장음표시 사용
271쪽
t heris In species.Ergo univoca no in illa sententia probabili divi
est. i1 si esset univoca esset ge- sio causae solum est analoga. neris iis species,ut vidimus. Ant. Nos aute actu metaphysicum prob. Materia,quae est unum me- cocedentes similitEr affirmamus brum diuisionis,non est vera spe- materiam esse speciem mon quiis cies .Eo quod est aliquid incom- dem completam , sed incompleia pletum:& inluper non habet ac- tam,ut explicavimus ibi. Et ideo tum metaphysicum in probabili ex hac parte non repugnat ratio sentcntia. Ergo divisio non est nem causae univocam esse. generis in species. . Ad 2.resp. Vere,& pro 1. inst. Causa finalis solum prie movere , solum convenire metaphorice muvet. Ergo non causae habenti contactum phν- est simplici thr causa. Et conse- sicum , & realem cum effectu: quenthe divisio univoca non quem contactum non habet cauis est. ia finalis , quae foum causat ut 3 . Influxus causae materialis, exiliens in appraehesione operandi formalis non distinguitur ab iis:& propterea solum metaphoia ipus, Ergo verus Influxus non erit ricem Ovet. Vere tamen,& rea-ProindequE ipsae non erunt verE liter influit, ut in proprio loco ausae r nec divisio erit uniis dicemus,& vere effectus ad illam voca. consequitur. Et ideo est causa AlIqui authores a m m - smpliciter. - physicum negantes assirmant Ad 3.resp.Influxum in prae divisionem causae esse univocam senti non accipi pro agere k veli ad quatuor genera causae:sed re- emcere,quod proprie 1olum c vera in conlequentEr procedunt. petit caulae efficienti ; sed innu--Nam asserere materiam non ha- xum in praesenti summi,quatenus
Bere actum metaphysicum est importat physica m sequelam eia
dicere materiam no habere dif- Lectus,quod vere competit causae Terentiam veram generis Con- materiali,& formali ,& ita sunt tractivam .Quod est dicere mate- verae causae. riam non esse speciem. Et Cons quentEr non esie compositam ex aliqua ratione communi valvΟ-U, & ex vera disserentia. Qua
.Propter negare actum metaphy- έcum , & concedere rationem causae esse univocam ad materia, 4n consequentia maxima est, &COntradictoria assirmare. Vnde
ν. VitImus. Corollaria ex dias. X dictis Insertur I. Omnem
Causam realithr ab essectucillitani. Nisa causa rea
272쪽
liter influit In e flectum t di effectus realiter pendet a causa. Et idem non potest in se iplum realiter influcre,nec a se ipso realithruepender . IDices: Estectus formalis soriamae est ipsa forma subiecto com numicata. Sed forma subiecto communicata non dili inguitur realithr a se ipsa. Ergo effectus cauta tormnlis non diit inguitur ab illa realithr.. Rc so .diu .mai. Effcctus hic
trini ecus: conc .maI. Eisectus ex trinsecus, vel quasi extrinsecus: neg mai. Et conc. min neg cons.
Sccundum distinctionem maior. Forma namque duplicem habeteilactum,unum intrinsecum, qui est ipsa forma communicata sub licto, de quo non loquimur in
Cum,qui cli ipsum subiectum , ut actuarum per formam,qui effectus realiter a forma diti inguitur, di de tali enectu extrinlcco sΟ-lum in praesenti procedit locutio
r. ex diciis inf. Quod licet cauta in elle entis possit esse impersectior eisectir, sormaliter tamen in ratione causae semper est persectior . Quia effectus habet esse 1 causa ,& ipsa dat elle effcctui. Et . persectius eit cive quam
. IIchi causa, ut dicens relationem praedicamentale ad effectum ,.sit
sinat natura cum illo: quia intexrelativa praedicamentalia tin Itada turpraecedentia naturae , C quod unum non est vera causa alteriuS:quaecumque tamen causa, ut causa tactu aliter efiectum.
est prius natura, quam essectus. Nam effectus dependet a Causa.
