장음표시 사용
121쪽
tig DA OV IRI Busiit, colligi potest. Nam cum dixisset, quod
calor & frigus necessario rerum externa. rum notionem & visum consectentur, subiungit eius rationem, quia, inquit, res tristifica evitari, iucunda affectari solet. Quasi diceret, hoc fieri, quia species rerum per cerae, di visio & imaginatio earum exci- ltant animi passiones, tristitiam, gaudium, dic. quibus fit, ut ad fugiendum sanguis de
spiritus introrsu revocentura vel ad ample Qendum, extrorsum fetantur'; ex quo ri. gus calorque eveni uad. Λd aut horitatem Avicennae dicos eam non esse curandam,
eo quod ipse in .imaginationis viribus extollendis nimis siletas et superstitiosus. Ad D. Thomam dico; eum ibi non velle supponere, phantasiam per se alterare, aut sanitatem & morbum faeere; quia ex locis iam allatis satis manifestum est, eum velle, quod solum a iteret per accidens, mediante humotum & spirituum motu : sed hoc so lum; quod, sicuti homo potest aliquando facere ea quae iant praeter ordinem natura . Sc aliquando sine medicamentis sanare seipsum per suam imaginationem, per qua a ordinarie sanatio fieri non solet, sed laetum per medicamenta ad hoc a natura instituta; ita multo magis Deus aliqua facete possit
praeter ordinem naturae. Ex quo patet eum
ibi non dicere, quod homo aliquando sanet seipsum per suam imaginationem, seipsum
122쪽
I M A G IN OTIO v I s. os luna directe & immediate alterando; sed solum, quod sanet seipsum sine applicatione
medicamentorum externorum, per solam
tuam imaginationem : nihil proponens aut curaus , an id imaginatio faciat immediate M per se alterando, an vero per acciadens, mediante humorum & spirituu motu . Ad argumentum ab experientia desumptum te spondeo: certum esse; homines perrtiensium di imaginationem alterari, &infe tires ac alios ex intemperie morbos incidere
posse : sed nego quod perse& directe ; sed
solum per accidens & in directe, mediantibus operationibus aliarum potentiarum, seu humorum S spiritu utri motu, ut iam saepistias dictum est: Verum dicet aliquis, verum
quidem esse, ipsam potentiam imaginativam, cum sit passiva,& non activa ullius alterius a'ionis quam suae imaginationis;& ieius actio seu imaginatio sit immanens, nec transeat in aliquod passimi, forte nihil alterare s sed ipsas rerum species intentionales, quae in potentia recipiuntur, esse acti vas, &habere vim alterandi ' eas autem a cerebro PeT nervos membris communicati, & ad quae pervenerint, ea alterare: & ideo eum
species sint in potentia, & eam informent, di sic constituant unum cum ea, merito dicip antasiam alterare, & totam illam alter tionem sacere, quam faciunt isecies eius.
Propter hoc quiem est ridendum
123쪽
An ipsa species phantastica possit al
Et videtur quidem quod sic t primum
authoritate. Etenim Aristoteles, libro de communi animalium motione, dicit inhaee verba: Uisa, inquit, sensus & consignatae iaanimo notiones commovent: & subdit, Ubsum & notio rerum agendarum vim obtinent. Etenim species vel caloris, vel frigoris, vel rei jucundae, vel formidabilis, memte percepta, quodammodo talis agnoscitu qualis res unaquaeque est 3 i circo notione solum affecti, tum horrore, tum mente pediculsi videmur. Avicenna lib. de anima parti . cap. 4. dicit, vim aestimantem informa tam objecto altera re, calefaciendo vel refrigerando. Gentilit de Fulgineo, reddens causam cur, tam videmus alios acida diacerba comedentes, dentium dolore afficiamur, dicit id ex eo esse, quod species aceto si veniens ad imagina ionem, habeat virtutem acetositatis 3 unde simili modo assicit ac ipsa acetositas: species enim rerum, inquit, sunt plurimum secundum sedes xentes virtutem reruna ; quia species, ia-quit, calidi virtutem habet ut calefaciat, dispecies frigidi virtutem habet ut in frigidet. Hoc etiam tenuerunt Marsilius Ficinus lib.
