장음표시 사용
271쪽
rij. Deinde arborem condidit ad scien Lignurita dum bonum& malum,nimirum,Vt Α- Arbor bo-dam haberet signum certum cultus reuerentiae erga Deum, ubi tanquam in templo Dominus Adae consonatus sa-it, atque ipse,si in innocentia perstitisset, Adam post resectionem ex arbore Vitae praedicasset Deu cum suis posteris & gratias egisset pro tradito creaturar m dominio stiper terram, ut canit propheticus psaltes. Id autem, quod nobis ad tantum bonum diuina benignitate conces . sum posteritas i inpia in idololatria ver tit, arbores & lucos gentilium diis consecrans.T H RA SY. Theologi gare mihi v deris.MAR. Certe id hic maxime conuenit,nimirum creatorem increaturis agnoscere,& per visibilia aeternam beneficentissimam largitoris potentiam, bonitatem,ac diuinitatem cotemplari,ac pretdicare decet. Verum de his alias. Arborum autem usus, ut dixi, haud dubie & voluptatem &utilitatem nobis praebet. Quare haec rei rusticae pars nequaquam negligenda: si quidem Columella virgultarum arborumq; curam inter praecipuas rei Rusticae sunctiones esse tradidit: cui sententiae Poeta succinit.
272쪽
praebet. Idque tripartito diuiditur. Nam vel arbor e surculo nascitur vio- Arborustulea , vel frutex ut palma campestris : ct dirum vel tertium , quod nec arborem nec istu partitio. ticem dixeris, ut est vitis. THRA O arbori .
sΥBVL. De singulorum disciplina
audire gestio. Nam artis non vulgaris 'existimo & herbarios hortos pomifex sque arbores, ac vineas tam scite conserere. Mira industria usus mihi videri ,quod vitibus oleas, ficus, amygdali , precocta interserueris, pomarium quoque sepimento fossique a vinea , &Vtrunque ab horto herbario fossis ac sepimenti, secluseris. MAR. Sic exposcere videbatur usus, ne semilia in uno Dccupata in alium irrumperet nobis in uitis. Primum si libet de earum cultura differemus , quae alimenta nobis prRbenti: post etiam sylvestrium syluarumque conserendarum disciplinam meam explicabo. Principio, ut Columella noster testatur, idem locus & Vimae & pomario conuenit , uti etiam hic coniuncta vides, &si acclivis &Pρm4ri montosiis atque inaequalis vineis magis Pomodo ς0gruat si pomario. Locus igit pomariu constitum constituere volenti idoneus deligendus
273쪽
o 'N' AI DNn' As Asolumque foecundum,& aequale atque apricum. LO autem delecto,eundem munire oportet, uti supra de hortorum sepimentis dictum,ut a pecorum hominumque iniuria tutus sit. Nam&si calcatio& smus pecorum non inutilis esset arboribus,tamen,si vel a pecoribuςprierodantur,vel alterantur,Vel praefringantur antequam adoleverint,facile corrumpuntur, Locum igitur munitum conserere volens in pomarii Vsum,scrobes ante annum sodiat, ita sole & pluuia macerabuntur,&, quod post posueris cito comprehendet.Sed,si quo anno scrobes seceris, etiam semina ponere velis,minimum ante duos meses scrobes fodito,postea stramentis eas completo & incendito. Quo latiores patentioresque scrobes feceris, eo laetiores uberioresque erunt fructus.
