장음표시 사용
461쪽
vum , quod non potest habere omnes tuas partes praesentes ratione sui. Secundo reljcltur. Minus duis rat indivisibile inflans,quam durat illa pars. Et tamen quia indi- vilis ile habet suum elle simul,estens permanens permanentia indivisibilis. Erho illa pars erit
etiam ens permanens, quamvis suenter exiliat, si semel ratione sui existit. Respondebis. Partem prata oectam non habere simul plures partes aliquota s. sed solum proportionales. Et ita, non esse emper manens, quod debet habere simul plures partes aliquotas. Sed contra est. Illa pars est actualiter tempus. Nana tempus est totum homogeneum , in quo partcs habent eandem denominationem totius . sicut quaelibet pars aquae en aqua- Et ideo illa pars temporis eli etiam actitatIthr tempus. Sed omne tempu&habet aliquas partes aliquotas. Ergo illa pars partes aliquotas
habet. Prob. min. Omne compositum debet habere aliquas partes actualiter distinctas. Eo quod com positio est dillinctora unio. Et consequenter actualis compositio est unio distinctorum actua liter. Sed solum partes aliquotae sunt actualitEt distinctae, partes vero proportionales sunt partesin. potentia, ac proinde solum inpotentia distinctae. Sed omne tempus est actualiter totum.Ergo Maa. ον 1. omne tempus debet habere aliquas partes aliquotas. Secundo impug.Illa pars ac maliter est extensa. Sed extensio provenit solum a partibus aliquotis.Nam partes proportionales non ratione sui, i ed ratione aliquotarum extensione, k magnitudinem habent .Ergo illa pars habet aliquas partes aliquotas.
Argumentis contrariorum occurritur.
Costra conci .arg. I .Quod res successivae incipiunt in par
te temporis, ut communiter Phylosbphi docent. Ergo si
pars temporis sollim extitit ratione instantis, res ipsae successivae Incipient in initanti .Cuius Opp situm debet esse verum. Resp.neg.conseq.Quia licet res successiva incipiat in parte temporis exfllente ratione lata tantis, ipsa tapien inceptio non regulatur per instans, in quo res succcssiva non dum est , sed re- gulatur per partem. Eo quod res successiva quando incipit,in hoc initanti non est, immediath tamen postea crit: ad differentiam , rei permanentis cluus totum esse completur, dc habetur in unico instanti. tSecund5 arg.Existetia propona tionari debet cu re existete per ita
462쪽
tionatum non est cum parte di- nullam implicationem Involv It. vissibili temporis .Ergo pars tem- Imo antec. ex terminis est talia poris non potest ratione instantis sum. Nam in ente permanenti existere. Omnes partes eAistunt per ean-Resp.dist.maI. Proportio- dem existentiam. ne termini,& vltimi complemeisti: conc. mai. In esse entis : negomai. Et sub eadem distinctione minoris: neg. conseq. Quia in divisibile ex natura sua habet esse Quarto arg. Indivisibile existit ratione partium. Quia indivisibile est modus partium. Et modus in existendo δ re modificata dependet. Ergo parteS non principium unius partis,& termi- pollunt existere ratione indivisinus alterius. Et consequenter in hilis instantis. ratione termini,& complemenia Res p. Indivisibile esse moti habet proportionem cum paria dum parrium per modum Vltimite di visibili temporis, licet non complementi. Et ideo conititue iii esse entis. Instantia est in exi re poste ipsas paties exilientes.bi-ctentia hominis, quae entitativh cui existentia rei permanentis est indivisibilis est , &homo divisi modus ipsius rei. Et tamen illam'. bilis , & existentia humanitatis existentem reddit. Eo quod mo- Christi infinita est,& humanitas dus, qui se habet tanquam Ulaia ipsa finita. Et tamen proportio mum complementum, non de- natur. Eodem ergo modo instans pendet ab ipsa re tanquam a sor-
