Lo codi Eine Summa Codicis in provenzalischer Sprache aus der Mitte des XII. Jahrhunderts

251쪽

m inpensis in res dotalas factis V, 3.

fuit existimata. usure debent intelligi in isto casu soto in annod libru.

Xm quas expensas potest emperare maritim, si secti in

1 Si maritus facit oxpensas in rebus dotalibus, ii se illo Oxponso sunt necpssario uel utiles uel uoluptario. ille Oxpenso sunt neces- sario, sicuti si maritus refacit domum uxoris i suo quo uolebat cadoro uol tu Psset Plorata ille expenso sunt utilos pro quibus res sest meliorata, si uti est si maritus plantat uinean in terra uxoris siro. illo expenso sunt uoluptari que sunt facte propter delectacionem 10 2 sicuti est pingere aliquam domum. Si maritus facit expensa necessarias in rebus uxoris sue, sicuti si refacit domum ipsius, et postea cogitur reddere dolam in tantiu cogitur minus et ipso et heros ipsius reddere uxori suo usi heredi ipsius in quantum ipso fecit expensas, uel potest retinere domum illam pro pignoro in quam 1 foci expensas donec redantur sibi expenso. et si reddiderit rem la antequam recuperaret expensas, bene potest petere expensas. Simia litor maritus potest petere Miles expensas quas fecit in Gio uxorissus, sicuti si plantauit uinsam uel Olivetum in dote uxoris suo, siue fecit hoc uoluntate uxoris sue ues non solummodo ipsa non ueta moueri 86 si maritus uoluptarias laesi expensas, ut si ipso expendit ideo ut res esset pulcrior, nequo maritus ne ius medes ipsius h sint aliquam ricturam per quam possint illas petere, nec potest retinem rem in pignore, quamuis seci se illas ex isas cum uesti tala uxoris sue in si illud quod maritus sedit ibi sicut dictum dies supra est ala quod possit illud finem ita quod res non ualeat minus quam ualebat antequam expensaria facta esset, maritus potest illud tollere, et hoc si est presiduum t suum, et non alio modo et

252쪽

Inrituintum condsmnatur maritus V, 14 De pactis dotalibus V, 15. 167

tune quando maritus potest testem illud quod fecit in re uxorissus propter delectacionem si uxor non uult quod maritus tollat, debet reddere ei inpensas quas fecit me quod Metua est, quod maritus non potest dimandaro inpensas uoluptarias quas sedit in rebus uxoris, uenim est quando res non erat uenalis set si roseo uenalis, expens illo uno sunt utilas, et ido potest illas potero

maritus.

UIL In viiiiiiiiiii potest ondempnari maritus in dotem uxoris sue, si non potest illam reddere. 10 Si maritus mittitur in placito ut dotem reddat uxoris sue, sta ipso est ita pauper quod non possit illam reddere, ipso non debet condempnari nisi in quantum ipso lacere potest, ua nisi in quantum ipso dei suo malo ingenio quod non posset pagam se Obetir mitior quod aget illud quod remansi, si ipso lueratus fuerit dolo quo possit pagum. Si indo ita sui stultus quod procopi marito eu pagam totam dotem uxoris suo, quando non debebat pagam nisi quantum lacoro posset, non est propterea coactus maritus ut paget nisi quantum lacere potos Totum illud adiutorium quod est datum amarito, scilicet quia non est constrictus pagare nisi quantum facerem potest, est donatum similito patri minii et illi qui uult dolendore maritum set heredes mariti non possunt illud habere adiutorium, si ipsi sunt missi in placito pro doto uxoris deruncti, si illi heredes non suorunt silii mortui XV. quod maritus potest retinere ii dotem uxoris suo post

25 Messiunem matrimonii, A pro sua culpa non est diuisum. Aliquando contingit quod matrimonium diuiditur in culpari mariti et iusta causa est per quam maritus potest retinem dotem uel totam uel partem sicuti si aliquis fecit secum conuencionem quando ipso Deepit dolam quod, si mulier moreretur ant quam

253쪽

De donationibus inter virum et uxorem V, 16.

