장음표시 사용
491쪽
rallinesinationi subiecti, di con- a. operatio debetur AngeIo In risequenter iuxta ylan . Hi tameη initanti tanquam t. excrcitium augmentario plantae non tribui- libertatis, quod creaturae perfeci. tqt generanti. Ergo ex quo iRO tae in ι .initanti debetur. Ex cum tus gravium , dc levium lit iuxta exercitium libcrtatis debeat esset naturalem Inclinationem illoru, a propria voluntate. Inde filia, non infertur , quod tribuatuς lem Operationem non solum aguneranti. Ilao , sed etiam ab Angeli v Resp. neg. Mit. R ad prob. luntate provenire. dist. mai. Iuxta. naturalem incli- 3. arg. Gravia, & levia cati,. nationem per conformitatem ad sani talem motum , non instru- ' Principia naturalia et Conc. mai. mentaliter. Ergo principaliter. Per modum proprietatis et nego Quia inter caulam principale, ocmal.&concessamin. neg. cons. instrumentalem non est assim
inrisbium illud quodpi iuxta bile minium Iinclinationem. naturalsipet mct, Resp.Dari mediu inter utramis . dum proprietatis debitaepro pris que , icilichi causare talem motaino generationis Iasta uti tribuia permodu principd Onanationis, turgeneranti ,& talis est motus quod tamen satis non est, vim gravium, & levium. Augmenta4 tus gravἰ tribuatur tanquam v .sio vero plantae, sices si iuxta in- rae causae essiciςqti. . Clinationem naturalem , non ta- . arg. Quando grave moismen per modum proprietatis dra vetur, non exutit taph numerobitae in primo generationis infla- generans. Ergo talis motus a geati,& pertinentis ad complemem. nerante provenire non potest tum rei genitae pio instanti gene4 Quia quod non est , non potest. Tationis. Et propterea n cessa- dilectum producere . innum non est quod tribuatur Resp. Quo a illo eventu liis
generanti . . . . . , CEt generans non sit formalithe
Dices:operatIoprima.Angeli de in se ipso , perseverat tamen virisbetur in I. productionis .initanti. tualitόr in ipso gravi tanquam in Et tamen non tribuitur soli Deo, effectu proprio. Quod latis est, ut sed etiam tribuitur Angelo , qui minus generanti tribuatur. Sicut per illam primam operationem quando post semen dec sturn momeretur. Ergo non omne, quod ritur Pater,& nascitur filius, ip-' debetur rebus in T. productionis se filius genitus Patri tribuitur. Instans, tribuitur generanti. Quial:cet in seipso non sit, inse-Resp.d st .mai. Debetur tam mine tamen virtualiter pcricveis quam I. libertatis exercitium: rat. Et propter eandem ratione
492쪽
448 Vua θ. Vnica de ordine movent um.
tiva fundamenti resultat relatio, causae producenti fundanientum atribuitur relatio. Eo quod talis causa virtuali thr in fundamento perseverat. Et eadem initantia est In accidentibus Euchari uiae, quae in virtute subitantiae operatur, quae ibi mrma liter non citSed init. Motus gravis tribu itur generanti . ut virtualiter existenti Sec generans virtuallia ter extitens, nihil aliud cit quam ipsunt grave . in quo generanS
virtualiter continetar. Ergo motus ille reibuitur ipii gravi. Resp. Quod motus ille non tribuitur generanti reduplicative vi virtualiter exilienti, lic enim non dii linguitur a gravi Sed tribuitur genti ranti secundum te, li-CEt ad hoc neccessarium sit, quod in gravI virtualiter extilat. Una hpoterat diiungui maior. Generati ex parte rationis τι e: coc mai. Ex parte rationis siub q/M : neg. mai. Quia virtualis exiitentiae it medium , ut generans pol sit
Producere, res tamen, qua: pro ducit , eth generans, quod in gravi virtualiter manet. s. arg. Gravitas , & levitas
sunt quid intrinsecum gravi, oclevi. Sed gravitas, & levitas sunt principia intrinseca motus. Ergo gravia , dc levia habent principia
antrinsecum motus. Et .conle-quenter seipia movent. Resp. Gra Vitatem dc levitaiarem esse orincipia dimanationis.
