장음표시 사용
851쪽
rsa GALLI eo Rura e glandem velint referri. fit aute eiu ab Q vocali longa qua nobis unuIc vnis,lc legitimii coniugium denotatur. Forma derivationis pluribus vocibus est communis, dum e primis vocibus adiecto it vel in facimus adiectiva, ut ex Etra, quo aeuum denotatur, fitemili vel reruit pro aeterno. e Iut . quo bona sortuna dicitur, si ilath; c troiu troiuith, de iis
miliae simitibiis Eodem modo ex Et Celei siue erit, de contracte erusi siue rit. ut in nomine quercus & nomine Δρδε nulla suissent arcanorum symbola, hic tamen must rium ingens denotari, non possumus inficias ire. Quid enim vitium quercui, vel ad Gnionem , vel ad connubium legitimum, si nudam naturalium incultatum habe mus rationem ' Aliud igitur latere dicamus necesse est , nisi vocis vel nullam vel frigidam rationem esse dieamus. Atqui id facere non possumus, ut non limul obtusam in-. genil nostri vecordiam prodamus. Nam quis non statim animaduertat, symboli hic potiorem, quam naturae fuisse coniiderationem Porcis aliud in quercu placet, aliud placet caeleste pabulum esurientibus. Hoc nostratis vocabuli faber secutus est: illud sequerentur Epicuraei. Quod igitur illud unum est, 1 quo uniendi naturam quercus mutuatur Neinpe non aliud quam ipse Deus , qui solus ipsum unum dici potest: cum quo quia mortalium genus quercus unit, illud nomen meretur , quo uniendi facultatem ipsi tributam videmus :oc quia non Dum vnit, sed legitimo etiam matrimonio iungit, gemina ratione ab in nominari debet. Quando igitur hic supremus est humanae dignitatis apex, ut cum Christo legitimo coniugio si,ciemur de viaiamur, ipsum nomen iit dignissimum erit funima veneratione. Quemadmodum autem tria diuersa apud diueribs Ianigenas nomina demoti litauimus modo ad arnus sim cum symbolica rerum notatione conuenire ita de in Hebraico sermone faceremus,nili pertinacem
dc odiosam quorundam vereremur iam rositarem. Quamuis enim pha apud Hebraeos primum natum videri queat ab , a , quo robultu de sorte notari credunt, qua de re nos in nomine bit, quod Hermathema nostra exponit, quid sentiamus declarauimus, est tamen eius pulcherrima in primo sermone e mologia illud reiectis punctis exprimens , quod Latinus diceret omnium naςrcedem, quod dii tomi nobis denotat. Quicquid enim merccdis a Deo recipimus, id nulli nostro merito . sed totum ex alle cruci Christi acceptum serre debemus: Sc est tamen scriptum, copiosam nobis in caelis propositam esse mercedem. Crux igitur siue quercus mercedem omnibus peribi-uit. in qua sola qui non gloriatur, cum D. Paulus mdicat abominandum. Nisi enim omnia opera nostra cruci Cthristi affigantur,.denos cum Christo vniamur, ita ut ipsius opus omnibus operibus nostris per fidem nostram de ipsius gratiam sit unitum , de iis bene merendi facultatem impartiatur, frustra mercedem aut naereditatem , cuius promissionem Abrahae fides accepit,expectamus. Opera itaque nostra firmillimo fidei su-niculo excrucesiispendenda, scerta spe& fiducia ad eorum mercedem pertingere velimus: atque idcirco quercus optime dii loon dicetur, id est, omnium nacrcedem pe soluens. Caeterum licet haec interpretatio obuia sit, de ipsis litteris ad unguem respondens, mihi tamen magis arrideret si quis diceret vocem ex Imliuoli corruptam csic, quo
vel salutis domicilium denotatur: vel ii ruon a ruin derives id signi ficabitur, quod salutem victoria sua peperit. Quid hac etymologia clatius 3 quae clarior tamen euadet, si ex Hermathena discas ,3 Hebraeorum a nostro Dris deduci, quo salus significatur. Restat. -- nomen Arabicum Bulot; quod nisi corruptum sit ex dies iisti quo nux saltuum signimborum.ιαδε, catur,lc a quo Balanos derivatur.id erit quod Pulliot, quo plenitudinis caput denota- ruri quae interpretatio insignem habet conuenientiam cum cruce, quae reuera caput fuit omnis plenitudinis, tum temporum a Deo praedestinatorum, tum legis Mosaicaede allegoriarum, tum omnium oraculorum de generis humani redemptione prodit rum. Hinc Se alia infinita apud sacros vates, de illud apud Maronem:
Vltima Cumaei venit tam carminis aetas.
