장음표시 사용
841쪽
bus populum Isi .i Atticum ex infinit is periculis liberarat, tandem eo stram deducit oratione, ut interrogct, Vtrum deinde Deo sito de eius pronasilis adlia rure vellent, an vero ad idola gentium, quibus maiores ipsorum in Chaldaea& AEgupto seruiisscnt, reuerti. cui cu in respondiisciat e Deum soluti culturos & adoraturos este;paetum de nouo ii xer Deum de homines eli sancitu & i edintegratum Muod ut firmum maneret, at q. Lan dem ad vitam sempiternam, patribus sub myllcriorii inuolucris promissam,deduceret, bono omine initu est sub quercu, si, b qua multis antea aetatibus Abraha acccperat generis sui onantum l. gentium consecrationem. Quod si dicas non referre, quercus ne . , , .. sueti ,an alia arbos; respondebo in pessime de sacris litteris sentire, si in iis quicqua frit --- stra dici existimas. Quorsum opus fuisset arboris nomen exprimere, si nihil in arboris si a in tu commemoratione latuisset arcam Alia scripta casta temore i. contexta dicas: ut id de 'r' μ' et assicis sacrae scripturae libris vel cogites vel proloqui audeas, Deus auertat. la ut piaci tum hoc alibi sortallo larua aliqua Sc quaesito praetextu sese posset profanis hominibus probare. hoc tame loco omnis calumniae occasio sacrilegis praeclusa est. Quid enim ci rius,quid grauius,quid collatilius aut dici aut scribi queat; quid reddere lectorem alte tiorem ad singula verba diligenter&accurate ponderanda, quam ca narratio, qua imstrumentum huius foederis inter Deum de populum Icti exponitur cuius tande liaec est concluso. Percusiit ergo Iosue in die illa Ddus, c proposuit puis praecepta atque micia in Sichem. Scripsit quoque omnia verba hF in volumine legis Domini,de tulit lapidem pergrandem,posuitque cum subter quercum quae erat in sanctuario Domini, A dixit ad Omnem populum: in laps iste erit vobis in tesimomum tuod audierat omnia verba mini quae locutus est et in , ne foro postea negare velitis sir memius Domino Dro se pro Eli quisquam adhuc tam impudens sacrosancti voluminis bibi Forum cauillator, ut hic neget singulas dictiones pendendas esse,& perquam flagiose conliderandast Nolim profecto tam sinistram de quoquam conciperesuspicionem. Examinetur ergo quid Mgatur. Icitur foedus. Cum quotcum Deo. Ad quid ut populus maneat in cultu Dei de vera religione. Quis huius finis' Quis alius quam is qui finis eli omnium mortalistin, in eo constitutus, ut & hic vitae suppetant necessaria, de postin artem vita contingat in
sinu Abrahae omnibus promissa' Quamobrem benefaciunn quod lapis huius fixderis
Verba cotincns,sub quercu deponeretur, rum quo incinoi linitu quercus diu code ioco per naret, tum quo per foedus O populus cosequeretur omnia,quae quocus sumbolo denotantur. Placuit mihi maiore in modum haec testificatio, cum ob id quod interpretes omnes hic quercum vno consonsi expresserint,tum quod Cimbricum quercusi - naen, de illo mox plura cum foedere dc legitima unione, tuae primum Deo coistitit ac ccclesiae eius sponsae insignitcr conuenire cernatur. Alioquin enim prius cius quorcus fecissem mentionem si ib qua Iacob idola legitur sepeliuillelropterea quod quae tempore praecedunt a in commemoratione quoque priora esse debere videatur. Sed benes a cidit, bene Deus marium nostram direxit. Dum nos interpres Latinus de Graecus t lebinthi larua deterruit, hoc essecit, ut ultro in ipsam duceremur eritatem. Defossuscit lapis testimon vini foederis incisum habens, sub Ela, quae eli in Sichem: & Iacob diis utut sit b Ela quae in Sichem est idola dcs isse. Rogo igitur,quaecaussa interpretes impulerit,ut cum utrobiq. de Ela Sichemica verba fiant,vno loco quCrcu, altem terebi thum reddant f Video equidem, dicet aliquis, Iacobum simulacra omnemq. eorum o
natum defodisse sub Ela, sed eam ii in Sichem, verum post Sichem constitui. Ests ne ita in Latina versione, sed in Hebraeo textu legitur. quod cum alibi quoque idern sit quod in , tum hoc loco a Graeco interprete sic redditum habemus, ut in Sichem Ela ille dicatur. Ela autem sub qua foederis lapis a Iolua est erechis .n Italatu in Siche,sed in ipso etiam teplo siue loco sacro,id est, ξορ dicitur stetisse. Coiiclo itaque, ab eo us'.
