장음표시 사용
251쪽
est princIplum proximum,in quo
distingui vir a natara,quae est ra dicate principium. Aricin aut cm n n pCse enficere opera naturae communitera mimant Philolophi, dc iure optimo. Quia ars null;un λrmam naturalem pote it cmccre. Ergo Opera naturae faccre non poscit. Probatur ant. Forma natural snon continetur in virtute artis, sed solum continetur forma artificialis. Ergo ars nullam formam naturalem potest c tacere. Prob. ant. Nullus habitus continet in
virtute sua nili effectunt ei uidem lineae. Sicut habitus philosophiae solum continet actus ad phvsica
pertinetes. Et habitus cuiuscumque virtutis solum etiam continet actus pertinentes ad eandem speciem ,ad quam pertinet Virtus. Ergo nulla forma naturalis continetur in virtute artis, sed latummodo forma artificialis in illius virtute continetur. Nam haec Iola pertinet ad lineam iptius entis. Cons. Opera naturae proce dunt a primo ,&racicali principio , & ab illius virtute Initru me niaria. Sed habitus artis, nec est principium radicate, nec virtus illius instrumentaria. Si qui dem non dimanat ab illo. Ergo habitus artis non potest emccre
Cons. & vrgetur. Quia ars operatur media idea artificis.Sed mediante id ca non poteli eiu-Lcre opera naturς.Siquidem idea in creatis solum est respcctu artificialium. Frgo ide quod prius.
Rursus. Quia cns artificiale procedit c Dici cnter ab arte. Sed ars est extra i plum artificium. Eo quod ars solum invenitur in ratione practica operantis. Ergo ensartificiale est, cuius principium
est extra. Et consequenter non estens naturale ac proinde ars. Noa faciet opera naturae.
Dices: Sanitas InfirmI natural s est .Et panis etiam eli ens naiaturale. Et tamen fiunt per artem. Ergo ars potest opera naturae efficere. Resp. Sanitatem non causa iari ab arte , sed a medicina , quae per artem applicatur. Et panem etiam non fieri ab arte , sed ab alijs, quae per artem applicantur scilicci a fermento , farina , & aqua. Et ita opera naturae solum fiunt ab arte cnicienter applicati iaVe , quatenus ars applicat activa palsi vis,& sic opera naturae facit.
narratur magos Eguptiorum fecisse serpentes, & alias plagas, dc
virgas in serpentes convertis e. Suci hoc per arte fecerunt. Ergo. Resp. tamen ex Dah.q. 3.depol. art. I . ad 3. Serpentes illos nomiste sectos per artem , niti tan tum applicati v E. Quia dot mones applicando aliqua naturalia, de illa co a iungendo cum alijs fece. runt talia viventia resutrare secuis dum es versam dispotitionem ilis lorum entium naturalium, quaedoemones applicabant. Mo
252쪽
Modo autem explicata Natura artis facilis manet via ad probandum naturalia ab artificialibus esse diit incta. Quia naturalia habent in se principium sus
Otus ., secus autem artificialia. Ergo ad invicem distinguntur. Probatur anteced. Ens naturale constituitur per formam naturalem , Sc ens artificiale . per formam artificialem. Sca forma naturalis est principium motus naturalis s forma vero arti
ficialis principium motus non est. Ergo naturalia habent in se principium sui motus : secus auiatem artificialia. Sed initabis. Aliqua entia naturalia sunt aptiora ad unam formam artificialem , quam ad alteram recipiendam. Ergo en-rla artificialia . qme fiunt ex ipsis habent in se principium passuum suae formae, & ipsius moiatus , quo forma artificialis intro ducitur. Consequenter non disia tinguuntur ab ente naturali. Cons. Forma artificialis est principium alicuius motuS. Eriago ratio si ra facta nititur principio talio. Prob. ant. Forma artificialis navis eli principium passivum motus ipsius navis : &forma artificialis plaustri cit principium passivum motus eiusdem.