Scrobsclibano similis erit, imus quam
sum mus patentior,Vt laxius radices evagentur,ac mintas frigoris hyeme, minusque aestate vaporis per angustum os terre admittant.Tum etiam clivosis locis ter ra,quae in eum congesta,non abluitur. In
disponendis arboribus arbustisque,ac vineis quincuncialis siue reticulata alueo lataque,&scacaria sym metria ord i nu m-
274쪽
que ratio vulgata necessar ia, non perflatu modo utilis, Verum & aspectu grata quocunque modo intueare in ordine se porrigente versa quod huc quoque prodest, ut terrae succum aequaliter tranant
arbores. THIR ASYB. Id iam passim video arboratores obseruare, ut e seminariis plantas transferetes,ita stellatim de cultare norint ordines, ut in quamcunq; te verses partem, restam sena per serie videas, nusquam obliquante prospectu. MAR . Quincuncialis ordinis duplicem rationem obseruaui, alteram quadram, quasi alveolatam &sca cariam , ab alueorum lusoriorum pictura formam mutuantem:al teram reticulatam, non in qua dras ut prior,sed in rhombos disposita vitreis fenestris similes,& retibus. V num- quenque ordinem suo generi relinquere conuenit, ne a valentioribus infirmae opprimantur. Arbores paribus interuallis serendae, ut cum creverint,spacium habeant,quo ramos extendant. Nam si spis se nimis posueris, neque in se, quicquam serere poter is, nec sic ipsi fructuos erui, nisi eas n terraseris. Daq; placet Palladio minimum tricenos pedes relinqui.Generatim disponere arbores utilius, ut inter' R. maiO-
275쪽
maiores minores interponantur, ne aliae
stirisidiis alijs voluti luminibus & stillicidio offici
, ant, ita tamen ne imbecillae a valentiori-- - bus premantur, Ut pote quae nec magnitu dine, nec viribus lint pares, neq; pariter crescant. Punicas & myrtos densius seri in pedib. tantumnouenis:Malos amplius paulo,magis etiam pyros: Sed sunt varia genera, magiis etiam amygdalas & ficus. Et quo ni m plerisque arboribus natura, . . familiaritas,dcamicitia atque Sympathia, Uyp intercedit,ut illae vicinae iungatur, Vt Vior Wμm Ati,ctim olea, punice cum myrto: Ediue so disiungendas, quibus natura mutuum odiu, quale est viti cum corylo & lauriγ.. Sunt quaedam quae veluti coniugio bina amat seri qualis est castaneus.Plurimum
etiam stillicidia, quae quibusdam grauia
sunt, nocent, pini enim,quercus & ilicis Vmbro βρο pG derosissima:Adde umbra osscere qua' borum, rundam arborum, veluti iuglandis grauis &noxia etia humano capiti,&pi ni necat germina,Ventis tamen utraq; resistit. Melius igitur in margine pomarii constituentur, ut inferius uberius dicetur. De loco atq; ordine sorte satis: Plantandi serendiq; ratione expectas Vt pergam ex plicare.THRA.Ouodnam tepus existi-
276쪽
rib.idoneum 'MAR. Plantationis tem- tempus. pus clim primis idoneum autumnale tracit Florentinus .Natura igitur tum circa inferiora magis operat,sicut Vernotem' Insitionispore circa superiora:Quare insitio Vorno i ripis. conuenit, plantatio autumnali tempori
atq; hyemali: Si quidem per tota hyeme platae rigant, atq; ideo statim post Pleiadum occasum plantandum,Vsq; d solsti τὸiu,bisti u hyemale. Vere plantanda, lautumno ,
prstermissa. Quocunq; tepore fiat,curan fdum ut post meridie ab occasu aequino- 'ctiali flante veto fiat,luna decrescente ac sicca. Miru in modum augeri ubertate:es sectusq; eius obseruatioe tali Plin.tradit: Si enim augescente luna arbor platetur, vehementer augescit: Si decrescete,humilis quide,veru robustior erit arbor. TH.
Sed sunt ne varia genera plantandi seren diq; MAR. Maxime:aut enim insitioe, Genera plaaut semine iuueniunx, aut platis radicis, lavdayμm Gut Spagine,aut avulsione,stolonibus,& arborumo talea,emplastratione,& inoculatioe:Quet infit mdam pluribus generib.seruntur,quidam omni b. Apud Babylonios folia arbora ,seri,atq; ita arborem prouenire tradi tur.
277쪽
In mum generibus. Sunt qui tribus seneribus ii renera. Γtionem complecti putant,aut enim sub' cortice, aut in trunco conscisso, autem- plastro. Primum encentrismon ,hoc est, insitionem, secundum emphyllismon, quasi insoliatione, tertium enophthalmismum vocant, nostri inoculationem. o in re dςnsori sunt cortice,atq; e terra coobuiobvi plosum sugut humorem, sub cortice m olii nuru liu inserutur, quales sunt scus,cerasus,
- ' olea: Quae autem tenui cortice,cinguntur, pauciore humore contentae,& foris eXuccae, tanquam humor relicto cortice in interiorem medullam se recipiat,qua ,.les citrea, malus, Vitis & aliae complures,
'fisso ligni medio surculi infiguntur. 1n-gno inser seruntur autem aliae aliis arboribus sili-'' cius: nam ficus rectilis moro inseritur tistu γ si platano,morus castanes & sago, malo,pyinstrantβr ro sylvestri,terebintho,vlmo,albς populo,quo coniugio candida nasci mora proditum: Eidem trunco inseruntur pyra, cydonia,mespila, sorbarpyrus inseritur punicae,malo otoneo,moro,amygdalae: Dra,rim' Si pyri surculi moro figantur, rubra py hra proue' ra creabupturi malus inseritur omni pyniant opo rastri generi,salici,populo:Eadem cot
278쪽
ei melimela vocant: Similiter & pruno adigitur, sed inito platani consortio rubra mala producit. Mespilus si spinis inseratur,plata augescit,trunco exiguo mai nente: pino si inseratur mes pilus, fructu edet dulcem,at non durabilem. Persica in spina insita grandiores, pseri fructus,
i atq; etiam fago: Amygdali & Persici fur prellii Ma, culi si cum gemm is coniuncti in strantur, amis, in pruno,fructus carne Persici&nuci Q l .