tempore quo Iac ibus illic simulacra terra obruerat, locum ivincticium fuisse, atques idcirco Iosuam in eo voluisse exstare foederis, quo Iudan idola abiurarunt, monumen rima,ut rursus in mente veniret quondam 1 Patriarcha Iacobo hic omnem idolomanis
apparatum defossum obrutumque suisse. Conser nunc mihi lacobi & Iosiae sichim. conser falsos Deos dc insana simulacra sub alta humo depressa,& perpetuis te biis c deuinata cum Israelitis ibi lemni ritu iurantibus, se nunquam ad simulacrorum cultum descensuros i confer locum loco, constr qu cum quercui , istes tandem ni vel ego talor,
842쪽
fallor, vel tu admodii hebes sis ob eam caussam quercu in paries vocatana,vt eitis symbolo moneamur, omnena nostram vitam constare in iurandis idolis. Mortem tubaluit humanum genus, quia draconis suasu vetitum sicientiae boni de mali arboris stu-oum primus parens deguitasset. Primus ergo gradus ad Deum regressus suerit. si omnia draconis consilia de machinamenta reiiciamus, desiuiamus, conculcemus, Vnumque Deum solum colamus & adoremus. quod se facturu esse populus liraeliticus ad quercum Sichemicam spopondit, pro eo atque multo antea ad eandem arborem candem in lacob Deo voverat,ipso mox facto deuaonstrans, quam falsorum Deorum de dia conis eorum patris hostis esset. Quamobtem visius est Deus, cuius instinctu & auspiciis haec gesta esse nemo dii silebitur,luculentis indiciis tum in Manue tum in Sichem in nutisse, quercum vitς ari u C cue,dc ex diametro citin lethi sero vetiti sici veneno pugnare. Adde his insignem illam 5e nobilem Dauidis victoria, qua Goliath nasistros ae magnitudinis Gigante in valle quercus deuicit. O nobile perpctuosuturum quercetum non tam ob illum Dauidem pecoris pastorem de Gigante ovante, quam ob cius victoriam, qui Dauidis typo denotatur. Christus enim per Dauidem voluit significati, qui de dr cone primo omnium anguipedum Gigantum patro cuius Goliath typum gessit splendidissimum in quercu acturus crat triumphum. Quamobrem cum omnia de legis Mhistoriae arcan i ad crucem ac victoriam Cluisti pertineant thui possimus instiari, quercus viri brana ad crucem Christi se diis indere, de quicquid eius colebrat pnconia, id totum spectare ad crucis honor Obri ita sunt idola sub quercu: cogita patre idolorum sub cruce perpetuis tenebris sepeliri. Initum foedus de vero Dei cultu obseruando, non ante crit ab olu tum, non ante perscctiam, quam teltimonium cius ad crucem legatur. Ne l porro ante ad omnes gen tes benedictio dc sancta Dei nominis inuocatio .de ex hae inuocatione vita cruentusa es t sempiterna quam quercus Mamretromissum semeti exaltas i. t. Quando igitur quercus xciens legis, lignum suit crucis Cluisti, de haec verast arbor vitae: quid est absurdi, si quercus arbor vitae dicatur, immo quid ab studius, qua
ex hac naturali iam dc sacrarii in rorum conuenientia, non perspicere vitae lignum non aliud quam querciuii essul Quoniam vero Christus in cruce de dracone triumphii omnium i pernum erat actu usi cx qua quaeso arbore alia,qua incae quercu contra dracone de eius idola constitui debuissct troph. rum Trophaeum fuit quercus Sichem gemina ratione aliora ex Iacobo,altera ex Iollia tributa. Tropiramina fuit quercus in valle ea quet Coliath vidit occ idi. Tropliaeum fuit quercus Manile propter semen promissum, a quo ut draco crat conculcandus.ua toturni genus mortalium a morte liberand um. Quid i seram plura quercus praeconia; quid plura ex hac arbore clophaea, clim haec lint clarissima/Attanaen hae quercus comemtaratae non ali crius quam crucis caussa, quam denotabant trophaea, dici possimi atq. idcirco solium troplura dici merentur,quia veri tropiari
spinina ferebant.Quamobre cum quercus crucis sit symbolum, quid dici queat probabilius, quam cruce ipsam quanam suillei ver uri quo faenos i ς glandes magis urasis&inluetis hactenus palatis adlubescant, discant . omnes non apud Isresilit tantum sed apud priscos eii ina Iairigenas quandam religionis Chri istianae umbram fuisse i videamus quam maximam arborem dedicare soleant trophais. Ne tamen omnes rogemus, ne ve ab antiquitatis imperitis decipiamur, Maronem ceu Delphicum quoddam poc larum oraculum adeamus. Is undecimum aeneidos librum ad hanc modii exorditur: Oceanum interea hirgens aurora reliquit. Asenein quanquam se sociis dare tempus humo . Praecipitant curae, turbata j funere mens est 2 Vota Deum primo vii Ior soluebat Eoo. gentem quercum, decisis v ique ramss. Constituit tumulo, fulgentiai induit arma, edenti duris exuuias tibi magne trophaeum . Testipotens aptat rorant singuine cras Tela irunea viri, or bis sex thoraca petitum
Perfossums locis, Hyprum4 ex aere sinistra
Subligat,atque ensem colis se pendit eburnum.
videor mihi hic quercum videre Sichemicam, ex qua Iacob de lassia trophaeum de idolis
843쪽
x GAL COR v Midolis constituerunt. Cum enim quercus Sichem dicitur, quercus Eoa siue matutina di citur,co quod τοῦ idem sit quod summa luce surgere; quo nominu monemur nihil matutino tempore prius esse, quam ut de victoria contra dracone cogitemus: nec alia ratatione aut via contra cum pone trophaeum costiciti, nisi mox in ipso primo diti ictilo eam
curam sit scipiamus,& cum Deo foedus renouemus, abiurando quicquid nobis nogoti vel fuit vel esse pollit cum dracone & idolis: tuorum cum varia generalint tum philautia principem sibi locum s umpsit: cuius comites superbia Sc auatitia, dc caetera horum germina &cognata. Quoties igitur quercum Virgilianam audiemus, ex qua primo diluculo trophaeum sibi fecit, de quercu Sicli emica dc cius notatione cogitemus:& quotidie matutino tempore idola de sodiamus, Se pactum cum Deo renouemus,ut ea nobis fructuosa sit promissio, quam Deus sub quercu Mamre legitur sanxisse. Profecto non possum Virgilii cum caeteras in signes dotes, tum maxime cognitionem antiquaria satis admirari. Vide quam conuenienter sacris litteris quercum trophaeo dedicarit, qu1m e gregie prisci Hebraeorum de Ianigenarum maiores in hoc siimbolo c6senserint: non illi quide ulla ducta demonstratione humana fatis efficaci, sed solius Spiritus sancti impuliasu ea obseruare coacti, quorum rationes nullas certas haberent.Omnia itaque trophaea apud antiquissimos Iapeti posteros ex quercu fuerunt aptata, quo in omni victoria i
lius victoriae exstaret monumentum, quam agnus in quercu obtenturus esset: Misra cane est congruentia nominis Sichem dc trophei matutini. Christuserum verus iusti
tiae Sol mane surrexit, devcru nobis diluculum attulit , adeo ut hinc Erigone diva vir go vocari queat. quae hoc nobis diluculum tenebras non diurnas, sed aeternas depellen; peperit qua de voce in Croniis plura. Verum quia latum hic contemplationis pelagus aperitur, contrahenda nobis vela,& c Syria ad aliud littus obuerteda prora. Aueoeni invidere antiquit sinum illud Dodonaeum quercetu,& sciscit. iii quae in illo oracula reddi consueuerint: quaeque fuerint Chaoniae glandes, quibus homines primum victitarunt De Dodonaeo Ioue, deque eius vaticiniorum antiquitate de fabulosi, exordio,cum ali , tum Herodotus de Strabo considendus. Nos in Gallicis docemus, Chaoniam ab Her cule Chone, id est,a Nocho nonae accepisse. quo fit, ut illi optime senserint, qui Dodo nena Deucalione conditam scribunt, quandoquidem is idest cum Nocho, ut in Croniis ollendi. Nomen aliis Dodone aliis Dodon quondam pronunciatum fuisse, Eusta thius tradit. Oraculum autem ex Phloenicia venisse, uti Hcrodotus prodit, ex eo liquet, quod Noctius, quem vel Chaonem Herculem,vel Deucalionem v cs,c Phoeniciain illam Graeciae partem prius appulcrit, quam in Italiam nauigarit. Hyginus a Thessalo, quo nomine Deucalionem vocare videtur, Dodonam conditam dicit. Alij columbas, alij anus quasdam, alii quercus oracula cecinisse scribunt. Homerus omnium Graeciae scriptorum antiquissimus hac de re sic canit: τον xἐς δωδω- ο πυυαμ οφρα θεοῖο Εκ aptio: υψικόμοιο δίος βρυλπι ἐπακουσν.
