장음표시 사용
111쪽
E VIR I B u s a iis, phantasia tamen per suam actionem possit motricem illam determinare ad cer- eam versus hanc verillam partem, hoc vehillo modo, mationem. Probatur conclusio. Qui imaginatur Ue nerem, ei coles excitatur, & spiritus ni Ventur versus genitalia, & non ad aliam partem, seu dii iguntur ad illam partem quς est instrumentum istius actionis de qua est imaginatio: Qui imaginatur cibum aliquem lautum, ei saliva ad os movetur, mo trice naturali ad palatum, quod instrume , tum est illius actionis seu gustas de quo est imaginatio , humorem illum .dirigente. Cum cogitamus de mingendo, vel cum videmus alios mingentes aut egerentes, micturimus vel cacaturimu&. Cum vide imis alios comedentes , aut de cibo cogitamus,
incipimus famere: quod non videtur alia ratione seri, quam propter spiritus, quos natuis mittit ad illas parties Ab ipsa imaginatione deaerminata. Ideo bene dicit Jacta de Fortivio, propter obedientiam virtutum Spetiorum & ad inferiores phantasiam ita
movere virtutes naturales, ut ipsae aliter:
moveant sanguinem & sp i ritum quam ali
asdiaturaliter moverent, si a phantasia nota dirigerentur. Nam sie uti superius conclusi ἡone eta dictum est, ipsam phantasiam non movere membra motu voluntario,& tamen Mirigere moui eorundems ita non est mi
112쪽
humoresque non n. Oveat, certo tamen modo dirigere. Uisuna est phantasiam per se
ES videtur quod sic, primo-airthoritate:
Etenim Aristoteles lib. de motu anima lium variis locis, dieit ensum , cogitati . nem dc phantasiam alterare. Etenim dicit ibi, phantasiam esse causam motus volunt. . Iii, per hoc, quod phantasia alterat; &alte xatione spi ritus & nervi dilatentur & conis fringantur, & sic partes moveantur. MO-vetur enim & incedit, inquit, animal appotitione vel selectione, alteratione tamen facta aliqua ger senstim N phantasiam. Et paulo post, Calor autem aut frigus, inquit, eorum cogitationem di imaginationem n cessario consequuntur. Et iterum post, Causae autem, inquit, motionum naturam les, intervoniente sane fiunt alte Utione : gitatio na: taque & imaginatio tu dictum est, prius agnies adducunt a Tectiones oram agentium species repraesentant. Et iterun Visum lc notio rerum agendarum vim Obtinent r etenim specie vel caloris vel frigoris , dc rei vel jucundae vel formidabilis mente Percepta , quodammodo talis agnoscitur,
113쪽
xto D E U I R I R u sstitur , qualis quaeque res est. ItaquΘque
Avicenna s. maturalium pari. 4. cap. 4. dicit, aestimulonem informatam obiecto alte. rare calefaciendo δc refrigerando. Et dicit materiam corporalem magis obedire sub. stantiis separatis, quam agentibus contra xiis in natura et & ideo, cum anima sit illis substantiis proxima, eam per vim imaginationis posse alterare, & formam in materi,am inducere, non tantum propinquam, sed remota m. 'dem videtur & D. Thomas asserere: etenim 3. contra gentes cap. 99.. volens ostendere, quod Deus possit operari praeter ordinem naturae, seu praeter ordinem rebus inditum , producendo effectum ab
que causis props iis, id probat ex eo, quod imaginatio hoc possit. Vnde, inquit, multo magis Deus hoc poterit. Nam ex hoc, inquit, quod anima imaginatur aliquid, vel vehementer afficitur ad illud , sequitur
aliquando mutatio in corpore ad sanitatem vel aegritudinem , absque actione principiorum corporalium, quae sunt nata in corpore sanitatem aut morbum procreare. Ex quo patet eum Velle, animam per
potentiam imaginativam per se posse calefacere, sine mediis substantiis corporalibus alterandi vim habentibus. Probatur porro experientia: quia cogita tone & imaginatione rei laetae, homines incalescunt. rubeat , di rQbuet acquirunt b
114쪽
IMAGINATIONIS. III tristis vero, refrigerantur,pallent, canescunes moriuntur, in febrem ac pestem incidunt: quorum nihil sine corporis adteratione fieri potest.
