장음표시 사용
151쪽
r DE VIRI Rus Vapores cerebrum obsidentes& somnum n. cientes pellunt. Quae quis facienda sortit et sibi proposuerit, ea saepe etiam noctu agere incipit. Sola imaginatione & terrore ex vi. sione epileptici cadentis conceptis , nonnulli feruntur in epilepsiam incidisse. Nimia imaginatione de peste, etiam per somnum, plurimi in pestem incidunt. Alii diutum a rerum tristium meditatione , in lipothymiam , melancholiam, marcorem S phthisirn inci. dunt. Imaginatione rei faetidae, vel naturae contrariae, ex sola relatione vel oblatione - concepta, pin rimi vonituriunt, & sangui. nem e naribus emittunt: imaginatione pham maci nonnulli purgantur. Plurimae mulieres
sola imaginatione, quod cibi aliqui boni
sint vel mali, eorum desisterio tenentur, comedunt , & suavissimum ex iis percipi-piunt i saporem ; ut Z in Zlbere, creta pice, lateribus, dcc. Cogitando adversa vel prospera toto corpore homines moventur, caldi fiunt, refrigerantur, horrent, tremunt,
rubent pallentque. Aliqui voa nocte sorti mortis imaginatione canuerunt: aliqui ad supplicium adducti sola virgula, vel linteo madido tacti, exspiraverunt. Et aliae multae fiunt in corpore per phantasiam perturbatio
Musis XXVIII. Hoc facit movendo de dirigendo alias animae potantias movendi &alterandi vim habentes. Etenim
152쪽
Etenim , t iam diximus , per phantasiam multae in corpore fiunt alterationes. Illas non potest phantasia facere per se quia illae vel fiunt per motum localem , vel per alterationem et neutrum motum potest phantasia per se facere. Ergo ut per accidens iaciat est necessum. At non videtur quom Odo per accidens faciat, nisi sic movendo dc dirigeodo alias potentias, quae illas faciant per Ergo sic facit. Quaeritur ergo
. QuAESTIO IX. Per quas potentias phantasia corpora
Omlinio XXIX. Phantasia non potest per
ullas potςntias cognosci:ivas corpus ullum assi cete vel immutare. Probatur conclusio: quia sicut phantasia, quia est cognoscitiva , non potest corpora immutare, ita nec potentiae aliae cognOscitivae. Propterea etsi phantasia possit movere intellectum, tamen per eum non po test operari : etenim intellectus est immaterialis , di ideo non potest agere in materiam corporalem, quoad ullam alterationem vesgenerationem , aut formae in materiam intro ductionem ; sicut nec angeli possimi. Pariter etsi phantasia etiam moveat alias poten tias sensitivas, per eas tamen in corpus nullum agere potesto quia earum actiones sunt
153쪽
qui nauseent, aliqui sola cogitatione, vel lon, ginqua pharmaci visione, moveantur & purgentur non contingit, quod . species foetoris imaginatione percepta producat verum foetorem s aut spectus pharmaci purgantis producat in intestinis vim purgatoria: sed quod a tali imaginatione, sympathia quadam facultatum, motrix naturalis membris inexsistens B opus excitetur, unde humores agitantur, diagitati naturam irritantes expelluntvrs praecipue cum in corpore abundant, & ad expulsionem sunt parati. Eodem modo quo videmus quotidie ex solis animi passionibus, ut subito timore, homines ad mingendum & alvi excrementa egerenda provocari. Qui audiunt aliquem in aquam congelatam incidisse, di imaginatione frigiditatis horrent, non horreat quoid species illa frigiditatis animo percepta reale frigus producat, aut persees ctum veri frigoris edat ; sed contingit ex eo, quod moto appetitu motrix naturalis excite tur, quae humores & spiritus per membra corporis sentientia vibrat: qualis horror non tantum glacient, sed & ignem dc combustionem, dc alias res horrendas imaginantibus contingit. Quod indicium est, eum non sic a specie frigoris, sed modo jam dicto causari: alioqui, specie caloris eadem ratione causari non
posset. Quod illi qui vident alios res acerbas medentes, ipsi eundem acerbum sapore in in o te percipiant in imaginantes dolorem ali-
154쪽
quando ipsum dolorem sentiant; non fit ex eo, quod species ille saporis& doloris ima-
Viriati realem fauorem aut dolorem indu carit ; sed contingit ex deceptione facultatum semientium, quae ab ipsa phantasia inducitur, Per quam putamus videre quod non videmias, audire quod non audimus, & tangere quod non tangimus : ut in melancholicis fre- . quentissime contingit . Ut in illo, de quo scribit Horatius t qui baud ignobilis Argis, credebat sv trios Dectare tragoedos, In vacuo solus Divisor Asorque theatro.
