De viribus imaginationis tractatus, authore Thoma Fieno Antuerpiano ..

81쪽

js DE VIRIBUS per imaginationem Apollonium an eum mirabilia opera praestitisse ; Empedoclem ex hostis agro segetem in suum transtulis te ι aliquos naturaliter fascisa re posse; sola

imaginationis virtute sanguinem ex interfecti corporis vulnere exire, &c. Ii Nio tantum imaginationi adscribit Pomponati tis,. ut putet ossa canum tanta posse miracula facere, si a colente ea putarentur esse ossa Sanctorum, quam si vere ossa Sanctorum essent, per lam colentis imaginarionem.

Et aliqui, inquit Christophorus a Uegae lib. 2. art. med. se F 6. putant homines illos in Hispania exsistentes , qui Salutatores vocantur , sagittas & spicas ex corporibus vulneratis evellere , & per ignem ac districtos enses sine noxa, sola virtve imaginationis, incedere posse. Porro & Hippo erat es, & Empedocles,&Plutarchus , & Soranus , & D. August. &D. Hieron. cquorum infra authoritatem

adducemus) & infiniti alii, etsi non illam

quam praecedentes, πῶgnam tamen etiam potestatem imaginationi adscripserunt. Quin& D. Tho m. pari. R. quaest. 1 3. art. I.

ad 3. fassus est imaginationem multam in 'corporis mutatione vim habere , potaque corpus & quoad motum localem , quoad

alterationem , di secundum multa accidentia immutare.

Probatur secundo ratione. Scribit Arist.

82쪽

IMAGINATIONIS. 7 9 in 3. de anima cap. s. quod scientia , quae

est actu , est idem quod res: & alibi dicit,cuod intellectus intes ligendo fiat ipsum in telligibile: quod intelligendum quidem est, non quod fiat ipsum intelligibile realiter, sed saltem spiritaliter. Sicuti enim sub jectum quod recipit realem calorem, fit realiter calidum : ita potentia quae recipit speciem caloris, fit spiritaliter ωlida ;& sie de aliis sed sibilibus. Atqui unum in quodque, sicut est, ita potest operari. Ergo phantasia, quale sensibile sit imaginando, secundum talis sensibilis naturam potest operari. Ergo, si phantasia fit spiritaliter calor, poterit calefacere ue si sit spiritaliter frigus, potest refrigerare; si spiritaliter color, potest colorare; Sc sic deinceps. Etsi . autem fiat ipsum sensibile tantum spiritaliter , tamen operatur realiter: quia , ut inquit Aristor: lib. de motu an unalium cap. 6. species habent rerum virtutes. Cum ergophantasia possit omnia sensibilia percipere, di percipiendo fiat omnia ; sequitur , quod possit omnia operati: Tertio , Quid miri est, si anima humana, quae est tam nobilis & excellens , incorru ptibilis, & divina , spiraculum a Deo spiratum, habeat aliquam potentiam tam excellentem , perquam tam admirabilia possit praestare praecipue animae aliquae nobiliores di excellentior es t Etenim multorum D Schori

83쪽

xo DE VIRI Bus

scholasticorum sententia est, non omnes a. nimas esse aeque nobiles,sed unam alia nobiliorem a Deo creari;& unam, non solum

ratione majoris & minoris persectionis corporis, sed etia essentiali &intrinseca bc-nitate, alia esse persectiorem e ut de animi Clitisti & anima Judae exemplificant. An non videmus in muleis aliis rebus naturalibus longe ignobilioribus corpore animato

esse admirandas virtutes, quibus res ex

ternas & longe dissitas assicere possunt, dc

in eas stupendas vires exercere 3 ut de magnete est manifestum. Quidni ergo etiam animae concedi possit potentia aliqua, per quam habeat vim admirabilia perpetrandi Z Nec quicquam est , quod nos ignore- εmus quomodo id facere possit 3 cum videamus tam multa alia effectus edere, quos qua virtute & quomodo edant ignoramus. Quomodo ecuneis naves remoretur, quo modo ambra paleas, naphtha ignem, magnes serrum trahat, adamas eius virtutem compescat, quomodo charadrius avicula

conspecta icterum euret, basiliscus visu occidat, &similia multa ignoramus 3 quae tamen fieri Aristotel. a. histor. animalium cap. I 4. Plutarchus s. Symposiae. quaest. 7. AElianus hist. animal. lib. 17 cap. r 3. Plinius variis locis, attestantur. Quid mirum ergo, si etiam animam per imaginationem multa praestare credamus, quae

84쪽

IMAGIMATIONI . quae tamen quomodo praestare queat ignoramus 3 Accedit quarto , quod a multis memoriae proditum sit, nonnullos homines, gentes & nationes, imo etiam di bestias, peculiares habere proprietates, per aliquaS alias animae potentias mirabilia praestandi.