, amygdali proseret. Nux in arbutum so- , lam inseri vult,caeterarii sere societatem is horret. Punica variis arborum adulteriis
gaudet,ut salicis,lauri,fraxini,damaste, nar, pruni & amygdalae, quibus omnibus misceri laetaxur: Damascena sylve stri pyi. ro cuiuscunque generis,cotones,malo,&ὶ pomo impacta coalestit,Castanea iugla- , di, fago infixa coprehendit, Cerasus nec persici nec terebinthi respuit hospitium, , nec contra cerasi terebinthus & persicus,
Cotonea Oxyacanthae consortium non
aspernat,Myrtus salici inseritur,&pru- . nus damascene & thasiae nuci, hoc eri, a mygdalae, Citria malus cum vestiatur tenui libro, vix subter cutem recipit adu nam surculum, ideo in nutritione parentis sinu potius alitur. Insitam ceraso v
279쪽
eandem ζ; oles impactam fructum idi Elis apb cere,qui Vtriusq; parentis adoptioeel o- o. staphvlos dicit. In sum ma , insertitur nouelis arbores,quib. succ' in cortice, si maior est circa radice melius inseret, ubi cortex S lignum beneficio soli adhaerentis surcussi, humescit. Inserere igit volens siue in tra quases delico siue inter corticem & lignu, surculo; ι ὸhri ad in querat ex arbore se raci,tenera, nodisque serendum. crobra,ςq; novello germine,ius vetusta, arbori inserendusit, huic enim robusti res coueniunt,alias nouelli meliores,quii a semel atq; iterum fructu feliciter reddiderunt.Sumedi aut ab ea arboris parte, quae Aquilonem, ali is placet qorientem stiuum spectat, potius Q quq umbris te
gatur, Virgil .e cacumine seri vetat, melii usq; ex humeris arborti peti,breuiter,sur . culi seu calami sint lignantes,hoc est,germinatio e turgentes, de nouo nati, leues,
dith, hodia δη ςgro libro,bene & celeriter coprehendentes. Novelli, nepe anniculi, γ indicat inernodium seu geniculsi, singulorum, annoru incremetum distinguens. Porro surculi no omnium stirpium iisdem partib. petiitur: nam vitib. scis vi media sicciora,& summa parte conceptus, ideo i l -
280쪽
Ime surculi petu it,oleis circa medias succus,incie & sarculi cacumina sitiunt:facidimὸ coalescunt, qui b.eadem corticis natura, quaeq; pariter forentia eiusdem ho germinationem succoruq; cietatem habent. Surculos siniente luna dece dies ante insitionem legendos volui. Causam addit Costantinus,' necesse sit surculuem arcescere modicὸ, ut mel ab hospite recipiat. Verno tempore insitio sacienda nempe a Martio, cum ia gemmae turgere incipiunt, nodum tamen forentes, licet sty με pyrum vel florentem inserere liceat,atq;
in Maium Ptendere insitionem.Insitioi imber utilis,insoliatioi inutilis. Olea,cuius diutissime oculi parturiunt, minimumq; succi habent sub cortice, qui nimius insitis nocet, quare in Maio usq; Iunium Florentinus inserendas docet. Columella circa Nuinoctium vernum usq; in Idus Apriles oleam inserendam tradit. Estque insitio iacienda luna cresten Demo . te, post: meridiem ac sine vento austro. inserena Qussito inuentoque idoneo surculo, parataq; acuta falce, aut cultello bona acie, surculus infra eius anni tuternodium tribus aut quatuor digitis,hoc est,tanto in