indivisibile, quod unit utramque ma existendit sed 1 um ab illa
Partem divi libilem , virtualiter, tanquam a subiecto dependCt. S..ut quo est divisibile,& in rati a Quinto arg.Si partes tem ne termini cum parte divisibile poris extiteret per indivisibile in- Proportionem habet. stans existerent simul. Quia incli- Tertio arg. Duae partes non vitibile simul cotingit utramque. Possunt existere per eandem exis Sed partes temporis non potiunt tentia. Ergo non possunt existere existere simul.Sunt namque prae- . per indivisibile instans , quo mea teritum,& futurum,quae no potadiante una cum altera unitur. sunt simul esse .Ergo non pollunt Resp.dilt .ant. Vtraque in existere per indivisibile instans. facto elle: Conc. antec. Una in Resp.dist .mai.Simul ratio- facto esse,& altera in fieri r nego ne instantis .conc. mai. Rationeant.& cons. Quia per instans co suimeg.mai.& sub eadem distintinuativum quod terminat parte ctione minoris: neg.cOnieq.QRS
Praeteri tam , dc inittat futuram, Instans indivisibile estprincipium Ist i in facto este pars prsterita, unius partis , & terminus alte-
α sutura cristit in sieci , quod rius': & ita ratione illius simul
463쪽
Istunt, una quidem in fieri, α altera In facto esse. Addimus. Quod per tale Inia tans solum pars praeterita existit absoluth . Eo quod solum illa exi, stit in facto esse ablumque dicitur absoluth exiliere, quod existit in
facto esse.Pars vero sutura solum extitit eum addito, id est, Initiative. Et ita non verificatur abso- Iute partes existere simul. Sed inst Partes temporis etiam ratione initantis non possunt existere sit. Ergo solutio nulla est. Prob.ant. I. Quia pars praeterita existere non potest. per Instans, quo unitur cum futura.
Eo quod pars praeterita iam non est, sed praeterivit: & quod non
est,non potest exi stere. Ergo paristes temporis rat one talis. in tantis non possunt simul exi
ae .prob.ant. Impli cat partes temporis simul existere, & unam esse priorem, alteramque posteriorem , dc priori succedentem,
Sed si destruitur ista succe ,de
truitur natura temporis. Ergo Partes temporis etiam ratione
instantis non possunt exister:
Resp. neg. ant. & ad pro neg. etiam ant. Quia pars permanens existit ratione sui. Et ita solum existit quando est in se.. Pars vero entis successivi non existit ratione sui, sed solum ratione indivisibilis terminantis.Et
ita complete x in facto esse non
existit,vsque quo terminetur perinitans, quo completur: & tune licet sit praeterita in se; est tamen praesens in complemento suo , &ratione eius extitit Complete, Nin iacto esse-Dices.Ergo est praeterita , de praesens , quae. contradictionem
Rc0. Praeteritam esse in se ipsa,& proentem ratione indiviis sibilis, quae praedicata Con Iradiciatoria nonium. Eo quod non1unt de eodem secundum idem. Ad i. prob. dist. mai. 'Io- rem , & posteriorem in se ipsar . COnc. mai. Ratione indivisibilis: nego mai. Quia partes illa: in se Ipsis habent successionem , de una est prror, alteraque pinterior est,per quod falvatur ratio entis successivi, quamvis utraque ratione indivisibilis continuantissimul existat. Futura quidem ini- .
tiativE, & in fierI: & praeterita Complete,& in facto esse.
I Andem ar&Daturpars tem in sporis praesenso Ergo datur pars temporis, quae ratione suIexi stat. Prola. anz. Praeteritum est,quod aliquando fuit praesens. Sed' in tempore datur pars praeterita- Ergo datur etiam pars tem Porispraesens.