Ergo ant. Verum est. Prob. ant Sine forma artificiali no posset moveri navis, nec plaustrum move retur ab equis. Ergo sorma arti
ficialis utriusque eit principium
naturalia este magis apta ad unam formam artificialem. Haec tamen maior aptitudo non est per modum inclinationis,& exigethe, sed solum per modum non repugnantiae: dc primum requirebatur, ut illud principium palsivum rationem haberet naturae. Ad confirmationem Vero
respondent aliqui. Formam artisicialem esse principium motus, quantum ad modum , Vel quan tum ad maiorem velocitate in notamen quantum ad lubitantiam motus, in quo diu inguitur a foram a naturali , quae cit principium intrinsecum motus, quantum adlubilantiam ipsius. Haec tamen solutio vera non est .Quia ni odus velocitatis est aliquid naturale ichi imperscctum.
Et consequenter non poteli informa artificiali radicari .Si namque forma artificialis radicaret motum quantum ad modum velocitatis , iam haberet ratio: nem naturae , ac proinde esset forma naturalis, non autem a
tisicialis. Respondctur igitur aliter ad argumentum. Quod licet sine forina artificiali no possit navis moveri,non inde infertur talem for mam esse principium motus. Sed solum esse conditionem ad talem motum requisitam. Principium Vero, in quo motus radicatur, sinium est forma ligni, & aliorum, ex quibus consi Itur naVis..
253쪽
Sed Inst. Forma artificia- Iis dat essis , di constituit ipsumens artificiale. Ergo erit principium motus. Quia operari sequitur ad esse .Et consequenter, si talis Brma dat esse, dabit etiam
sequitur ad esse naturale, non tamen ad esse artificiale. Vnde in artefactologicali λrma rationis dat eue ,&ipsam demonstrationem constituit. Et tamen λ ma rationis non est principium, quo demonstratio producit habitum realem, sed sola conditio est.Causa vero realithr productiva est ipsa virtus naturalis intrinseca praemissarum. Sed inst.Quando corpus py- . ramidale, & corpus rotundum squali impulsu proijciuntur,per
fectius movetur corpUS rotundum , quam corpus pyramidale. Sed ilia maior velocitas,& perfectio provenit ab artificiali λrma tanquam ab ipsius principio. Ergo larma artificialis non solum est conditio, sed etiam princi,
Pium motus.Prob. min. Illa maior vericitas, & perfectio non provenit ex maiore virtute mO. ventis.Siquidem utrumque cor
pus aequalithr impellitur ab agente.Ergo provenit solum ab artia ficiali forma. Resp.neg.min .Quia illa maior persectio,& velocitas radicaliter provenit a forma naturaliquae coniuncta cum tali λrma
artificiali spherIca, vel rotunda
velociorem motum radicat,essis cienter autem illa velocitas provenit ab impestente,ex cuius aciatione velocior motus resultat In corpore rotundo propter maiorem dispositionem ad motum. His ergo pro generali doctrina constitutis, ad principia natu. ralia deveniendo
Doct. a. Physic. lea. I. de a. vhi asserit: quod in reis bus naturalibus eodem modo est principium motus,quo eis convenit movere .Quibus ergo movere convenit est principium motus activum: quibus autem Convenit moveri, eit princIpium passivum , quod est materia, quod principium, in quantum habet potentiam naturalem ad talem λrmam, & motum, facit esse motum naturalem. Ergo principium activum in passivum, vel materia,& forma habent raritionem naturae.
Ratione vero quoad utram que partem breviter probatur conci . Quia forma substantialis est primum,& radicate principiuactivum motus, materia autem
254쪽
est primum passivum.Ergo utra- tum motum radicat .Ergo ratioque habet rationem naturae. Pa- nem naturae non habet. Prob.in: tet conseq. Quia ly primum tec. Non enim radicat motum radicate in dissitatione naturae sursum,vel motum deorsum di extensive sumitur, quatenus pri- usive,&terminath. Quia non est naum radicate tam acti vam,qua maior ratio unius quam alterius. passivum comprehendit, & in Sed utrumque radicare non po oppositum non est assignabilis test. Ergo nullum motum radi ratio Ant. similitErconstat. la Car. Prob. min. .Motus illi sunt motus alterationis,generati Is, contrarij. Sed principium natu-
dc corruptionis radicatur In maia rate non pote1t motus contrariosteria, V nb informa.Eo quod te- radicare.Ergo minor vera est.