Concissio XXIV. I hantasia per se forma-
auet non potest alterare. Hanc conclusionem tenet D. Thomas variis locis, & est communis fere omnium philosophorum. Etenim I. contra gentes cap. ia 3. disputat an anima possit per se 'alterare ; & resolvit, quod non 3 et re e hendit Avicennam contrarium afferentem: di subjungit, apprehensionem di imaginationem allecare quidem, sed tantum per ac cidens, quatenus apprehensione sequunt iuanimi passiones, ab animi 'assionibus humores & spiritus moventur, mi praesentia sua partes alterant. Et ideo .dicit, solam 5: nudam apprehensionem non alte tare; seclium solum, quando cum animi passionibus est coniuncta : et hoc; inquit, .ediante motu locali sangui ius S spiritu u. Idem dicit paἔr. I. q. IS. art. 3. ad 3. ubi dicit illam esse rationem, cur imaginatio possuquidem agere in corpus secundum calorem& frigus, & non secundum figuram & simi lia accidentia, quod , inquid, calefaciat de refrigeret mediantibus animi passionibus,&humorum &spirituum motu, ali: e r non: at mediante motu spiritBurri & humorum non
potest, inquit, figuram permut .re, quia hu-
115쪽
II a DA VIRI Bus mores & spiritus alterare quidem possunt, sed figuram non possunt permutare. Idem dicit quaest. D .part. I. S multis aliis lovius A quem Ferrariensis, Bannes, di pleri, que Theologi scholastici sequuntur. Ad locum autem in contrarium adductam re
spondet Ferrariensis, illum non sic esse in- relligendum . quadi phantasia per se inam diate causet senseatem vel aegritudinem; sed tantum per accidens, mediantibus Tmimi passionibus, & spirituum dc humorum motu , sicuti in praecedentibus locis manifeste
est declaratum, Probatur etiam conclusio ratione. Pr
mo: Supra ootalusione 6. & 7. Ostensuimest, animam per se directe per nullam potentiam pol e immediate alterare , sed s lammodo mediante temperamento & calore nativo membrorum s de illas potentias per quas sic alterat, esse sol uni potentias vegetat s Ergo nec phantasia per se im- mcdiate potest alterare, nec etiam mediante temperamento aut calore nativo membrorum, ut instruitvento, cum sit potentia. gnitiva, non autem vegetativa.
I robatur secundo r Si phantasia posset per simplicem suam operationem seu im ginationem directe per se ac formaliter alterare, semper per intensam imaginationem alteraremur: quod enim habet potesatem per se di ex natura sua aliquid faciendi
116쪽
- I xk A n'IN A TION ff. r Iriendi, illud semper facit. At per quotidianas nostras imaginationes nulla fit in nobis alteratio. Ergo phantasia per se non alterat. Tunc autem soliimul terat, quando eam sequiti ur actiones potentiae appetiti vae, pro-plex quas spiritus re humores moventur. Eringo pontasia per sedc directe non alterat. Nam etiamsi quis toto die imaginetur se esse calidum, aut velit ess e calidus, non ideo calefiet; aut imaginetur se esse frigidum, non ideo frigefiet r aethiops imaginando
albedinem per integros annos, non ideo albesce, di foetore anhelitus laborans, imagia . nando perpetuo odoris bonitatem, non ideo sibi faciet anhelitum odoratum : nec
quispiam simplici sua imaginatione per seu hiam aut primarum aut secundarum qualistatum seu in corpus proprium, seu in contenta eiusdem, humores scilicet spiritusque, inducet. Nertio 1 si phantasia per se alteraret, vel posset producere omnes qualitates primas,
vel unam aut plures earlim. Non omnes, quia sun contrariae 3 una autem aut eadem
simplex ca usa non potest per se producere effectus con rarios, nisi forte ratione subjecti alites atque aliter dispositi. Non Nam, quia , cur magis produceret unam quam aliam, cum phantasia videatur ad omnes esse indifferens' tam enim videtur imaginatio calidi. posse facere e lorema, quam
117쪽
1 I D. E V I R I B u s . quam imaginatio seisidi, frigus. Ergo. Quarto : Si phantaua, vitas, auditus, per suam nudam actionem directe & immedi
te producerent aliquam realem alteratio-arem, deberent semper producere eandem: etenim per eandem specie actionem non
potest produci nisi unus & idem specie eis
