De morbis mulierum et puerorum praelectiones

81쪽

CHLOROSIS. FLUX. MULIEBRIS. yytracti utilitatem nuper in pulcherrimam virginem fluxu albo laborantem experti sumus . Quando adest summa humo rum acrimonia laudari debet aut lactigcum aqua sarsae parillae copulati, aut antis corbuticarum herbarum , veluti cichoraeae , nasturtii, cochleariae , aceto- sellae, beccabuncae,& his similium plantarum, ac seri lactis depuratissimi usus. Superioribus mensibus vidi viduam an norum tri inta ab acrimonia humorum veniente albo fluxu vexatam decoctione dulcamarae , si rupo farsae parillae, Sc laues e vaccino , ( quod in formam caenae sero accipiebatur ), integre curatam . Ealineorum frigidiusculorum, potissimum annuente tempestate, usUS maxime pro-figuus est: . Et levia diaphoretica praescripsisse numquam me paenituit. Aeris humidi, & crassi in elasticum, &siccum mutatio facienda est. Motus aut equitatione, aut pedestri itinere mode ratus instituendus est . Cibus optimus, 3c sacilis divestionis comedendus. Et ab

VeneriS exercitio, quantum fieri potest, se debet aegra abstinere . Si adest aut gonorrhoea, Zut vulcus in pudendis ,

quod

82쪽

character

adumbrarumtur

ra ARTICULUS III. quod ex notis signis innotescere potest, cura alibi indicanda mulier medicari debet,

ARTICULUS IV. ectio Haeseriea. f. et et . Ass Irabilis illa varia, & pro-i tui teiformis affectio , quae

sola infinitis pene dicam morbosis accidentibus obnoxias facit mulieres dicitur passio hinserica, quia in utero morbi sedem haerere vulgo creditur. Describere haud rite possumus affectionem tam variis. tamque multiformibus ludentem phasibus institutionum restrictae mollio di inservituri . Rem itaque tantum adumbrabimus . Morbus corripit ut plurimum mulieres opipare viVentes, &per varia in animo recepta pathemata, perque mollitiem vitam traducentes . Nec raro accidit videre vel ex plebe mulierculam eodem morbo correptam. Huiusmodi feminae facile mutantur , & ab

uno in alium statum continuo transeunt. Nunc rident & in cachinnis profunduntur,

nunc

83쪽

AFFECT)O HYSTERICA. yynune absque causa manifesta plorant, 'in luctuosum fletum ruunt. Levibus ab

causis admodum commoUentur, nec rationem tantae commotionis agnoscunt .

Ex levi uento agitantur , & ex parVo audito strepitu eontremiscunt. Timent mortem, nee conceptum absque causa mortis timorem facile deponunt, licet evidentibus rationibus demostretur non esse timendum . Nunc calorem, nunc frigus sentiunt, licet harum affectionum non adsint evidentes cauta. Morbus per

parogysma adfligit , dc quando invadit stupendis symptomatibus ludit. Nulla est

pars, nullum corporis mulieris organum, quod suam non patitur affectionem . Nunc dolet caput,& ad instar clavi infixi dolor excruciat, nunc VertigiΠes ,& aurium tinnitus sentiuntur, nunc suffocationes modo ad instar globi in faucibus haerentis, modo ad instar laquei circa collum ducti habentur a mulieribus .Tussiunt pertinaciter hystericae,& hac convulsiva tussi haud raro ad vomitum concitantur, neque, nisi parum lymphae, e pectore educitur. Pectus frequenter

colet, dolor est ad instar styli serien-

84쪽

pulatur hic dolor pleuritidem aemulatur. Morbus aliquando sub specie modo cardialgiae , modo colicae, modo iliacae pas . sionis ludit , 3c cum his accidentibus vomitus aeruginosia materiae copulatur. Conjux mea est hys erismi verum exemplum, ( cujus causa sterilitatem ab ipsa pati inter I S. matrimonii annos puto &frequenter ab hisce doloribus hystericis cum pertinaci vomitu veluti atrahi laris materiae, & cum summa respirationis dis ficultate copulatis corripitur, a quo ad

mortis limen perducitur. Nunc tumenthypochondria , nunc murmura uia Iaper abdomen Vagantur , nunc silet alvuS, nunc urinae aqueae ubertim emittuntur, nunc in hepate, nunc in liene, nunc in mesenterio figitur dolor, qui ab uno in alium locum transiens nullam abdominis partem immunem relinquit. Hic dolor hinc inde vagus modo in Imam,

modo in aliam partem pertinaciter figitur . Vidi haud raro hystericas queri de spasmo doloroso pollicem corripiente . In ingressu hysterici paroxysmi eiulatus emittunt mulieres , & ab imo pectore

85쪽

AFFECTIO HYSTERICA grsuspiria ducunt. Aliquando penitus internos , externosque sensus amittunt, aliquando advertunt omnia , quae in paroxysmo fiunt . Contremiscunt Undique , Si membra hinc inde Vehementi, irrequieto, Ze semper tremulo motu agitant . Et corpus universum tanto extraordinario impetu agitatur, Sc hinc inde e lectulo prosilire contendit, Ut vix duos robustos viros continere vale. re delicatulam mulierem pluries viderim. Aliquando per risum, aliquando per fletum supervenientem solvitur paroxys mus . Nec raro hisce apparentibus redit paroxysmi pertinacior accessus. Ali quando nulla in corpore motio observatur, & senssibus destituta ita immobi lis evadit hysterica, ut nisi adesset cor dis & respirationis motus appareret mortua . Nec deficiunt casus, in quibus vel

ipsi cordis , & respirationis motus penitus exti octi appareant, Sc bser a praefocatione (a correpta mulier tamquam