maritim, quod ipso haberet dolam in uita sua solummodo, uel ut Iacere uolaintatem suam omnibus modis siue conuenes illa fuitas tota doto sius fuit O paris, sus ualet illa moeneso, si similiter sui laeta ex alia paris Quando maritus inpit dolem et ipso laestialem conuencionem cum uxor sua, si ipsa dat si dolam, ue si diacit conueneso m cum alla, ri alius dat ei dolem pro ea, ut si mulio moritur antequam maritus, quod maritus posset finem totam uoluntatem suam O dess, en ualet ista conueneso, si ipso habet filios ex ea uxore se si ipso non habet sillas ex ea uxore, potest habere usum erum, id est gaudimentum, prius dotis in uita sua, istius achipiat aliam uxorem sius non secti accipiat aliam uxorem, non potest aliquid alienam do sit illa neque in uita sua mus in moris, set debet totum dimittis filiis illius mulieris quo est mortua. et si ipso non acesset aliam uxorem, debet liaboro talem partem in illa doto cicut unus ex siliis suis, stras pari illa debes i5

2 finem uoluntatem suam et in uita et in moris. Illam sandem conuenesonem quam potest sacer maritus de dolo potos facoro mulier antolacio quod maritus dedit Luxori suo ues alius dedit pro marito, et illa eadem racio quo est O dola est dolantis to secum dum hoc quod supra dictum es nequo ualet conuenes quo es 20 lactatas dote, nisi illa eadem, facta dolantifacto et debent esso equales conuenciones omnibus modis do dolo et O antliacto, strusacta fuerit maior conuencio in uno istorum quam in alio, Morconuenes semper obet adequin minori conuenesoni

XVI SP uviis donat aliquid uxor suo ues οὐ mar uel myater nil ue stilus patri. Modo dicamus os dies est de donaesons quam sedit maritus uxori sus post quam Mespii eam, ues quam sedit uxor marito suo,

3-4: si similiter fuit facta ex alia parto : Nov. 97 . 1. --II: Nov. 98

254쪽

m donationibus iura vim et uxorem. V I6. 16sues Dier lio, ues filius patri Nullus homo polas facem don aesonem uxori sus post quam duxit eam, si ipso non sunt an moris uel in testamento et si ipso sederit alio modo, non ualebit donaeis, et res illa quam ei donat remanet sua, sicuti si nichil donassa es, et potest rem illam dimandaro et ipso et heres ipsius omnibus hominibus qui tenent rem ipsam, si ipse non enuerit eam tanto tempore quod possit in defendero. Si maritus dimandat uxori suo rem quam stibi donauit si ipsa non habes eam, quoniam ipsa expendidit eamus perdidii, non potest aliquis ei dimandaro nihi tantum quantumio ipsa est inestoria et ius est peioratus Si minius qui donauit ιrem aliquam uxori sus moritur anis quam uxor sua, et ipse non monstrauit in uita sua uoluntatem suam quod uellet ostrum d nacionem quam fecerat, en ualet illa donaes post quam maritus

est mortuus, et heres mariti non potest illud a peiora. sit, mulis e rixeui est laesa illa domes moritur ani quam minius, maritus γυest bono dimandaro illud quod donauit, heredibus uxoris suae eneri ei nurus non possunt sacere donaesonem socoro, id est patri uxorissus, mus semina potest donare patri mariti sui, et non possunt famis donaesonem illis qui sunt in potestat soceri, sicut sunt filii 20 sodori ues semi similiter non potest sacer Onaesonem gener uesnum illis in quorum potestat sun etiam socer meus et socer uxoris me non possunt tibi aliquid donare unus alii Meus uneret nurus non possunt sacer donaesonem socero suo, simillier in rnon potest tam gens ues numi, nequo illis qui sunt in potestais generi sui ues oras, mus illi in cuius potestat os gine ues res Sicuti maritus non potest aliquid donara uxori sus, ita epator non potos donara filio su nequo alii qui os in sua potestate. Mater non potest aliquid donares is suis iacim sunt in potestato et

255쪽

De donatistubus inter virum et uxorem. V, 16.

