장음표시 사용
471쪽
MutatJonem Instantaneam , &ν nuatione motus. Et insuper Aeolaecessivam differe radicaliter cidcns habet unitatim numeriis per terminum a quo, formaliter cani a subiecto. Siquidem indisi vero per terminum ad qucm, vi- duatur.ab illo. Sςd motus est vG delicet per calorem productum: ruaccidens. Ergo ide quod prius. qui quatenus fit ex privatione tor Quantum ad 2. vero partem. maliter diversus eli a se ipsis,qua- Prob. min. Quia , si motus Interia tenus fit ex contrario, vel ex ali- rumpitur aliqua quiete , tisa non quo possitivo. Modo autem circa numericam Vnitatem. F. III.
c Statuitur secunda conclusio. eit continuus, sed dIscretus: non
est idem , sed divisus, & diversus.
Ergo ad continuationem motus Unitas temporis necessaria est. Quantum ad 3. partem probis Nam ad continuationem motus. requiritur unitas specifica ipsius. mitas numerica motus si itura βb- Sed ad unitatem 1 pecificam eius Dolo mobilios amitate temporis stare specifica te misi ad quem. requiritur etiam unitas specifica termini ad quem.Ergo unitas sp cifica terminI ad quem requiri tur ad continuationem motus.
quid requiritur ad cotinu prob. Nam quae sunt diversae spe-tionem morus. requiritur ciet , non possunt esse continua. Quia continua sunt, quorum Illi ma sunt unum. Et quae sunt diverissae speciei habent diversam naturiram. Consequenterque habent vltima diversa, re non habcnt vl-. tima Vnum .Ergo ad continuatio-hia praedicta requiruntur ad con- nem motus unitas specifica illiustinuationem motus. Ergo etiam necessaria est. ad unitatem numericam. Et con- Ex his constat etiam unusequenthr ab omnibus his habet talem numericam termini nec iamotus numericam unitate. Mim fariam esse ad unitatem numeri iaquantum ad I. parte prob. Quia Cam motus. Quia unitas speci hca. accidentia , quae sunt in diversis termini requiritur,ad unitatem subIectis, non possunt esse Conti- numericam motu . Ergo citamnua , sed solum contigua , sicut unitas numerica . Quia duplς tetipsa subiecta. Ergo unitas subiec minus formaliter idem Ploti mobdia necinaria est ad coam numero diversus non p*xς R ia
quid requiritur ad cotinuationem morus. requiritur etiam ad unitatem numericam illius. Nam motus est unus unitate entis successivi, &continui .Et ita quod requiritur ad eius continuationem , requiritur etiam adnumericam unitatem. Sed om-
472쪽
eodem labiecto reperiri. Alias duo accidentia solo numero di tincta essent In eodem subiecto.
Addimus. Nihil aliud prae-tEt enumerata necessarium esse ad unitatem numericam motus.
Quia si aliquid aliud necessarium
esset maxime unitas agentis , α
non est.Nam eadem actio procedere potest a duplici agente partiali, ut constat In duobus portantibus lapidem.