Id est, vi rudi vertam dictione: Iagum ad Dodona dicebat abisse rogarum Consilium Iouis ex quercu alta fronde superba. Quia igitur cxtra omnc controuersiam est, lucum hunc omniti esse antiquissimum. probabile est multo Pelasgis esse Vetustiore; de tanto qui ec, quanto Gallos veteres P
lasgis fuisse priores,ex iis quς de Iapygia de Epiro tradidi, quiuis colligere possit. Quado
igitur omnis Ogeniorum hominum religio ad vitri lignia reserebatur, no potest este ob- si uru .cur Nochus, siue Chaon, siue Dcucalion ,sive Thessalus quercetu Ioui cosecrarit. Cium enim totius orbis pontifex maximus esset, diligenti istudio ubi l. terraru curabat, ut vetusta Sethinorii de religione instituta S sacri ritus diuinitiis accepti docerenturiatque ad eam rem collegia dc diatribas plurimis locis crigebat, quarum nulli Dodonaea
aut venerationis nomine cessisse videtur,aut antiquitatis Opinione. Dicebantur autem
in ea oracula promi, propterea quod quae in cacris essent, vel ritibus vel traditionibus Setinnorum quibus religio tota debebatur,ca omnia vera de ventum Christo vaticinia obscuris ambagibus indicarent. Hinc iactatum, homines hic primum glandibus pastos. ,- - eo tu id omnis diuini cultus δί pietatis doctrinasiuchiscit litercus, id est,crucis Chri-DA, sli quoniam nimiiu omni scius utilitas clolacruce depudet. Omnes enim caerimoniae,
844쪽
omnes ritus, omitis traditio, omnes prcccs, omnes hymni stiles S inanes de nullius frugi cum nunc sunt, tum olim fuerunt, nisi ad crucem referantur. Hinc Taii siue crux in manibus carum imaginum quas hieroglyphica nobis demonstrant monumenta, ut videlicet intelligamus, omnes iacias litteras de figuras ad Tau pertinere. Cum igitur Tau quernum esse dixerimus, cliquum cst,ut eius fructiis glansallegoricin nominetur quae non olim modo primus homini cibus suit sed nunc etiam ess debet, id est, primo loco ab homine sui nendus. Primum, inquit salus nostra, q rate regnum Dei. quod symbolorum magistri dixissent, Primum vescimini glandibus. Vnde igitur, dices, prouerbio omnium ore trito monemur, ne post fruges imientas glandibus vescamur' Bene prosecto moriemur,sed vereor ut quisquam halicnus,cuius rei moneamur,intellexerit.
fuit olim figuris de symbolis locus sed postquam Christus in mundum venit, ad quem omnis figuram significatio spectabat, suit res ipsa pro figuris amplecteda. Quemadmodum igitur post Christi morte Mosaicae legis caerimoniae cessarunt , ita nec glandibus amplius erat vescendii, sed ipsa fruge Christiana per glande olim denotata. Sit ergo nucio,vi glandes non edamus; at edamus tamen cibum illum, cuius glans habuit signiscatione. Non ponimus nunc praeputia, sed ponenda sunt ea quae praeputia designabat. Vescimur itaque nuc frugibus,dum ea comedimus quae glandibus notabantur, quae tanto sunt protantiora,quanto vivus homo homine picto. Huc spectant quae de Sole de Luna alibi dixi ivbi Lunae nomine caerimonias dc veterem legem capi de re monil raui quae Sole exorto lumen suum amittere videtur. Quaeres sortasse, qua de caussa ipsae quercus oracula edere diceretur 'Ea haud dubie ratione, qua homo vivus sui ipsius fundit ima. sinem,quam pictor in tabulam refert coloribus expressam. Eodem enim quercus, id -- est, crux Christi ex se simulacra sui edebat, quae Curetes caerimoniis de ritibus expressa populo spectanda praebebant. nunquam illa quidem intelligenda, nisi Christus in mu- dum veniens, de se hostiam ad sordes nostras eluendas in crucis altari offerens, onanem Obscurarum imaginum δί figurarum caliginem clara luce discussiset. Quod autem de columbis fabulati sunt, quo sit referendum ut coniectare positam, ita asserere nolim. Appulit fortasse Nochus in Epirum duabus nauibus, quas bono omine columbas potuit nominare, trim ob volatus celeritatem, tum quo memoriam refricarent eius quod
in magna illa naue acciderat in gemina columbae emissione. Ex Vera enim historia manes frequenter fabulae apud Gn os natae sunt de rebus vetustis non bene cognitis,unoquoque sibi sbmnia comminiscente. Sic Plutarchus columbae e birca a Deucalione e missae meminit, insigne testimonio suo suggerens argumctum, Deucalione non alium
quam Nochu intelligi debere. sed in emissionis caussa a vero aberrauit. Nec aliter hic accidisse reor dum colubae e Phoenicia dicuntur cinissae; e quibus alis quod visum fuerit sibi fingant: mihi certe naues lubet iuspicari. idq. co magis, quod haec auis Veneri dedisecetur,ad quam terris omnibus inducedam Nochus potissimu nauigabat. Hol cadi ina. ximae,qua generosissimae quaeque Reginae Hungariς ancillae de pedisimus una cum O conomo de aliis, inter quos de ego sui,in Hispaniam e Belgio uchcbantur, nomen erat
Mons Veneris,ut δί ingens moles,&formosinina mulierum vecti notaretur: cui ego
potius colurn bae nomen dedissem, maiorem corum quorum columba tesseram liabet, quam molis rationem habiturus. tametsi sciam,cum qui nomenclaturam dederat, ad
fabulosum veneris in Apennino montem alludere voluisse. Non fuit itaque falsiim co. lumb is olim oracula reddidisse, ii naues pro vectoribus capiantur, eo quod i3 qui cum Deucalione ex Phoenicum littore appulissent primi sacrorum doctrinam in Epiro pla. tassent, Z quorsum ea tenderet, nobili qucincto ibi tertibus ingemis intelligendum de dissent. At l. hoc quidem primum Dodonae fuisse videtur institutum: quo posteri im.