dit ad non esse formae,& destruca Cons. Nec motus sursum, tionem illius. Et motus gravis in nec deorsum recipitur in male Centrum radicatur in forma graia cla prima.Quia in via D.Th. a vis,a qua gravitas ipsa dimanat. Cidentia in composito recipiunis Ergo forma est primum princi tur. Ergo materia primum prin- Pium activum , & materia pri cipium non est motus sursum,vel Inum,&radicale passivum. deorsum. Sed inst Quia D.Th. 3 . p. q. Resp. ad arg. communithr. 3 3. art. . docet. Conceptionem Motus illos inter se est contra- Christi Dom in visceribus B. rios, non tamen comparative ad Virg.non naturalem,sed miramia principium. Quia respiciuntur Iosam fuisse . & virtute Spiritus per modum unius termini adaeis Sanct. Et tamen princ pium pac quati,& ut acquirendi pro dive svum,scilicet Virgo Beata fuit so statu; non tamen ut simul hais Principium naturale. Ergo prinia bendi.Sicut motus, & quies in cipium passivum ad rationem sciuntur a natura,non tamen ut naturae non sufficit. simul habenda. Resp dist. min. Naturale in Dices: Natura est ad unum esse entis:concedo min. In ratiostia determinata. Ergo principium ne mobilis: nego min.& conseq. naturale non pote it motus Inter Lichi namque BeataVirgo fuerit st oppositos radicare. entitativb naturalis; fuit tamen Resp.dist .ant. Ad unum exsupernaturaliter mota virtute parte modi:conc .ant. Ad unum Spiritus Sancti. Ad motum vero materialiter,& ex parte rei. negonaturalem requiritur principium antecedens, & consequentiam. passivum moveri consueto mota Quῖa natura ex parte modi est addo,& naturalithr ab activq. unum determinata Eo quod non
1. inst. Materia lapidis nul- tendit ad unum cum indisseretia
255쪽
ad oppositum, sicut agentia libera: ex parte vero rei potest respucere plura. Sicut appetit materiae naturalis,& innatus terminaiatur ad omnes λrmas.
Ad cons. vero dicimus:Quod accidentia immediate recipiuniatur in composito tanqualia in subiecto quoa caeterum subiectumq- primum,&radicate quod est prima ratio recipiendi est ipsa
materia, ratione cuius compositam recipit accidentia. Haec solutio suffcienter a gumento satisfacit, vera tamen non est. Quia materia radicare non potest motum non conformem illius Inclinationi.Sed motus deorsum in lapide conformis
non est inclinationi materiae. Ergo illum radicare non potest. Prob.minorem. Motus deorsum non disponit ad novam formam,
sed potius conducit ad lapidem
Conservandum. Ergo non est conformis inclinationi materiae, quae appetit novam formam , &motus praeparantes ad illam. Et ideo aliter M*.argumento. Materiam lapidis radicare motum sursum, qui tendit ad lapidis destructionem, & dῖsponit ad novam formam. Et ideo consormis est inclinationi materiae; non tamen talis motus in materia radicatus dicitur naturalis. Eo quod est Contra inclinationem λrms,qus semper praedominatur , Vsque
dum matutia habeat pluans dis.
