Xenophanis Colophonii Carminum reliquiae

131쪽

subjecta 7 Quae autem dicuntur τὰ πάντα Τ Mundusne adspectabilis et rerum universitas an elementa, quibus generata sunt omnia Τ an vis aliqua intelligibilis quae ad omnem rerum naturam pertineat Postea de his explicatius agemus nunc tantum appareat quam multiplex et incerta sit hujus loci imterpretatio, et quam parum inde ipsa Xenophanis sententia effici queat. Audiamus Aristotelem. Hic plerosque alios frequenter laudans, Xenophanis non nisi raro facit mentionem; praecipuus locus est inmetaphysicis L. I, c. 5, T. II, p. 64ME, ubi Parmenide et Melisso commemoratis, de Xenophanis sententia sic prodit Ξενοράνης δε

ligitur, Xenophanem principem hujus placiti habitum

esse auctorem , quale autem et is intellexerit ne ipsum quidem perspicue definiisse tantum dixisse unum hos eras Deum. Hoc vero quum Per Se non multo clarius sit, Aristoteles interpretatur addens , univerrum coelum sive inundiam ab illo significari. Haec interpretatio concinit quidem cum pervulgata Graecorum sententia a poetis celebrata , qui coelum mundumque universum Deum et Iovem praedicare 30lebant, ut Ennius in Euripideo illo versu civiam Ioe aurum eandena quem invocan omn-

6 Laudat Cieero Nat Deor. II ' CL alterum Ennii versum in eius yy3gm Column. IX, p. II. Lucan Phars. IX, s. 598 sqq. Gaiaher. Rd M. Antonin IV, 23. Vale naee. Diatri Eurip. eap, L p. 7.

132쪽

quod placitum a multis quoque philosophis adscitum et a Stoicis praesertim subtilius disputatum

est. Verumtamen num idem Xenophanes senserit qui in primis mentem a rerum contemplatione avocare

instituit, merito dubitandum est; neque Aristotelis opinioni nimis oportet confidere, quia hic in antiquorum placitis interpretandis saepius halucinatur Τ, quin etiam Parmenidis rationem περὶ et γοντος iamili interpretatione depravasse videtur, ut alio loco

a nobis ostendetur.

Iam reliquorum scriptorum testimonia si audiamus, horum plerique quum ejus placita vel fama accepi sent vel apud alios commemorata legissent, ea Parum diligenter et explicite retulerunt; multi etiam, quibus sentiendi cogitandique aliqua tanquam ne essitudo cum Xenophane esset, cum illius placitis sua confuderunt, ut Megarici Pyrrhonici, Stoici, multoque etiam posteriores, quorum opera dubites utrum illustrata magis an obscurata sit antiquitas. Ex his igitur tenebris Xenophanis sententia conjectura explicari vix posset, nisi lucem asserrent duorum testimonia auctorum qui diligentia et fide omnibus anteponendi sunt. Alterum in Simplicii commentariis, quae sylva est Veteris philosophiae, exstat, ductum, ut videtur, e perdito Theophrasti opere Ἀσικῆἰ πρψ inscripto, in quo antiquiorum philosophorum sententias ita retulisse videtur, ut non minus inda

gandi studium quam judicii integritatem probaret, ejusque liber fons esset, unde posteriores plerique

7 Assentior Cl. Cousinio l. l. p. 7 dieens: in ne aurai a eorde tro de contanc a Mistote, qui non seulement apporte les Opinions de Xenophane, mais en developpe et en commente te, motiss. n