manibus spatiis digressi,vanissimu aperuerunt mercatum mendaciorum, quae ceu Vcra sam talo.
vaticinia protrusa, ingentem quaelium fallacibus iam ficulis attuleriit qtu ut perpetuus esset,omnem non vetitatem modo, sed vetitatis etiam memoriam frigidissimis de exe ctandis idolomaniae portentis obrueriit. Hoc est illud praesens omnis pietatis venenum, hoc usitatu religionis exitiu, cum quς diligens patrum cura ad modos hominu animos accendendos comparauit,ea ad sordidulucrum detrahuntur. Hoc est illud praecipit tu, quo quae Deo sunt consecrata&pietatis studiis promouendis inuenta, ea ad Mammo nam rectissimo lapsu deuoluuntur, ruina sua non raro totam secum trahentia religionc:
845쪽
quod utina nunquam cogcremur videre. Vt ut res nunc habeat, id saltem unum est de certis limis,omne priscam sacroru apud Ianigenas disciplina hac via sic corrupta quondam fuisse,ut tandem Deus non abusium modo sed resiliam ipsas ad pium usum olim instruitas,tolli mandauerit. Quamuis enim non temere vetus et leges de antiqui ritus de iam olim receptaeconsuetudines tollendae, cum tamen plus damni e re quapiam obse uata, quam abrogata oriri cernitur,tum haud dubie commutatio, qua caeteroqui perticulosi est,si Aristoteli rem p.constituenti credimus, differenda. Hinc excelsbrum luc rum, id aliorum quorundam a priscis hominibus ad pietatem inflammandam optimis rationibus destinatorum , vehemens & crebra in sacris litteris detestatio, quae non ad primam rituum caussam &constitutioncm, sed ad despuendam corum corruptionem reserenda est, quae tanta nimirum euaserat, ut nulla recti usus spes relinqueretur. Primi illi venerandi patres animaduertentes, de in seipsis etiam experti, hominis animum post Adami lapsum tam prono gradu corporis sensum sequi, ut frequentius multo rapiatur, quam Uucat, cxistimarunt quamplurima esse quaerenda adminicula externa, quibus ad res diuinas a terrcnis crisatur. Quoniam itaq. in omni oratione primarium cst,ut mens nostra sursum ad caelestia sese attollat: utilis limum sole existimar ut, si corporis motione de aliis externis signis homines ad eam cogitationem impellerentur. Quamobrem optimum crediderunt, si Deum oraturi ad montes adscenderent, tum ut laboriosius corporis ad superiora nixus animii moncrct, quo his inferioribus relictis totus ad caelum cum alaudis euolare ζ, atque sese ci, quc oraturus csset, quam proxime posset,coiungeret: tu ut hoc sicandendi labore ac mora interposita,diutius diuina media taretur,¶tior ad preces poli diuturnam multamq, cogitationem veniret. Adde demotium solitudine, quae maiorem in modii in nos a turbis abstrahit, de conleplationem promouet. Deinde caelum a nobis propius quam antea distans, magis inuitat ad arcti tecti sui admirationem, qua prouocatis cogitatio subit, tantam machinam nostra caussa a Deo factam esse, 6c tot sideribus 5e variis eorum cursibus ornatam. Hinc in a morem rapimur Se omni studio nitimur, ne ingratos nos ei praebeamus, qui tam incomparabili tot beneficiorum copia nos cumulauit. Quod si montium aditus de adscens is ad hanc iuuat cogitationis sublimitatem , non possimus non fateri rectissima eorum fuisse instituta,qui montes ad sacrificia dc orationes delegerunt. Iam videtur nobis de ipsa natura dictare,ca Deo adorando loca esse conuenientissima, quae quam maxime ad caelum Dei domicilium accedunt. Cluillius orationem, quam nos docuit, sic exorditur, ut mox caeli faciat mentionem, de in eo patrem nostrum dicat habitarei quod de iij i prisci rituum sacrorum magistri externo adsicensius labore monuerunt, ut nimirum in mentem veniret, omnia nostra vota ad cactestem vitam contendere debere. Vt vero quod dicimus illustri doceamus exemplo, recordemur quo primum loco post diluuium sacrificarit Nochus pater omnium gentium. Sed dici potest id necessit ris fuisse, ut in montibus Araram quando in illis arca quieuisset, immolaret: audiamus quid Abrahamo Deus praeceperit. Toc , inquit, ilium tuum unigenitum quem diligis Is c, ct vade in terram visionis,atque ibi osseres eum in holocaustum super unu montium quem monstrauero ti M. Vide,rogo, quali sacrificio qualis locus praescribatur. Quid 'an n5 in monte Oreb Deus Mosi apparuit Zan non in codem iussus est sacri scate simul ac populum ex AEgypto eduxisset' lam quis locus Dei de Mosis colloquio ad religionem de
remp. Israclitaru m collituendam electus estὶ nonne mons Oreb sue Sinai Quocirca vi Dco colloquamur,quod inter orandum facimus, montem adscendamus, quo corporis adscensu animus ad adicendendum ad patrem, qui in caelis est, incitetur. Plurima pocscin exempla adferre,quibus hane priscam consuetudinem docerem,sed in re clara fru-.ltra pluribus agerem. Ex uno Mich et loco apertissime discas,no selum in motibus olini homines Deo factificare consueuisse, verum etiam ab hac prisca consuetudine montes pro sacrificiis aliquando in orationem venire. Et erit, dicit vates, in nouissimo dierum
mons damus Domini, praeparatus in vertice montium, se sublimvsuper co es , or fueriadecim puli, se properabunt gentes multae,se dicent, Venite adscendamus ad montem D mini. Haec ille,& alia eodem speclantia. quibus docet Deum oblaturum hostiam suam in monte Sion, & illud sacrificium fore apicem dc su inmam omnium lacrificiorum, quo nimirum tanquam ad verticem suum summum omnia priscorum sacra rosere
846쪽
hamur. Sive igitur lite ni oratem in vertice montium, Christum immolatum incelligas, siue regnu eius in monte Sion pei sacrificiu supremum csistitutum, eode res pertinebit'Clim enim saluatio esset exitura e monte Sion,ut Isaias vaticinatus cst, omnia sacrificia ad montem Sion aendebant id est, ad illam hostiam, cuius sanguis fluuius vitae voca tu . Ex his modo citi uis liquebit,quam multis de solidis rationibus Ogygi3 patres in nisi . tibus citarint & victimas ni actauerint. Quae igitur catilla fuisse dicetur,vt Deus excelsa detestatus sit, atque id nec uno loco, nec paruis minis r Nempe quia loco sacrifici j, uni Deo seri consueti, idolis coeptum est in montibus immolari. quae cxecranda sacrorum corruptio sic omnes gentes oc inuasit 3c occupauit, ut Deus simpliciter omnia excelsa una sententia codemnaret. quod dum facit, non sic capicnda sunt eius verba, ut prohibere existimetur, ne quis in monte ipsi Deo vel preces offerat vel hostias mactet. Nam