positiones ad oppositim foris viam. Ad Coufirmationem vero bona e1i data solutio. 3 .instabis.bi materia hab rei rationem naturae, calcfactio aquae esset illi naturalis. Nam talis calefactio disponit ad novam λrmam,quam materia appeti CEt consequenter est materiae co- formis,& ira erit naturalis, si seis mel materia habet rationem naturae. Sed hoc non est dicendum. Ergo materia natura non est. Resp.disting. maior. Cale factio productiva caloris ut octo, vel saltini ut septem : conc. mai. Si minorem calorem producari nego mal. min.& consequent. Quia, si calefactio producit mi norem calorem , adhuc Inclinatio formae praedominatur In subisiecto. Et ita calefactio, quamvis in aqua radicetur, erit violenta. Eo quod est contra inclinationem sirmae praedominantem. Si vero calefactio producit calorem ut octo, vel ut septem, iam in subiecto praedominabitur inia clinatio materIs radicantis talem motum. Et ideo calefactio erit
mam artificialem non est naturalis.Et tamen est materiae conso mis. Ergo materia Batura non est.. 2 .Materia ex se non est principium motus sursum specifich sumpti, sed hoc solum habet a forma. Eo quod materia indifferens
256쪽
rens est ex propria natura,tam admotum sursum , quam ad motum deorsum. Ergo materia lapidis nullum motum ratione sui radicat; & consequenter natura non est. 3. Ens naturale non distin guttur ab artificiali ratione materis,sed ratione formς .Quia aliquando materia Vtriusque eadem est sicut eadem est materia ligni,& materia cathedrae. Ergo materia non est natura. Alias ratione illius esset ens naturale in
Resp. ad I .dist. min.Conso mis negative: conc. min. Possitive: neg. mai.& conseq. Quia motus ad formam artificialem non
est conformis possitivd materiae, que non dicit inclinationem pos- stivam ad ipsam, sed solam non repugnantiam , & Potentiam
obedientialem :quae conform i tas cum principio passivo satis noncst,ut motus sit naturalis.
Ad i. Materiam lapidis a se ipsa tanquam a ratione for mali habere radicare motum sursum in lapide, & solum a forma tanquam a conditione de
pendere:Sicut forma ad radican dum motum deorsum a materia tanquam a conditione dependet. Non enim radicat nisi materiae coniuncta. Ad 3 .Nunquam materiam eniatis naturalis este candcm cum materia entis artificialis .Quia materia entis artificialis est totum substantiale. Materia vero entis naturalis semper est pura potentia.& ipsa materia prima. Contra x. partem conchi. arg. I. Quia forma non viventium non est principium activum motus. Eo quod non viventia non moventur a se, sed solum a generante. Ergo talis forma naiatura non est.
Cons. Natura semper est principium motus existentis in
eodem subiecto, in quo est ipsa
natura. Sed principium activum non est principium motus eius in quo est,sed alterius. subiecti.Nam movere activh semper est respe tu alterius. Ergo principium activum non habet rationem natu rae. Et consequenter forma nat ra non est..
tus non viventium sit cfficienthra generante, proven i t tam en in illorum forma radica lithr dima
nativh , quatenus a forma clina anat,&hoc ad rationem naturae
sussicit. Ad confi. vero facile resp. Quod active movere non semis per est respectu alterius , sed quandoque respectu sui. Nam forma ignis est principium motus sursum , per quem ignis ipse
movetur : & forma viventis est principium activum motu S VIta istis, per quem vivens se movet in actu secundo. Dices: Principium activum motus solum habet movere, veIaz
257쪽
tigere,non vero esse mobile pata rationalem, licet a solo Deo pro suo. Ergo non est principium motus eius in quo est.. Resp. Principium activum motus solum habere movere subiectum , sed quandoque m vel subiectum in quo est. Sicut ignis ratione formae movet se ip-Su,& ratione materiae movetur.
Dices. Obiectum Phulosophiae non est ens mobile activh. sediolum mobile passive . Nam obiectum physicae explicatur per
hos terminos eus mobile, per quos tantum explicatur mobile pacsive. Ergo mobile ratione principii activi non pertinet ad obis lectum Phriosophiae. Ac proinde principi uin activum naturale
Rei p. facile. Quoa per Umobile quod est obiectum Phylosophiae, intestigitur utrumque mobile tam activum,quam pasiasivum. Quia utrumque per ens mobile nominamus. 2. arg. Naturale illud est, quod sit a natura .Sed anima ra tionalis non fit a natura, sed a solo Deo producitur. Ergo
anima rationalis natura non est.
Resp. Quod, ut aliquid habeat rationem n*turae, non requiritur fieri a natura. Sicut patet in Coelo , quod quidem in prima productione tam secun da n hiateriam , quam secundum formam fuit a solo Deo prodactum. Addimus. Animam
ducatur,vniri tam ea ab homine uin materia: quod ad rationem naturae sufficit. Ali as nec ipsa materia rationem naturae haberet. Quia ab homine non producitur, 1ediolum vnitur.3. Arg. Anima rationalis foram aliter ut talis non est princ
pium motus sensibilis,& physici.
