De viribus imaginationis tractatus, authore Thoma Fieno Antuerpiano ..

141쪽

sipare spiritus, sic quod per se moveant spiritus localiter: sed hoc e sic intelligendum,

quod illae species non uniantur taliter in spi ritibus & humoribus oculi, sicut uniuntur spe cies aliorum colorum , sed pω substantias illas perspicuas oculorum, propter consensunt albi & luminis cum perspicuo, magis aliis dis fundantur. Et sic non spiritus, sed nouus i- psae species dissipantur.

rare ab insuxu calorism.

ΕΤenim nonnulli id dicere non sunt venti.

Enimvero Avicenna 4. 6. naturalium C. 4. dicit animas, in illo tempore quo creantilr,

aequirere virtutem & influxum ab illis sidetibus sub quorum constellatione creantur. Si anima aliqua creetur sub sortunato aspectu Iovis,recipiet virtutem Iovis, sic quod poterit operari & ag re eo modo quo sidus Iovis i si sub aspectu Martis, virtutem Martis; & sic de ialiis sideribus sub quorum selici constellatione fuerit generata. Hunc secuti sunt mulli a- ibi vani & superstitiosi homines, qui spurcit, em suarum falsitatum pallio virtutum coele stium tegere sunt conati s ut Paracelsus, di alii. Et videtur equidem ita fieri posse. Etenim coelestia corpora agunt in sublunaria, de mundus

142쪽

mundus inferior regitur a su per is lationibus, ut est Philosophi I. Meteor. cap. a. Ranultae sunt in rebus sublunaribus virtutes, quae a nullo alio principio quam influentiis coelorum videntur pendere. Ergo etiam coeli in animam di in phantasiam hominis influere possunt. Probatur secundo : Coeli influunt in dat

mones; etenim daemoneLcctu coeli constellationibus & lunae quadris m. is operanturdi corpora cruciant obsessorum : hoc non videtur alia ratione fieri, nisi quia illis coeli mutationibus ipsi mutantur & assiciuntur. Ergo de anima a coelis affici, & consequenter influxum eorum susci pere, potest.

Tertio : Characteres certis coeli aspectibus fabricati di adhibiti, & verba certis temporibus prolata, certos siderum recipiunt influxus, per quos pecu lares & admirandos essectus, operantur. Ergo& phantasia similes recipere poterit. Sitta conelusio XXVI. Phantas a nullam peculiarem agendi vim recipit a coelis. Pro hujus intelligentia est notandum, primo, duplici ratione dici posse phantasiam recipere vim a cinclis: vel sic, quod anima, cujus ipsa est potentia, in prima sui creatione

recipiat influxum & virtutem a coelis pronam iura illius constςllationis sub qua creatur, secundum quam virtutem postea mediante po

tentia imaginativa operetur; vel quod illam

143쪽

Igo . D E VIRI Bus recipiat postmodum, postquam jam homo

est natus, quovis scilicet tempore quo phantasia est in exercitio suae operationis sic, quod quando interdum fori ius est intenta suae ope rationi, valeat recipere influxum & virtutem

illius sideris quo Dum casu fortuito fuerit do. minatum, vel ejus qtiod habeat virtutem illud efficiendi quod illa imaginatio tum imaginatur s qua viri tue coelitus jam imbuta biinformata, valiat vicissim alia alterare &

permutare.

Est secundo notandum, non negare me, quin secundum constellationem corporum

coelestium phantasia bene possit immutarim directe, secundum aliquam dispositionem communem, puta, quod persectius velim- perfectius operetur ue quatenus scilicet per iulam constellationem aer immutatur, & sit humidus aut nebulosus, & spiritus cerebri fiunt humidiores &crassores, & nebulosi, dccerebri substantia humidior, ex quo fit, quod non possit tam persecte suam operationem exercere, sicut alias facit: Sed dico, directe

non posse a coelis acquirere ullam vim activam peculiarem diversam a sua natur cognoscitiva, per quam possit in corpora ulla agere, S illa realiter permutare.

Quod probatur primor Corpora coelestia

sunt causae universales. De ratione causae u

niversalis est edere effectus generales, omni bus rebus sublunaribus adesse di operari ne ce siari-

144쪽

IMAGINATIONIS. I Icemario, aut gubernare generali quodam influxa mundi elementa, Sconservare ea in suo esse,&non edere effectus. particulares; effectus autem particii res sunt a causis particularibus : at influere vim aliquam activamici Phantasiana esset essectus quidam particu- laris. Ergo coeli talem vim non influunt in eam. Denique coeli agunt motu & lumine. At motu & lumine non possunt produci nisi qualitates communes in toto universo, ut calor,&c. & non peculiaris aliqua virtus achiva in hujus vel illius hominis phantasia.