maritus, quod ipso h me dolam in uita sua solummodo, uel ut fureret uestinialem suam omnibus modis sino conuineis illa fuito tota doto sius fuit O parto, bino ualet illa contioneis, si similiter sui laeta, alia paris Quando maritus recipit dotem et ipso sint talem conuencionem cum uxor sua, si ipsa dat ei dotem, uel si 5saest conuenesonem cum alio, se alius dat es dotem pro ea, ut simulis moritur antinuam maritus, quod maritus posset sacere latam uoluntatem suam O dolo, bono ualet ista conueneso, M s habet sillas ex ea uxors. si si ipso non habet silios ex ea uxore, potest habere usummietum, id est gaudimentum, prius dotis in uita sua, ioclus achinnat aliam uxorem tius non set, Mespiat aliam uxorem, non potest aliquid alienam do sit illa neque in uita sua nequo in morio, set debet totum dimittor stiis illius mulieris quo est mortua et M ipso non acespit aliam uxorem, debet habere talem parto in illa doto secui unus ex siliis suis, et O pari illa debes i5 2 laesim uoluntatem suam et in uita et in mortis mun eandem eo uenesonem quam potest sacer maritus de dola potest facem mulier

antolaeto quod maritus dedita uxori sus ues alius dedit pro

marito, et illa eadem radio quo est O dolo est de antities secum dum hoc quod supra dicium es nequo uvit moenes quo est 20 saetata doto niti illa eadem, facta desantilaeto et debent esso equales conuenesones omnibus modis do sit et do antilaeto, et se laeta fuerit maior onusnes in uno istorum quam in alio, Morconuenes semper debet adequin minori conuenesoni

XV si maritus donat aliquid uxori sue ues uxor marito uel re pater suo uel filiis patri

Modo dicamus os radio est O donaesons quam sedit maritus uxori suo post quam Mespit eam, uel quam laesi uxor marito sum

3 4 rim similiter fuit facta ex alia parto Nov. 97 c. I. II: Nov. 98o. I. Nov. 22 o. 24. Nov. 12 o. 3. 2. Tree V, 104 6. Sohen

256쪽

m donationibus inis vim et uxorem. V, 16.

us pater silio, uel mus patri Nulliis homo polas laeso dona seionem uxori sus post quam duxit eam, si ipso non rudit in moris uel in testamento et si ipso se rit alio modo, non ualebit donaeso, et ros illa quam ei donat remanet sua, sicuti, nichil donasses ei, et potest rem illam amandaro et ipso et heres ipsius omnibus hominibus qui tenent rem ipsam, si ipso non tenuerit eam tanto tempore quod possit in defendero. Si maritus dimandat uxori suo rem quam a sibi donauit si ipsa non habes eam, quoniam ipsa expendidit eamus perdidit, non potest aliquis ei dimandam nisi tantum quantum id ipsa est in liorat et Us est peioratus Si maritus qui donauito

rem aliquam uxori sus moritur anis quam uxor sua, et ipse non monstrauit in uitae sua uoluntatem suam quod uellet desti uersis naesonem quam sederiit, en ualet illa donacio post quam maritus

est mortuus, et heres mariti non potest illud spei res sol si mulis 2215 mi est laeta illa donaei moritur ant quam minius, maritus γυest bens dimandaro illud quod donauit, heredibus uxoris suo seneret nurus non possunt sacer donacionem socero, id est patri uxoris suo, neque semina potest donare patri mariti sui, et non possunt sacer donacionem illis qui sunt in potestat soceri, sicut sunt filii in soceri uel serui similiter non potest sacer donacionem gener uel nimis illis in quorum potestat sun etiam socer meus et socer uxoris ines non possunt sibi aliquid donare unus alii Meuii generet nurus non possunt acoro donaesonem socero suo, similiter socer

non potest dam genero uel nurui nequo illis qui sunt in potestato generi sui uel nurus, mus illi in cuius potesta is est gener uel nurus. Sicuti maritus non potest aliquid donare uxori sus, uae patre non potest donaro fili su noque alii qui os in sua potestate. Hater non potest aliquid donare siliis suis, si ipsi sunt in potestat et

