat lac s. cotio a
244쪽
3. colligitur quod si aliquis fuisse corpus , dc animam , & vl- Patrum inveniatur assirmasse to- terius formam totius: quod est tum esse aliud prςter partes,intel- dicere, Verbum assumpsisse eor- Egendus est non de alietate rea- pus, & animam non seorsim, ocli, sed de alietate rationis. Vel clivisive, sed corpus, &animam, esse aliud praeter partes divisivis ut inter se uniuntur , dc faciunt sumptas,non tamen simul sump- humanitatem. Et haec de art. ras,3c unitas,&hoc intendit D. . isto,& toto lib. I. Physic. locis in Th.in a. dist.2. q. I. art. 3. quaest art. cit. &etiam in praecedenti Eunc. I. dum ait in Christo bus ad Philos applicanda.
PHYSICORUM. PRINCIPALIOREM de Natura, causa efficiente, & finali
Arist. In x.lib. disputationem induxit,& in omni arte a su , di fortuna ingeni j ii , sedes, & recta locavit. Naturae quidem ante omnia virtutem praedicat , excellentiam indicat , cuius varia semper , dc numerosa potestas intrinstca Tebus, cunctorum motibus una , melior est omnibus, latis existensissima regnis. Quae utique , tam in viventibus . quam non viventibus laboriosa viget ; nunquam otiosa latete quamque cupiditas artis semper aemula imitari cupit: sed artis forma, sinatura apparet, semper obscura silet. Fortunae insuper , quae ordinem mutat, mutationes ordinat 3 & invariabili doctrina describit, quam variabilem esse docet, quam pedibus prisci Vates finis xere Carentem, inque pila stantem, pennigeramque Deum. Rursus etiam inter omnia praedicta disterentiam inveniri demonstratione declarat,& claritate demonstrat .Et dum eorum proprietates meistis fulgore corrusco abundantius explicat.explicatione comiscat. Et tandem ad causas eliciter transeundo discurrit,&discurrendo sinis icissime transit: naelix definit omnes, elix consequitur fines, foclis yervenit ad metas, & foelix qui rerum potuit cognoscere causas. Ta-iemaergos icitatem praestet nobis Doctor veritatis Ang. ThOm.
Ecclesiae lumen Aquinas, ii tot imi dotes, quot Sraua segetes,
245쪽
metalla generat Alpes, quod gemmas continet Indus niger ,quot
herbas germinat ager , Dot fiuvius aquas, quot mare tenet arenas. Cuius gratia lit Q .
Quibus competat ratio Nasura. g. I. Diffinitio Naturae explicatur.
omissis ad illud , quod principalius est,de venientes tradimus dita finitionem naturaeaee qua Philos. in praes.text. 3. Est ergo natura principium, caussi motus is quietis eius, in p/ο est primum per se,is non secuniam accidens. o Bonitas definitionis ustius prob. particulas explicando. Illa namque particula princi tum , causea, ponitue loco generis: Unia in ratione principii coovenit natura cum privatione, quae est princi pium, licEt non sit causa,ae propterea ratione I naturae non habeat. In ratione vero causae conis
sit principium motus,Vel quietis. Et aliqua etiam natura sit,quς est principi u utriusque , sicut lapidis natura,quscit principiu motus incentrum,& simul quietis in ipso. Illa particula,eius,in quo est,significat natura debere esse subie tu ipsius motus cuius est naturale principiu:quia ignis v. g. non habet naturam ,proptere a quod alia calefaciat, & moveat; sed potius quia in se recipit motum sursum& in se ipso habet principium
illius. Illa particula primum denotat naturam debere esse, non principiti, & causam qualecumque, sed principium radica se, & primymmotus. Alia particula per se,m non
siecundum accidens excludit aratione naturae illud principium m tus,quod solum per accidenS, dc non per se est in codem subiecto; in quo motus reperitur. Sicut ars, qua medicus se ipsum curat, per accidens est in ipso medico , da aeque bene ars cssct principium motus fanationis,& forta se melius,li infirmus non haberet a tem ,& ab alio curaretur. Sed init .contra definitionem Venit natura cum causa extrinse- assignatam .Quia nihil potest essem effectiva,vel finali. Aliae autem principium oppolitorum. Sed particulae motus,m quietis accipiu- motus,& quies opponuntur. Ergo turper distributionem accommo natura non poteli esse motus, Sccinx,ut nulla .sit natura, quae non quietis prIncipium.