Sion in mole erat,in qua non aliae modo hos Iae in templo Salomonis Deo fiant oblatae, sed tande ipse etia Christus est immolatus. Eode modo de lucis existimandum Primi 'mortales cum diuinitiis copiisent, vita aeternam de summam salute ex arbore peten- zm
dana eue,arbores consecrarunt, ut earum naonitu plomissi ligni petpetuo recordarentur. In hoc autem honoris genere quercus primas tenebat, nec principio luci aliis siluis L iquam quercetis constabat: cuius clam indicium in nomine Dryadu videmus quae licet .F- quarumvis alboru Deae crederentur, a quercubus tamen nomen serebant: quod illae -- , solae apud primos homines in veneratione fuissent, S: in arboru regno citra omne pri Π γ' μ' scorum hominum controuersiam principatum tenerent. vcrum sumbolica hqc ratio ab antiqitissimis Sethinorii patribus ante diluuium aecepta *c inde ad Nochi posteros derivata in idolo maniam degenerauit; atq. inde quercubus quas vi suturς salutis tesseras habere debuissent nu mina adscripta,& ab iis ad alias arbores superstitionis vesania pro
pagara,ccxpcrunt Dryades & Hamadryades quarta uis arboru λς haberi: Quibus mox z,
Faunorum nomen additum,quo iacccitaria saltuu tutola denotatur,maiordita modum
impias de falsis Diis opiniones auxit. Quid multis tandem eo ventum est dementio,ve quot falsa Deoru numina ex diuersis Dei nominibus stolidi sibi fingerent mortales tot fere luci cosecrarentur. Quamobro Dcus populo Isiraclitico, equo nomo iptius carnem uerat assumptum praecepit,ne cxcelsa Sc lucos more gentium haberent, ne rursus in ido Iomania te qua Abratiamu ad verum sui ipsius cultu vocaverat, relaberetur. Subuertite
inqui nia loca in auibus coluerunt gentes, quin posessuri estu , Deos suors e= monte excelses ct coages, se subter omne lignufrondosum. Dissipatearo eam, cr confrιn te statuas; lueos igne comburite, o idola comminuite: Disperdite nomina ora de locis istas. Non facietis ita Domino Deo vestro. Haec&alia Deuteronomis capite duodecimo. quibus plurima alia loca cossentiunt. Neq. sanc sine maxima caussa Iudps hac lege sanxit Deus ne excelsis lucis de statuis se coleret, quod sciret quam proni semper 3e fuissent & essent ad idolomania:& ne hoc quido tam graui edicto, omnibus fere locis, non sine maximis minis de saeua eorum qui transgressi essent punitione,repetito, demente idolorum cul. tum potuit excludere. Omnes totius sacrae scripturae libri pleni sunt obiurgationu, castigationum, exprobrationia,ultionii de horrcisa Iudaeorum idolomania:quae tanta suit
M tam pronis semper animis arrepta, ut post tot miracula,tot ostenta terra mariti; edita,
tam infinita beneficia, tot hostes inaudito victoriae genere superatos,caesos,pulsos: post inqua terrς promissiς possessionc nuc adita, post loca eius omnia per cognationes destri' pia de distributa, Iosiue nouu inter ipsos Se Deu foedus sancicdu putarit: quod sic proposuit. vi maximis quibus'. 3c illustris sinis beneficiis comemoratis, dixerit, se vereri ipsos pnunqua pacto staturos,atq. idcirco fore,ut ad idolorsi cultum relapsos Deus diris modis amigeret ac perderet, vi crebro post legimus accidisse. NO miru igitur, Deu omne ipsis idolo maniae pKcidisse occasione: vetitis etia iis quibus pij viri ad Jiuinas cogitationes S: excitandas Se alendas uti potitissent. Neq. id solis credamus usu venisse Iudos,immo siepotius aestimemus,omnia prista diuinoru symbola innes ritus,omnes c rimonias,omnia Dei nomina, omnes angeloru potcstatumque distinistiones, quibus administris Deus totius in udi uniuersitate gubernat,ad idola de falsia Deoru sgmenta ia tum olim trasin se,& in siygulis sentibus vix paucos aliquos reliquos fuisse qui hunc idolom mercatum
pervideret. verum quavis tota illa sacromi ratio ad draconis castra auaroiu antistitia religione cauponantissi adiumeto, perfugisset,ob id tame non desiit Deus eisde de symbolisian a Sc allegotiis
847쪽
& allegotiis in areanis praedestinati sui regni cosiliis uti. Ia quercus in Dryades degenorarunt,iam luci falsis diis consecrabantur, iam olim arae in excellis montibus exstrui co- suetae, Dei mandato prohibitae fuerant: nihilo tam e minus Deus lignit dixit in panemnaittendu ,dixit monte in vertice montiu praeparari,&alia id genus permulta,quae cum priscis symbolis adamussim quadrabant. Quis praeterea clarius aperuit, quae paradisiar bor lignu vitae vocaretur,quam D. Ioannes in sita apocalypsi, qua de Christi pectore cui incubuit, suxit3Liceat igitur de nobis in hac symboloru veterum silua sic vertari, ut omnem idolotum contagione procul fugientes, priscae veritatis vestigia, quoad eius anginsto pusilli ingenis nostri captu fieri potest, diligenter observemus, te quo nos admirabili
luo consensu vocant atq. ducunt, eo sequamur. quod si secerimus, multa idolomaniae propugnacula,multa praesidia. multa armamenta e manibus hostiu eripiemus. Ouado igitur quo quercus reserenda sit,inquam ad prima venerationis. in qua habita eli, causisam ostendi; loci ii l. huic maxime arbori conuenire,ut arbor vitae vocetur; reliquu est, ut nunc ex i psis priscis symboloru nominibus,quoru quide memoria milat, dentonstre, me non aliud in luce eruisse,quam id quod primo vocabulorum architecto diuinus in- - - -- llinctus suggessiit. Videamus ergo quid quercue, Latinora J e Graecorum, rha Hebraeq- nostras,rationis habeant, ut arbore glandiferam designent. Nisi cnim nomina.