Dices; Coeli agunt etiam per influentias. Per influentias autem producunt effectus particulares & singulares proprietates agenditiae rebus subiectis. Ergo etiam in phantasia producere possitnt. Sed esto: saltem illae proprietates peculiares producuntur universaliter in omnia corpora subjecta receptiva eiusmodi proprietatum s alioqui coeli non essent causae universales. At ejusmodi fictae proprietates agendi non producuntur in omnium hominum phantasiis. Ergo coeli non producunt eas. Assumptum probatur : Quia sic, quando phantasia unius hominis reciperet accelis eiusmodi influxum, omnes phantasia:

omnium hominum eodem tempore deberent eundem influxum & eandem proprietatem recipere. At hoc non sit; non enim quan

do unus per phantasiam aliquid putatur m

145쪽

I a DE VIRI Rus - geret omnes qui eodem tempore imaginantur,vel eo de tempore nati aut concepti sunt, illud agere inveniuntur. Ergo . Denique, si una constellatio posset suam in phantasiam in fluere virtutem, posset & alia suam ; phanta- sia enim omnibus hominibus eadem est, cum animae omnes sint eaedem, & organa omnia eodem modo disposita , solum secundum magis & minus in suo temperamento va riam tia : unde cum una constellatio tam sit sottis in sua influentia & virtute producenda, quam alia in suaue quocumque tempore homines nati essent, aut quocumque tempore fortiter imaginarentur, semper aliquam deberent acceli constellationibus recipere virtutem. Et quia omnes homines semper sub aKqua constellatione nati sunt, aut imaginantur; de rent omnes habere peculiares proprietates suae phantasiae, per quas hi haec, illi illa sacere possent. Atqui id non videtur ita se habere a nam quomodo umque constellationes quotidie mutentur, & quacumque constellatione homines nati sint, s per eodem modo imaginantur, dc semper eodem modo sensibilia externa iudicant, nec ullam sentiunt in suis phantasiis diversitatem aut mutati nem, neque habent omnes aliquas peculiares virtutes & proprietates aliquid faciendi. Ergos

Secundo di si constellationes possent influ,' eret in phantasiam, possent etiam influere ici

146쪽

IMAGINATIONI s. I potenrias animς vegetativas' quidem multo magis; quia hae sunt ordinatae ad agendum, minime autem potentiae cognoscitivae. At constellatioties coeli non inducunt potenatis vegetativis novas proprietates agendi ssed sicuti concoctrix unius hominis concepti aut concoquentis sub una constellatione producit in stomacho chylum, ita & alterius. iErgo. Τettio : Si sidera influunt talem vim, vel influunt in animam, vel in potentiam, vel in syeeiem, vel in organum. Non in animam . quia illa est spiritualis; materiale autem non potest agere in spirituale: Non in animae po itentias ; quia vel sunt essentialiter idem quod anima, & sic manet idem argumentum ; vel sunt accidentia,& sic etiam virtutes coelorum non possunt in eas influere, quia unum acei

dens non potest influere aut recipi in aliud: Non etiam in species phantastica si quia sunt etiam accidentia & quidem tenuissimae enutatis & si in speetes phantasticas, certe & ea. dem ratione insensibiles influere possent; at

non videmus quod propter varietatem con stellationum calor uno die aliter agat in senissum quam alio, aut color uno die aliter immutet visum quam altero,aut species receptae uno die nos calefaciant,altero refrigerent. c.'firgo si in aliquid. influerent, influerent in sol irri organum phantasiae: at non etiam in iti

igd infiniat: Ergo i a nihil, Assumptum pro-

147쪽

I ' D E. V I R I B u sbatur: Quia sidera noti influunt nili effectum, ut dixi, universalem ue de influunt in omnia subjecta receptiva. At omnes homines eodem tempore imaginantes, vel eodem sidete nati, habent eandem vim agendi. Ergo. Accedit, quod nulla talis virtus influi possit, per quam natura ipsius potentiae possit immuta ri : ut, scilicet, quae est cognitiva de passiva, fiat activa ; & quae est nata solum intentiona

liter agere, acquirat naturam agendi realiter. Etenim influxus coelestes non permutant reorum sublunarium essentias di virtutes essentiales, sed eas conservant: dc qualescumque

aspectus siderum sint, qualescumque influxus, semper omnia agunt pro natura tua; semper calor calefacit, semper magnes serrum trahit; homo hominem, canis canem