Et id a quod aliquid dependet est
priusnatura illo.Cum hac tamen
differentia quod si causa ut re
liter extitens caulat, sicut causa 'efficiens , de t ex illere prius prioritate naturae: & si cautat ut exiliens in appraehensione, debet esse prius natura prout sic.Si vero ut tendens ad existentiam sicut
materia ebet praecedere priori tate naturae ut in via ad habendam exilientiam. Ex quo constat causam coniat tui in ratione prioris ad enc tum per suam eiititatem vi cauis sativam ,& etiam ut causantem essinum. Nam causa non solum est prior natura vi causativa est, sed etiam ut in actu secundo Ca sat Vnde omnia requilita adcausam constituendam in ratione causantis, di etiam pro true eX- peditam ad caulandum Gebent etiam effectum praeccdere pri curitate naturae. In quo cum Tli xuiliis con venit ,&rationi conto matur quidam recentior blatta.
Non tamen rationi consoriis matur, Oviedo:controversia T. punct. p. I. I. ubi asi rit: Prior talein naturae consistere in eo,
quod a priori ad pollerius no valeat consequenta4 i bcnc. tamen
273쪽
existentia posterioris. ae tamen doctrina falsa est. Quia bene valet,existit Sol. Ergo existit illuminatio , quae est post crior
natura. Et bene valet,exiliit Angelus in primo initanti. Ergo in- teli g t, quamvis intellectio supponat intellectum, & Angelum praecedentem prioritate natu tanquam veram causam intellectionis. Et in sentetui Hesultarum asserentium. Materia de lege ordinaria no polle extitere sine forma; bene valet,exhiit materia. Ergo existit forma. Et tamen materia prioritate naturς prςcedir formatri,quod non negat P. Oviedo. Et haec de artasto in hoc lib. text. I u. ad Philos .applicanda.
ARTICULUS I. Grum firma substantialis sit princia
piam quo operandi F. I. Explicitur diffinitis causa
lib. texi, 3. Philos. dissinivit: Quod sit principium, n-ῶ primo Deipit matus. In qua diffinitione , primipium ponitur
loco generis: in. hoc eni conν μῖλινι--nit causa ericlens cum alijs cauis sis,&etiam cum privatione .Qui , tamen ab alijs causis non primo incipit motus. Ideo altera particula loco differentiae ponitur. 3- Inst. Esse id a quo primo Incipit motus nequit eue dissi nitio causae essicientis. Ergo .noa bene sic diffinitur. Prob. antec. Causa secunda est vere essiciens. Et tamen ab illa non primo incipit motus; sed prius incipit a causa prima. Ergo illa non potest esse dissinitio causae cri- cientis.1. Causa creans est verE , causa emciens. Et tamen ab illa non primo incipit motus. Quia
creatio verus motus non eli. Er,go idem quod prius.
3 .Mouis prius inciait a causa finali. Ergo non prius a causa efficiente. .Esse primum principium motus convenit natum , sicuti dicitur in eius diisnitione. . Ergo non convenit causae efficienti, quae a natura essentialit distinguitur . . Resp.adar eg ant.&ad' .prob.diit. min. Non primo absolute: conc. min. Comparative ad alias causas: g. min. & conis seq. De ratione namque caula
emcientis non est quod prius incipiat motus ab illa absolute; sed solum comparati vh ad . alias causas , materialem videlicet,& formalem,& finalem. Quod quitam vero convenit causae scis Q. , cunis
274쪽
eundς.SIcut propter eandem ra- causa per se sumae , & aedificatarionem causae instrumentali ve- tor est causa per se aedificij. inya A convenit diffinitio praedicta. tales effectus necessario petunt