Ad sextum respondeo: species sensibiles a Dficere non solum potentiam, sed etiam id sum
organum, qua est organum. Et ideo, quando LPecies sunt potentiae & organo pro DorsCI13 tae, Potentiam & organum perficiunt, & in eo
Pariunt quandam delcctationem ;& quandoiiant improportionatae, pariunt quendam dolorem. Sed sicut perfectio illa est intentionalis. ec sicut illa voluptas causatur a speciebus actione intentionali ι ita etiam dc structio est intentionalis. & dolor fit actione intentionali. Et ideo talis destructio & dolor contingunt etiam in intellectu, qui est spiritualis, dc in quem non cadit actio ulla realium qualitatu.
Ad hoc quod didunt, spccies albi dc luminis dissipare spiritus, quae est actio quaedam
realis, nempe motus localis spirituum, respondeo, primos non esse mirum, cum lumen
sit qualitas realis. Secundo, illas non vere disi
155쪽
a 31 DE U I x I 8 u ssipare spiritus, sic quod per se moveant spiritus localiter: sed hoc egesie intelligendum, quod illae species non unianturialiter in spiritibus & humoribus oculi, sicut uniuntur spe cies aliorum colorum , sed pea substantias illas perspicuas oculorum, propter consensum albi & luminis cum perspicuo magis aliis diffundantur. Et sic non spiritus, sed potius ipsis species dissipantur.
ΕΤenim nonnulli id dicere non sunt veriti,
Enimvero Avicenna 4. 6. naturalium C. 4. dicit animas, in illo tempore quo creantur,
aequirere viettutem & influxum ab illis sideribus sub quorum constellatione creantur. Si anima aliqua creetur sub fortunato aspectu Iovis,recipiet virtutem Iovis, sic quod poterit operari S ag re eo modo quo sidus Iovis ἡ si sub aspectu Martis, virtutem Martis; & sic de aliis sideribus sub quorum felici constellatione fuerit generata. Hunc secuti sunt multi a. bi vani & superstitiosi homines, qui spurcituem suarum falsitatum pallio virtutum coeleis stium tegere sunt conatis ut Paracelsus, di alii. Et videtur equidem ita fieri posse. Etenim coelestia corpora agunt in sublunaria, &mundus
156쪽
mundus inferior regit ut a su per is lationibus, ut est Philosophi I. Meteor. cap. a. multae sunt in rebus sublunaribus virtutes, quae a nullo alio principio quam influentiis coelorum Videntur pendere. Ergo etiam coeli in animam di in phantasiam hominis influere possunt. Probatur secundo : Coeli in suunt in daemones; etenim daemone L ccitu coeli constellationibus & lunae quadris n agis operani Urdi corpora cruciant oes cssorum : hoc non videtur alia ratione fieri, nisi quia illis coeli mutationibus ipsi mutantur & afficiuntur. Ergo& anima a coelis affici, & consequenter influxum eorum iii scipere, potest. Tettio a Characteres certis coeli aspectibus fabricati di adhibiti, di verba certis tempori di bus prolata, certos siderum recipiunt influita Xus, per quos pecu lares & admirandos effe-
' i ctus, operantur. Ergo & phantasia similes re
o: s l cipere poterit. Sit - conelusio XXVI. Phantas a nullam peculi ἡ j liarem agendi vim recipit a coelis... Pro hujus intelligentia est notandum, primo, duplici ratione dici posse phantasiam re- tos cipere vim a coesis: vel sic, quod anima, cu- sta, tu ius ipsa est potentia, in prima sui creatione .lsis, recipiat influxum & virtutem a coelis pro natura illius constellationis sub qua creatur, se-itis cundum quam virtutem postea mediante po-
, R i tentia imagmativa operetur; vel quod illam, recipi-
157쪽
IA O . DE VIRI Bus recipiat postmodum, postquam jam homo
est natus, quovis scilicet tempore quo phantasia est in exercitio suae operarionis sic, qHod quando interdum fori ius est intenta suae Ope rationi, valeat recipere influxum & virtutem
illius sideris quoc tum casu fortuito fuerit dominatum, vel ejus quod habeat virtutem illud efficiendi quod illa imaginatio um ima ginatur; qua virilite coelitus jam imbuta de informata, vaIeat vicissim alia alterare Sc
Est secundo notandum, non negare me, quin secundum consellationem corporum
coelestium phantasia bene possit immutari indirecte, secundum aliquam dis p psitionem communem, puta, quod persectius vel imperfectius operetur; quatenus scilicet per illam constellationem aer immutatur, di fit humidus aut nebulosus, & spiritus cerebri fiunt humidiores &erassores, & nebulosi, dccerebri substantia humidior, ex quo fit, quod non possit tam persecte suam operationem exercere, sicut alias facit: Sed dico, directe non posse a coelis acquirere ullam vim activam peculiarem diversam a sua natur cognoscitiva, per quam possit in corpora ulla agere, & illa realiter permutare. Quod probatur primo: Corpora coelestia
sunt causae universales. De ratione causae u
nivatialis est edere essectus generales, omni bus rebus sublunaribus adesse di operari necessati
158쪽
IMAGINATIONI s. I Icessirio, aut gubernare generali quodam influxu mundi elementa, & conservare ea in suo esse, & non edere effectus. particulares; effectus autem particulares fiunt a causis particularibus : at influere vim aliquam activam
in phantasiam esset eiLectus quidam particu-
Iaris. Ergo coeli talem vim non influunt in eam. Denique coeli agunt motu & lumine. At motu di lumine non possunt produci nisi qualitates communes in toto universo, ut calor,&c. & non peculiaris aliqua virtus achiva in hujus vel illius hominis phantasia.