464쪽
Resp. neg. ant. & ad prob. complete, & adaequat. extraha neg. mai. Quia, ut aliqua pars te- tura flatu futuritionis. Sed non poris modo sit praeterita , satis potest extrahi complete, & adae est, quod immediath antea fue- qua te a statu futuritionis, nisi fiatrat immediath futura. Haec enim est natura entis succcssivi , utnsiquam habeat aliquam partem praesentem , sed semper una est praeterita , & altera futura : pariaque futura transit in praeteritam, quin tiat ratione sui praesens. Dices: non potest pars sutura transire ad statum praeteri t onis, nisi prius fiat praesens. EGgo 'datur aliqua pars temporis prς sens ratione sui. Resp. dist. ant. Praesenti aliis late indistincta ab immediata futuri tione : conc. ant. Praesentia diversa r nego ant. &icon seq. Quia ut pars futura transeat in prς teritam , necessum non est,
quod fiat aliquando praesens praesentia dii lincta ab immediata futuritione. Sed sicut instans redit
partem suturam, praesentem in iistiative: ita sussicit, ut eadem pars ex vi ciusdem instantis transeat ad statum futuritionis absque alia praesentia distincta. Sed inst. Pars sutura non po test transire ad praeteri tam , nisi. stat praesens complete , S adaequate. Sed ratione instantis initiantis illam non est praesens co-pleth. Ergo prxsentia , quam hahet ratione instantis,non sufficit, ut transeat ad statum praeteriti
nis. Prob. mal. Pars futura ne is
quid transire in praeteritam , nisi
praesens complete. Ergo pars futura nequit transire in praeterita, nisi fiat praesens complete ad
quate. Resp. neg. I. ma I.&2. min.
Quia pars futura extrahitur adae qua te astatu futuritionis,non per hoc, quod fiat complete, re a data
quate praetens; sed per hoc, quod
fiat immediate praeterita , dcter minatri e praesens,quod habet ratione instantis. Dices. Inter e se adsquale prς- teritam , & adsquale futuram,
mediat elle complete,dc adsqua iste praetentem. Sed non est transiiatus de.vno ad alterii extrem si abl-que traniitu per medi v. Ergo non potest pars fluura transire ad praeteritam complete, nisi sip t adaris quate ,& completc praei CnS. Resp. neg. m . i. Quia esse immediate piaeteri in complete, . Immediate Diaram , nons uni extrema inter q iae datur medium praesentiae divisibilis, sed flit extrema divisibiliatim mcdiata. Et ideo pars futura traniit in preterita compictb, dcadςquate per 'hoc,quod ante fuerit presens linitiative, &modo sit terminative praetetita, vel preterita im mediath.Sicut subiectli traiit de forma ad illius privatione per hoc,quod immediath antea fuerit forma, de
465쪽
Sed instabis. Inter partem nisi ratione Instantis, quod indi- praeteritam , & futuram necessa- visibila est rio debet dari aliqua pars divisi- , Ex dictis colligItur quod
bilis,dc praesens. Ergo inter praeia tempus intrinsecun , vel intrinsem teritum, & futurum debet dari ca duratio numero multiplica- med in divitibile Prob. ant. Post tur. Quia in diversis subiectis di- instans,quod modo est, necessa- Versa duratio intrinsec a reperi-rio debet tequi tempus,quod im- tur. Tempus vero extrinsecum mediath post erli praesens. Ergo acceptum pro duratione motus inter partem prςterstana, & futu- primi mobilis, non multiplieatur ram neccssario debet mediare numero,led una,&eadem intrinis aliqua pars praesens. Prob. ant. seca duratio primi mobilis om-Polt hoc instans non sequitur Im- nia alia mensurat extrinsece: mediate aliud instans. Quia nee Secundo ex clims inscrtur In tempore , nec in aliquo conti- differentia, quae versatur internuo dantur duo instantia imme . Cevum, Sternitatem ,&tempus. diata .Alias continuum resultaret Quia tempus nostrum habet paria ex indivitibilibus. Ergo post inia tes priores, Sc posteriores existeniatans , quod modo est, necessario tes successivE. Et vis mensurat res debet sequi tempus, quod Immeia mutabiles , tam secundum esse, diate post erit praesens. quam secundum Operationem, Resp. neg. duo ant. r. & & primo , & per se est mensura adprob. dist. ant. Immediate in ipsius motu&. esse rei: concia ant. Immediatio- Hoc tamen rempus csistinis ne praesentia : nego ant. & conia guttur ab aeternitate,quae non ha- seq. Licet namque in esse rei, & bet partes , sed est Interminabilis in ordine ad esse temporis post vitae tota simul, & perfecta pota Vnum Instans non sequatur aliud. sessio, ut Boetius dIssinit. Et ita in ordine tamen ad praesentiam est mensura rei mutabilis, tam post unum instans sequitur Im- secundum esse, quam lccundum mediath alterum. Eo quod nihil Operationem. Unde solus Deus est designabile de praesenti nisi AEtern Itate mensuratur.. nunc , & pars , quae modo est Distinguitur ei iam tempus immediais futura : in alio nunc ab Cevo. QuIa aevum est aliquali- ratione cuius dicitur immediate tEr successivu, & no simul coexi Praeterita , existit terminative tit Omnibus , quae mensurat, si- praesens , quin alῖquando fuerit cui aeternitas; non tamen ha in se ipci praesens , dc ratione sui bet formalem successionem par
466쪽
& tempus,mensuratque res im- haec de artic. Isto, & de 4. Phyia mutabiles secundum esse , vide- sicorum in praesenti text. Io I. &licet Angelos , & mutabiles le- concommitantibus ad Philolo-cundum diversas operationes. Et phum applicanda.