Ad 1 .prob.resp. In praelem talibus causa produci. e. Mum diiuniri causam emcie- Causa per accidens ea est. tem operantem ex praesupposi- quae per accidens ad effectum to subiecto, qualis non est causa concurrit,sicut musicus est cau- creans. Et Ita mirum non est, sa per accidens aedificandi. Nanci
quod illi no competat diffinitio. per accidens est,quod, qui aediliat. resp. Motum in praesenti cat,mulicus sit. sumi generaliter pro motu conia Causa etiam per se di via prehendente verum motum , de vitilr in causam primam, qua- metaphisicam mutationem,qua is est Deus, & in causam secum lis creatio est. dam,qualis creatura est.Et etiam Ad 3. resp. Quod causa fi- in universalem,& particularem. natis prius movet in intentione Vniversalis vero est, qliae produ- operantis o caeterum motus in cit effectus diversae rationis , si- executione non prius incipit a cui Sol producit effectus diver- causa filiali, sed potius ab ipsa sositam in terra, quam in mari. causa emclente . quae per suam Particularis autem est determi- operationem in executione apia nata ad aliquam speciem in age-plicat causam materialem , α do homo, qui solum homi- formalem ad causandum, dc ip- nem producere potest. Dividitur
sum finem consequitur. insuper in uni vocam,&aequivo-Ad . Naturam esse primum cam. Vni voca est,quae assimilat
principium motus radicate , di sibi effectu, siicut homo homin intrinsecum,motus quidem elusia AEqiiivoca est , quae producit etadem subiecti, in quo est ipsa na fectum diversae rationis,sicut sol, tura . Causa vero euiciens est prIn qui tam diversos effectus in his Cipium motus, quatenus princi- inferioribus Operatur. piu abstrahit a radicati.& 1 pro . Dices : astensum prae- iiDO,ab intrinseco, dc extrinse- missarum esse causam aequivo-CO: sive motus sit in ipsa, sive in cam ad actnsum conclusionis. alio subiecto recipiatue. Et tamen non potest producς-Hxc autem causa emclens, he effectus diuessae rationis I sed teneralitEr accepta , dividitur in necessario determinat ad asse causam per se , & causam per sum verum , dc Id hunc nume accidens. Causa per se est illa, ro assensum. Ergo ad causa a lui- quae Perse , dc ut talis producit vocam non requiritur produce
effectum . sicut statuatius est re Erectus atqeriae rationis. .
275쪽
Resp. tamen ad causam non pendes .Et propter rationem Euesvocam sufficςre , quod pro- Npositam effectus a causa aequi. ducat effectum speculiue divero voca dependet in conservari. lam ab ipsa causa, qualiter μή inio suppouto , inquirimus Iasensus conclusionia specisich disi forma substantialistin uitur ab assensu praemisia . ut principuam - , α radicateruig. - efficienter operanditis qua par-Deinde eauia efficiens dis te affirmatio sententia coma vidistir in principalem,quae ps munis est inter Philosophos , aemia virtute operatur: & initru- eIpressa sanct. Praecepi. I. p. q. mentalem , quae virtute cgus 77.an. I. do.&ln praesenti , principalis producit effectum. Et pluribus alijs in locis, Mn 1. de etiam in liberam,quae medio iu- Aoima tradit illam Ariit. textiditio indisterenti operatur, sicut a . animam diffiniendo ; quod agentia intellectualia: & incau- sit forma , cli a primo ,γimus ,θη-sam necessariam , quae agit cum timus, loco moramur , m intelligia omnimoda determinatione ad mus. Quae fatis indicant formam Vnum , ut agentia , quae ratione esse primum principium,& radiacarent .Etiam dividitur in physi- cale operandi .Et ideo haec erit eam , quae phylice attingit eiseetum,&moralem, quae moraliter II.