ma ab illis vere motur dimanari non tamen sunt principia abs Iuth efficienter productiva. Sed init. Motus gravium , dc Ieclum est ab illis vere effective. Ergo habent in te principium inistrinsecum verE efficienter proin duclivum. Prob. ant. MotuS gravium , dc levium est ab illis eliciti vh. Ergo eliacti vh. Quia clicereelt vere essicere motum. Resp. Monam gravium , de Ievium non procedere ab illIs Uicitive,leti solum di manative tania quam vera illorum passio. Sed init .Quia motus gravium& levium no eit illori m proprie ras. Ergo rota doctrina nuitur principio falso. Prob. ant. l. Pro prictates tiatim, S in eodem innianti productionis sequitur ad haturam . si non adiit impedimentum. Sed motus gravium , & levium non poteit in tali initanti ad naturam consequi. Siquidem motus don poteli incipere in instanti. Ergo proprietas non est.2. Prob. anr. Proprietas praeis dicatur' accidentali thr inseparabilit drde natura ,sen per quc convenit illi. Sed motus gravium , dc levium no semper convenit illis. bi quidem grave extra centrum reperitursine motu . Ergo idem
3. prob. ant. Proprietas non potest natura sit Fr impedire , sed solum de potentia abicitura. Quia Maturaliter cum essentia conecti tur. Sed motus isse naturalites
impediri potest apponendo i bi
493쪽
non poteit cum altera opponi; Nillam essentialiter exeludere. Sed quies in centro est passio gravis:& motum essentialiter excludit, cum quo simul esse non potest. Ergo motus passio non est. Quinto prob.Carentia proprietatis est violenta subiecto. Sed carentia motus , quando lapis existit in centro, non est lapidi vaetenta. Ergo motus non est passio. Resp.ad repl. neg.antecalcad I .prob.dicimus: Pioprietatem successivam , qualis est motus, non debere sequi ad rem in E dem instanti prodiictionis,sed in tempore immediath sequenti. Quia res successiva solum in tempore incipere potest. . . Ad a. prob.dist .mai. Proia Prietas, absoluta , quae Mon dependet ab extrinseco : concedomat. Proprietas respectiva, quae ab extrinleco dependet : negomai. Et concella minori , negrconseq. Loquendo de proprietate respectiva. Quia licet proprietas absoluta inseparabilirhr conia vendat, proprieras tamen respectiva, quae dependet ab extrinseco, non semper convenire debet:& huius generis est minus grais vlum , & levium , qui Connotat ablationem impedimenti, ut de Octo. conveniat di impedimento vero non ablato de facto non
Convenit motus. Instantia est in suppositione , quae est proprietas termini. Et tamen nousemper termino convenit. Quia respectiva est. & dependet ab eo, quod terminus intra propositi
Dices: Quod praeaecatur a cidentalitEr separabiliter est a cidens quintum praeci cabile. Erisgo si motus iste praedicatur acclia dentalitEr separabiliter , erit acia videns quintum praedicabile, non
Resp.dist .ant. Separabili thr, tam In se, quam in sui cxia gentia : co .ant. In se praecisti nego ant. & conseq. Quia licet ille motus aliquando separetur a gravibus, & levibus , semper ta men exigunt illum. Et ita non est accidens quintum praedicabile,
quod non sollim in se ipso potesta natura separari, sed etiam non exigitur ab illa secundum prae dicata specifida iplius, & propria. Ad 3 .prob.principalis an tec. resp. Proprietatem respe tivam dependentem ab extrin. seco posse naturaliter impediri,& talem esse motum praedic
Ad 4.prob.resp. dist. maris Si passio conveniat sublecto abia soluth, & independenter a stata
determinato: conc. mai. Sin .auiatem : nego mai. Quia duplex est, passio , una quidem , quae convenit subiecto absoluth ,α independenter 1 determinato statu,
494쪽
sicut risibilitas convenit homini: dc passio illa non poteli aliam proprietatem excludere. Alia vero est proprietas, quae solum habet convenire pro determinato statu , sicut motus , de quo loquimur , qui solum potest extra centrum convenire. Et ideo potest excludere aliam passionem. Eo quod natura pro diverso statu diversas , & oppolitas passiones habere potcst. Sicut gratia in via radicat fidem & in patria radicat
visionem beatam,fidem essentia. liter excludentem. Ad s. prob. resp. Carenistiam proprietatis elle violentam pro illo statu pro quo debet conia vcnire proprietas. Cumque m istus non debeat lapidi convenire, quando lapis eli in centro Inde
fit carentiam motuS pro illo tem pore nullatenus esse violentam. Dices. Proprietatem natu.