Si in hoe ligno auditum fuit extremu illud extremi acti epiphonema, summatum
est. quid absurdi, si quercus illat vocetur, c primo sermone epithcto coiis ruato, uti otioo ..isti multa passim vocabula conseruata nouimus verum nullos faciamus Hebraeos de Ara- s:illud quaeratur.Cut quercus fructus glans vocetur. Interrogarem hic lubenter aut Varronem, aut Festum Pompeium, aut quenquam aliorum qui se de absoluta linguae. Latinae cognitione iactant, nisi scirem omnem me operam lusurum cse. Nec cui cuiquam
852쪽
OBER v. is3 cuiquam pereontando molesti simus, cum statim prima fronte Glandes prodant siese ac lant nomen accepisse. 45ai quid sit satis est in Gallorum nomine explicatum. Taut vero terram siue regionem signat. Quamobrem id Gallant dicetur, quod facit veregio placeat, iucunda sit, &vno verbo,ut sit Gaia. Hinc hactenus C aelanteum vocamus, qui tam Gaius est ut vel totam regionem iucundam hilaremque reddat. Cetersim quid hoc ad glandes porcorum pabulum' Delicata potius poma lioc nomen me- retentur: quam ligneae siluatum nuces, & si quid esset in omni fructuum genete quod hac voce ob praecipuam aliquam dotem dignum esset, certe vitae hanc sibi suo iure
praerogatiuam vindicarent. Non ausim prosecto negare, mira ita habere: dc interim tamen nunquam fatebor, quicquam a nomenclatore factum citra maximam cauilam,
quam crebro non tam ipsi, quam Spiritui sancto suggerenti notam fuisse cxistimo, is quod si usquam alibi, hic maxime crediderim contigisse. Si cnim crux arbor vitae est, pia
quis alius eius erit fructus, quam Christus crucifixus Quercus crgo ut arbor vitae com siderata, hunc fructum serie dicetur, quem qui comederit, Vivet in aeternum: atque huius solius gratia Sc beneficio arbor ipsa vitae nomenclaturam meretur. Quamobrem
arboris vitae fructus iustissima de cauda Gainiuit indigetatur,quippe qui solus facere dc soleat de possit.ut regio ea in qua crescit, iucunda sit & Gaia: de Gaia quide non cuiuis, sed illi, cui placere gaudiu est in vita sempiterna sempiternum. Hic igitur fructuς solus est vere Gai lam, omnem terram patri reddens placentem at i. iucundam, qui de hoc fructu dixit: me est ius meus duectus , in quo mihi compta l. Tota itaque terra per hunc solum patri caelesti Gaia est. Hic est ille primus homini panis, non olim modo, ut imperiti δc rudes fabularum interpretes opinantur,scd hactenus etiam in primis comedendus. Hic est panis angelorum, hic cli panis qui de caelo descendit, de hic ipse panis est verum corpus Christi:quod nili comederimus,non habebimus vitam in nobis. Merito igitur arbor, quae mortalibus draconis veneno exstinctis hunc fructum erat
prolatura, ut arbor vitae vocata est iam mox a mundi exordio , ita ante omnia secula
ad hunc fructu serendum fuit praedestinata. Ex Gai Iant igitur clara per syncopen habuimus, quod vocabulum in glans mutatur, si Latinorum more terminctur, de cum fructum signi ficat cuius solo solius esu uniuersa icua patri cael clii potest placere ii tessera quidem pro re ea cuius tessera est, poni intelligatur. Porro quoniam hactenus mirum in modum omnia, δί inter ipsa dc ad veritatem quadrant, videamus an ulterius etiam ho symphonia procedat. Diximus quernum robur omnium csse utilillimum ad solis dam domu firmis trabibus colligandam. Eode modo crux Christi talis est, vi ex ea lamus voluerit sponsae suae domum aedificate.in qua nisi habitemus, a dracone discerpemur. Manendum itaque nobis perpetu i sub quercu, extra cuius umbram ct latissima tabulata frustra vel quaeramus vel speremus salute. Quod cum Deus praeui distet, huic arbori praeter materiae firmitatem,cum dedit fruetiim,ut ab cadem arbore nu quam ad victu quaerendii aberrare debeamus. Quid igitur,dices,si Christus corpus suu glandibus parauit, num e nos sues voluit cise'Certe, si recte cocinent omnia, ut gladibus vesic, tur inortales sues fiant oportet. Atqui bone vir,nihil opus cst luc magna metamorphosi. Iam enim olim ab Adami lapsu in pecudia naturam transiuimus, inter quas nullas magis cognatas quam siues habemus,eo quod in perpetuo vitiorum coeno volutemur,& os semper in terra defixum teneamus non aliis quam terrenis sordibus inhiantes. Crebro repetere cogor illud diuini vatis dictum, homine se o dignitate sua ad bruta iumentorudeiecisse naturam. atque inde ab eodem alio cani loco: Homines es iumenta salvabis Domine. Deinde ipsa litterarum recensio ab omni memoria apud Latinos conseruata, licet ne minima quidem parte tenus intellecta, hominem pecudem esse, testificatione tamen sua perquam luculenta confirmat. Iam nulli pecudum, uti modo dixi, sumus similiores, quam lutulento sui, gaudenti in quovis luto volutari. qua de re latius in
Hieroglyphicis nostris. Quamobrem si porci simus, non male prosecto ab illis primis
patribus glandes nobis propositae simi ad comedendum: de vero nisi id genus glandibus vestramur, nec verς vitae restitui possu mus, nec restituti in ea permanere. Videamus itaque quando sues & dicimur dc sumus reapse, qua voce prisci arcanoru designatores suem nominarint. Memini libellum legere, nescio cuius, titulo tamen tenus Messalae
Coruint,in quo illud est notatu dignissimu, Troiam ab antiquissimis pro situ dici ibi ere.