Iectus, quantum, scilicet, est ex parte agen iis ut dictum At per visionem , imaginationem, &c. modo sequitur in corpore calor, modo frigus, modo rubor, modo pallor, qui sunt effectus contrarii: nam cum imaginor tristia,fitistiguricum imaginor lae ta, ni calor; cum videto hostem, fit frigus, cum video amicum fit calor: & tameni maginatio laeti & imaginatio tristis, & viso amici & i fio hostis sunt eaedem actione solo numero, non autem specie,differentesiest enim utriusque actionis obiectum sor male idem. Ergo illae almationes per illas actiones per se non causantur. Amplius,ui sio, imaginatio, dic. ejusdem obiecti indu- .cunt contrarios effectus, ergo non per se; nam una causa non potest per se inducere contrarios effectus. Antecedens pistatuI: sNam aliquando visio ignis inducit calo-tem, aliquando inducit frigus 3 vil o aquae liquando induci, calorem, aliquando inducit frigus ; & sic eodem modo imaginatio. Sic qui per Alpes profecti frigore rigescunt, viso igne exhilarant ar & incale
118쪽
eunt: qui vero propter scelera ad ignem sunt condemnati, aut cauteriis sunt urendi,' viso ignet pallescunt, refrigerantur & contremiscunt. Qui per deserta Libyae ambu- . Jantes , siti fere extincti sunt, subito aquae conspectu rubebuntdc incalescent: qui vero ad submersione sunt condemnati, v saa- qua refrigerabuntur , pallebunt di praho
Quinto: .i imaginatio, visus, auditus, per
se aliquam realem causarent alterationem, omnes illae non causarent eandem, sed diversam. Probatur : Nam talis alteratio seu talis realis actio non contingeret alio modo, quam per hoc , quod talem cognitiorem se talem actionem ex connexione
quadam & sequela naturali talis alteratio vel actio realis comitaretur. Ergo diversam cognitionem,seu diversam speciem cogniti- 'onis deberet diversia alteratio sequi. Sed ita non se uitur: nam illae tres cognitiones, visio, auditio, di imaginatio , sunt cognitiones specie diversae ; & tamen eas omnes saepe sequitur eadem alteratio. Ergo. Subsumptum probatur. Nam M visio lenis insisqui est comburendus, & auditio ignis crepitantis, imaginatio eiusdem, faciunt simi lem frigiditatem, pallorem, &e. & visio aquae, & auditio murmurantis, di imagina-eio eiusdem, in eo qui pene siti est extinctus faciunt c lorem & ruborem. Ergo illa
119쪽
ris . DE VI Rrsus' i alteratio ab illis actionibus per se non eae
. Sexto: Si imaginatio, visio, Sce. essent alicujus realis qualitatis productivae, essent certe illius qua formaliter praeditum est, vel quam efficere natum est illud obiectum quod percipiunt: et se visio dc imaginatio ignis deberent producere calorem, & visiodi imaginatio aquae deberent producere frigus. At visio di imaginatio aquae aliquando sunt eausa caloris, ut in morientesii ; & vi fio ignis est aliquando causa fit goris , ut in brevi per justitiam comburem
Septimo: Si visio per se aliquam realem qualitate producere posset, max e debe-aret posse producere ilJam quam percipit; nam a specie illius informatur, & per illam
determinatur ad eam, di acquirit simul tuo dinem cum ea : nam quam aliam posset producere λ Etenim cum variae sint in obiectis qualitates, quam connexionem habet visus cum illis i aut quam similitudinemn agis habet cum una quam cum altera, tit magis unam quam alteram producere possἰ ' At accidentia quae percipit visus, sunt
color, lumen, figura, motu S, numerus, magnitudo. Ergo illas, & nullam aliam producere deberet. Vnde eum visus videt segnem, aquam, leonem, auditus audit to menta bellica contra urbem emissa; non dct
120쪽
I MAGI N Α ΤΙ ΦN IS. III deberent calore aut frigus causare, quia illa ab auditu & visu no percipi utur; sed navedinem, peripicuitatem, sonu, figuram, motum, dic. Sed nullam illarum caulant ρquia propter nullam visonem sentimus in nobis colorem, figuram, magnitudinem partium, &c. mutari. Ergo nec visus nec auditus ullam earum per se producunt. Cum ergo post visionem, rerum aliquarum in corporibus nostris tamen fiat alteratio,
non aliter quam sicut post imaginationem fieri itet; manifestum est , quod sicut visio illam per se non causat, ita nec imagi
Ad argumenta respondetur. Ad aut ho-xitatem Aristotelis dicos eum in illo libro variis locis docere, propter imaginationem corpus alterari; quod re nos non negamus, di infra docebimus : sed non dicere, ipsam Phantasiam per suam imaginationem illud per se & immediate altera te, de quo hic est quaestios sed sati s indiea re, eam hoc facere
Pex accidens, mediantibus animi passioni- has, & humorum & spirituum motu . Sicut . enim phantasiam, ita di visionem dicit alte-Tare : at certum est Aristotelem non velle ipsam visionem per se alterate, sed tantum Per accidens, mediante motu, qui fit incorde r quare etiam censend qm est, eum non