R. vero etiam non requiriatur. Qui, lapidem moveri per Pavimentum,vel spatium lapidi-hus constitutum, veI tabulis non tolsit motum esse eundem realiter , &mimerice. Et tamen spatium tabulis, vel Iapidibus constitutum materialitEr diversum est. Ergo unitas numerica spatij non
requiritur ad numericam unitatem motus , sed solum unitas spatij formalis, quae interminum ad quem refundit formalem untia
Sedetnst.eontra conci .Ham. Quia tempus est aliquia extrinis secum respectu motuum inferio-mm.Ergo motus non potest individuari per tempus Iec ad unitatem numericam motus unitas temporis necessaria erit. Resp. facile. Unitatem n mericam motus non cessinu 1 tempore tanquam a principio intrinseco , sed tanquam ab extrinseco signo , quatenus ex diversiis late temporis inscrtuc benemo tum non esse continumn t &co ἀsequenter eunde numero uo esse ia2. arg. Cum diversitate numerica mobilis salvatur unitas numerica motus. Ergo unitas nurimerica mobilis necessaria no est. Prob. ant. I. Uirga,cuius una medietas est viridIs , & altera sicca
mobile non est idem .Quia in par te viridi reperitur forma viventis,& in altera parte forma cadaue
eis. Et duplex forma substantialis non potest in eodem sublacto
reperiri. Ergo ant. Verum est.2. prob. ant. Mortuo hoamine, qui movebatur ad motum naui S , continuatur motus illius, R idem numero perseverat. Et
tamen mobile diversum est. Ergo idem .Prob. mai. Motus non dis- contimatur nisi deficiat mobile per se. Quia motus per accidens non deficit , nisi deficiat motus per se. Sed motus nauis non dita
Contῖnuatur ,. quamvis moriatur
homo. Ergo motus hominis dincontinuus non est prob. ant. Quando canis prolectus a turri moritur in meis dio Iteneris, non est idem num eis eo mobile. Et tamen motus idem numero manet , & continuus perseverat, usque quo canis perinveniat ad terram. Ergti idem Res p. ad arg. Deg. ant. εχ χω malorem. Quia licet ad sensu vi deatur partem viridem,& siccam
continuari , Sc eodem motu moveri , mucra tamin ita non est. Nam
473쪽
N m quae sunt diversae speciei co 'ti non contingIt, quII Idem mo-tinuari non possimi. Et ideo mo- 'blle in illo Instanti non est . Odtusillius virgae non est idem nu
Ad 1.prob.dicimus .L Otum Illius hominis discotinuari propter quietem negativam .Quia de ficit subiectum illius. Et quamvis sensus non percipiat illam quiete,
ratio tamen manifestat illam. Eo quod variato subiecto necessariuest accidentia variari. Ad 3. prob. neg. min. Nam In illo initanti, in quo est verum idicere,nore non est canis vivens, est verum dicere nunc non est mo tus. Quia quod non ell , moveri non potest. Et consequenter de ficit idestra numero motus propinterdesectum subiect ... ἀDices : Motus ille est continuus. Ergo idem numero .Prob. ant. Motus est continuus , quaniado i mediate ante aliquod initanse1t motus, & immedine post tale Instans etiam est motus. Sed Immediate antE instans fornaae cadaveris est motus , & etiam immediate post Illud. Ergo motus ille continuus est. Resp. neg. ant. &ad prob. dist. mai. Ante Instans, in quo est
mutatum esse mobilis: conc. ma . In quo no est mutatum esse: neg. mai .Qma, ut motus sit cotinuus, non sufiicit motum esse Immediath ant E aliquod instans,& imis mediate post: sed ultra requiritur, quod in tali instanti detur mutatum eae mobilis. Quod Inrrae e- aliud mobila di versum , quod iaillo initanti adhuc non movetur, scd movebitur tempore imme diate sequenti. Dices c Terminus motus est mutaturn este mobilis. Sed ille Hotus habet aliquem terminum. Ergo aliquod mutatum este.
Rei p. dist. mai. Motus, qui per se si nitur: conc. mai. Qui per accidens , & propter defectum subiecti.Neg. mai. Licet nam qu motus, qui per te finitur propter
consequutionem termini habeat pro termino aliquod mutatumese mobilis; non tamen motuS,
qui finitur per accidens: & quia deficit subiectum illius,ut in praeis senti conringit. Dices: Motus ille debet ha
here aliquem terminum.Sed non alium quam mutatum este. Ergo habet aliquod mutatum esse. Resp. talem motum non habere terminum possitivum,
quod est mutatum esse subiecti. Quia subiectum no est; sed solum
habere terminum negativum,Videlicet non este motus, quem solum terminum habet motus in
illo instanti,in quo deficit subiecistum , in quo erat producendus terminus possitivus. Sed inst. Quod non videtne Intelligibile,& ad miratione disenum est illum motum nullum habere terminum postsitivum. Erisso illum debet habere.