246쪽
Resp. dist. mai. Oppolito rum simul , dc in eodem ita tu
convenientium subiecto: conc. niai. I viiive convenientium: neg. mai. & conc. mi. neg. cons.
Quia natura non est principium motus, quietis ut habendae simul cum motu sed habende successive,uel pro tempore diverso: scut natura lapidis est principium motus antequam veniat
Sed init. Natura non potest radicare oppotita etiam succe siue convenientia,vel pro diverso statu. Ergo nulla est solutio. Prob. ant.Natura inclinationem habet ad ea,qus radicat. Sed non potuit habere inclinationem ad Oppolita. Alias daretur duplex opposita inclinatio in eadem natura. Ergo non potest opposita radicare cita in pro diverso tem
a. inst. Natura non potest esse principium non entis,uel nihil .Sed quies est carentia motuS, di consequenter est nihil. Ergo natura non poteit elle principium quietis. Rei p.rieg.ant.bc ad prob. neg. mi .Quia inclinationes ad terminos oppositos successiv E convenientes, vel pro tempore diverso non sunt inclinationes oppositae. Qu a non tendunt ad termi-DOS ipsos, ut exercentes Oppositionem,& simul habendos.Et ita inclinatio ad terminos, quorum
Vnuin alterum excludit, potest esse simul in materia. Sicut ii mo simul habet potentiam ad se dendtim, dc ambulandum , licet non habeat potentiam,ad ledendum , dc ad limul ambulandum. Et eadem gratia iustificans est principium merita, & motus pro 1iam viae , dc vitionis beatae, vel quietis pro flatu patriae. Ad i. inst. resp. Naturam non esse principium quietis, &caulam illiust, quatenus quies est praecise carentia motu S. Sic enim quies non habet caulam
perse ; sed natura cli principium quietis secundum quod quies
est pollessio termin , permanentia , dc conservatio in loco naturali : secundum quam rationem
quies est eliquid politivum , dc
2. arg. Calefactio ignis est illi naturalis. Et tamen non ricipitur in igno, scd potius i n siibiecto,quoci calefacit. Eo quod actio trantiens non recipitur in agente, sed in pallo. Ergo datur motus natura liS non receptus in subiecto , in quo est natura, quI talem motum raclicat.
Resp. aliqui calefactione Ignis esse qai de naturalem propter inclinatione principi, passiviscilicet materiae , quae reperitur Indigno,in quo calefactio recipitur. Et ita calefactio recipitur in su lecto; in quo cst.natura , quae est principiu ipsius,non activum, sed PMIivum. , Haec
247쪽
Haec tamen solutio conti isnet docti tinam falsam .Quia cateia facito, quae producIt calorem ut octo, vel saltim calorem ut 1eptem, est naturalis in ligno , in quo recipitur ἔ calefactio vero, quς minorem calorem producit, semper est ligno violenta. Eo quod est coatra inclinationem formae ligni, quae praedominatur in ligno, usque ad initimam, vel penultimam dii positionem ad
formam oppolitam. Et m tus contra inclinationem praedonilia nantem semper est violentus: conseqaenterque calefactio solum dici potest naturalis propter naturam cilefacientis. Et tamen linia recipitur in ipsb. Ergo manet in solutum argumentum. Et ideo alitet Rei P. dist. mai.Naturalis Inlata acceptione .conc .mai.Stric te naturalis: neg. mai. Et conc. min. neg. cons. Illa namquae calefactio non est naturalis in sen- supcoprio, qualiter accipitur in praesenti pro motu videlicet, qui est a principi o intrinseco subie