Dices ι Coeli agunt etiam per influentias. Per influentias autem producunt effectus particulares de singulares proprietates agenditiae rebus subjectis. Ergo etiam in phantasia producere possitnt. Sed esto: saltem illae proprietates peculiares producuntur universaliter in omnia corpora subjecta receptiva eiusmodi proprietatum ; alioqui coeli non essent causae universales. At eiusmodi fictae proprietates agendi non producuntur in omnium hominum phantasiis. Ergo coeli non producunt eas. Assumptum probatur : Quia sic, quando phantasia unius hominis reciperet a coelis eiusmodi influxum, omnes phantasia:
omnium hominum eodem tempore deberent eundem influxum & eandem proprietatem recipere. At hoc non fit; non enim quan
do unus per phantasiam aliquid putatur a-
159쪽
I a DE VIRI Ruspere, omnes qui eodem tempore imaginantur, vel eo de tempore nati aut concepti sitiat, illud agere inveniuntur. Ergo . Denique, si una constellatio posset suam in phantasiam im fluere virtutem, posset & alia suam a phantasia enim omnibus hominibus eadem est, cum animae omnes sint eaedem, & organa omnia eodem modo dἰsposita, solum secundum magis & minus in suo temperamento variam tiar unde cum una constellatio tam sit sordis in sua influentia & virtute producenda, quam alia in suaue quocumque tempore homines nati essent, aut quocumque tempore fortiter imaginarentur, semper aliquam deberent acceli constellationibus recipere virtutem. Et quia omnes homines semper sub alsqua constellatione nati sunt, aut imaginantur ι dein rent omnes habere peculiares proprietates
suae phantasiae, per quas hi haec, illi illa facere possent. Atqui id non videtur ita se habere e nam quomodocumque constellationes quotidie mutentur, & quacumque constellatione homines nati sint, semper eodem modo imaginantur, & semper eodem modo sensibilia externa iudicant, nec ullam sentiunt in suis phantasiis diversitatem aut mutationem, neque habent omnes aliquas peculiares virtutes & proprietates aliquid faciendi. Ergo.
Secundo : Si constellationes possent influ,' ere in Phantasiam, posscat etiam influere in
160쪽
IMAGINATIONI s. potentias animς vegetativas, dc quidem multo magis, quia hae sunt ordinatae ad agendum, minime autem potentiae cognoscitivae. At constellatioues coeli non inducunt poten- iis vegetativis novas proprietates agendis sed sicuti concoctrix unius hominis concepti aut concoquentis sub una constellatione producit in stomacho chylum , ita & alterius . .
Tettio : Si sidera influunt talem vim, vel influunt in animam, vel in potcntiam, vel in syeciem, vel in organum. Non in animam squia illa est spiritualis; materiale autem non potest agere in spirituale: Non in animae poatentias; quia vel sunt essentialiter idem quod anima, de sic manet idem argumentum ι vel sunt accidentia,& sic etiam virtutes coelorum non possunt in eas influere, quia unum acei dens non potest influere aut recipi in aliud:
Non etiam in species phantastica si quia sunt etiam accidentia & quidem tenuissimae entitatis: dc si in speetes phantasticas, certe & ea. dem ratione in sensibiles influere possent; at
non videmus quod propter varietatem con stellationum talor uno die aliter agat in senissum quam alio, aut eolor uno die aliter immutet visum quam aItero,aut species receptae uno die nos calefaciant,altero refrigerem,&c
Ergo si in aliquid.influerent, influerent in so-ltim organum phantasiae: at non etiam in il