G γ. L. quae rerum sumbola sunt,cum Vetustis sacrarumrum tesseris c5ueniant, nolim quicquami a ct mihi fidei a4hiberi:at si clare demonstre, eodem nominum rationes tendere, quo turn 2 Lia. per coiecturas,tum per veteris pocscos 5 scripturae testimonia peruenit haud equidem
intelligo, cur hanc nostram inuestigatione quisquam debeat accusare vel vanitatis vela I ei roris. Vt igitur modo declaraui, Gallicum visci nomen cum eo ad unguem quadrare significatu,quem Plinius a Druidis acceperat: ita nunc patefaciam & Graecum M Latinum glandi serae arboris nomen tale csse,ut nihil magis queat 1 cicu vitae ligno,vel cum cruce conuenire. In Abccedario Latinorum,& in litterarum enumeratione ab Hebinsusurpata doceo litteram inii locum duplicis noliti digama, uod duplex V vocamus, ac duplicis V pingimus figura, iam olim irreps qui atqtie inde factum ut duplici hoc
digamma caeterae nationes careant.& alias aliam liticiam ipsius loco substituant, alias etiam prorsus omittant, ut in Druida videmus accidisse. Latini certa&Hebraei nonnunquam oco eius ponunt; cuius eorum facti, cum quo dixi loco,tum in vortumno quoque memini aliquot me exempla protulille. Latini, in quibus Festus Pompeius non ultimos ordines ducit, quercum dici existimant, quod id genus arboris querquerum sit,id est,grave. Aliis placuit querquerum frigidum esse idc inde febre querqueram L M pu a Lucilio febrem frigidam dici, addito etiam illo Κοκκυ frigidam cum tremore vocari: atque inde Carcerem a frigido nomen sortiri. Hic nihil sani video, nec quid Κάρκου nominent. satis intelligo, licet sciam Καρκαίρω apud Homerum legi pro fragore icuius soni genus Eustathius ad nominis attulit caussam:
tirom. Nobis viresim & Iaalim dicitur a fragore quem edunt res dum violento ictu vel pulsantur vel rumpuntur. Et Eustathius alibi annotauit, secundum Rho in verbo Graeco redundare, quod sermo noster non recepit. Quamobrem si sebris vlla Καρκκω v cetur, illa sic vocabitur, quae tanto horrore invadit , ut dentium stridorem edat. --riatii. rum querquera sobris dicetur a Clitae, quod est idem quod dentibus lirideo, verbum a
sono similitet ac citat factu A quo Oilem mola est vocata, propter similem stridorem. Hebraei priri dicunt, quod ad crat propius accedit. Allemani uitam dicunt, ali) etiam Surrent. Melius igitur ab antiquo. verbo Cimbrico tr Querqueram febrem nominnatam dicemus, eo quod assiduo dentium stridore inuadat, quam a καρχαίρω, quo fragorem edo, denotatur. Hinc Lucilius lucem capiet, dum dicit, ciue uera consequitur febris capisis d. dolores. Et alibi: Iactans me ut febris querquera. Plautus bilis querque ratum dixit, indicam 1 bile hanc in febribus fieri cientium concussionem. Viden quam vetustae Graecorum Latinorumque voces aegro citra linguae nostrae sit sidium intelligi possint, quamque nihil quercui cum febre querquera, & querque-G se. rum nihil minus quam magnum denotarer Quod vero carcerem a frigore dictum scribant, id aeque ac caetera falsum est, cum carcer Latinum vocabulum ab antiquo
848쪽
omnia ea quae homini grata sunt, in quibus primas lux tonet, auertat. Eat nunc cum suo frigore Festus, d frigidas litas nugas iis obtrudat qui primas linguae Latinae oti gines ignoram. Poterat Carcer a cocicendo dictus vidcri, ut Varroni placuit, nisi nat et Cimbris & v statum esset, & certam apud eos haseret signiscationis caussam. Porro ut daretur quercuerunt frigidum esse, num inde probabile feret, quercum aqueiquem derivari ' Nihil est quercu efficacius ad frigus vallis modis propellendum, caloremque humanis usibus subministrandum, tantum abest ut ei quicquamst cum frigore commune. Nos duplicem in vocis compositione rationem aenoscimus, pro eo ac duobus modis ipsius analysis seri non modo potest, sed etiam debet. Prior est, si in soluatur in latvmi qua via id notatur, quod a frigore defendit posterior si sic vocem diuidas,ut uitri ut intelligatur : quibus partibus lignum illud exprimitur, quod aptum est ad quaevis opera conscienda. Vtraque analysis prima sese fronte osteri, vir que ligni cum naturam tum usium explicat,utraque symbolicae rationi sic conuenit, ut nescias quid maxime debeas in vocis artificio suspicere atque admirari. Vt emo pri rem dissolutionem prius consideremus i quod rogo lignum inuenias magis idoneum ad frigus depellendum,siue soci species necessitatem, siue materiam ad aedes compingendas, quibus stipus amoliaris Quod si cui utrumuis horum obscurum esse crede rem , pluribus verbis in eo docendo vel arer: at cum nemo sit mortalium tam hebes, ut non querno ligno hac parte primas &serat, nolo in re persi icua inutilem sumere laborem. Accedit his dotibus glandis natura, quae cum porcos nutriat, & suilla ca ne plurimus sanguis generetur,& plurimus sanguis plurimum temperati habeat caloris is maxime a frigore corpus tueatu liquid ni dicam quercum optimo iure nomen accepisse a frigoris defensione Sed hismissis uti notissimis , ad symbolicam rationem hanc analyum applicemus. Cum quercus vitae lignum sit,vitavero calore & constet deseruetur,quod aptius ei nomen inuenias, quam si sic nuncupetur via frigore defendere intelligatur Si enim calor vitae principium, morsa frigore proficiscetur id quod a xu
morte defendit, merito dicetur a frigore defendere, cum a morte defendere nequeat, nisi caussam mortis excludat. In sacris litteris in certissimorum numero id primum locum habet ac supremum. citra amoris ignem nemini vitam posse constare ,& tantum nicuiq. mortis adesse principiti, quantu deest caritatis. Vt enim Deus cantas est, sir qui in caritate manet, in Deo manet, o D- in eo;ita Deiri quoq. vita est, oc per vitam suam iurat Vivo ego, crebro dicens: tum etiam se vita esse expressis verbis asserens. Quo fit ut is qui in caritate manet, in vita maneat.& vita in eo:qui a caritate discedit, latum a vita
discedat, quantum a caritate discedit. Atqui aliud non est a vita discedere, quit madmortem ire. Iam vero si calor amoris cultos est, vitae quoque custos sit necesse est, dehinc mox efiicitur, ut , contrario stigore mors vitae contraria inducatur. Quocirca si contrariorum amolitione omnis medendi ratio constet, nihil vitam aut praesentem poterit conseruare, aut amissam restituere, nisi frigus mortis causiam auetiat, & lono lateque propulset. Cernimus itaque perquam conuenienter de rerum naturae te medicinae nomen vitae lisno posuisse , qui a frigore amoliendo depellandoque ipsum nuncupauit. ut bene ille dixit
Virtu est vitium fuere: O sapientia prima,
Stultitia caruisset ita non male nos succineremus,
Frigus depe fi calor est, vitams tuetur
Qui si uu depe it frigus reficiti calorem.