853쪽
atque itide illa nomen datu fius se. Id quidem unde acceperit nescib: hoc scio verillsine
id ab ipsis dici, tametsi non usquequa lite vocis integritas sit conseritata. Trii siue Erui hactenus sitem quida vocant,n ab Omnibus quondam nostri sermonis peritis ita vocari solere, Gallorum semii, testatur, apud quo; in hodiernum usque diem non alio nomine sus 'nuncupatur. Quemadmodum titaque Cui vetus visci nomen ab ipsis est reten rum .sic in hac quoque voce ab antiquitatu Druidarum non recesserunt. Quid vero Qtii denotet; non semel modo dimina . QMia ergo nullum animal est quod maiore fide vile filii in pabulum compensat, a fide merito nomen accepit. vlcnim suceidiain deIautissimae eo obsonia, Vel sola totam lurconum ganeam expletura, omittam ; quod rogo pectis tot sectus uno partu enititur3 quod tot talibus inera praebetρNees iis uno hostimem ditasse partu. bis anno maximum hoc & immane foenus recurrit. Profecto nulli mea'otatio tam queat esse cunda, ut suis aequet foecunditatem i nulla tam si uis, ut eius sit auitatem assequatur. Graeci γλυκμαν , Galeno nostro toste, ab hac dote vocarunt tibi, vi quidam pesti me interpretantur,quod nihil minus dulce sit, quibus mqhi Aetii nec linguam fuisse credo nec palatum: frequens suis in prisco sacrificioru riturius, se tui tiraesertim cum Cererem sibi vellent benignam. Eius rei veram caussam omneuiuxta videtur imorasse,&hmaxime qui propterea ab Atheniensibus litae Deae eam pecuderi scribunt immolari consueuisse, quod frugibus recens fatis esset inimica. Egregiunt vero Ceberi epulum apponunt,qui inimicum animal apponut. Idem faciant videlicet, si Iudaeo ad conuiuium vocato solam suillam dent comedendam. Perueraesteoriun omnium opim6, immo peruersissima, de omnium sapientiorum sibilis explodenda qui ab odio grati sacrificii petunt caussas. Hoc scilicet illud est quod de No clii sacrificio legitur: Odoratus est Iehoua odoremsuauitatu. hoe illud est scilicet primum praeceptum in hostiis immolandis, ut sint sine omni macula de vitio.Quod si pro postera illorum iudicia sequeremur,qui gratam ob id Cereri suem putant quod eam
dio habeat confiteremur necesse est maculas δί vitia Deo placere: displicere vero inu dissima quaeq. 3c integerrima. Sed ut nostra mittamus,quid caussae inerent, cur Venussere ubique suem repudiarit,cum tamen nullia animal maiore odio persequeretur:& t to quidem odio quanto Adonidis amote flagrarat Quid 'quod iidem c5fitentur, Ceteri spicas gratii olim sacrificium fuisset Oderitergo Ceres spicas, an non Latini omnes pu ras esse hostias volunt3Qua rogo caussa' Num quia pura Deus odio prosequatur' Po culti ante decimum diem nefas crat immolare,quia decimo tandem die primum purus haberetur, ob id,ut Varro auinor est,tum Sacros vocatus. Impuros itaq. Deos omnes fi .ciamus oportet, si ab odi acrificiorum gratia petenda. Ouidius primum farre dc hesebis Deos placati solere docet,quia scilicet illa sua dona odio haberent. Sed audiamus inis signem hunc sacrorum interpretem de sacrificioriam initiis agentem:
Ante Deos homini quod conciliare valeret Far erat, se puri lucida mica salis. Nondum pertulerat lacrymat in cortice mrrho Acta per aequoreas hsita nauis aquas. 'τhura nec Euphrates, nec miserat India costum,
Nee fuerant rubri cognita fila croci. , ra dabat fumos herbis contenta Sabinis,' Et non exiguo taurus adusta sono.