influit per consilium,praeceptum, vel Oratiotam. Nostra creel αTandem dividitur causa Iatotalem , quae se sola in proprio Cnctu istam efficacites ra- genere producit effectum. Et par tione probamus allud est Lialem , quae non se sola produis primum,&radicate priniscit,sed virtute alterius indiget:si- cipium operaadi, in quo agens
cut bos ad portandum currum intendit assimilare sibi effectum. indiget altero bove .veὲ quando Nam agens intedit effectum assiduo atteperant concursum pro- milare in illo, quod est principa-prium ad eundem cffectum , ut te in ipso,quale eit radicate prin- duo portantes lapidem. Ex quo cipium.Sed agens intendit este colligitur effectum causae unium tum assimilare in forma substam cae non dependere ab illa in con- tiali. Ergo haec erit orincipium- strvari secus autem effectu aequi- radicate Operandi. Prob. min. vocae. Quia causa univoca com- Quia homo homine genitum immunicat effectui formam eluia tendat alsimilare in forma lubiadem rationis. Et consequenter tantiali & idem de quocumque
effectus 1 causa in coastrvari asqnte dicendum . Ergo diu. vg
276쪽
ra est. Prob. ant. Illud principaliter Intendit homo , ad quod ponit, & ordinat omnes dispositiones , quas introducit ad eM- ctum consequendum .Sed homo generans hominem omnes di
positiones sibi possibiles ponit, reordinat ad formam rationalem in materia introducendam. Ergo homo generans essectum , quem producit , in forma substantiali intendit assimilara
accidens tale principium non est. Ergo sola forma iubilantia lis hoc poteit habere. Prob. mi. Principium radicate operandi debet esse magis, vel saltim aequEperfectum cum essectu , qvcm producit. Sed accidens non potest in perfectione adaquere sub tantialem este m. Ergo non poteit esse principium radieale operandi. Cons. Illud est radicate principium operandi , quo agens constituitur in suo esse , dc in aciatu . Sed per formam substantia Iem agcns constituitur in actu, Scin esse. Eo quod forma substantians est primui actus constitutivus agentis , & communicat speciem essentia m. Ergo sorma substantialis est principium radicate operandi. Mai. prob. Nam operari sequitur ad esse. Ergo illud est radicate principium operandi,quo agens constituitur in suo me,& In actu. Explicatur. Quia materia est primum in genere potentiae, est primum , & radicate principium recipiendi .Sed forma subia tantialis est prima in genere actus .Ergo erit principium radica Ie operandi. Nam sicut recipere consequitur ad ra tionem potentiae , ita operari sequitur ad
a ctum. 2.prob.Conesusio. Nam In agente naturali assignandum est
aliquod radicate principium.Sed f. III, a
quare substantiam. Ergo potest esse principium radicate producendi substantialem enectum.
Prob. antec. Cum excessu accidentis a substantia in esse entis stat in ratione cauta adaequare substanti am. Ergo potest acci- dens in ratione causae substaniariam adaequare. Prob. antec I. Sol ineste entis est imperfecti viventibus imperfectis, quae fiunt ex putrefactione terrae. Et tamen in ratione causae adςquat talia viventia.S quide illa producit tan- qua causa principalis. Ergo partiter cum excessu accidentis a su stantia in elle entis stabit adae quare illam in ratione causae. 2. Μateria in osse enili est imperfectior forma Et tame in ratione
causae illam adaequat. Quia ominnis
277쪽
nis causa est persectior este tu, vel saltim aeque persecta. Et maiateria est caula larmς. Ergo idem, quod prius. 3. Licet formica in esse entis sit imperfectior homine , in
ratione tamen obiecti potentiae
visivae est periectior illo. Quia perfectiorem visionem terminat formica,quam homo. Ergo idem. Rel p. ad arg. neg. duo ant. I . & ad I. prob. resp. D. Tho..34 p. q. 7O. art. 3. ad 3. Solem non c1se causam principalem vi. ventium. imperfectorum for maliter ut talia sunt , sed soluua esse causam instrumenta-
Icm , quatenus virtute Angeli producit instrumenta lithi viventia impellacta, quaeliunt ex putrefactione terrς. Unde Sol in ratione causae viventia imperfecista formaliter no adaeqnat. Aliam solutionem dabimus intra conis sistentem in eo , quod cxcellus Inter Coelum,& viventia impe fecta parvus est in esse entis. ialicet ipsa sint viventia,limi 'tameimperfectissima , & ipse Sol ei
persectissinuam,& incorruptibile corpus , dc propter i stam perfectionem viventium excessus facile resarcitur. M i. prob. resp. Materiam esse perfectiorem forma in ratione causae actualitEt causantis , sub qua consideratione,
nimis causa etiam instrumenta istis est perfectior effectu. Eo quod sub hac expressione explicat da-
- . - ENPlan. re esse; non autem recipere, Vel dependere ab effectu ; non tamen materia absolutis sum praperfectior est forma. Et in prae senti solum loquimur de causa
considerata abs Glute. Sed inst.Stat num effectum imperfectionem alio in esse entis esse perfectiorem in ratione eta sectus. Ergo stabit causam minus perfectam in est entis adaequare effectum in ratione causae. Cons. a paritate nota est. Ant. prob. Materia prima in esse emis est imperfectior Brma corrupcibili. Et tamen in ratione effectus perinsectior est materia, quam Corruptibilis forma. Siquiuem materia solum poteit per creationem produci ; forma vero corruptibilis per eductionem producitur ab agente naturali. Ergo ant.