venerat, semper species visibilis eodem modo visum afficit, dc intelligibilis intellectum, dc stomachus chylum concoquit, & hepat sanguinem ἱ dc semper potentia passiva manet passiva, dc activa manet activa. Quare, ut

di species phantasticae semper maneant Ie- praesentativae, & phantasia maneat cognOlcitiva, dc non activa, aut ullius realis alteratiorinis effectiva, est necessum. Nec valet dicere, quod quidam dicunt, coelos esse animat OS, aut .unam totius mundi animam esse, dc ideo, sicuti dicimus in anima hominis esse consen- isum,& tympathiam potentiarum,quod una

operans excitet aliam in actum,sic etiam esse

148쪽

IMAGINATIONIS. I 4 ssy mPallaiana inter an iam nostras & animam coelorum , & per eam' operationes animae nostrae eκcitare in actum virtutes di operatio-tiones C lorum s adeo ut cum anima nostra

fortiter imaginatur aliquem effectum , coeli per illam sympathiam excitentur ad illum essectum in re de qua imaginatio .est producendiam , vel vim eius productricem in phantasiam transmittendum : quia imprimis, ejusmodi de mundi & coelorum anima Opinio falsa , erronea est , dc damnata : secundo

etiam , quia sic sequeretur, quod , sicuti in omnibus hominibus inest eadem illa potentiarum sympathia, ita inter animam coelorum , scia mundi, di omnium hominum animare deberet etiam esse eadem sympathia; ac proinde propter omnium & singulorum intensam imaginationemJodem mcdo semper coeli vires suas exercere, &eOD

dem essiectus in rebus phantasia cogitatis producere deberent: quod minime fieri est

manifestum. Ad' argumenta respondetur. Ad authoritatem Avicennae, patet responsio ex iis quae

jam dicta sunt. Ad authoritatem Aristotelis respondeo : Sublunaria corpora regi a superioribus 3 non quod superiora corpora insura dant ia sublunaria peculiares omnes vir tutes quibus ipsa operentur, fas enim non

haberit a coelis , sed . propria forma &natuta sed quod producant qualitates quasi G dam

149쪽

3 6 DE UIRI Rusdam communes , quibus sublunares res sulciuntur in suis operationibus , vel, quod applicent res sublunares ad operandum ,.aut conservent eas in esse per influxum quendam . Quod hic non attinet exactius disputare.

Ad secundum respondeo : Coelos in daemones non agere', sed daemones homines

aliquando certis coeli constellationibus magis insessare : non quod a coelis coerceantur, aut vim recipiant ; sed vel quia utuntur aliquando causis naturalibus & humoribus corporis ad homines cruciandos , qui certis anni temporibus & coeli constellationibus

magis in corpore agitantur aut augentin,

vel quia volunt homines hac ratione fallere, faciendo, ut hae ratione credant effectus illos non ab opera diabolica ,sed virtute causarum naturalium proficisci. Ad tertium respondeo: Uerba & characteres cum sint quid artificiale, & sint aecidentia , & nullam agendi vim habeant naturalem) a coelis vim nullam acquirere , sed silummo sto virtute diabolica operari: Diabolum autem de industria facere, ut sub unaeonstellatione majorem quam sub altera essicaeiam habeant , propter rationem jam commemoratam. His praelibatis quaeritur Qua is

150쪽

Conetasio XXVII. phantasia per accidens

potest esse causa multorum effectuum,&multarum tum perturbationum , tum alterationum in corpore , tam alieno , quam pro 'prio.

Haec conclusio est manifesta. Imaginationibus parentum foetus saepissime signantur: imaginatione cibi lautioris saliva in os adscedit: diuturna veneris imaginatione coles excitatur , nocturna, etiam semen emittitur: vi- .dentes alios oscitare, oscitant: imaginatione mingendi, cacandi, edendi, dolendi, sitiendi, partes stimulantur, & iisdem passionibus ac inclinationibus revera afficiuntur rut est apud Aristot. g. probi. a. Imaginantes se aliquibus morbis laborare, saepe tandem in aliquos morbos incidunt. Propter imaginationem saepe putantur videri quae nos videntur i audiri, quae non audiuntur; sentiri, quae non sentiuntur. Imaginantes res ama. ras & austeras, non raro eosdem sapores percipiunt, videntes alios austeros fructus comedentes, horrore di stupore dentium corripiuntur. Praefixa per imaginationem surgendi hora, homines eadem expergiscuntur, & spiritus eadem hora excitantur , qui S a vapo