De morbis mulierum et puerorum praelectiones

61쪽

uTERI HAEMORRHAGIA. 3

lieribus stillicidio sanguinis laborantibus propter vitiosam humorum indolem,& aliquam uteri debilitatem non parum emolumentum afferre solent . Qui sit rupium sarta parillae ad uncias duas quotidie in sero lactis solutum propinant

praescriptis remediis non exhibent effica cius pharmacum . Tandem uulnus vulcusque uteri opportunis remediis alibi (, indicatis curare potestis . Haemorrhagia abortum, vel partum excipiens quomodo sit curanda infra audietis.

ARTICULUS III.

lorosis. Fluxus Muliebris .f.is. DAllidus ille virginum color cum stulti ebm.1 adversae valitudinis non sper '

st) Chirug. medic. P. II. Quando vulnus magnum utero inflictum est magnam haemorrhagiam , convulsiones , febrim , deliria , inflammationem, gangraenam, & his similia gram via accidentia ut plurimum excipit mors.

62쪽

ARTICULUS HI.

uendis symptomatibus copulatus dicitur chloro is, & ut nonnullis placet icterus a bux. Praecipuum huius morbi sympto maest faciei, universaeque cutis pallor, qui,

crescente morbo, commutatur in plumbeum 8c cereum colorem . Totius corporis inertia est magna , & ad levem motum, potissimum per acclivia loca institutum labor est multus, atque respirationis anhelitus. In quietem, & somuum magna est propensio , & die advesperascente pedes levi oedemate obsidentur chloroticis . Menstruatio aut penitus deficit, aut non certa periodo guttatim fluit atrocissimis per abdomen Vagantibus copulata doloribus. Et quae par-Vae apparent sanguinis guttae defaedatismi sunt coloris. Videntur indolem cor rupti puris referre . Appetitus est depravatus , & ut plurimum pica corripiuntur aegrae . Lingua albo velo operitur, alvus est tarda, urinae albae aut lateritiae excernuntur . Hypochondria inflantur . Quando morbus in dies augetur incipit quodammodo turgere cutis

P pedes praecipue praementis vestigium retinent. Facies, & palpebrae post som

63쪽

num mane turgidae apparent, febriculae invadit vespertina . Et crescenti in dies morbo additur chach exia , ac hydrops, cujus finis ut plurimum est lethalis . Haec omnia phaenomena indicant morbum haerere in universali humorum lentore cum solidorum atonia cupulato. Hujusmodi lentor pendet ut plurimum a suppressa menstruatione plet horam in universo corpore inducente . Et quod mirum est

struationis temporibus vividus, floridus, atque intense ruber est, inde sensim senusinique des dari incipit usque dum penitus aut plumbeuS , aut cereus appa

S. I (u) Quando vel optimo sanguine redundant vasa plus justo distendi & dilatari dcbent. Fi

brae vasorum tuncicas componentes minorem habent suorum elementorum cohaerentiam ,

ideoq. debilitantur. Debilitata sic vasa minori oscillant vi, ideoque fluida ob deperditam vim com i mentem non condensantur, & descit, quae intra vasa fieri debet, optima sanguificatio . En ratio cur bonus sanguis in se

64쪽

ARTICULUS III.

causae .

S. I S. Nec deguamus posse aliquando chlorosim fieri ab multa sanguinis effu

riam tenax & viscidum abeat , ac pigro lentoque cursu feratur per corpus universum . Quando hic est status circulantium humorum quid mirum si omnia recensita phaenomena inde prodeant . Color facile pallidus , plum, beus , & cereus pendet ab ingre lIu seri &lymphae intra cutis vascula. Et quo haec lympha est degener, eo color faciei est a naturali

mutatus . Vulgatum enim inter medicos est adagium qualem in facie colorem , talem in corpore sanquinem esse. Et ab tanta humorum circulantium visciditate pendet magna corporis ad motum inertia. Nam , quo lentefertur ad caput l: nguis, & quo tardior per angus issima cerebri vascula ducitur , eo mitior fit fluidi nervet secrecto. Et quo humo iram per cerebrum ductorum lentor est maior o crescit compressio visceris; ex quo pendet virginis chloroticae & acl motu na inertia , &ad somnum magna propensio . Vivacitatem , S promptitudinem motus , nec non reliqua rum corporis functionum pendere a libera humorum circulatione, ac a multa fluidi nervet secretione, atq. prompta eius intra musculos derivatione notum ex physiologicis est. Quo in dies crescit humorum visciditas, eo augem