Ergo non habet rationem natu rae. Et consequenter aliqua fomma natura non est. Prob. ant. Anima rationati, fortualiter vitalis totum radicat operationes intelligendi, dc amandi. Sed istae non sunt formali sex sensibila s. Ergo non esti principium motus
se dc formaliter: conc. min. Prae
suppositive: ne g. min. & conseq. Qi ita intellectus pro statu vitae praesentis intelligit per species abstractas a sensibus,quae semper connotant materiam sensibilan ,& eandem connotat intellactio. Et ita anima,ut radicat operatio nes intelligendi, & amandi, ut dependentes a sensibus, &, materiam sensibilem eon notantes habet rationem naturae.
Dices. Iuxta solutionem datam operationes intelligendi, de amandi entitatiue , & in se ipsis non sunt operationes senti biles. Ergo anima rationalis seiscundum suam entitatem consi derata non habebit rationem
258쪽
dum suain entitatem praecisive: Onc. Conseq. Vt corpori unutam : neg. cons. Sicut namque Operationes intelligenci,& ama-di secundum substantiam suam,& ut praescindentes a connota tione materiae sensibilis non pertinent ad Phylosophiam: ita anima solum ut unita corpori,&. in
telligens dependenter 1 1ensibus
habet rationem naturae3 non ta
men secundum suam entitatem praecisive sumptam.Vnde anima rationalis inflatu leparationis rationem naturae non habet.. s. VI. Secunda revelusio. Natura univoee dicitur de materia,
mus de actu metaphysico materiae disputantes. Et modo illam brevitEt suadem . Quia ratio naturae univoce dici tur de principio activo . & passivo.Sed materia est primum principium passivum, & forma primmum principium activum. Ergo
Tatio naturae univoce de utraque praedicatur. Min. cum cons. tenet ,&Prob. mi. Quia utrique Principio tam acti vo, quam passivo convenit simpliciter diffinitio naturae, esse videlicet primum in radicate principium motus tam in
est. Vt diximus naturae dissi nitionem explicantes : & quod dependentia materis 1 larma solum est in ratione particulari, quod solum sufficit ad causam dam physicam analogiam. Ergo ratio naturae univoce dicitur de principio tam activo,quam pas.
Dices I. Forma est magis natura, quam materia. Ergo rationaturae inaequali the ab utraque participatur. Et consequenter
Σ .inst. QEa Arist. 3 . Me C. Isserit,quod omnis substantia metaphorice natura dicitur praeis thr formam. Ergo nulla subitanisti apraeter formam est simplicia
Resp.ad I .Formam esse maingis perfectam non quidem in ruintione communi naturae, sed secundum diiserentiam particul rem : quoci solum aluit phylmcam analogiam. Sicut homo se cundum rationem parricularem perfectior est omni animali. Et tamen cum omni animali habet In ratione communi animalis univocam convenientiam. Ad 1 .Formam tribuere spe clam estentialem omnibus rebus.
Et ideo sumpta natura pro quidis ditate,& specie sola forma est vG τὸ , di propriE natura 3 aliae verti metaphorice, & ex participatione formae.