Quidni ergo pariter dici possit, quod sicuta

per illas potentias in externa agere , & ea vario modo assicere possunt ; ira aliqui singulati proprietate etiam per potentiam imaginativam similia& majora agere posse sint ψ Scribit Plinius lib. 7.cap. a. en Cratete Pergameno dc Agatharchide, circa Pontum fuisse gentes Ophiogenes, in Africa Psyllos, in Italia. Marso ἡ, qui serpentum venenum solo. attactu compescebant, di ictus eorum curabant. Scribit ibidem de Pyrrhoe rege, quod solo pollice pedis attingendo, lienosos persanabat: Alii scribunt de imis peratore Vespasiano, quod etiam solo a tactu malios curabat. Sio Galliae reges scromas solo attactu curant , & vulgo septismus quis ite, non interrupta serie , sitius eadem facultate praeditus putatur. Scribit Michael Medina lib. de recta in Deum fidec p.7; se novisse puerum quendam, qui gratiam sanitatis habere dicebatur , qui mustos homines soro attactu gravissimis mon bis liberabat. Annon etiam echeneis solo, attactu navem firmat ὶ Sic sunt alii qui Di s - fascinanti

. ..

85쪽

ga DE VIRI Rus fascinant & interimunt videndo. Scribit Plinius ex Isogono loco citato, in Triballis S Illyriis gentes esse quae solo visu fascina hant. De Thibiis Ponti gente ex Philarcho idem Plutarchus refert s. sympos . quaest7. Sic basiliscus testim. Gal. lib. de Theriaca, caloblepa teste Pomponio lib. 3. cap. . Plimo lib. I. cap. a I. Zc Solino cap. 3 ac visu interimunt. Rubeta palustris, tesse Riliano lib. hist. animalium, visu pallorem inducit;

lupus teste Plinio lib. 8. cap. 22. kSolino cap. 7. raucedinem: testudo visu ova ex.

cubat. Sunt alii qui loquendo & verbis Q. lis prolatis mirabilia possunt preestare. Scribit Plinius loco citato ex Nimphodoro , in Africa familias esse , quae laudando arbores fascinent, & pueros interimant. Scribit Homerus lib. s. Odysseae, Autollet filium fluxum sanguinis carmine sedasse : quod

alios etiam facere riSerenus cap. 3 I. refert. Scribit Caelius Aurelianus I .chronte. Adrianum imperatorem aquam inter cutem quibusdam verbis eduxisse. Marcellus scribit quibusdam verbis sordex oculos in. gressas elui. Scribit AEt ius lib. 8. cap. So. spinam uvulae infixam verbis extrahi . &Vermes, epilepsiam, dentium dolorem, precibus sanari. Plinius lib. 28. c. a. ex Theophrasto, Varrone & Catone, scribit ischiadem, podagram, di luxata membra carmine

curari: di Trallianus lib. o. cap. q. scribit in

86쪽

' I M A s I NATI O N I h. . 8 3 in istorbis incantationes & certorum verborum pronunciationem plurimum prodesse.Conciliator differentia Is G. dicit se vidisse aliquem, qui proferendo aliquot

verba in aurem tauri , eum prosternebat. Scribit Antonius Beni venius lib. deabd. caus. cap. 26. sagittam cujusdam militis pertinaciter haerentem carmine exci di sse. Si ergo tangendo, videndo, loquendo, homines de mimalia tantam virtutem habent imi modo non eandem habebunt, &longe

malorem, imaginando Quin imo videntur hi omnes effectus imaginarioni potiusquam praedictis actionibus esse adscriben di. Non enim videntur tam a visione , attactu , aut locutione , quam potiuS vehementi imaginatione cum illis conjuncta promanasse. Accedit quod supra ex Avicenna & D. Augustino dictum sit, quem dam cum volebat corpus suum paralysi assi. cere potuisse; alium pro albitrio aures mΟ- vere 3 alium capillitium totum in fronte mi dimittere, & iterum attollere 3 alium cibos deglutitos singulos pro voluntate sursum. adducere kalium sudores , lacryrras emittere ; alium se omnibus animae functioni, bus ita pro libito privare potuisse, ut mor tuus videretur , & punctus dolorem non

sentiret.

Tertio , probatur experientia : quia vi demus quotidie scelus matrum imagins

87쪽

. DE V IRI Busistione signari ue homines de peste imaginarutes in eam incidere s remedia nullam naturalem agendi vim habentia, sola portantis imaginatione morbos curare; cibos et. iam malos cum desiderio sumptos pro desse.

conelum X X. Anima nihil agit per si

per potentiam imaginativam : id est, phantasia seu potentia. imaginativa non est activa, nec per se directe di propriaώirtute in ulla corpora agit. Pro quo est notandum, potentiam imaginativam esse quidem activam, quia est potentia, omnis autem potentia est activa; sed non esse activam nisi suae operationis &imaginationis, & eius actionem immanere ei, & non exire extra potentiam 3 & sic praeter suam nudam cognitionem nihil ad extra effective in corpus, seu proprium seu alienum, agere, nec illud ullo motus genere directe& per se mutare, movere aut

alterare.