65쪽

sione per uterum facta . Reliquum san guinem post haemorrhagiam intra vasa in

tur corporis inertia, & defectum muscularis actionis quotidie excipit auctior humorum lentor, unde ad cochex iam , leucophlegmatiamque sternitur facile via. Sic passim virgines suppressione menstruationis laborantes in. idunt in chlorosim, a qua perseverante adhuc morbo, in confirmatam cachex iam , indeque

in leucophlegmatiam incidere in praxi observamus. Nunc meae committitur curationi nobilis virgo , quae suppressione mensium diu laboravit , & spernens medicorum consilia primum chlorosim, inde cachex iam , demum leucophlegmatiam habuit. Nunc pro metu mortis adimplet exacte medica praecepta , & in meliorem statum quotidie commutatur. Omnimodam curationem brevi suscipere morbum opinor. Nil itaque mirum si languida vis vitae tantam humorum molem substinere nequeat, quo effcitur, ut post unum, alterumque gres sum labascat corpus quietem iterum accipere optans, ' acclivia loca ascendens aegra anhelosam habet respirationem . Hoc pendet ab multo intra pulmones per motum m iis cularem collecto sanguine, quem debilis vitalis vis cito e dextero ad sinistrum cor traducere nequit,

66쪽

in crassum facessere debere serum S. ad. dictum jam est . Ergo omnes cauta,

quae quit. Et si aliquae sanguinis guttae ab utero exeunt non nisi corrupti puris indolem reserre debent. Veniunt enim e sanguine universali jam serosam & degenerem indolem nacto. Vitiosus humor uterum invadens debet nece sario ejus nervos irritare, unde hanc educti

nem paucarum guttarum comitari necessario debent atroces per abdoliten vagantes dolores. Haec , quam S agesius menorrhagiam vocat

Nosol. T. V. p. si . morbosa uteri humorum eductio ut plurimum commutari solet in album fluxum , a quo ulterius , ulteriusque debilitantur mulieres. Febricula chlorotitis ae- Cenditur ad vesperascente cum pulsu parvo &frequenti copulata ab inta lito stimulo , quem cordi, & nervis faciunt vitiosi circulantes humores, qui stimulus augetur ab ingressu intra sanguinem novi chyli, advesperascente facto.

Hanc febrim amatoriam vulgus sapienter vocat. Nec mirum est videre huiuimodi aegras consuetos aversari cibos , ac inusitatos victuiq. humano inconvenientes res uti carbones , calcem, lapides, &c. appetere. Id pendet ab mala & degeneri succorum intra ventriculam morantium qualitate. Sic urinae lateritiae excernuntur , utpote quae veniunt ab impura san-

67쪽

mensium suppressionem parere possunt , & chlorosim quoque arcessunt.

guinis massa. Nec gravi viscerum abdominalium , praesertim iecoris obstructione carent aegrae. Nam dissicite est, persistente in corpore tanta humorum visciditate , jecur glandulis , &implicata vasorum serie compositum videre obstructione liberum. Et ex inerti bile, quae

secernitur ab obstructo jecore non irritantur intestina ad naturalem faecum expulsionem faciendam , unde alvus tarda evadit. Et ex congesto intra primas vias inerti glutine pendet operculum illud album, quo lingua operitur . Inflantur hypocondria I. a ventriculi intum centia fatu surgentis, aut indigessis cibis, 2. ab ia-ieis ni colon turgescentia a retento aere circa

ejusdem sexionem versus hvochondria , rumore abfructi hepatis, aut lienis . d. a bin-

pathica diaphragmatis contractione, quam venisi riculo dolor excitaterat . Verba sunt cl.