474쪽
1.Inst. Quia motus est . fieri alteri contractatur ratione suae termini. Non quidem termini naturae. negativi .Quia quod non est non et . Insertur. Motum contra iapoteli fieti Ergo est fieri termini rIari quieti,qus erat lubtermino a possitivi Et consequenter motus quo. Quia illam estentialiter de ille polsitivum terminum habet. truit,& expellis,non tamen conia Resp. ad Ianit.NOsiam de- trariari quieti, quae est sub termidisse rationem illius. intelligen- no ad quem. Eo quod istam nontiae. De admiratione vero non destruit,sed potius eii fieri illius. Curamus. Quia per admiratio- Dices: Non potest intelliginem inventa est philosophia quies in termino ad quem, usque Ad 1. resp. Quod sicut mo- dum cesset motus Ergo quies illa, tus est fieri termini possitivi : ita & motus non possunt compati, per se debet habere terminum ted ad invicem opponuntur. Possitἰvum In facto esse , per ac- Resp.dist.COnl.Opponunturcidens tamen potest non habere oppositione simultatis e conc. terininum polsitivum in facto ConLOppositione naturae vera, ααsse propter desectum subiecti, in propriar neg. C f. Illa namque quo eventu est fieri termini, dc quies .& motus non postunt esse Iolum habet terminum possiti- simul. Et ita opponuntur oppota vum in fieri, & vltra non transit cone simultatis, non tam cia op- ad factum complere propter in positione naturae. Quia se habent pacitatem subiecti. tanquam impctectum, & perfe- Ex dictis infertur. Dari plu- ctam;tanquam terminus, & via. Tes motus contrarios, videlichi Motusque ex propria natura non strium . & deorlum .calefactio- tendit ad destruendatu talemnem δε Digefactionem,quae conia quietem; sed ad illam acquirentrarietas sumitur etiam a termi- damia Et baec deart. illo,&deno ad quem .Quia Vnumquodque accipit contrarietatem,&. Oppo- sitionem cum alijs,a quo accipItΦeciem.Vnumquodquc namque
475쪽
. . de Continuo. ARTICVLVS UNICys.
Vtrinn tantinuum ex solis indixiybia
PFr Indivisibilia intelligimus
in prςsenti veras, dc reales entitates possitivas caretes partibus, dc habentes pro essectri formali continuare,& vnire partes quantitatis,vel talas partes term Inare,ex quibus aliqua se habet praecisse ut terminus quantitatis. Quia post taliaind 1 visibilia non manet ultra aliqua pars diviti bilis quantitatis.Alia vero mediant inter partes ipsas,& illis partibus Copulantur. In quo sensu verum est illud Arist. asserentis : conti
nuum esse, Cuius partes copulamur aliquo termino communi. Quatenus
illud indivisibile , quod mediat
inter partes, est principi u Vnius, ct terminus alterius & ita utrique parti commune est. Talia autem indivisibilia In continuo reperiri manifestum
est. Quia si talia . indivisibilia in Continuo non eslant , una PM
ContinuI non esset extra alteram partem. Et consequenter contiis nuum non haberet extensionem. Siquidem extensio cosistit in eo, quod una pars extra alteram sit. Sed hoc non est asserendum. Erisgo indivisibilia in continuo repeis riuntur. Prob. mal. Constituere Unam partem extra alteram est
enectus forma lis, prorius indivisibilis.Ergo si Indivisibilia non
essent,vna pars continui non e set extra alteram partem. Prob. ant. Illud habet constituere una partem extra alteram , quod facit, nE partes se tangant secundum se totas. Sed indivili bile fa Cit , ne partes se tangant secuniadum se totas, sed potius secuniadum extremitatem videlicet seiacundum indivisibile , quod mediat inter utramque, & quo parates uniuntur , dc ad invicem se tangunt. Ergo constituere unam partem extra alteram est effeciatus formalis, & proprius indivisibilis. Ex his iterum prob.assumptum. Si indivitibilia non dareniatur in contiado, parta a continui non
476쪽
43 2 cuaest. Unica de Continuo.