Pergamus modo de inuestigemus quis ille sit qui frigus mortis caussam amolitur. ce te non alius, quam is qui immenio amotis igne flagrans, seipse tradidit pro amata sua sponsa crucifigendu ,atq. la these friatas, animis nostris ab arbore vitae profligatis, de iam olim mortuis expulit ardentissima sua fama. Quemadmodum igitur lignum crucis i tum id quod arbor vitae de sit x vocetur,Christo debet, ita de illud quoq. debebit,tum quod dicatur frigus propulsare, tum quod quercus nuncupetur. Quanto voto vita petChristit in arbore pendentem accepta longe praestantior est de diuiniori tanto ratio fibroris amolienda potiore iure quercui inde conuenit, quod Christus in ea ardentissimisn n 3 amotia
849쪽
iso u A icon v tamoris sui stamis frigus expi ignarit, quam quod querna ligna corpus a frigore hiberno tueantur. Vide quaelo quanta sit diuinae benignitatis sollicitudo, quam flagrans salutis
nostrae desideriti quam nusquam nobis velit deesse documeta, quibus rectum nobis ad vitam o ternam iter demonstretur. Noluit homines quercus arboris ut ubique sereobuiae,ita maxime necessariae,nomen audire, ut non simul cominora cremur,stigus animis
nostris esse expellendum si vitam nobis reddi velimus. Et sint haec quidem in materi ad infinitatem quandam sese distendento indicia proposito: quae qui sequi volet, nae ciabunde suppetet contempl ationis;& eius quidem contuplationis, tua nihil sit ad amoris igniculam excitandum praesentius. Nunc ad alteram vocis in membra sua partitio nem, qua in quercu mm-Ilout inuenimus. Est sane, ut dixi modo saepius, quernum robur omnium prastantissima materies ad opera ibi ida& diu duratura conficienda: verum si inter omnia opera quae unquam in ligno vel facta sunt vel fieri possunt excelleri tissimum quaeratur: cuique nomen aum, quo opus M operatio denotatur, primo iuret M summo dari debeat: num aliud poli multam diuturnamque inuestigationem reperiem iis, quam illud quo Christus Vcrbum incarnatum, verus Deus dc homo mortem
in cruce s ubiuit,ut nos a morte liberarci Hoc opus omnium operum maximὰ stirpe dum. Minus miror a Deo totam mundi machinam, ingentia caelorum volumina, Mquicquid usquam est creatum cise i quam Deum hominem factiam : pro nostra salute mortem subluisse. Hoc tan te illud Opus est, a quo quercus eam nacta est pri rogatiuam, ut sola veri Polit id est, operis lignum dici mereretur. Sed quo rapture videor mihi trabiad sancta sanctorum. & nescio quid longe diuinius intupri, quam virgam: Aaron arbita mox fiuctibus citra omnia naturae lubsidia indutam atque ornatam. Dum opus o nium maxime stupendum diligentius considero. ecce vox ipsa Meti mihi dein6lirat, seinxit . non aliunde quam ab hoc opere silpremo significationis sitae accepisse rationem. Quid enim aliud est Nert qu1m V tr res, id cst,defensionis exten lio' Vide nunc quae ro pro prio de praecipuo silio iure dici queat vel defensio vel defensionis extensiri. Vel Christi in .cruce extentio defensio longe lateque extensa dici meretur, vel nihil est quod ulla voce bene apteque postit denotari. Obstupesco, ita meilleamet qui in cruce defensionem
si iam petuniuersiana mundum per omnia secula per omnes mortales extendit, dum do voci mi architectura cogito. Adesine coli illum esse ubique rebus eorum qui nostra lin- gua uterentur ut ne ullius quidem oneris audire queant mentionem, ut non simul m Meantur omnium ope iam illud fuisse summum,quo defenso de tutelam ligno fuit γ tensa. Quam bone Deus,diligenter in omnibus vocibus obseruat uim est,utetvmologia semper meo quod irotiisse plurimi reserret.omnibus suis numeris absolueretur.&in aliis tanto minus Iese ostenderet, quanto longius a summo abessent. Est illud quidem itiomni opere in primis cuique spectandum, ut quod facit, id pertinerat ad iiii tuitionem, quam potest maxime. proserenda. Verum nulla est tutela quae sese latius extedat, quantea quam Christus toto corpore in cruce distensis peregit O mirabilem exiguae vocis c positionem. 6 salutarem omniti operum aggrediendoru conditione axq. legem s Quod si quisquam miti qui apud Graecos sapientcs suisse dicuntur, Chriam qi iam pia vitae ut lem tam paucis elementis conclusisset, quantu in cum ei fusum csset pi oniorum. P terat sane optimu hoc summae cuiusdam prudentiae videri praeceptum , si dictum tariis tum fuisset,omne nobis opus sic iustituendu esse. vico tuitione nostri quam longissio. extendamus: utpote quo ligni hcaretur de omne nostram selicitatem operatione contineri,& sic demum operationem Cimbricii operationis nomen mereri, si apta sit ad tuitionem operantis quam fieri potest longissime protia hendatii. Vertim longe clarius hac voce exprimitur id, cui suprema est tutelae mortalium extendendae potestas, oc eius cognitio longissimo superat interii allo omnem aliam mortalium cognitionem. Cuna iubtulistic habeat significationis firmam , ut ipsam tui lae exprim it exrensionem, atquς haec Clii isti in cruce pendentis propria esse cernatur; quod quaelis conuenientius crucis ligno excogitari queat nonae, quam illud quo non haec tantu summa simum opciispe sectio continetur sed modus etiam & forma perscctintini operis explicatur'Et hγ qu duet derutri satis sit itidicasse. cuius vocis vim si totam persequi velis, omne vitae de cimilisae Chri itianae ratione percurras oportet, propterea quod rectissima Omniu, quales qua nes sint operationia, contineat normam, Nunc deinde videamus, ecquid Od altera huius