Astructi de morb. mulier. T. L p. y6. Sic vitiatis secretionibus, excretionibusque, debilitatis q. digestionis , chylificationisque actionibus sanguis quotidie crudis crassisque particulis oneratur , augeturque se circulationis inertia, & ob ulteriorem solidorum imbecillitatem labascunt vires , circulantes humores morantur & stagnant, unde hydrops , indeque mors timenda est.

68쪽

Chlorosis

s . ARTICu LuS III. Sed prae omnibus valet summa corporis quies, ac molle vitae genus, in crasso, & effreto aere longus incolatus, ciborum crassorum,& difficilis digestionis abusus, diuturna maestitia, morbus acutus, Veneni praesertim gallici susceptio, & his similia. Harum causarum vim in producendo morbo, de quo sermo est, vel parum vobis , meditantibus facile innotescere putamus . Eas facientes haemorrhagiam causas arr. praeced. arcesse

sere hunc morbum posse dicere quoque debetis . Quando chlorosis facta est vetustior morbus evadit ex ratione, qua & enatae obstructiones in visceribus imi ventris reserari non facile possunt,& menstruatio aut numquam visa, aut suppressa aegre admodum arcessitur. Recens morbus facile curatur, sed sacile quoque redit. Curatur chlorosiis sequenti modo . In primis est inspiciendum, num graves abdominalium viscerum obstrues iones morbum comitaverint , quae si sint, optimum erit ab repetitis aut singulis, aut alternis diebus propinatis emeticis bona curationis auspicia sumere. Post haec , vigente solidorum imbecilli.

69쪽

CHLOROSIS. FLUX. MULIEBRIS . 6 State, & fluidorum inertia fas erit martialia statim exhibere cum gummis sa-ponaceis copulata. Nobis in usu est: quotidie exhibere limaturam chalybis ad

drachmam unam cum eadem dosi gummi sagapeni copulatam . Hisce piluli; addi potest infusio ligni quastiae pluries de die bibenda . Hoc remedii genus per sesquimensem Sc Ultra protractum obstinatas chloroses curasse ex perientia vidimus , sed eas clitoros es, quae a suppressa in virginibus fiunt naen struatione . Hoc remedio corroborantur solida, solvuntur fluida, & promoventur. menses. Sic laudant datas ferri prae parationeS , ut cerussam martialem , dulcedinem martis, antimonium martiale&c. cum extracto cicutae coniunctum. Quando cum humorum lentore quaedam acrimonia copulatur antimonium maritale omnibus praeparati ibus praeferendum est, quemadmodum nos multiplici ex perientia didicimus . Superiori anno curabamus diuturna abdominalium viscerum obstrustione fictam chloroticam virginem antimonio martiali, Sc extra--o cicutae . Annuente tempestate ther

70쪽

u ARTICu LuS IIDmalium aquarum usus concedendus est.

Et aestivo tempore balineis frigidis per

immersionem institutis haud parcendum est. Aquae maris balnea summopere profecisse non semel vidi . Ceterum optimachio rosis cura obtinetur recta nonnaturalium rerum administratione. Cibus facilis digestionis eligendus est, nec careat aromatibus, & virtute ciendi urinas. Eo, num erit in juribus vitulinae carnis ebul. lire apium, petroselinum, nasturtium , daucum , & his similia vegetabilia, quae eo magis conveniunt , quo leucophlegmatia incaeperit . Et in incipiente hydrope optimim erit cum martialibus modo memoratis copulare pulverem aut scillae praeparatae , aut aselliorum. Hoc in casu aquam maris ad libram semis quotidie epotam egregium remedium e se observabitis. Motus instituendus est modo pedestri itinere , modo equitatio. ne, modo rheda , vel carpento factus. Mane & sero frictiones pannis asperis per totum corpus , & potissimum per abdomen factae celebrandae sunt. Aeris elastici oris, ac mineralibus es fluviis reo

ferti statim seligendus, in quo aegra diu,