ti, cuius est motus; led solum est naturalis naturalitate sumpta pro Iazlinatione naturali ad terminum,uel pro termino talis inclinationis. Sicut infrigidare dicitur naturale aquae, vel nivi. Et
Angelo naturale est se ipsum cognoscere:& homini circa plu
Ex his, quae diximus supr1 dictam definitionem explicates, clarissime constat traditam diffinitionem esse quidditativa. Quia datur per esse primit, & radicate
principium motus, di quietis; eia se vero primit,& radicate principium motus, & quietis est de e sent a naturae.EO quod est primit, quod intelligitur in natura. Et cc. setia rei debet esse ea forma,quae primo intelligitur in ipsa re.d umetiam quia nomen naturae pcr septimo significat cepist radicis, motus, vel Opcrationis. Et ita nec de potentia abloluta potest dari natura , quae non iit principium motus,vel quietis quod quide lignum est, esse primum , dc radicale principium esse de essentia naiaturae. Et coniequenter, dii initionem data elle quidditativam. Sicut gratia i anctificans est enitalithi di nitur peresse principium radicate cognoscendi, & amandi
Deum tanquam auctorem , dc finem connaturale. Et ipsam etiam divinam naturam constituimus
per illud praedicatum , quod est
prima radix operandi ἀSed inst. Prius est naturam esse In se ipsa , quam operari. Eo quod operari sequitur ad e1le. EGgbesse primum, & radicate principium, non est quod primo intelligitur in natura Et cosequenter essentia naturae non est. Resp.dist.ant. Naturam secundum conceptum essentiae:
Conc .ant. Secundum conceditum naturae: neg. ante . & con-
248쪽
conceptum essentiae dicit ordinem ad este , di prior est se ipsa
secundum conceptum naturae: quamvis hi duo conceptus non Vistinguantur adaequate. Natura vero secundum rationem natu rar non est prius, quam esse radicem operandi, sed potius in
conceptu radicis contistit esedis ferentiale naturae. Et quando dicitur prius est elle, quam operari, intelligitur de operatione CXer cita δε potentia proximE Operativa , quae supponunt esse sit biectu non tamen de operari radica
liter in actu primo , quod non consequitu rad esse,sed est ipsum
esse naturae. Nam tale praedicatum , licet connotet motum ,&Operationem possibilem,non tamen dicit relationem ad ipsam, sed vere absolutum est. Dices. Natura in diffinitione praedicta diffinitur per motum, qu est illius cstectus. Ergo diffinitio descrjptiva est. Resp. Non diffiniri permotum in recto, sed per esse principium radicate illius in quo citcntia naturae sita est. Sed inst. Natura non potest esentialiter diffiniri per Ordinem ad aliquod accidcns , eo quod est substantia. Et consc-quenter est aliquit absolutum. Ec ens ad se , & non per ordinem ad accidens. Sed in diffinitione data diffinitur per ordinem admotum, qui est accidens. Ergo
dictitatio essentialis non est. Resp. dist. mai. per ordi
nem relativum : conc. mai. Per ordinem connexioniS, Vel conia notativum : neg. mai .in secundum cand in diit.min .neg. Onc Natura namque non diffinitur per veram relationem ad motum , scd solum per connexio nem , dc connotationem ad ip-
sim. Eo quod principium , dccausa diffinia i non pollunt sine connotatione ad cnectum, quae
tamen con notatio non extrahit naturam a ratione cntis absoluti,& emis ad se. Siquidem conno latio ista vera ratio non est.