Si quis erat, factis prati de flore coronis
posset violas addere, diues emat. 4me qui nunc aperii percu i ii cera i ori
Inseris nu*um euiter habebat opus. - Irrima Ceres aridae gauisa est sanguine porcae,
'Vlta seu is merita caede nocentis opes. .
Nam sata vere nouo teneris la Tentia seu is uta sietigerae comperit ore suis. Sur dederat poenas: exemplo territus huius Palmite debueras abstinuisse caper.
854쪽
i. . l . . t M tacito dia dolere refc t . . . N I Me per vitem. tamen hine cum Paris ad ara ,
In tua quo Jargi cornua possit, erit. r. Verba si esse :tur: noxa est tibi de itus hostis, Spargii sir effusa cornua Bacche mero.
. : I. . Culpa μι nocuit, nocuit quoque culpa capessae;
. . si i lib. . ut bos quid placidae commeruistis eunt i Quid multis' inuenit etiam caussas ob quas bos, ob quas ouis casa sit: haec quid eiuquod verbenas carpsisset; ille vero quo mactatus apes gigneret. Interim tamen aliter censet de equo Soli a Persis immolari consueto:
rimis n. Placat equo Persis radi- periona cinctam, D: isti e detur celeri et urima tarda Deo.
En inconstas uiam . certissimum erroris pigumentum. Vcritas per omnia in omnibus undiquaque sibi consonat,& suauissimain absoluit cantilenam: falsa inaequabilia sunt de salebrarum plena, nec unqu)m diu tectum cursitani tenere possunt. Repulsis igitur vanissimis his nugis coiisentanea cum ipsi ipsius Scythisini Je ulterius Barbarismi anzi- sis, iquitati, tum religioni nostrin profer uo sacrorum mordia. Omnia quotquot bc qualia οὐ at M qualia unqua fuerunt sacrificioru gener ad unum sacrificium tetendisse scimus, quod
tande eo. quod pater aero nus desit n. luit, tempore, in ara crucis est peractu. NO pltis ergo ira reti tirationis qua Deo placet ent laabuerue,quam tantia, quantum in iis erat s militudinis ad in V hostia tu cruce mactandam. Quocirca Vt Pictura tantum vitae habet quantu cum rebus vivis habet similitudinis, ita Discis illis sacrificiis tantum erat ei scientiae, qua ratu habebant cu sacri licio crucis costuentiae. Quaecunq. crgo ad hoc non reserebantur, ea vana
erant dei idolomaniae plena ad mort c, no ad Vitam coparata. In primis itaq. quia Christus puta ciat hollia 5c une omni macula .id in omnibus hostiis non a Iudaeis latum, sed a pnii is etiam Ianigenis est dili Senter obseruatum,ut omnes hostiae purae essent, S puris verbis de faustis ominibus olferretur. Victima enim ipsum Christum, pecudis mactatio Christi mactatione, victime puritas, immaculatam Christi puritatem: cuiguinis as- persio sanguine Cluilli nobis aspergendum denotabat. Nunc ut multa in Christo considerantur,o: de motiis sius Cilicacitate variis modis loqui possumus; ita multa suerunt Se varia sacrificiorum genera, omnia illa quidem ad eundem scopum relata sed diuersis
viis eodem tendcntia. Quamobrem si illorum facta sitisset collatio, illud optimum Disset habendum, quod maximam haberet similitudinem cum Christo immolandoiquandoquide illae optimae sitne Sc laudarissi mae i magines, quae rei, cuius imagines sunt, o. i.