850쪽
secundae analyseos particula quae Dora fuit contineat arcani. Verisimile enim est in no- mine tantae rei non dormitasse nomenclatorem: eo l. minus suspicadum, cuti usquanti in hoc nomine quercus ab co suille remissam,quod latam eius in caeteras cernamus diligentiam,vimilat accuratius cana intuenti mentis aciem perstringati Dora dicimusti
volt, nec non pro eade re Ii aut de Itali. in his tamen ut lo liuendi consuetudo Se dialectus ricam variatuta nominis ratio in omnibus SI certa,& rei significatae apta inuenitur. Dat idem pdeliquod serito ab alquod est omne,& spiritu ad id quod omne cuic rete. Id enim quod a rem fert ad omnia, rem conseruat. Sed de dii in Hermatbena, in qua doceo, dii fierii ex natura Alpha dc natura Lambda ,3cco denotari omnia sursiim ferti ad idquod Oimmium est supremum & quae eo non scrutatur nulla cilc. Quamobrem dat idem erit ac si dicas sursum sero ad supremum, eo quod adspiratio sursum leuet, Alpha sbno suoplombucat, Lambda caeli supremia linguae sui uinitate tangat. Quod ii Ilaudatas aspira tio quidem incitabit, A promouebit, V vero latitudinem indicabi ita ut rursus id lix
beas,quod proprium est conseruationis. Sicut enim Dal ad supremum nos eleuat cita Dauadelis , id est, antiquum nos impcllit. Porro quae cunctis aeternae durationis inest cupiditas, ea secit ut libenter i proaui, de Doupio Dari ei seramus , quo nimirum Amotionis elementum in O rotu raditate sua orbiculari percianitatem indicans,mutetur. Eodem igitur loquendi consuetudo, litterarum natura, de mortalium vota tendunt. Exlial sthali pro ligno, & siau haut pro codem: quae in idoli& ho ut citra significati nis discrimen, ea,quam dixi, ratione transeunt.Sed quid hoc sibi vult,ut lignum a con seruando dicaturi Quasi vero non mille aliae res sint coleruationis nomine digniores' i Fateor sane, si de naturali ligni facultate loquamur, alia cile ligno potiora adseruan- duim: verum vocum faber aliud quiddam longe diurnius spectauit, non illud quidem suo, sed spiritus illius lumine, qui auctor est omnium vaticiniorum, quique solus conscius est eorum quae Deus ab aeterno praedestinauit . Nomen itaque ligno inditum non tam ab illa conseruatione , qua fructibus 5 materia mortalium vitam sustinet, quam ab ea saliate, quam tum daturum crat, cum in panem calcitam immitteretur, dc generis humani tutela in ligno extensa penderet. videlite modo; quani apte mire M l out conueniant, quam insignem duabus syllabis absoluant sentenatiam 3 Quid enim aliud est amari.hoiit, quam si dicas tutelae extensio seruat ρ Quoties igitur de mire, quoties de limit cogitamus , quoties Matri-hoiit in mentem v nit, toties Christi in cruce extensi recordemur, A cum si applices obsecremus, ut prininum a nobis frigidum Draconis venenum cxpellati quod Ec quercus natura venenis resistens, 5 quercus nomen priore sui analysi monet: ac mox frigore depulso, pettutelam uniuers brum in ligno extensam nos seruare dignetur. Sed quia nullis verbis, nulla orationis copia vocis huius qucrcus mysteria assequi possemus i reliqua pia m lumus cogitatione ruminare, quam ieiuna nostra dictione es licere, ut minus videant ut habere quam reuera habent augustae maiestatis. Transeamus modo ad δρῆν,vocem qua Graeci quercum appellant. Quam ubique sui similis est benescentissma diuinae nitatis prouidentia, quae quamuis linguae diuiderentur Sc confunderentur , tamen quamplurima voluit vocum scrvari vestigia e quibus de prima antiquissimorum parentum lingua agnosteretur, & plurima mysteria rcuciarentur. In his est haec etia vox Graecoru,qua ycneratim quavis arborem glandiferam appellant. Quid troua significet,
aequa inde dialecto trir& Druido extiterint modo dcclaratum. Hinc igi Ur mox dete. .' .getur Δρυς ex eodem sonte derivari,&nihil aliud denotare, quam ea quae vocis trois Q pnificatu dixi comprehendi. Et optina a sanc ratione quercus a tresu nomenclatura habet, eo quod omnis fides nostra omnis fiducia nostra ad quercu tendere debeat A: quod haec ipsissima arbor matrimonij, quod Deus cia spon ita sita contraxit,pronuba sit 5 vere de ea dici queat, quod Eccletiam cum Christo fido coniugio copularit. Est quicquam quod hic desideres ad rerum de vocum ad eande symbolicam rationem spectantiu coim
sensit in reddendum armoret Sed quoniam ex iis qix prius dicta sunt, haec quae ad δὲ Afaciunt dilucide per pici possvnlino est cur diutius hic moremur. Addamus iam vocem, qua in hodiernu usque diem Cilniueri j quercum indigetant. Qit nostrates, Cilli Sueui glandiferam arbore vocant, unde Ciliti siue Celim glans dicitur: cuius claru apud Gr cos se, i. iii ιexst i vestigiu,dum ἄκυλον pro glande dicunt: tametsi sint qui vocabulu ad solam Ilicas ni glandem