raliter dimanare ab essentia. Frisgo pro omni statu,& semper debet illi convenire. Proindeque illius carentia semper debet tine -violenta. Resp. Proprietatem rc spectivam dependentem ab aliqua conditione , vel ab aliquo statu dimanare quidem naturaliter abcstentia , non tamen extra statum illum , sed lotum in illo statu. Et ideo motus a lapide extra centrum existente naturaliter coissequitur , R dlmanat, si ab aliquo extrinseco non Impediatur.
Instantia est in Unione beata,quae solum in statu patrifi naturalithedimanat a gratia . . iSexto arg. Malor velocitas motus naturalis in cen trum non provenit a generan- te. Ergo nec ipse motus. Quia utriusque eadem ratio est. Prob. Ant. Si maior velocitas motus proveniret a generante , Velo cior esset motus in principio quaia fine. Quia agens fortius agit in propinquum, quam in distans. Et grave magis coniungitur generanti In principio, quam in fine. Sed motus non in principio, sed in fine velocior cit , iuxta proverbium illud : Motus inq-
elocior. Ergo maior velocitas motus naturalis non provenit a generante.
Resp. neg. antec. Et adprob.neg.mai. Quia licet agens movens per impulsum impretasum pallo fortius agat in propinquum. Eo quod per distantiam debilitatur , oc diminuitur virtus agentis. Agens Uero, quod movet propter productionem naturae, re eorum , quae se inquuntur ad naturam , potest foristius agere in distans : dc tale est generans gravia , dc levia. Quod quidem communicat illis naturam , dc proprietates , quarum
una eit motus naturalis in cenatrum. Et cum centrum sit teris minus attractivus , dc naturaliinthe conservativus lapidis. Inde est , quod lapis velocius movetur, quanto mass appropinquar
495쪽
I Andem arg. Motus eo Isest propria passio viventis, & ipsius cordis, illique
ad centrum. Quia tanto magis ulrais lapidis, & illius gravitas confortatur. Quam doctrinam 4 .de Coelo lea. I7 .a addit Angel. Doct. Dices.Ergo lapis non a generante , sed ab ipso centro movi
. . Resp. Quod attracti vh mo- debentur in primo productionis vetur a centro tanquam a termiis instanti. Et tamen non tribuiturno trahente ad se lapidem ipsum; generanti, sed cordi , & ipsi vi- effective vero 1 solo generante venti. Ergo quamvis motus gra movetur. vium,& levium sit proprietas tu Dices. Maior velocitas lorum , non ines infertur, quod Provenit ex eo quod quanto tribuatur generanti. Malor cum magis coniungitur centro , lania Conseq.tenet,&min. prOb Quiato magis attrahitur ab illo. EG cor, & ipsum vivens se movet ad go illa maior velocitas non pro- ratem motum. Ergo motus illo venit effective a generante,quod non tribuitur generanti, sed compostqiram naturam aedit , nihil di .Prob. ant. De ratione motus aliud facere videtur. vitalis est esse a principio intrin-Sed neg.conseq. Quia illa seco se movente. Quia vivere cst maior velocitas dimanat a naia se movere. Sed morus cordis viis tura lapidis , quando appropin talis est. Ergo cor se movet ad ta-quat ad centrum , & quanto magis appropinquat, maior di- manat velocitas propter affini
Respondent aliqui ta Iem motum tribui generanti applic eatem , & propensionem ad cenia livh, cordi auicio elicitive. Quia reum. Et cum generans talem dederit naturam , dc cum tali propensione. Indε est illam maiorem velocitatem provenire essicienter a generante , tanquam a producent . naturam, α ea , quae naturalitEr ad
- . . cor elicitivh se movet aa talem
Sed contra est. Quia In omni se movente debet distingui pars movenS a parte mota , ne idesecundum idem sit movens. ω motum. Sed in corde non potest distingui pars movens a parte mΟ-ta. Siquidem est totum homog neum , & habet partes esusdem rationis. Ergo non potest cor se Ipsum ad talem motum movere.