quam maxima similitudinem oculis os scrunt. Hanc rationem prisci Ianigenam pontifices sectili, ouem hos iratu maximam dicerunt: non illam prosecto corpore maximam, sed maximam similitudine ea, quam haberet cum illo cuius simulacrum gerebat: quaquam tibi Idubito, quin, cur mari mam dicerent, ignorarent. Et fit ita plerumque, ut quorum ratio non exitat, ea diutius perdurent, quam illa quorum caussas cognitas habemus. Nunquam illis dixerat D. Ioannes Bapti ita: Ecce agnus Dei; ecce qui uagit pecca-ia mundi ineque audiuertint Esaiam oracula diuino ore detonantem,& post alia hcc de cisto vaticinantem: Oblatus est quia Vse voluit non aperuit ossuum : sicut ouis adurisionem ducetur, se quasi agnus coram tondente se obmutescet: attamen a maioribus suis acceperant, ouem hostiam maximam esse, tametsi corporis mole longe a tauro superaretur. Quis ergo tam ingratus,tam iniurius, tam impius coua Ianum & Comerum de caetetos parentes nostros esse velit,ut eos neget quicquam verae religionis a patre suo Nocho dilcere potuisseZimmo quis tam absurdas,aut potius insanas opiniones amer, Vitam sacrilega de illis suspicari velit, quibuscum Nochus postremam suam peregit aethlem' Nos nihil dubitamus, quin constans priscorum rituum consuetudo, ab omni useculorum memoria semper obseruata,ad Nochi I superiorum doctrinam debeat reserari. idque eo minus in dubiis ponimus,quo magis absurda ab illis dicuntur,qui veterum sacrificiorum caussas hactenus explicarunt. Ccrcri ergo suem immolabat,eo quod Deae omnis omnium latorum ubertatis praetidi nihil aut similius aut gratius putarent. Nam si Deus sibi similes diligit maxime, nihilque est porca secundius, cur negemus hoc animal ipsi secunditatis Peae plurimu placere'Nec est profecto e quo certius diuini amoris
855쪽
i e A Lx rc o R v usumas argumentum, quam si cernas quamplurima Dei in quempia beneficia exstare. Cum igitur sus plurimos alat de educet fetus, non potest non iudicari de Cereti similli ma esse , & plurima a secunditatis Dea beneficia accepisse. Nec alia caussa porca Ma-
gnae matri os rebatur, quam quod ipsa vesuti porca quaeda maxima de plurimos ederet fetus, x editos largis uberibus educaret. Quo vero maior esset hostiae de Deae similitudo suem praegnantem vetusti imi immolare c6sueuerunt, propterea quia terrae vis, quae Cybele vocatur, perpetuo praegnans sit, axq. adeo semper de pariat alia, & alia pa
turiat,nullo unqua partu, nullo utiqua su bi exhaurienda. Quod si vetusta phrygu linguam cessulas, deprehendes luem Magnae matri tam grata suisse,ut inde nome Cybeles
euiue ui acceperit. ut enim proserimus, dum porcos collocamus: qua eadu voce membrii m
-- liebre denotatur, de ab hoc quide,nome ad porcos transisse videtur. Quae vero nominis '' sit caussa, quaeq. eius ichnaea conuersio,coniici a linguae nostrae peritis, quam explicare malo. A cut fit cim,pro grege, quod Allemam Duri scribunt: propterea quod nullii anumat celerius quam porcus grege compleat, utpote cuius genus uno partu vi nos alia quando fetus dare sueuerit. Cosiderata igitur ratione, tum utilitatis, qua sitilla caro familia sustinet:tum larga copia, quam geminus de numerosus quotannis partus adserti visum est priscis,ut ingens terrae vis, qua mortalium genus immenso rerum omni u cumulo quotidie beat,nomen ab hac voce cui acciperet, ac Cybele a grege coplando v caretur. b urie enim iduest ac si dicas grege multiplico& numerosum reddo. e quibus, vocibus exepta ea lit aera, qua crebro sermo noster eximit, Cuuele existit: quod, si Graecis litteris scribas,Cybele fiet.Ex Dabet Patr,ex modex more, de similia infinita e similisbus formamus:atque ita nihil miri, si propter compositionis lenitate culilaei dicamus, pro ea diuina benignitate, qua Deus greges auget ac numerosa sobole promouet. Hoc itaq. Deae nomen; hoc sacrorum rituu, quibus pecudum incrementa petebantur, exordium; hoc principium laedae superi titionis, qua Berecyntia mater colebatur. Quando enim priscis illis seculis armentis 3c gregibus nomine d coprehensis, omnis diuitiarucensius constabat .atq. iis numerosis reddendis Cybele praesidere dicebatur: eo ventu est