Aliquo motus si tam unitauem accipiat
Prima cinctiisio. W,UR pertinent ad librum in I tum,&ad quaest. pr-n' tem facilia 1 untn ex his, quae in praedicamentis dicuntur, solutionem,&intelluentiam habent. Ut tamen brevithr de natura motus, & illius unitate aliquid dicamus. Praemittendum est In primis ad subitantiam non posse dari per se morum verE , & proprie successivum. Quia motus succosiluin debet euc later terminoo positivos. Sed motus terminatus ad substantiam non fit inter ter minos positivos. Siquidem subia tantia fieri non potcit ex aliquo positivo praecedente, vel ex ait ra subitantia. N am substantia pc Tsesolu m fit ex privatione 1ui: sicut
ignis ex non igne,vel ex privati ne ignis .Ergo ad subitantiam non potest dari per ic motus vere , α proprie 1uccessivus. Minor cum 'conseq. tenet, &prob. mai. Mamotus saccessivus Hebet esse de contrario in contrarium et ix re
quirit m cessario medium lucceiasivum pertransibile per motum. Sed inter terminos nebativoS,VClInter negativum,&possitivum non datur medium pertranti bile permotum. Quia termini negativi sunt nihil. Et negativum , &pOsitivum opponuntur contra uictois rie. Qux oppositio nullum meis diu admittit. Ergo motus iste deis vel esse Inter terminos positivos. ri, Va
467쪽
Dices. Aliquem motum ad substantiam terminatum per se fieri ex aliquo positivo, sicut forisma vini. Et consequentEr talem motum esse inter terminos posi
Sed contra est. Quod forma aceti solum praeluppolitivε, & ex conceptu materiali petit formam vini ex parte termini a quo; fortam aliter vero solum exigit privationem aceti .Ergo nullus motus ad substantiam. fit per se inter terminos politivos. Dices. Nutritionem sub tantialem esse motum succestIVum. Et tamen per se ad subitan tiam terminari. Quia nutritio producit substantiam partialem ex vi conversionis alimenti in substantiam aliti. Ergo doctrina tradita nulla est. Resp.dist. mai.Successivum per accidens: conc. mai. Per se: nego mai. Quia nutritio non est per se motus successivus, & ex ordine ad terminum proprium formatissime sumptum , sed solitin per accidens. . Eo quod simul
cum nutritione datur augmentatio, quα producit quantitatem partialem successivh : & ratione talis quantitatis etiam 1ubstantia partialis per nutritionem producitur succei sive , ut: subiectum
Secundo notandisv est adactionem,& passionem non dari per se motum . Quia actio-, &rassio identificantur. cum. mino. .
Et ad ipsum motum non datur per se alius motus. Alias daretur processus in infinitum. Et simillia
ter etiam ad relationem non datur perseinmotus. Quia relatio a fundamento dimanat , di per illius actionem producitur secundario, sicut palsiones tecundario producuntur per actionem proinductivam essentiae.