86쪽

ARTICU Lus I v.

naortua habita humi sit commissa. Vigente paroxysim , pertinaci tussi, cordis magna palpitatione,& vagis per totum corpus dispersis doloribus vexantur hystericae,& spumam ab ore quoque educunt Sequitur a g. Dies me deficeret si omnia iis, dbis . hystericae passioni S phaenomena recense

r, ,et rvellem, Soluto paroxysimo languidae

& undidebitum per sympathicam affectionem cordis nervis, ejus motus ita suffocatur, ut, vel a d. hibita summa diligentia, observari non possit . In hoc statu ob defectum sanguinis circulationis accidit, ut decolora, frigida, exanimis appare t mulier , & tamquam mortua ad sepulchrum conducatur. Hinc merito leges sanxi verunt non poste mulieres . repentina morte correptas nisi post horas q8. humi committi Plurimi enim dati sunt casui commissarum se, pulchro mulierum iterum ad vitam ireductarum. Astructus , qui de hoc morbo diserte scribit, hystericam affectionem per stadia, sive te impora invadere ait. Praefocationem uteri. nam raram & quarti stadii elle affirmat, dum per tria reliqua te inpora morbus ludit sympto

matum nUper memoratorum varia combinatio,

87쪽

AFFECTIO HYSTERICA. 8a dc undique laxatae sunt mulieres , licet ad consueta vitae munia haud remissa alacritate redeunt . Quando ab utero surgit hic proteiformis morbus ut plu rimum manifestae occurrunt causae. Nam aut menstruationis perturbatus est ordo, aut uterinae lymphae fluxus est vitiatus. Feminae hysterisnao subiectae aut imminutionem, aut suppressionem menstruationis habent . Et viduis ob defectum fluxus uterinae lymphae VeneriS usu sem, per educendae fit mole ior hysteria . Haec lympha a veteribus pro semine ab ovaiarii; educto accipiebatur, quod retentum

sicuti alios morbos, ita & hysteriam parere aptum esse adserebant b) . Nos quemadmodum haud cum ipsis veteri bus adserimus eandem lympham esse semen ab ovariis defluens, tamen repo nimus maximum hystericae pastionis foum item & causam hujusmodi lympham retentam acrem , de vitiosam factam constituere . Mulieribus, quibui titilla F a tio

88쪽

tio venerea admodum est molesta, quas, que per necessitatem servant cassitatem, molestior est hysterica passio . Hae ut plurimum furore corripiuntur uterino (c . Novi virginem monialem huic morbo subjectam, quae dum corripiebatur a paroxysmo hysterico se undi. que denudabat, & obscaena verba tam

(c Uterinum surorem patiuntur mulieres a causis quibuscumque proritantibus clytoriisdem, & cererae venereae voluptati addistae par, tes. Nec raro accidit, ut ad delirii specie immorbus accedat, quem dicunt ii mphomaniam , In hoc delirii genere licet ament quoddam objectum mulieres amore vehementi, attamen in venerem furibundae ruunt. Et postquam per totam diem cum venere litaverint laxae , ac veluti lipothimia eorreptae ab opere discedunt, sed non penitus satisfactae . Huiusmodi mulieres licet optimum sui morbi remedium co periuntur in matrimonio , quod cum robusto, di mendulato viro inire debent, tamen a diluentibus remediis, balineis frigidiusculis vel in medio hyemis praescriptis , atque id genus

aliis humorum acrimoniam temperantibus non levem opem expectare possunt,

89쪽

AFβECTIO HYSTERICA. 8s turpia proferebat, ut ceterae moniales, quae ad aegrae con Vulsiones accUrrebant,

horruerint, & fugam inire coaectae sint. Hinc merito Astructus in laudato loco asserit uterum duplici modo assici debere , ut hysteriam faciat. Altero, quando irritatur ab humoribus quibuscumque vitiosis, & degeneribus, altero, quando organi vasa turgent prae nimio sanguine . In hoc postremo casu Cum menstruationis periodis morbus ludere solet (H . Licet non negamus etiam sanguinem menstruum acrem , & irritantem factum posse morbum auctiorem , dc saeviorem reddere . Coniux mea diros hvsterismi paroxus mos habet imminente, aut fluente menstruatione , quaeducitur pauca vitiosi, & degeneris sanguinis quantitas. Nec a Veritate admodum alienum est adserere acrem, Sc irritantem humorem , modo Unam, mOdo alteram uteri partem afficere , nunc uno, nunc alio modo proritare Sc Ia-

90쪽

ricae passionis pro

8s A R T 1 C u L u S IV. cessere, atque alias minori, alias majori impetu nervos visceris assicere te. varietatem asse Stionis parere . En ratio cur non uno modo unica mulier a morbo semper vexetur , curque pene omnium hystericarum symptomata inter se discrepent. h. 2 . Nos vero quemadmodum cum cordatioribus practicis adserimus uterum male affect um hystericae passioni caulam,& fomitem fugerere , attamen non negamus huic morbo pariendo requiri summam systematis nervosi imbecillita

tem , sentibilitatemque, ac spirituum

nervorum constantem ataxiam , quem

admodum Cl. Sydenhamius adfirmat (H.

HI se) In epis ol. de haeser a asse Iione . Hujus veritatis fundamentum sequenti innititur ratiocinio. Ex fideli symptomatum turn praecedentium, cum comitantium paroxysmum hystericum observatione aperte elucet, nullam adesse corporis partem , quae morbi tyrannidem non experitur. Universalis morbus convulsivus causam proximam habet iis in partibus, quae undique per universum corpus fe