insaniae,ut haec Dea non alia modo asummo Ioue, de mater brutorum animantium, sed mater quoque Deorum crederetur. Qua enim in re vota mortaliu lummam collocabat felicitatem, mea omnes Deos contineri arbitrabantur Hinc Epicureus Lucretius:
agna Deum mater, materi ferarum
Eri rigenem hae dina est corporis una. Optime,me Dius fidius, dixisti Lucreti,nostri corporis hanc matrem esse, quandoqui, dem non aliud quam lia illucorpus habemus,tum quia caro humana carni porcinae se similis est, ut non similius otium ovo, tum quia haud secus ac sus perpetuo in luto mo tales volutantur. Nam quid aliud est diuitiis accumulandis, vanis honoribus ambiedis, ventri Se gulae pacandae aliisq. vitiis horum foeditati vel famulantibus vel annexis perpetuo studere,quam in terrenis sordibus demersum sepultum q. semper iacere No tamen infitias ibo, honestam rei domesticae multis gregibus & armentis augendae rati nem de nunc iniri posse, id olim ab Abrahamo, Isaaco de Iacobo, caterisq. vetustis cum alioris, stim Isiaelitarum patriarchis initam fuisse: verum id aio atq. contendo, nos reuera pecudes fieri,dum in diuitiis terrenis scopum vitae nostrae collocamus.atque idcirco mihi eorum opinionem non placere, qui pecuniae nomen vel ab eo ducunt, quod numi primum pecu notaretur,vel quod in pecudum locum . quibus olim rerum ne clariarum emptio fiebat, successerit: cum ego eam potius caussam veram existime, quod per pecuniae illidiu homines pecudibus uniatur. In diuitiis enim coaceruandis lubricus
admodum locus est,Se tam lubricus de pro liuis ad ruinam, ut nusquam videa praecipiatiu, per quod humana ratio rectius in natura labatur belluina. Quid ego huc Euageliuaduoce testimonia,quid excpla,quid alia veritatis argumeta,quando nihil hac re clarius est, nJapud Christianos modo, sed apud exteros etia' inter quos Maro sic exclamauit:
- Quid non morta pectora cogut curi sacra fames' Non mirum igitur e giuina gregum magno numero augendorum gratia. quam Cyb len interpretamur, homines prolapsos esse in scedani idolomania,&ad corruptu animi
sui sensum id Mam et applicuisse,quod a maioriae Deo fuerat tributu. Vt aute Cybele gregibus
856쪽
ti 2 E R v. io gregibus armentisque praeerat; ita Ceres omnibus satis promouendis. quod tamen no- men per S scribendum esset, quoniam ex ori&retis componitur st, cirres, quod idem μ'
est ac si dicas, sementem exsurgere faciens. Ex duobus igitur Dei nominibus,quorum altero pastores, altero agricolae in votis concipiendis utebantur ι duae falsie Deae cac daemonis fraude exstiturunt: quam m praetextu miseros mortales a Deo vero ad sua iςelera variis insanorum rituum modix colenda & adoranda pertraxit. Quo tamen aliqua ratio subesse videretur, eam sevit apud. homines falso sibi sapientiae nomine placentes opinionem, Cybelen ipsam terram esse, atque idcirco velut omni u animal tu matrem ac nutrice sancte pieq; coli oportere: quasi vero vis aliqua diuina ipsis csset attribuemda elementis, non ei qui clementa creauit , conseruat, A quicquid in iis fit, spiritu suo omnia permeate, lotus operatur. Eius cnim solius in omnibus volu las&emcacitas ad
xanda . Ac vi sint spiritus quidam eorum quae in ρlementis fieri cet nuntur,administri: iis tamen non alius exhibendus honor, quim qualis creatis a Deo poteli itibus debeturi qui longe ab eo distat, ut ullo modo diuino cultui soli Deo tribuendo sit conserendui. Hinc illud est quod D. Paulus in eos inuehitur, qui in clementis mundi illud sibi numen fingerent quod adorandum putarent. Insanam prosecto ex eo fabularum telam contextam videmus, quod Cybelen homines linguae Phrygiae imperiti, terram sint in terpretati.