verum est. Resp. conc. I. ant. Πeg.
cons. Ratioque discriminis eis. Quia effectus prout talis dicit limbituainem ad actionem,qua pro ducitur.Cum qu materia producatur per actionem perfectiorem, quam forma corruptibilis: inddfit, in ratione effectus materiani esse peraectiorem , quam vis nonio esse entis Causa vero comitia tuitur per Virtutem contentivam effectus. Et cum causa minus per
fecta in esse entis , minus etiam perfectam virtutem habeat.Cai sis minus persecta in esse entis no poterit emctum per morent. principaliter continere.
278쪽
aque ssuast. 3 . de causae ciente.
Sed inst. Essectus in ratione cons. Ia obiectum vIsbila comtalis potest excedere aliuin effe- notat essentialiter potentiam victum,a quo excessiriir in esse enis sivam. Et cum in potentia visivatis. Sed hoc ipso ratio effectus po- perfectior virtus requiratur ad Mi-teit excedere entitatem. Ergo dendum formicam,quam ad timetiam ratio causae poterit exce- minem videndum, inia fit so dere causae entitatem. Conseia micam in ratione obiecti poteri-quenterque causa minus perfecta tiae vilivae elle homine perse entitative poterit esse pcrfectior tiorem. Causa vero principalis in ratione causae. continet effictum producendum Resp. neg. cons. propter in sua intrinseca entitate. Et ita solutionem datam. Quia videli- ipsum principaliter continere Cet effectus, prout talis,uicit habI- non potest,nisi ipsum saltim adstudinem ad actionem ,dc ad cau- quet in esse entis. iam productivam:.χ effectus mi 1 .arg.Potest accidens pri ni persectus in esse entis potest cIpaliter producere estuctu subcperfectiorem causam ,& actioia tantialem. Ergo accidens potest
nem exigere.Causa vero per viria esse principium radicate Operanis tutem contentivam constatuitur: di. Prob.ant. I. Calor ve octo& virtu, contentiva non potest potest principalithr producere cntitatem excederc. formam substantialem ignis. Er-Dices: Homo in esse entis go antec .verum est. Prob. an exciait Coelum. Et tamen Coea Calor ut octo potest producere lum exccdit homIncm in ratione alium calorem ut octo, qui est causae. Quia Sol est causa univer vltima dispositio ad formam i
salis quoci non habet homo. Er nis.Nam viassas calor ut octo nongo solutio nulla est. excedit vIrtutem aloerius caloris
Resp.tamen facile. HomI- eiusdem intensionis. Ergo etiamnem quantum ad substantiam, formam ignis producere potest.& absoluth , dc simpliciter etiam Quia agens potens producere Vl-
excedere Coclum in ratione cauia timam dispositionem ad forma,sae. Nani homo viventia per fecia potest etiam formam producere. xa generare potest, quod Coelo 1 .prob.ant..ia secundum repugnat. Ipsum autem Coelum doctrinam Dah. 3 Φ.q.IT . Spe- solum quantum admodum , & cies Sacramentales nutriunt ho
secundum quid hominem exce- mineconsequeterque producatuit in ratione causae Eo quod Sol substantiam .Eo quod nutritio est aula universalior est, re plura motus ad substratam terminatus. Produc e potest. Sed n speciebusSacramentalibus
Ad 3 .prob. prino. ant. neg, substantia no est, sed solum sunt
279쪽
aecIdentia. Ergo accidens potest principaliter emctum substantialem producere.
3 .Si ferro candenti applicetur stupa,ferrum candens producit ignem.Sed ille ignis non producitur 1 forma substantiali ignis cristentis in ferro candenti. Ergo solum calor ferri candentis producit formam substantialem ignis.Consequenterque accidens potest substantia in producere. Min. patet Quia forma ignis non est in ferro candenti. Alias si feriarum mergeretur In aqua resultaret forma carbonis. Quod falsum esse experientia convincit. Ergo ille ignis non producitura forma ignis,quae sit in ferro candenti-Resp adam. neg. tria ante .. quae Continentur in illo Quia propter connexionem,quam habet calor ut octo cum forma Ignis, eo quod est ultima dispositio
ad talem soraram, calor ut octo operantis , nec potest producere formam ignis, nec alium calorem ut octo.Quem licet adaequet
in ratione entis, non adaequat In ratione causae,propter asSignatam rationem. Inliantia est in
homine , qui ita esse entis adaequatin excedit equum,d formicam,& nullum producere potesto
Plutionem praecedentem eXplicando , calorem ut octo in esse qualitatis non excedere calorem agentis; in ratione tamen ultimae
dispositiosus ad formam cucde-
re illum, sicut ipsum superat forisma. Et ita calor agentis, neque formam, neque calorem ut octo producere valet. Ad a. prob. ant. prinz.resp.