i 3. de animi immortalitate cap. I. Tarta Ierus a. de anima arti c. penultimo, Cita di
124쪽
IMAGINATIONIS. I IJacobus de Forolivio 3. Technes quaest. II. conclusione 4. Concit. differ. I 3s. Thomas a Vega ad cap. 49. artis parvae, Valcsius lib. de sacra Philosoph. cap. ii. Conimb. libr. degenerat. & corrupi. cap. 9. quaestione
Probatur secundo ratione. Scribit D. Thomas opusculo 3. C . I 77. di opusculo I Q. cap. 26. & in 4. distinct. 44. quaest. 3.art. I. quaestiuncula a. di aliis locis, corpora d natorum uri, non reali actione & calore, sed intentionali. Ergo species sunt
astivae, & habent vim rerum. Tertio: Marsilius Ficinus lib. de generata di corrupi. quaest. I s. Venetus lib. I. Me teor. Foroliviensis quaest. I. in aptior. IS. sect. I. dicunt auctionem caloris in antiperistasi fieri propter specierum caloris repercussionem, quatenus species repercussae augent & sortificant qualitatem realem. Er- go speetes habent vim alterandi. Quarto: Species sunt quaedam acciden tia, & quaedam formae seu actus ; informane enim & actuant potentiam dc organum. At de ratione formarum est, posse agere. Ergo Decies sunt activae. Confirmatur :Species sunt eiusdem rationis dc naturae specificarcum suis objectis, dc specie 3 caloris est calor, sed in esse remisso : & sic non differunt species a suis obiectis seu aceidentibus rea
libus, nisi secundum magis di minus. Atqui
125쪽
1 et 2 DE V I P I A u seator potest agere : Ergo de species eius. Sequela probatur. Nam ii sunt ejusdem naturae specificae, sicut agit una , ita poterit &alia agere; nam agere sequitur esse ; & ideo quae non disterunt in esse, etia no differunt in agere : solum videtur illa posse esse differentia, quod, sicuti species est calor modo quodam ignobiliore & minoris entitatis quam ille , ita quoque modo ignobiliore &xemissius agat. Nunc autem videtur esse posse, quod etsi species ex natura propria inbilius agat, quam sta qualitas realis aqua defluit, & sic in virtute propria non possit realem qualitatem producere 3 tamen in virtute anima possit sic operari, ut xealem qualitatem producat. Ergo videtur uod species intentionalis in phantasia exissistens possit aliquam realem qualitatem
Quinto: Porro quod de facto aliquando
producat, hinc videtur apparere.. Etem mnonnulli, quales se novisse scribunt Guilielmus Parisiensis & Nicolaus Florentinus, sola cogitatione &aspectu pharmaci ita alvo moventur, ac si medicamentum hausissent: hoc non videtur fieri alia ratione, nisi quatenus species pharmaci cogitatione percepta vim hiset pharmaci, & movet sicut ipsum pharmacum. Ergo. Qui frigidietatem glaciei imaginantur, aliquando hor-yent : hoc non videtur alia ratione fieri, nisi
126쪽
quatenus species frigoris imaginatione concepta producit in corpo te veru frigus, quod sit eausa horroris. Qui vident alios acerba comedentes, ipsim et stupore dentium assiciuntur quod non videtur fieri alia ratione, quam quia ex illa specie producitur in ore ipsemet sapor acerbus, qui stuporem dentium facit. Imaginantes foetida nauseant: quod non aliatatione fieri videtur, nisi quia inde odor scelidus in stomacho generatur, qui illum sub vertat. Aliqui imavinantes dolorem in aliqua parte corporis, dolore contrahunt: quo etiam fieri videtur, quatenus imaginatio doloris producit veram causam doloris. Ergo. Sexto: Species albedinis in oculo recepta 'disgregat visum, lumen intensum oeulos laedit, & unaquaeque species modum excedens potest dolorem in proprio sensu causare. Ergo specie et sunt activae. Sit conclusio XXV. Species phantastica non est productiva realis qualitatis, nec potest
formaliter alterare. Hae e conclusio probatur authoritate Antistotelis, 2. animae cap. s. text. 19. ubi dicit actionem intentionalem esse persectiyam, non autem corruptivam. Probatur etiam au thoritate Themistii lib. a. animae cap. 42. ScAlexandri Aphrodissei, & praecipue D. Tho
dist. I 3. art. 3. ubi dicit, species non posse naturalem transmutationem causare. Quod . F a idem
127쪽
rr D E VIRI Bus . lidem dicunt Scaliger exerc. 7 s.fect. 2. Fra ciscias Picolonii neus in physicis, lib. de facul- - itate motiva cap. a 2. Christophorus a Vegalib. 2. artis medic. sect. o. Codronchus libello de morbis veneficis, Vayrus de fascino,
Probatur secundo ratione. Actus & finis species est repraesentare: nam species est Ordinata ad hoc, ut fiat cognitio 3 ut scilicet ipsa perveniens ad sensum, ad quem non potest pervenire ipsum objectum , illud etsi remotum Te praesentet: quapropter ejus esse deformalis ratio consistit in repraesentare. At agere sequitur esse. Ergo sicut ejus esse est re- ' Praesentativum, ita ejus actio formaliter non p*test esse alia quam repraesentatio. Ergo species non est effectiva, nec ejus actio est alicuius rei effectio, sed tantum repraesentatio. Probatur sequela:quia differunt repraesentare & essicere. Etenim imago quae rem albquam repraesentat, dat eam cognoscendam, - sed illam non essicit. Species nihil est aliud quam imago rei. Ergo eam tantum dat cognoscendam per repraesentationem, di non efficit eam: repraesentare enim intrinsece exeludit efficere. Nam quando aliqua res per sp cies repri sentatur, si tum essiceretur, vere non reprae lentaretur, sed repraesentaret seipsam, &esset ibimbi repraesentatur: at repraesentatio lper speciem dieit intrinsece absentiam illius auod repraesentatur. Ergo quod repraesenta-
128쪽
IMAGINATIONI s. rastur, non essicitur, & quod repraesentat, non efficit. Ergo.