& multo deinde insaniora ex eorum accesserunt dementia, qui nescio quam sibi in terra diuinitatem somniarunt. quς quia nec huius loci sunt,& prolixum alioquirimamen postularent, nunc missa faciemus: alias fortassis, si tempus. supererit. latius ea persequemur: non quod in iis aliquid sit aut viilitatis,aut cum Cybeles nomine conuenientiae sed ut perspicuum fiat, ab aliis nomina diuina ab aliis caprocessisse, quae posteriora secula de Cybele de Cerere,& aliis id genus non intellectis nominibus, ad clemetem idoloman iam vel exstruendam vel confirmandam somniarunt. Nostro proposito sufficit,Cybeles nomine non aliud in Deo vocari, quam eana benignitatem qua greges de armenta mi merosa redduntur, quam siue Hebraica siue Cimbrica,siue Latina ,s e Graeca indigites voce, parui,aut potius nihil refert: id modo teneas, nullum falsum numen e diuina gratia fingi oportere. Quando igitur non alia huius nominis Cybeles vis est.quam ut Dei gratiam, qua pecoris numerum auget, designet non male vetustissimi illi Cybelae suum obtulerunt suo nimirum de victimae tum natura,tum prisco nomine Deum blandὰ monerent, ut perinde atque hoc animal nil moroso fetu pastores beati ita &iples cie in omnibus Se gresibus & armentis benignum praeberet multiplicis secundititis auctorem. Nec aliter sacrificij ratio subducenda, cum Cereri, quae satis ei iugendis praesidebat, sus immolabatur, quam si Deus rogatus fuisset, ut seminum om nium terrae commissorum insurrectionem&vbertatem promoueret. Nec vero alia de I οῦ Mcaulsi Phryges vibi suae Troiae nomen dcderunt, de dum eam conderent, luem sortia. 'f' si immolarunt, quam ut fausto de vocis Sc sacrificii omine, urbi a Deo omnium rerum ubertatem impetratent. Nunc itaque ad propositum nostrum reuerit, examinemus quam recte Cimbricum suis nonac cum glandis usu quadret. Diximus Christum quercus salutiferae fructum esse,& idcirco glandi nomen datum, quod conuiuam Deo patri gratum reddat. addamus nunc sues ea de caussa recte nomen a fide accepisse quod nisi cum fide glandem comedamus, nullam ex ea vitam simus consecuturi. Quamobrem ut quercus homini arbor vitae sit, & eius fructus reuera glans, id est, regionem gratam Deo reddensi necesse est sese talem praestet. ut Cimbricum suis nomen, quod est rus, mereatur, quod non fiet, nisi x ipse fidus sit, dc quemadmodum sus, copiosum proserat fructum. Fides enim non cli ardiu vocanda, nisi fida sit, 3e pro semine diuinitus a cepto uberem fructum reponat. cuius rei clarius est in voce apud Latinos usiurpata argumentum si frigida Ciceronis neglecta etymologia, diuiniorem eius agnosicamus o tum:quem cernes, si quid mi diu significet,ex partium,e quibus componitur, notatione ditisenter expendas. Deprelicdes enim omnis dilationis, omnis expiationis, omnis san- Σ --ctilicationis incrementu ac felicem progressiam fidei nomine designari: de altera item zisis. v eius ratione admoneri,illa nobis per fidem exponi, quae longe lateque a cognitione nostra distanti ita ut non fuerit exigui momenti, Dium a vetullissimis Sabinis . fidi) nomenclatura inuocari solere, ii tanta quidem in fidei compositione vis latet mysteri rum. Verum non est nobis equus in nunc campum admissis habenis agendus,in quem
857쪽
rys c A L L a d o D v xiii lemel iniiecti suerimus,vix video quado tandem gradum reuocato possimus tam im- mestim sese ingentium spatiorum aequor oculis osteri. Quamobre satius fuerit Tmia nomine contentos, e quo Troiam Graeci fecerunt, illud unum annotare , quod dum suibus de in nominis & glandis edendae comunione coparamur, opera dare debeamus, ne infruchi pro glandibus reponendo,minusquam lues fidi sinus. Mirum prose M sui Aglandiferae arbori,ab eadu voce Tru nomen contigisse: verum in tanta symboloruomnium consensione vix video quid ulterius o mirari debeamus . cum omnia sere iuxta ac singula stupendi cuiusdam artifici j esse vidcantur. Diximus modo de quercus nominibus , quibus Latinum glandis nomen adiectum, omnia reddidit cum inter se arcti iis deuincta, tum symbolicae rationi aptiora. Vertam quamuis haec vel diuinistimaqueant videri, longe tamen omnia excedit ipsum viscum, si tesserae lationes discutiantur,in quibus cuna illa sint, quod nec citerra procreetur, nec alatur, nec ulla vi frigoris vel λlia volvitorem deponat, nec non principem hominis partem a morbo caduco te liberet de seruet tum hoc omnium est supremum, quod nos fructus visci Deo conglutinet. cuius dotis ratione optime Spiritus sancti amorem quo Christo& medio Putri copulam ut exprimit: quo solo sanquam tenacissimo visco Deo conglutinamur de viii- Inur: ad quam vitionem dilatatio, expiatio,& sanctificatio per Gallicum Visci nomen denotata necessario consequitur. Videamus ergo,an Latinu quoq. nomen aliquid ceset,reunt Nemine vel audire,vel legere memini,qui