Sed inst.Allae substantiae diveris
259쪽
tatem .di essentiam. Ergo natura reum babet influentiam siuper corpora, sumpta pro quidditate,& essentia qnae movemur, licet 'sem non movea no convenit soli formae, sed etia tur: γ propter boc potest dici, quia vere,& proprie competit alijs. inquit in primum talum, quod re Resp. dist cons. Alijs tan- vetur, non aliquid transiens, adam quam habentibus : conc. cons. niens per motum, sed aliquid sivum, Alijs ut communicantibus: neg. flabile, puta virtutem commenia cons. Arist. namque solum in- di , cusandi, diei aliquid huius tendit, quod natura sumpta pro misi ad dignitatem pertinens. Sed quidditate,solum vere competit influxus iste in Coelo Empyreo formae ut communicant,quid- naturalis,&sentibilis est. Eo quod ditatem saltim completam, alijs Coelum Empyreum est materia vero solum competit quiddita- le , & sensibile tantum. Et ideo tem Communicare metaphori- habere non potest niti sensibice , dc impropriE , licet vere alijs lem,& materialem influxum. Eria competat quidditatem habere: go Coelum Empyreum verE , dc propriE habet naturam saltini. ratione formae, quae talem influ- sicut dc habere formam. . VII. Tertia conclusio. Caelum ver e, proprie habet
oncluso ista quantum ad omnes Coelos probatione
Ratione insuper prob. Quia ad rationem naturae lufficit esse principium naturale motus, vesquietis. Sed in Coelo Empyreo est principium naturale passivum suae perpetuae quietis. Nam Coelum Empyreum , cum sit sedes Beatorum ,& ad hoc ab auctare L indiget. Et in primis de productum,habes inclinationem: l. Empyreo prodi. Quia Coe- ad qu et em perpetuarii condu- ' Empyreum habet influxum centem, ut Sancti sedeant, & re an alios Coelos inferiores , & viris quiescant in illo. Ergo Coelumitutem eontinendi illos, & aliquo Empyreum verE , dc proprie ha- . modo causandi ,sicut docet Ang. bet naturam ..I Oct. I. p.q. 66.art. 3.ad a. perea De caeteris autem 'Coelis Verba: Probabilius ramen videtur di- prob. conclusio oostra. Quiac sim, quod sicut supremi Angeli, in omni Coelo spraeter Empy- qui Usistunt, habent influentiam FG reum in datur motus naturalis. per medios, ultimas, qui mistum Ergo in quocumque Coelo reperim quamvis 'si non mittantur,se η- ritur vera natura. Prob. ant. pri
ustum: ita caelum. Eri mo. Insuxus in haec inferiora
260쪽
cuicumque Coelo naturalis est.
Eo quod Coelum fuit productiam
a Deo, ut influeret in haec inferiora , usque quo numerus eleciatorum compleretur. Et ideo Cς-lum naturalithr inclinatur ad predictum influxum. Sed influxus il- Ie per motum fit. Ergo in omni
Coelo datur motus naturaliS. 2.prob. ant. Cui est naturale
medium ad aliquem finem, etiafinis naturaliseit. Sed figura circularis, & rotunda est medium aptissimum ad motum circularem ,& est naturalis Coelo. Ergo motus ipse naturalis est. 3. Coelum habet aliquam inclinationem naturalem. Sed non aliam quam ad influendum in haec inferiora. Alia namque
assignabilis non est , vel saltinxhaec praercipua erit. Siquidem
Coelestes orbes is no causa universalis horum institorum. Ergo naturalithr inclinatur ad motum , quo mediante in inferiora Inssuit. Et consequenter motus naturalis erit. Dices Quod motus naturaia iis debet e se ad statu non natu is tali ad statu in naturalem, sicut constat in lapide , qui moretur a loco non naturali ad centrum,in quo naturaliter quic scit.Sed motus Coeli talis non est. Eo quod Coelum nunquam est extra statum natur alcm. Ergo motus Coeisti non est naturalis.
tibilium,qui ordinant radquie-
tem , non tamen in motu Coeli. qui ad quietem non ordinatur. Dices. Motus naturalis ordinatur ad quietem. Sed motus 'Coeli non ordinatur ad quietem iuxta solutionem datam. Ergo
naturalis non est. Res p. non omnem motum
naturalem esse propter quictem,
sed statim quando mobile cum motu imperfectum est, usque dum quierem consequatur. Caeiaterum perfectioCocli in ipso moveri conlistit. Instantia est in motu cordi qui naturalis est, di non ordinatur ad quietem: quia illius persectio in ipso moveri cosiliit. . VIII. .
Argumentis contrariorum oecurrhur.
ra m .SI m otus Coeli esset naturalis, duplex motus oppositus,& contrariuS,Conveni Pit naturaliter Coelo. Sed duo motus contrari j non possunt xjdem subiecto naturaliter Convenire. Ergo motus Coeli naturalis non est. Prob mai. Motus,quo CCelum moretur ah Oriente in
Occides dc ab occidete in Ories, est duplex motus contrarius. Minquῖdem uterque motus tendit ad oppositis terminum. Sed isti coia tunt Coelo. Ergo si motus Cς-li naturalis esset. duplex motus contrarius Coelo conveniret.