496쪽
4s v si st. Unis de ordine moventiam.
motus est propria passio viventis,& cordis. Et tamen a corde provenit eliciti vh iuxta solutionem datam. Ergo poterit morus gra- tum ,& levium. ab ipsis Ulait Vesrocedere , quamvis illorum pascito sit. in Secundo respondent alij iliatum motum dimanare 1 corde ser naturalem resultantiam,quod non tollit illius vitalitatem. Quia Ecet actus vitae animalis debeanteile a principio intrinseco se mo vente , non Lamen actus, qui me re. vitalis est , qualis eit motus
Sed contra est. Quia distinctivum actus vitalis . a non vitali
debet necessario convenire cui .cum se actui viteli. Sed motus cordis , quamvis non sit vitalis vita animalis , vere t)men vitalis jest. Ergo debet esse a corde se movςnte ad tale in motum. Unde solutio illa nisi melius explicetur , vel reducatur ad aliam, quam dabimus infra , veta esse non potest,&cODua D.Th. I 2.q. 17.art.9 pr6cedit. Tertio resp. ad arg. neg. min. dc ad prob. neg. iniec . re ad huius prob. diit, mai. Mot ustalis ut quia: concavai. Vitalis ut quo et nego mal.& dist. min. Vitalis ut quo a concedo min. viqi,od : nego min. & claritatis gratia . viii. Gonsequens, Si movet ut quo : conc. conseq. Vt quia:
nus per illum constituitur vivens potens se movcre ad alias opera tiones vitales. Et prIma Operatio , quae solum eii vitalis ut quo constituendo subiectum potens ad alias operationes vitae exemcendas, non debet tribui ut 'soc& absolute viventi, ted illius generauit.
Dices. Quod vivere es se movere. Sed cor vivit per illam operationem. Ergo illa Opein ratio ' , vel motus debet pro cedere ab intrinseco viventis, re cordis , & Gn tribui gene
go mai. Et dist in .Vivit vi qm tinego n.Vt γος conc. min. Et diit .con eq. Ad intrinae co ut quo: conc .conseq.Vt quod: nego conis seq. Quia iicut unumquodque vivit,ita te movet, & habet opera tioncm,vel motum a sc ipsos cor. autem per illum primum motum solum vivit ut quo , quatcnus per ipsum cani lituitur potens le ' moia vere ,dc exercere operationes vi aistes,non tamen per illam opecationem vivit ut quia , dc perfecis. Et ideo illa operatio non debet ut quia procedere ab ipso corde, sed
Quarto ad arg. alia Via resp.& mihi non improbanda. Videis licet motum cordis in primo inia
497쪽
modum proprietatis i rigurosae, se moveat ad allas operationεs vD. ωd per modum proprietatis lath tales. Et propterea motus iste non. shmptae id est , per . modum pri. tribuitur vivent; ,sed illius geneaml exerciti, vitaIis , quo vivens ranti. .l , eonstituitui potens se movere ad i Sed instabis.. Minus Ille alias operationes vitales. Et cum Nitalis est per modum motus, de ratione exercitii. vitalis sit pro, quo ipsum cor movetur in actui cedere ab intrinseco viventis. secundo. . Ergo non1olum est vi Inde fit talem motum elicitive talis per mQdum actus prisai. da efficientdr provenito ab ipso cor- vitalitate proprietatIs, sed etiam de , di illi attribui , & solum ap- per modum actuine nes. Quiae plicative provenire a generante. per principium vitale , & per Sicut in Adgelo prima operatio veram proprietatem nunquam; vitalis libera in primo instanti potest vivens in actu secundo,
ri rota , sed elicitive provenit . . . Respadae. d. Movetur a ab ipso Angelo , & a Deo dum- se ipso:nego ant.. Movetur a ge- taxat applicative. Quia debetur nerante et conC.ant. Ac neg. conia. per modum exercit ij liberiola vi- seq. Vt namque motus ille vitati talis , quod debet ab intrinseco lis sit per modum actus secundio. provonire. Angel. Autem Praeia necessarium erat, quod per illum cepi.& Thom istae afferentes pasi motum cor moveretur a se Ipsolsones,&.proprietates esse tribue Quod tamen est falsum. Quia per das generanti tanquam unicae illum motum solum efficienthr ibi caulae efficienti. , de passione ri- genorante movetur. .