257쪽

ini patris, ideo quia filii lucrantur ad opus sui patris illud quod mater donat eis, et ido est talo quod donat filiis suis, sicuti, ipsa donasset marit suo se si filii non sunt in polastato sui patris, uel si pater est mortuus, bene potest donaro matre illis filiis. Sicuti pater non potest donare illis filiis quos habet in potestato 5 ita filius non potest aliquid donare patri suo in cuius potestate ipso et non potest altilii id donaro matri suo donee filius habet patrem in cuius pot0stato ipse est filius. Illa racio quo os dicta I supra do patro et do filio, illa eadem os de avo lis parto patris 3040 do opoto suo uel o nopia qui sunt nati do filio suo. Sicut Iodictum est supra do dono quod facit maritus uxori suo quod polostillud petore, uel quod illud donum potest confirmari si maritus moritur anto quam mulier sua et ipso confirmat illud donum nominatim uol nichil dici do illo sol tacot similitor omnes alio donaciones que supra dicto sunt possunt recuperari ab illis qui fecerunt i5 si ipsi uolunt et possunt confirmari, si ille qui fecit donum noni uult illud destruere nequo in uita nequo in morte. Illa racio quo

dicta est supra si maritus facit donacionem uxori suo est talis 1 qualis est, si uxor dat marito suo. Hoc quod supradictum est quod maritus non potest aliquid donare uxori sue neque uxor marito 20 13 Suo, uerum sest, ius ipsa est legitima tuo non Aliquando est quod maritus potest donar uxori sue, sicuti est si donat si per unum luemque annum, uel per Singulos menses, ideo ut ipsa nutriat se uel filios suos uel familiam suam similitor uulset dona io, si illo cui facta est donacio non est plus diues propter illud donum, 26 ut si maritus donauit uxori suo unum seruum ideo ut fac serotisum H liberum similiter bene potest imperator facere donum uxori Sue, ct imperatrix seno potest donaro marito suo Iniperatori, quamuis

sunt LN

258쪽

m messis v, Π. Div.fristo ap. quin lib. V, 18. s alendis liberis V, 19 17 IXVII. Per maritus potest se diuidero ab uxore sui uel uxor a marito. Sicuti homines possunt despero uxores et semius possunt laeesper maritos, similiter sint quedam iusto et ceris causae si est quas maritus potest dimittere uxorem suam sine pena, quamuis non uelit hoc semina similiter et mulier potest dimittem maritum suum sin pena propter illas easdem raciones, quamuis non uelit hoc maritus sit si aliquis scistis diuidit matrimonium alio modo, hoc est nisi sicut leges praespiuni debet indo habere grandem ps mi sicuti est ordinatum sol quia non os in eo uoti in hodio quod matrimonium diuidatur nisi pis omines, sicuti propter parentelam usi per adulterium quod sinit semina, ideo non est necessarium ut indo aliquid dicamus. XVIII S maritus diuidit se ab uxor sua, quis debet nutrirei filius. Si maritus dipartitus est ab uxor sua aliquo modo es ipso ibahes filios ex ea qui sunt minores tribus annis, matre debet e nutrire dono sint tres anni transacti sed si ipsi sunt maiores tribus annis, pater debet eos nutrire. Etiam rudo debet inquirere 220 eum quo possint melius stare, uel cum patro uel cum matre, et ipso debet preespero ut illo tensat insanies cum quo melius poterunt manere, sius sint minores tribus annis siue sint maiores.

XIX. quod pater et mater debent nutrire num suos et nulpatrem et matrem. 25 Naturalis ratio est ut, si aliquis abet tillas do uxore sua quo 1 sit legitima, quod ipso debet eos nutrire, hoc os quod obsit eis dare manducar et bibere et uestim et calesare secundum hoc quod conuenit, et secundum quod pator potest lacere. De contra Mo

1, 2 quibus de ea la maritus potest dimittere uxorem ne uxor ma

259쪽

Ds naturalitiis liberis. V 20.