ratione huius vocis aut explicet, aut explicare nitatur. Nobis ipsa rerum consecutio rectum ad veram originem iter demo-ittit. Gemina enim sese mox nominis caussa patefacit; altera , ut Viscum ex miratis '' intelligitur, quod dilatationis expiationis de consecrationis nota praesert: su enim δc Contae idem est quod notum reddo: Altera, ut viscum fiat Mus ton. quod idem ae si dieas capientis notam. Verus enim sapiens est ipse Christus, qui solus capit Ae eit patrem atque inde Sapientia Vocatur. Quamuis autem prima st.uim fronte aliud prior aliud posterior expositio reddere videaturi utraque tamen δύ eodem tendit, de in eodem terminatur. Nam nemo mortalium sapiens est, nisi ab ipsa sapientia, quae est Christus,expietur atque conlectatur. Non est igitur aliud interim vetus Gallorum ii Hen.& Viscum dii crimen in significando, quam quod prius consecrationem, posteriu consecrationis tesseram nobis exprima in quo dupleX digamma in simplex mutari,nihilo magis mirum, quam ex mergoviet fieri vergobretum. Cum igitur viscum quer cinum in premam venerationis dignitatem a8ud Druidas sortiretur; necessario nobis fatendum, ipsam sapientiam reuera vitam esse, atquc arborem vitae, arborem sapie tiae alio nomine dici posse: sapientiae quidem non cuiusuis, scd illius, quam solus Chri stus dilatando expurgando,sanctificandoque conscrt. Hinc perspicuum,solius visci neficio occultissit ma quaeque nobis reuelari, dc Ca patefieri, quae nemo citra eius omnvidere posset. Doctissimc ergo Virgilius aureum sineae ramum visco comparauit Λ,nime fallo,ad hanc Druidarum de religionem de sapientiam alludit, dum quae apud infe ros geruntur,exponit. Ex his modo liquere puto,cur Viscum ad secunditatem valete Meur venenis resistere diceretur. Quid enim secundius in nobis, quam Christus 8 quod rursus aliud aduersus draconis venenum alex ipharmacum, quam Christus' Quod au- tein sextam lunam obseritant in visco dclecando,id non tam ad Lunqcuisum resereniadum, qui in ad numerum Venereum, qui in magno totius durationis mundanae anno sextam aetatem , uti in hebdomada sextum diem , de in hoc sextam horam designari verum nimirum tempus, quo diuiniim illud germen cinio delapsum , in arbore vitae in sinimo esset suturum vigore, id est, quo temporis momento Christus esset in cruce suspendendiis. Habemus igitur nunc arborem visae. de cuius vitae Eius nempe, quae in
sapientia tota absoluitur, de qua Christus,ipsa nimirum sapientia, Haec est, inquit, viruaterna, ut cognoscant te solum verum Deum, se, quem mi isti, Iesum Christum. Huius sapientiae, quae sola sanistificat, uaeq; ipsam facit vitam ςternam, viscum tesseram gerit,
de se tesseram esse Latino vocabulo profitetur. Porro quando quercus arbor vitae est, is, quo ,rogo, nomine aptissime ea Vocabitur silua,quq tota quercubus costat 3 Dodonam Ma. 3, celeberrimam Scantiquissimam omnes vetusti scriptores cofitentur,nec.unde hoc nomen sortita sit nouerunt Sunt qui Dodonen nympham fuisse scribant, verum nullam probabilem adserunt vel historiam,vel fabulam, vel miniuis rationem. Dodit hon idem
858쪽
. , i I BE,. v. est quod mortem Dustror. Vnde per litteram mediam Dodonarilua ea fuit nominata, quae illud arborum genus haberet, quo mors aliquando frustranda esset. Quae, rogo' nomenclatura aptius eum exprimat lucum, qui totus vitae arboribus sit consitus,quam ea qua sore denotetur,ut mors finem sidum non assequatur' Nihil itaque aliud sunt m H i ,.aracula DodonN, quam oracula Christiana,quibus vita promittitur sempiterna. Si quς- ramus igitur antiquissimum Druidarum, ad ipsum Vsque Nochum erit adscendendum , ω deinde per Sethinos ad ipsum Adamum perueniemus, & tandem origo v nerationis, qua quercus M viscum colebatur, ad ipsam arborem vitae pertinebit: quae ut arbor vitae erat praedestinata ab aeterno: ita non ante vitam homini erat datura,quam
Christus Cherubim de versatilem gladium a Paradiso remouisset.
p 1 N 1 S.Ios. Goro ij, pia memoria, Hi panica, Francisa, Galgica, Vertumnus, Hermathena, uir g phica, eiusdem sunt eruditionis cum iis operibus quae visus edidit. Nec quicquam is his libris a me, aut ab aliis es animaduersum quod fidem aut
morum integritatem Mat. 2I. Sextilis,