Tertio supponendum est adsitum,& habitum , & quis non dari per se motum. Quia situs est dispositio partiti corporis in loco. Et ita resultat ex ubi cata onein loco, vel ex ubi , quod primario terminat moti localem. H bitus etia resultat ex actione priamario terminata ad litud, quod habetur.Quando similiter resultat ex duratione, vcl ex conluctione temporis ad rem. Et ira produciatur secundario per actionem primario terminatam ad extitetiam ut continuatam in esse.
Quarto supponendum est ad quantitatem , qualitatzm ,&ωbi dari per sermotum successu
vum. Quia augmentatio, alteraiatio,ila motus locat s Sut vere motus successivi:& primus tersiaina tur ad quantita em, secundus ad qualitatem ,dc tertius ad Uii. Insuper etiam quantitas per augmetationem potes fieri maiaior, & qualitas per intentionern - magis radicatur in lubiecto , ocvbl importat latitudinem reperis tam inter locum,& locum eκ-
468쪽
tant latitudInem gradualem sucia cessive per transibilem.Ac proinis de motus ad illa erit vere lucceiasivus.
tas sunt passiones substantiae. Erisgo secundario producuntur peractiouem terminatam ad subia
Resp.Quantitatem,& quali tatem in prima sui productione esse passiones substantiae,ix ita secundario productilia secunda v eo prodiatione non esse palSiones substantiae sed omnino accita dentaliter advenire per motum verum lucce Hivum , quo quant taS , & qualitas acquiruntur in tempore ,5 successivh. Dices. Augmentatio non est verus motus luccessivus. EGgo etiam quantitas post primam
productionem non' acquiritur successivh. Probrant. In vero mo in tu relinquitur terminus a quo,&acquiritur terminus ad quem. Sed quantitas minor, quae eit terminus a quo augmentationiS, non relinquitur per augmentationem ued potius cum ipsa augmentata perseverat. Ergo augmentatio non est verus motus succestivus. Secundo dices. Motum successivum elle inter terminos coiatrarios.Sed quantitaS maior, dc minor noti sunt termini contraia xij.Siquidem quantitas maior nodestruit minorem, sed illam auis
Resp. ad I .Quantitatem minorem ine terminum a quo augmentationis formaliter, ut naianorem,sub qua ratione non perinseverat .Quia iam non elt minor, sed masor,licet entitativh,& materialiter perlever t. Ad 1. resp. Quantitatem
maiorem, dc minorem non esse contraria rigurose ; esse tamen
Contraria modo sufficienti admotum successivuiri. Quia sunt extrema positiva incompatibilia formaliter. His ergo praelibatis Circa unitatem, & diversitatem motus sit . II.
Viatas, dixere sitas formalis imius
ubi asserunt: motum non accipere unitatem, & diversitatem forinmalem 1 termino a quo, sed p tius a termino ad quem. Ratione vero prob. Quod est via, & tendentia ad aliqueaxterminum per se primo, specificatur ab illo,& ab eo accipit unitatem,&diversitatem formalem. Nam quod est via ad aliquem terminum per se primo. est sorm sithr proptEr ipsum. - Et Cons
quςntea accipit ab dis speciem.
469쪽
Vnde potentiae, & illarum actus, cum Vnitate te InI ad qnem.