virosa loquuntur , & quae verE. Sed init. Vivens per alia dc proprie potest ab essentia dis principia noni mavetur in actu
manare. Quam solutionem om, secundo , benε tamen per mo niumve via , inter omnes probais tum praedictum. Ergo talis m hiliorem existimo. - . tus vitalis est len modum actus - , i Placet tamen alia vIa arma secundi. . ormento respondere. Momm vide- Sed nega conseq: ina ex licet cordi& non. esse vitalem per quo per alia principia non mo4 noduactus secundi, sed solu esto Matur loe actu secundo , benEvitalem vitalitate principij,& per tamen per illum motum , .s Irim modum proprietatis eonsequen- insemin substractum ,. quod de iis formam vitalem ἔi Et advitali Dominaturivirale..esse diversi vratem praedictam . satis estu mod non tamen. diverstim esse mouis ille motus a forma, vitali dinia- vitalitatis:nec vitalitatum monis.
498쪽
modum actus secundi. Ad hoc enim requirebatur , quod a principio intrinaeco se moUente, proin Cederet, quod motus cordis non habet, sea sicut alia principia di- manant a naturL viventis per modum actius primit ita motus iste per modum actus secundi ab ea-
EX dictis in art. discursu Inis
- . quod multum distat a cen- Iro velocius movetur in medio motu&, quam alterum grave, quod parum distat a centro moveatur in quacumque parxe mo tus,hoc ideo est. Qina licet mΟ-stus velocior fiat ex propinquitate ad centrum caeteris paribus, in parva tamen distancla non est stantum temporIs, ut pondus , &inclinatio augeatur, & motus ve
Secundo ex dictis infertur. quod quando aqua reducitur ad pristinam frigiditatem , illa re:
ductio dimanattvh provenit a natura aquae, quae talem exigit proprietatem , emcienter vero pro-Mnita generante. 'Tertio colligitur lapidem proiecium visientdr moveri per 1mpulsum,dc virtutem proliclemus. Quia lapis per gravitatem, de
eessaria est virtus lapidi impressa in impellente , per quam vi in
lentes moveatur: ad quem qui dem moram maximE iubat aetconcitatus. Et propterea quam vis Virtus proiicientis fortior sitan principio: quia tamen in m Adio motus Iam aere it valdb co citatus. Ideo motus in medio velocior est , fortiuique percutit pastum propter aeris veheme tem concitationem. Vnde pila
plumbea fortius percutit in merito,quam in pclncipio violentes
Quarto cortigitur agens, repatiens debere simul esse, vel immediatione virtutis,uel rua mediaatione suppositit. Quia agens ut agat,debet subi jcere sibi pastiam. Alias non esset maior ratio, qua rE in hoc passiim , quam in altearum ageret. Sed non potest sit, iubiicere pastum, nisi illud tanagat contactu i in mediato supposiati et immediatione virrutis. Erago talis simultas inter agens, α
palles necessaria est. Et ideo in agentibus , quae agurit per virtu tem diffusa per ie prius illa viristus recipitur aliquo modo in sub8iecto immediato , α per Ipsa nitransit ad subiectum mediatum.&distatui. UndE agens est Immeiadlatis. coniunctum primo passu immediatibne suppoliti . Hi, vero, quae sequuntur, & distant, mistum est coniunctam inunialaia
499쪽
. Noeidem confici ruta Quia . . , allas experientlas res . si agens posset agere prius in an Omnia illa agentia prius agere intas.quam in passum propin um, Propinquum, quam In distans;
non haberet in agendo spheram Non tame eundem effectum cau-