pator habet iste ambium quoniam totum illud quod filius si filiα lumintur done ipsi sunt in potestat patris, si ipsi lucrantur dorebus Diui uel aut in quomini stare sunt, totum illud lucrantur

patri suo usi auo in quorum sunt polastato sed si ipsi lucrantur aliuno, gaudimentum debet esse patris uel aut, sicut dictum est 52 si proprietas debes esse filiorum. Sicuti pator Obet nutrir filios, nimiliser debet eos nutriro mater, quamuis non sint ipsi legitimi. M pater non cogitur nutrire filios, si ipsi non sunt legitim. Quom ad modum pala et matre coguntur nutrim sillas suos, ita silii coguntur nutrire patrem et matrem suam et auum et auiam et rubisinum et bifariam sed hoc uerum est, si filii sunt ita diuites quod possunt ho lacero, et patres et alii supradicti sunt ita pau- peres quod non possint in retinere uel pascoro. Sin1ilitor liberti debent nutrire patronos suos et filios patroni, si liberti sunt ita diuilas quod possint hoc facere, et patroni et filii eorum sunt iis 15 pangieres, quod non possint se retinere

XX quam duleturam habent illi illi qui non sunt Iulumlin rebus patris.1 Conlingit aliquando quod illi filii qui non sunt nati do uxore possunt habere hereditatem patris sui. Si aliquis homo qui non m habet uxorem iacet cum aliqua femina quam posis ducere in uxorem rationabilila si ambo uoluissent, et ipso tenet a sesam in domo sua et habet filios ex ea bens potest donam illis filiis habet ex ea in ulla sua et in moris omnes res suas, hoc est latam pecuniam et possessiones, si ipso non habet legitimos filios ranequs habet patrem uel matrem uel aliam superiorem personam

sol si ipso habsit aliquam do superioribus et ipso non habet filios lagitimos, potest similiter dare omnes res suas sitis supradictis

auri illis N Musi M o pros. . et L 10 suamJ seM M II suntlam sint L 12 supradicti MN supradicta L 3 liberti sthum 7, 18 quidluinent hi bonis patris nil qui non sunt legium N 7 quam quod Ind. M

260쪽

m naturalibus liberis. V 20.

pretor Mesdiam quam debet relinquero superioristus parentibus, scilicet illis qui sint proxianior . et Mars habet legitimos filios, a non potest donare siliis supradictis mus agases suo plus quam duodecimam paris hereditatis sus mus in uita sua nequo inmmoris, et do paris illa mater illorum filiorum debet habere medi talam et omnes Uii Obent abus aliam Misitatem si si filii solummodo sunt ibi, imis snt habes totam supra dictam partem etsi concubina, hoc est Moseia est ibi sola, quia non habet filios ex ea non potest ei donare ultra medietatem illius partis supra id dicto, hoc estras uiginti Diuor partibus unam hoc totum uerum est quando ipso habes filios lagitimos si uero ipso plus dederit illis filiis uel matri illorum quam dictum est uel in uita uel in

moris, non ualet quod plus datum est neos Obent illud habres, set debet esse illorum filiorum qui sunt legitimi, et possunt illumia retinere, si ipsi habent, uel possunt petoro, si non haben Dictum 4 est quantum illo homo qui habo filios do bagacia sua potest dimittere sis, si facit testamentum, uel in uita usi in moris i sua. set it

si ipso moritur sino testamento et ipso habet legitimam uxorem uel logitimos filios, filii agasole non debent habero aliquid do rebus 20 patris nisi quod filii legitimi debunt nutris illos filios secundum existimacionem probi hominis. Is si ipso non abo legitimam si uxorem neque egitimos filios et ipso moritur sino tostamento, filii Moci debent cum matro habere sextam partem hereditatis patris sui. et si mater non uult ibi habere partem, uel non potest quia 25 ipsa est mortua, filii debsent habere illam sextam partem integra set quando mater eorum habet parten in ista parto, unusquisque filiorum obsit ibi habere talem partem qualem mater. Sicuti pateris supradictus debet suo ore illis filiis qui non sunt legitimi sicut dictim est, eodsm modo illi filii obent succurem patri suo, et 30 debent nudius patrem suum, si est ei necessarium, et obent ei dititiiter mi hereditatem suam. Illi filii qui non sunt nati s et legitimi uxor neque o tali agaesa sicut dictum est, non possunt