quae per se ordinantur ad Oblac M prob. ant. Motus circula: tum, ab illo accipiunt unitatem, b , α rectus ad eundem te Ia& diversitatem formalem. Et . num ad quem sunt formaliter dia universaliter omnis actio creata V ps.Ergo idem quod prius. aecipit unitatem formalem a re 3.prob.ant. Motus lapidIs ad mino. Eo quod est via,& tenden- sphaeram ignis: & motus ignis adtia ad ipsum.Sed motus eii Viῖ,α ς-Πdem partem sphaerae habent tendentia adterminum ad quem, quBdςm terminum. Et .tamen
ut per se manifestum est.Ergo ab A t mrmaliter diversi. - nio illo accipit unitatem, & diversi- xu iapidis est violentus:& motus
ri ab eo. quo propriam deno- ΠQb. dist.mai. Eundem materia
minationem habet. Nam qua dyxςr C c.mal. Formalithr: neg. cumque res ab eo accipit deno- mRi Quia eadem vina, ut termi- minationem, a quo accIpit esse, n*x motum augmentationis est sicut homo denomInatur ratio- m ior,&vt terminat dimInutioianalis ab anima ,1 qua accipit suu nem est minor. Et consequentis esse.Sed motusdenominationem m ratione termini formalithe Propriam accipit a termino ad diversa est. que. Nam de albatio dicitur talis Ad a. prob. resp. similiter. ab albedine, quam producit, & Terminum ad quem motus.re calefactio a calore.Ergo motus a ti,& circularis e1se eundem maia termino habet speciem , unita- terialiter, formalitEr tamen diis tem,& diversitatem formalem. Versum. Quia fit per diversum Contra concl. istam inst. spatium rectum ,& obliquum. Cum unitate termini ad quem Dices : Diversitatem spatij
compatitur specifica diversitas non refundi in terminum admotus. Ergo motus non accipit quem. Ergo termious ille non unitatem,& diversitatem forma- est diversus formaliter a diversita Iea termino ad quem .Prob. ant. rate spatij. Prob. ant. Motus,qui
I. Augmentatio usque ad quan- tendit ad albedinem per fuscumlitatem unius vinar, & diminutio α motu3,qui tendit per pallidum a maiori quantitate utque ad Vl- habent eundem specifich terminam habent eundem terminum num Et tamen medium, vel
ad quem, unicam vHelicet Vl- spatium diversum est. Ergo' venam .Et tamen motus isti specifi- rum est ant. ce distinatiuntur. Ergo compatia Resp. tamen: Illam diversiatur diversitas specifica mo ut ratςm ath ciae pure materiale.'
470쪽
medium ad album,quate S par . scipant. rationem nigri. Et ita sunt medium. secundum quod Conveniunt formalithr. Ideo diversitas illa pure materialis
num ignis lapidis esse civerin sum formaliter. Quia eli contra naturam lapidis, iuxta. naturam ignis.. x.arg. Mutatio instantanea,.
di successiva distinguuntur specie.Sed villinctio illa provenit a
- Iermino a quo, non a termino.
ad quem .: Ergo species, & unitas sermalis motus non lumitur a termino ad quem. Prob. mm . Nutationes iliae propterea disierunt. Quia inllantanea cita termino a quo privativo; succelsiva vero a termino a quo possitivo. Trgo solum ainerunt per termitanum a quo..
Rcsp. aliqui neg.mal. Q ita mutatio instantanea', & successiua pollunt tendere ad eundem terminum. Idem namque calor
in prima productione fit ex prI- Natione sui, bc poetea per inten-
sonem intenditur; intentio vero: motus successivus est. Haec tamen solutio vera non est. Quia divertatas mutationis. Dilantaneae,&successivae est penes ordinem ad terminum acquisitum In tempore , vcI in Τnia tanti. Sed diversitas mutationis.
est ciuersitas ennsilis. gbimu-.tationes praedictae essentialithrdistinguunt ..' a .rcijc.Qula mutationes prς-dIctae habent terminum a quo formatissim h distinctum , videlicet possitivum, & privativum. Sed diversitas formalis termini a
quo retunditur interminum ad quem. Ergo muta tiones praedictae habent terminum ad quem soria maliter diversum , & lollim maiaterialithr unum,quod gratis conis.
Resp.Non semper diversitatem termini a quo refundi IntermInum ad quem Quia motus ab albo in nigrum , dc a fusco in nigrum habent diversum terminum a quo formalithr.Et tamen terminus ad quem non est foris maliter diversuS. Sed contra .Ita se habet termInus a quo in motu:sicut diversitas principiorum in scientia Sed etiavcrsitas principiorum refunditur in Obicctlim scientia .Ergo divcrsita S tcrmini a quo refunditur Interminum ad quem. De exemplo autem adducto dispar est ratio.Quia album,& fuscum comparantur ad rugium , quatenus. Conveniunt in ratione albi foris malithr in ratione termini a quo. Et ideo uterque terminus solum habet differentiam materialem.. Proindeque nurum non est interminum ad quem non refundi diversitatem formalem. . Ad arg. ergo aIuez res