non essent continuae, sed solum contiguae. Sed hoc asserendum non est. Ergo idem quod prius. Prob.mai. Continua sunt, quoruvltima sunt unum,ut docet Arist. in praesenti. Sed si indivisibilia noessent,vltima partium non essent unum,& idem. Ergo partes non essent continuae. Prob. min. Si indivisibilia non essent,vltima paristium est ent extremitates divisibiles. Sed extremitas divisibilis Vnius partis,non est una,& eadem Cum extremitate alteriuS,sed potius ab alia distinguitur. Ergo si indivisibilia non essent ultima partium non essent unum, & ide. Addimus.Quod quando globus perfecte sphaericus movetu su per corpus perfecte pia una, tangit tale corpus secundum indivisibile tantum. Quia si tangeret ipsum secundum aliquam partem,lam non esset perfectE sphae ricum , sed potius esset planum pro ea parte. Siquidem pro ea
parte adaequaretur cum alia par, te corporis plani. Ergo in continuo indivisibilia dantur. Resp. Rationibus praedictIs sollini probari,quod in continuo dantur indivisibilia continuatiava 3 non tamen terminativa.
Sed contra est. Quia indivisibile tontinuativum , lichi sit principium unius partis , est i men terminus alterius. Ergo sidantve indivisibilia continuati-
a. impug. Quia si terminus quanIitatis non esset indIVIsbIlIs
non daretur vltimum in quanti tate , sed potius daretur proceia sus in infinitum. Eo quod terminus diuisibilis non est ultimus teris
minus, sed est amplius divisibilis In alias partes.Sed hoc dicendum non est. Ergo dantur indivisibilia
Adclimus. Quod, si non darentur indivisibilia term Inativa, duς quantitates non se tangerent secundum extremitatem indivisibilem, sed potius secundum extremitatem divisibilem ultimam in utraque quantitate. Consequenterque naturalithr se tangerent secundum se totas .Et ita ponent duae quantitates naturalit
His erg5 praelibatis in puncto dissicultatis fuit plurium antita
componi ex solis indiviij bilibus,
rum suscitavit Herice , ct ipsam plurimi Societatis tuetur Autho res. Secunda sententia est nega tiva, quam dcfendunt plures ex iatra Scholam Dali.& tenent Cmnes Thomistae cum Angel.Doct.
ditisibilibus. io Missis authoritatibusD.Th.
cuius mens in prςienti clarissuua est ratione effica-
477쪽
cI probatur nostra cociusio.Quia
Omne continuum debet habere extentionem. Eo quod omne cointinuum est quantum. Et omne quantum est extensium,Sc divisibile. Sed ex solis indivisibilibus
nequIt resultare extensum. Ergo non potest continuum ex solis indiviti bilibus componi. Prob. min. lndivisibilia nullam faciunt extentionem. Ergo ex lolis indivisibilibus nequit resultare extenia sum. Prob. ant. I. Qtry sie tangunt secundum se tota nullam faciunt extentionem . sed potius inter te penetrantur. Sed incit visibilia se tangunt lectandum se tota . & non secundum Partem.
Quia in i piis non est aliqua pars. Ergo indidisibilia nullam faciunt
. Secundo prob. ant. In divisibi ita in seiplis nullam habent ex teia onem. Alias talent divi libilia, dc extensam. Ergo indivisibilia nullam faciunt extentionem. Respondent contrari j r. Indi ulliollia esse formati ier indi UI 1ibilia: esse tamen clivisibilia virtualitEt , di ita ex illis polle retuliare
Contra tamen est. QuIa indivisibile forma lithr soluin est virtualiter civisibile, quatenus reis cipitur in parte mem alit Er divitia, bili. Nam aliquam in aeste vi tu iliter A te in oritur ex eo, quod reri pitur i.1 subiecto tali Gramu thr.bscut anima rationalis est vi tualiter corporea: quia est reccin
tibilis in materia, quae sorma liter corporea est.Sed, si continuu coponeretur ex indivisibilibus lolIs, non essent in continuo partes dixi libiles In quibus in ivisibilia reisciperentur. Ergo Indivisibilia etiam virtualiter divitibilia non
Secundo reIjc. data solutis . Quia non potest in cotinuo reperiri extentio formalis, nili in pamtibus continui formalis extentio reperiatur. Ergo .ii indivitibilia lotu in tu aliter divisibilia sunt, non potest ex illis extensum formaliis
thr resultare continuu Prob. anc In toto homogeneo praedicatum formaliter conveniens toti debet etia partihus couenire Seu contia vivum est tot si homogenc uni LGgo non potest in corvinuo rupeiariri extentio formalis, nu parco etiam sint forma irrer exterit P.