Haec conclusio probatur generaliter; Qitia imaginatio est potentia cognoscitiva; potentiae aut e cognoscitivae a philosophis passivae dicuntur, ex eo quod ipsae a speciebus cognoscibilibus assiciantur, eas recipiant, & recipiendo in se vitaliter eIiciant judicium & cognitionem, & praeter cognitionem suam ulterius effective nihil agant. At potentiae motivae & vegetativae dὶ cun

88쪽

IMAGINATIONI s. 8stur potentiae activae, eo quod earum actio transeat in corpus, & ipsae in Urpus di ea

quae in corpore continentur vim exerceant, eaque motu loeali, alterationis. & aliis motus speciebus immutenu Ergo imaginat i va non est activa. , Probatur secundo clarius : Omnis cognitio est actio immanens : imaginatio est cognitio: ergo imaginatio est actio immanens: at actiones immanentes sunt inscce undae, & non sunt activae: ergo nec imaginatio est activa. Minor probatur: Actio quinin alio aliquid sacit, recipitur in eo in quo facit, seu in passo ; nam ubi non recipitur actio, ibi non est passio, nec consequenter' productio effectus. At actiones immanentes non recipiuntur in alici, sed manent in potentia, di ideo appellantur

immanente S. Ergo.

At objiciet aliquis: Aristot. s. animae - cap. dicit, ideo animalia, bestias & homines per imaginationem multa agere , quia imaginationes immanent, sensibusque similes sunt: ergo tantum abest ut imagi nativa ideo non sit activa, quod eius actio immaneat, ut potius per hoc videatur debere esse quam maxime activa. Verum respc ndeo, Aristotele ibi non loqui de actio nibus immanentibis aut essicacia ear dem, & ibi non velle dicere, quod imaginatio per boc, quod sit actio immanens, habeat

89쪽

ss DE UIRI Bus habeat vim per se realiter alterandi; sed disputare in illo eapite de potentia imagi nativa, qualis ea sit, an scilicet a sensu , inc tellectu & opinione sit diversa , & docet quod sic; boauod non tantum sensus & intellectus sint causa diversarum motionum in corpore, sed etiam phantasia: & ibi docet

etiam phantasiam movere appetitum & alias potentias, unde variae contingunt in corpore motiones & alterationes. Et hoc

est quod dicit phantasiam posse, M non

quod realiter per se immediate alteret . etsi dicit in animalibus phantasiam es e plurimarum motionum causam , & praecipue

in bestiis , in quibus phantasia pr est corporis gubetnationi, & a nulla superiore

potentia intellectiva coercetur; saepe etiam in hominibus , quando scilicet intelle misper amentiam , animi passiones , aut somnum impeditur ; nam tunc ipsi sola ima hi natione ducuntur, & operantur ex praescripto imaginationis, & non inteli eitiis. Et ideo, inquit, imaginatio multarum motionum in corpore causa est, quia ipsa, inquit,

sensibus similis est , & ita a speciebus fibrpost absentiam obiectorum externorum inhaerentibus movetur, sicuti moveretur a speciebus quae praesentibus objectis per sensus hauriuntur; propterea quod species in ea remaneant, & non statim pereant &evanescant. Nam hinc etiam absentibus

objectis

90쪽

IMAGINATIONI s 8 obiectis adhuc movetur, di consequenter vilias potentias excitat, es quovis tempore corpus movet di permutat: quod non faceret, si ejus species in potentia non remanerent. Quando enim illae periissent, non amplius phantasiam asscerent; phantasia

non mota n n etiam moveret alias potentias r & sic animal quiesceret, di non per- .

mutaretur.

Probatur conclusio secundo: Si per ima. ginationem vel actum alicujus .potentiae cognoscitivae aliquid alteraretur, vel illud deberet esse objectum ipsum quod recipitur, vel ipsum organum quod recipit , vel alia aliqua corporis pars. Non obiectum

quia ipsum nihil patitur a sensu, sed agit in

sensum, dc est exteroum, & cum res aliqua . percipitur, illa per nostram pereeptionem realiter nou mutatur , sed manet in suo ense,& secundum omnes suas qualitates, sicut erat ante, ut bene dicunt Themistius & Alexander. Non organum 3 quia organum receptione intentionali objecti alteratur solum alteratione perfectiva, non autem corruptiva & reali: nam cum gusto amarum, lingua mea non fit amara; cum video rubrum, oculus meus non fit ruber; cum sentio calorem , cutis mea non fit realiter calida, nisi in qu nium cum actione inten

tionali obiecti est coniuncta actio materialis& corruptiva,quod est sensui per accidens;