determinatam, sed in quacumq fare lupassis propinquo. ΠQui1d Iliantia agere pollet. Ex quo propinquum capax non est eiu etiam provenit , quod cum virtus dem effectus Ita pravε disponenia agentis materialiter multiplice- 4is ; cuius tamen pastim dIitinxtur in passis recipientibus diver- Capax est. Sicut Solis virtus , quaesis, diminuitur in illis, & taniam per aerem ad inferiora descendit. post aliqua:1ubiecta, quae per- non producit In aere metalla Iransit,finitur , dc non potest ultra propter elus Incapacitatem , quae aliquem producere enectum , ut tamen In terra producit. Experientia testatur. Quinto colligitur mobila Dices: Igriis calcfacit aquam quiescere In puncto reflexIonis labet S , Mon tamen fundum il- De motu quidem cordis id docet Iius. Quia si manus apponatur Ang. Din opuscul. 3s. Et ratio In fundo, quando aqua fervere suadet. Qui, laboriosum valdhincipit, fundum frigidum inve- esset tanto tempore vitae, ranis
nitur. Similiter magnes attrahit malis non relevari per morulat ferrum ,&Non acrem inrinedia- aliquas . quibus motus interrum-tum. Et pisc, nomine Torpedo patur, et paululum quiescat. Et immobilitat manum plicatorix Ra In rcflexione talis motus per per qualitatem impressam , non dilatationem , & constrictronem tamen arundinem. Et oculi fac in puncto reflexionis aliqualithecinatium damnum inferunt pue- licet brevistitia F quiescit ris, non tamen alijs imme lato , De alijs vero motibus cera coniunctis.Ergo agentia ista prius. tum ellam debet esse. Quia trio in distans,quam in propinquum tus directus , &'reflexus habene
operantur. terminos contrarios , vlaelicet
Resp. ad expertentram pria sursum ,& deorsum , ante, & r mam Ignem prius calefacere fiun- tro,de strum, & siesstrum. Motus. dum lebetis, quam aquam. Quia vero habens terminos specie dis tamen caIefacit prosundioribus tinctoς non potest esse conti- partibus aquae ascendunt Ipsae sula nuus. Et ideo necessiim est , quodium,& superiores partes infra mobile in medio reflexionis indescendunt, & D frigidant fun- ter utrumque motum aliquamu-dum. Ideo quando incipis aqua tum quiescat. Cnius etiam sig- servere , ipsinu iundum frigidum nuna est. Quia motus isti reflexῖ
500쪽
nus , qui est ad quem respectu
unius, te habet ut a quo respectu alterius. Nam ubi motus directus finitur , incipit motus reflexus. Qua propter dum lapis cadens in terra sursum resilit, vel pila a pariete in parietem reflectitur, vel a terra in aerem , in illo intermedio reflexionis finitur primus motus. mobile quiescit,& inci-apit motus secundus. Sexto colligitur Impulsum aliquando deficere ex resistentia corporis contrarij interpositi; aliquando vero ex desectu causae conservantis , quatenus videlicet aliquando per interpositionem corporis mollis finicur tofluxus, scut quando lapis in lana recipiis ur: re aliquando quia causa conis servativa deficit , ut cum impulsus recipitur in subiecto non saris apto ad impulsum conseris
vandum. UaZquea tamen I. a. disp. II .docet impulsum non desinerς ex defectu conservantis,ied Prop-rer contrariam formam . Perquam formallthr expellitur. Si tamen contra ipsiim a NI S.Impullum , quo lapis proij-gitur deorsum , non invenire so
quod impulsus Ille non test eo trarius gravisati lapiditiquae potius ad motum deorsum inclia
i Respondet. Terram esse quasi in bilance ponderibus lia Bratam suis. Et ideo impulsium
illum a tora corrumpi quam quidem tangit , & movet mota quodam trepidationis. In oppositum. tamen Scripiatura loqui videtur Psalmo I 3.
tu quo Deo dicitur Qiu funda Eterram super flabilitatem Don. Prae
terquamquod sensuum experienistia oppositum suadet. Et revera lapidem movere terram est con tra ordinem universi. Et insuper.
Si ex adverso latere duo lapides proliciantur , finitur impulsus. antequam lapides per motum proprium vertantur in terram. αipsam movere polaint & tandem Vaaqueet irrisit quidam Poeta lo
quentibus verbis , flare negans ter ram mbis miracula nafras. Meu
dis seribebas , .u rate si fameras. Et haec de artic. isto octavo Physic.text. 3ri& lib. s. text. 2 4& l n praesenti per totum ferE ' librum ad Philosophum applicandR.