rationem praeclictam. Vnum vita delicet indivili hile ex coniunctione ad alterum posse hadere citis vllibilitatem , Jc exteritionem. Et
Ideo ex solis indivisitatibus pollexesustare., Sed contra est. Quia unum Indi visibile ex coniunctione a a aliud no potest participare quod
alterum non habet. Eo quod una inma ex conium ione ad alieram . inum parricipare potest quod altera habet. Nam partici pare est partem capere illius m n ae, quae participatur. Sed alina
478쪽
non habet.Ergo unum indivisibi- sit inediuo alterum eΣtremissώ-le ex coniunctione ad asterum qua thsotr . Sed omnia indis non potest participare extensi sibilia sunt eiusdem rati is, ud
nem . . . , i. A i, is , γι per sic inaniscitum videtur. Ergo,
Addimus. Unam ulnam v. vrum indivisibile non poteit eisαg.ex coniunctione ad alteram so- medium , ut altera indivisibiliatum posse acquirere de novo ex- copulentur , di uniantur. tensionem alterius inae. Quia vl- Cons. ratio secunda. Qui nil superaddita hanc, & non ma- continuum est dῖvdibile in semiorem extensionemlaabet.Seuiss- per divisibili iuxtat commmqdiviubile in te ipso extensionem proverbium. Sed ii cx iolis indi, nullam habet. Ergo unum indivi. v iubilibus resultaret , non esset sibile coniunctum alteri nullam divisibile in semper dicisibilia,sed potest participare extensiouem. potius in Indivitibilia. Quia unu- Secundo prob. concl. Indiu quodque resolvitur , dc civiai tutyisibilis ibi a nullo modo possunt in ea, ex quibus componitur .ED sontinuari , S uniri. Ergo conti- go continuum non poteit ex nuum non potest ex solis indivisi- lis indivisilibus resultare. . ibilibus resultare. Prob. ant. Ibdi M. α explicatur eadem vi ubilia non pollunt uniri media.. doctrina. Qui si in continuo in te vel immediath. Non quidem la indi viubilia darentur , mobilς immediate , Quia no habent imia vel tisimum , α mobile tardu
mediatam proportionum. Eo possent ia eodem lcmpore per quod non te habent tanquam acia transire spatitunaequalia. Eo quodis, tus , di potentia per se adactum si spatium haberet decem indivi-
ordinata.Nec se habent tanquam sibilia v. g. mobile velociisimum res. & modus. Nec etiam potiunt in decem instantibus pertramiret
uniri mediath. Siquidem no poL illud, & mobile ctiam tardum fiant unici per aliud indi vitibile. pertransiret illud in cilde minita-Ergo indivisibilia nullo modo Iibus. Nam mobile quamVis tarinpossunt continuari ,& uniri. . dum non potest non in quolibet Dices :Nullam esse ais igna- Instanti temporis pertransire una bilem rationem , quare sicut unu indivisibile i pati j. Siquidem india indivili bile poteth coniungere , & risibile , vel totum attingitur, Vel unire duplicem partem, non να- nihil .Sed hec ab urda videtur. Ec ' si etiam duo alia indivitibilia go continuum ex solis inli-
Coniungere. . - visibilibus resultare
Sed contra est. Quia inter i non poteti.
ea , quae sunt eiusdem rationis - . .