Tertio: Quod est perfectivum, non potest esse corruptivum. Species sunt perfectivae, de institutae ad potentiam di organum perficiendum. Ergo non possunt esse corruptivae. At si species possent agere actione reali, essent corruptivae. Ergo sic non agunt. Minor pro- baluc : quia alteratio realis est alteratio corruptiva, & est via ad corruptionem. Confirmatur : Si species ageret realiter, maxime averet in organum. At si sic ageret in Oroanu. corrumperet ipsum, quia ipsum imbueret reali qualitate, per quam fieret ineptum ad cognoscendas qualitates externas i quia, ut inquit philosophus, organum 'debet esse denudatum ab objecto, ne intus exsistens impediat externum. Ergo, non agit realiter 'Quarto : Si species alterarent & producerent aliquam realem qualitatem, agerent ultra suam persectionem : hoe fieri non potest tergo. Major probatur: quia species sunt ranis tum qualitates intentionales 3 intentionales autem qualitates longe sunt ignobiliores realibus. Hoc tenent communiter omnes phi losophi s et probatur: Omnia accid cntia quae possunt se multiplicare realiter, possunt se etiam multiplicare intentionaliter, sed non contra simo qualitates quae minime sunt activae, &non possunt se multiplicare realiter, ut qualitates secundae, color, sapor,quantitas,
129쪽
Iz6 DE VIRI Busfigura, adhuc tamen possunt sese multiplic
re intentionaliter. Ergo qualitates intentionales minus sunt quam reales. Deinde, species pendent in esse a qualitatibus realibus , &absentibus objectis seu realibus qualitatibus, Pereunt & evanescunt: Ergo . Denique species sunt tantum imauo : imago autem minus est eo cujus est imago: Ergo. Verum dicet aliquis, etsi species sint minoris entitatu dccificaciae quam reales qualitates, di sic persedi virtute propria noli possint producere eas; tamen in virtute animae possunt : de sic species quae extra animam de in medio sunt, nouyossunt producere qualitatem realenia in anima vero & organo exsistentes, in virtute animae & potentiae imaginativae possunt. Sed non valet: quia imprimis potentia imaginativa, inquam species recipiuntur, non est ctiva, nec ordinata ad alterandum, sed tau- tum ad cognostendum; de sic non potest speciebus impertiri & influere virtutem majorem ad alte andum, de reales qualitates producendum, quam ipsae ex se habeant. Secundo, quia etiam ipsae species non sunt a natura infiitutae ad agendum dc alterandum, sed tantum ad repra sentandum, di sic non habent ordinem ad alterationem ue dc ideo non possunt ab anima attolli ad alterandum, seu ad effectum talem producendum, ad quem ex
natura sua non habent ordinem. Etenim Cauia aliqua nobilior potest instrumentum igno
130쪽
IΜAGINATIONIS. I 2Ibilius attollere ad effectum producendum supra Virtutem propriam, modo illud instru ruentum habeat ordinem ad illum effectum, Seirectus ille sit secundiim naturam ipsius ssed si effectus sit praeter naturam ejus, di in strumentum non habeat ordinem ad illum, tunc quantumcunque sit excellens causa pria, cipalis, uuia Quam potest illud ad illum effe-oum attollere. Sic anima potest calorem nativum attollere ad hoc, ut carnem Sc sphi ius
generet, quos in vi te propria producere non posset: sed non potest illum sic attollere, ut refrigerandi vim acquirat. Artifex potest
operationem serrae ita attollere, ut statuam faciat: non autem, ut unquam dealbet, calefaciat, refrigeret, &c. Eodem modo anima
bene potest attollere speciem phantasticam ad nobiliorem effectum quam ante habebat in ratione repraesentandi, quia facit possit movere intellectum, quod ante receptionem in phantasia non poterat: sed nulla ratione potest attollere in ratione alterandi s eo quod illa sit extranea ejus essendi modo, di ordiniquem a natura habet. Ex quo etiam sequitur, quod si species haberent vim realiter alterandi, species quae supi in aere etiam deberentres inanimatas alterare. At non alterant: nam
speculum a speciebus coloris non fit coloratum, nec aer, nec quicquam in quod species
incidunt 3 species figurae, quantitatis, motus, in nulla re inanimata ullam faciunt figurae, F 4 quan