Nutritionem solumprincipa litera substantia provenire , ab accidentibus vero tanquam a virtute
instrumentaria,& in vIrtute substatantiae, quae licet Ibi Brmaliter non sit, virtualiter tamen ibi est. Sicut quando vinum consecra istum convertit In se Sutiam aquς, illa conversio provenit principaliter a substantia vini consecrati,
quae est ibi virtualiter, quamviLformalitEr ibi non sit. Ad 3. R. Productionem Iganis principaliter provenire solum a forma ignis,quae licci non sit in omnibus partibus ferri cania dentis , est tamen in aliquibus partibus : & quia in partibus minutissimis reperitur,resultat forisma cineris 3 non tamen forma carbonis.
Dices: . Sicut formam corruptam viventis sequitur sorma cadaveris : ita corruptam soriamam ignis sequitur sorma ca bonis. Ergo si in ferro candenti non resultat forma carbonis,ideo est: quia antecedentEr non erat
ibi forma Unis Sed neg. ant Quia ad formam UnIs non semper tequitur forma
carbonis: sed solum hoC contIn-git,quando forma Ignis repetit in malecia sufficientr, ut Carbones Senerentur : quando autem O a foris
280쪽
et crast. 3. de Causa Myciente.
forma Ignis In partibus minuti L sissima lunt placita Phulosopho sinis reperitur: illa corrupta ,ωr- , rum. Aliqui namque extra Sch ma solum cineris resultat. Iam D. Th. amemni substantia in Ex dictis infertur, quod ille de potentia ordinaria non pomignis,qui aliquando pro citur a esse immediate operativam, navi introeunti in mare , Don quos sequitur quidam aversus producitur principaliter a calore Thomilia, quem honoris causa navis, in qua non est forma ignis, nolumus nominare. sed calor ille principalithr fit a Alij autem affirmant subcSole virtualia r eminenter conia tantiam non solum de possibili, tinente .formam ignis. Et idem sed citam de facto elle princi- est dicendum de igne, qui quania pium immediate operatiVu,nOudoquc in curribus resultat ;. non solum vi quod i & immediatione ramen M igne, qui producitur a suppositi, sed etiam immediatio- silae,quia forma silicis valdh si- ne virtutis , & per modum prin- anilis eii formae ignis.Et ideo ip- cipi, quo , ita Scotus in I. sam virtualiter continet, ipsamque producere valet Qtiamvis sine ullo inconvenienti possit anfirmari ignem illum mediante
silicis dispositione principaliter a Eole produci. Et haec de art. ic dist
37. dc in h. dist. 17. Sin dist. I 2. q. 3. . Durandus in L .dist. a. q. a. re omnes Scotistae sequntur
Et praetEr paucos antiquiores, idem sentiunt omnes Auctores Societatis in Patre SuareZ, disp.lto,text. i st .ad Philosophum apia agi Metam: sin . a numero a I plicando.
N difficultate prassenti , quae magis Oppositione , quam rationum gravitate difficidi sect 3 : n. 3. Quorum plurimi expressam esse dicunt in August. in Isidoro Ilarnardo. inamvis aliqui sineuvlla obscuritate , &verbis expressis se dicanti oppost
eam esse inpressissimam. D. Th.
& de allius erite non posse ab ad quo dubitari. st quia veruest; hic ultimus lassicitiobis, quem tame auum est ab iAugust. rece de Vm contendunt adversarila I illi et Propterea eri Thom istae is, inter defendunt substamictam . Ira delage ordinaria,qu1 de potentia absoluta non posse esse immediate operati m. Qualis rePutatur pb omuibus, dive i statentiamάii aper ampla V