479쪽
vidi in omnem tuam partem. Ergo ex solis indivisibilibus fit. Nam si ex partibus divisibilibus resultaret , illa: partes estent
Instantia, est in ipsis Deo simul cognoscente omnia possibiIia. Et tamen non potest omnia producere simul. Et etiam cognoscit Deus simul omnes horas diei, quas tamen noo potest simul pro
. Ad i. prob. resp. Illud vI-trum non posse dividi in omnem partem propter datam doctrina, sed inlium divideretur per aliquas
partes, per quas vero ellet facien- amplius divisibiles , di sic in infi- . da divisio,si esset 'uales adAucanitum. Et ita nunquam pollet torem naturae pertineret dispo- continuum in omnem dividi par- nentem omnia bene, & iuxta re tem. Ant. prob. I. Deus cognose rum naturas. Cit Omilem partem continui. Eris Sed inst Continuu non habet go potest continuum in omnem partes infinitas. Ergo potest divies dividere partem. in omnem parte. Nam,si infinitar Secundo prob. ant. Si super non sunt, poterunt per divisioneVitium existens in plano,dc aequa- exhauriri. Prob. ant. I. Si haberet te ex omni parte caderet ad equa- infin Itas partes,daretur infinitum litarem lapis magnus, tale vitrum in actu iucundum multitudinem. divideretur In omnem parte. Eo Quod essentialuerimplicat .Ergo quod non est maior ratio , ut di- partesinfinitas non habet. vidatur in has, quam in alias paria Secundo prob. ant. Si ha-Ies. Siquidem omnes sunt aequa- beret infinitas partes , habereties. Ergo potest continuum in etiam extentione infinita. Quod omnem dividi partem. etiam est falsum. Ergo idem Resp.neg.ant. 6cad I. prob. quod prius. g. conseq. Quia Deus agere L . Tertio prob. ant. Si spatium non potest contra rerum euen- unius leucae haberet partes infitias. Et cum de essentia coniti nitas non estet per transibile per nul sit esse divisibile in semper motum. ia infinrtum pertran divisibilia usque in infinitum 1in- siri non potest. Ergo idem cathegorematich, quod nunqua Quarto prob. ant i haberet potest per divisionem xxhauriri. infinitas partes, non esici unum Indh fit Deum non posse divide- continuum altero maius. Quia re continuum in iomnes partes; inter infinitas non datur excellus, quamvis illas Omnes cognoscat. Ergo idem. .
480쪽
R Q.neg. ant.&ad I. prob. ntium csse maius altero. Quia neg. etiam'ant. Quia licet partes maioritas, & excesiis delum iis continui sint Infinitae, non tamen tura partibus aliquotis, & non
sunt divisae, & separatae ; sed con- a proportionabilibus, vel a par-
iunctae,& unitae. Et Ita non conia tibus in potentia. Et cum Vnum tituunt numerum,nec multitudi- continuum habeat plures partes nem, sed solum unicum ens .Quia aliquotas,& determinatas, quam
multitudo est quantitas discreta aliud , potest etiam aliud sepa-
mposita ex pluribus separatis, rare in extensione , & esse alte- , α divisis. Praeterquamquod in ro maius. Non tamen certu ira Continuo non dantur infinitae est ex terminis, unum infinitum Partes in actii, sed solnm infinitae non esse altero maius .Quia si da-Partes in potent Ia , quod verisistia retur infinita multitudo parietummum est .Et ideo non faciunt in maior esset multitudo lapidum. finitam multitudinem in actu. Etsi daretur infinita multitudo Ad x. prob. resp. Conilia hominum, maior esset multitudonuum non habere infinitas paria capillorum. tes determinatas , & aliquotas; Secundo arg. Inter primum sed solum infinitas partes proia punctum & secundum non me portionales designabiles per in diat aliqua pars. Ergo indivisibi- inlitellectum. Cumque partcs proportionales nullam stuperaddant extensionem ad aliquotas , sed potius cum illis communicent
in exten:ione , qua ratione par-lia sunt i Q mediate coniuncta in
solis indivisibilibus componitur. Quae conseq. in doctrina Arist.
dc insuper ex terminis bona est. res Communicantes a Philosophis Prob. ant. Si inter primum ,& se- appellantur inde fit. Conti cundum punctum indivisibile meis nuum non habere extensionem
Ad tertiam respondetur.Pa res proportionales esse In potentia tantum in continuo,& Intra partes aliquotas , & ita non su peraddere' extensionem ad illas. diaret aliqua pars , mediaren
etiam alia indivisibilia. Siquidem pari non potest sine indivisibiliabus esse. Sed inter primum, & secundum indivisibile non possunt alia mediath. Alias secundum indivisibile non esse secundum. Cumque partes aliquotae finitae, Siquidem inter ipsum