Violenti dis initio explicatur. STatuta diffinitione naturae, violentum distinire debemus, quod sit illud. in
sit ab extrinseco , passo non cole retite I im. Quae diffinitio coincidit cum alia 1 Phil. tradita 3. Ethic. cap. I. citcente : Violentvmes c las principium est foris , in quod nihil consert is , qui agit, σμt
patit r. Sicut quando lapis proii citur sursum, talis motus est Vio lentus:quia fit ab extrinseco, sci licci a proij ciente lapidem, α ipse lapis non confert, vel iuVat ad motum , sed potius illi ratio ne propriae gravitatis positive resistit: qualiter in praelanti in . telligitur illa particula passo non
conferente vim. Quia videlicet, ad
249쪽
ad violentum non sufficit, quod passum mere negative se habeat, sed requiritur,quod polSitive re sistat per contrariam inclinationem. Nam lapis non confert vim ad formam artificialem in lapide introducendam. Et tamen quia positive non resistit, forma ipsa artificialis lapidi violenta non est. Al l a autem particula' sit ab extrinseco excludit naturale,&voluntarium, quae debent ab in-ιrinseco provenire. ω
Ad miratum sufficit esse contra inclinationem principii
centis: Non semper quod p ssim movetur ab a tuo, violentatur, sed fit m qnaudo es contra inclinationem prisci 'o pasini.Sentit ergo D.Th. Suod motus, qui est contra inclinationem principij passivi est violentus. Et consequenter ab Violentum lassicere , quod procedat Contra inclinationem principij passivi. Ratione vero probatur.Ideo quod est contra principium activum,est violentum i quia principium ipsum activum illi per suam inclinationem resistit.Sed princia. pium passivum etiam resistit per suam Inclinationem illi,quod est ' contra ipsum, Ergo ad rationem
violemi sufficit ese contra principium pyssivum. Hoc idem prob. ad homine
cotra VaZqueZ I. 1.disp. 2.3.cap. 3.dicctem: principium passivum habere ratione naturς.Sed, si rationem naturae habet, iolentii merit illud, quod est contra ipsum. Ergo ad rationem violenti sum-cit ese contra inclinationem
Dices:Arist . in . 2 phys. text. 9.docet,quod violentum est contra intrinsecum 4mpetum passi. Sed impetus activitatem significat. Ergo ad violentum requiritur elle contra principium acti
rum poli diem audi iij non fore
violentam: quia motus coelorum non est naturalis ratione princiis
pii activi, quod post dic m iuditij
perseverabit in coelo.Sentit ergo D. Tho. ad violentiam requiri, quod fiat contra principium acti
Dices 3. quod humanitas Christi habet inclinationem pata sivam ad propriam subsistentiam.
Et tamen illa carere non est humanitati violentum. Et similiter aer habet inclinationem ad luce:& materia ad formam. Et tamen carentia lucis no est aeri violenta : nec materia violentiam patitur,quando amittit formam, quam antecedenter habebat.
250쪽
tus non semper significat amultatem; sed aliquando solum sig nificat pondus, Sc inclynatῖonem ad aliquid. In quo tensu ibἰ sumi. tur ad Arist. Et cum principium
passivunt habeat etiam pondus, & propriam Inclinationem, inde fit, esse violentum quod procedit contra principium passivum. Ad limus. Propolit Oi .em Arist. non esse exclusivam , sed tum assertivam. Et ideo ex quo illud, quod est contra impetum subiecti violent m sit non infertur non esse violentum, quod est contra Inclinationem principij passivit: sed Aritan principio,activo, quod est magis notum, apposuit exemplum. Ad secundam respondetur Lu quia adductum a D. I h. non dicere causam absolute, sed solum causam ex suppositione Quia post diem iuditi, non erit InCoelo principium passivum inclinatum ad motum. Eo quod non erit tunc influxus Coeli in haec corpora inferiora : & hoc supposito bene insertur quietem
non fore violentam: quia motus, naturalis non est ratione principi j activi. Et ideo si aliunde supponitur post diem iuditi j nc ma
nere principium palsivum incliti natum ad motum, bene inseretur quietem non fore violentam. Ad tertiam:neg mai.Quia in-Clin alio ,qu am liu manitasCh ri sti habet ad pro riam subsistentiam faciata est per iubsistentiam divi
nam infinitam , & eminenteo continentem subsistentiam crea istam ,& praestantem humanitati
praedaret. Et Ideo humanitas acis tuata per lubsistentiam divinam non manet cum inclinatIone proxima,& expedita ad subsisten
Quod aer non inclinat determinate ad lucem , sed ad lucem, vel tenebras: dc similiter materia non Inclinat ad hanc formam determinate , sed ad Omnes vage , & sub ratione communiformae. Quapropter , aer m a neret violentus si luce , & te
sola carentia lucis Et materia fi careret omni forma , non ta in men propter carentiam istius deia . termῖnate. Sicut oculus dispositus ad videndum maneret etiam violentus si privaretur omni specie. Et corpus ad motum praeparatum si privaretur omni motu.
37. artic s. docuit, quod ars est res la ratio operum s fient m iiuxta regulas areis. Id est habitus , quo mediante fa cit potentia opera conformia