133쪽

PHILOSOPHIA. 7

hauserunt. Alterum Aristotelis nomine divulgatum est in libello qui do Xenophans Zenon et Gorgia

inscribitur de cujus ratione et auctoritate pauca sunt monenda 'Scripturae genus in eo hujusmodi est, ut nequa quam absoluta disputatio videatur, sed vel fragmentum majori opere detractum, vel commentarius ex eo genere quod hypomnematicum dictum memoriae tantum caussa literis solebat mandari . Postrema haec opinio mihi placet tam propter libelli formam quam propter orationis negligentiam, quae partim quidem librariorum culpae , partim vero ipsi auctori debetur Magna autem difficultas ex eo orta est, quod scriptorum , de quibus exponitur, nomina in singulorum capitum fronte permutata sunt Sic capita tertium et quartum in omnibus fere libris Zenonia nomen habent inscriptum Lipsiensis tantum codex Xenophanem exhibet auctorem, idque dudum Fabri cius '' et alii post eum probarunt; quamquam in ipsa disputatione nullum hujus nominis vestigium legitur, atque adeo contrarium potius colligi posset ex quarti capitis initio, ubi sententiam summa explicita ruit,

' De hoc libello agunt in primis ledemannus, Geis d. speeul. Philos T. I, p. 143 sqq. Fullebqrn Beytraege et Gesch. d. Philos. I,

p. 63 not. et quos hic laudat; Brandis, Comment Eleat p. 6 sqq. Cou. sin, Nouueau fragm. phil. pag. 3. 9 In his commentariis praesertim antiquiorum opiniones consignare consueverant. Insignis de hoc genere locus est Ammonii Hermiae περί ἐρριην. ed Ald. 5o3. Lit. A sol. 2 πομνηματικα δε κεῖνα συγγραμματα καλουσιν , σα προς σικεῖανάπεσημειουντο πομνησιν εἰ Θεσαν δε οἱ παλαιοὶ , τα τῶν ρχαιοτέρων αναγινωσκοντες συγγραμματα , αποσημειουσΘαι αντ- τας εὐι καστου πραγματος δόξας και τα ἐπιχειρηματα τα τούτων κ ατασκευασικα' ως λην τῶν σικείων σνγγραμματων.

io Ad Sext. Empir Pyrrhon Hypotyp. I, p. 59, nota N.

134쪽

areessita putat Brandis , eaque a Xenophanis ratione aliena videri lateor, si in his verbis dubitationis vis inesset, utrum sit an non ait hanc vero significationem in hoc dicto non magis agno ostquam in sequenti feci eum dicit: εἰ δ' μὲν ο Θεος απαντων κρα τις ον Melius fortasse scriberetur, ειπε τε ι deleto τι, ut in Par menidis dicto ες ιν η ο ισιν quamquam utrumque εἶναι et i, τι Similiter ut μη Γαι et ιιηδεν Λαι saepius nullo discriminea dialecticis usurpata sunt. Denique si dictionis oncinnitas in hi urgenda esset quod tamen non est), rectius Aa deleretur άδυνατεν φησίν, ειπερ τι γενεσΘαι. h. e. το εἰλικρινῶς ἔν γέHσιν εχειν, άσ'υνατενετο γινόμενον Non aliqua natura intelligitur, sed id quod ab solute nasci dicimus. ουτε γὰρ μοιον κτλ. Diligens scriptio postularet νο μοιρ' οφ ομοίου , ut mox dicitur : υτ αν ἐξ ἀνομοίου ν άνομοιον ' Verba τεκνω9ῆναι, τεκνῶσαι , non sunt vulgaria unde suspicari qu/βPosset, ει ex ipso enophane expressa esse. Sed idem verbum

in huius libelli cap. I, ubi de elissi sententia agitur, usurp/

eum tamen in ipsis Melissi verbis apud Simplicium relatis non 'incurrat. De verbi eius rasu nonnulla reperiuntur apud ValAφη

135쪽

dip. . s. 865 Brunck νομοι προκειντοιή ψιποδες , ρανιαν δι' ταυτα γαρ ίπαντα κτλ. Secutus sum cum Brandisio leetionen eodicis Lips Vulgo hic editum est σοῖς ἶσοι ομοίοιε. RectiuSVero etiam ita scriberetur ταυτα γαρ παντα σως τοῖς ομοώις vπάρχειν namque id, de quo agitur, est τε οριοιον Attamen utrumque νο μοιον et το ισον ab antiquis dialecticis saepius consu-εum est; sic Parmenides s. ox η και παντο Θεν ἶσον μως ἐν πειρασι κορίι, dicit idem quod paullo ante μοιον appellat. Pro παντα malim απαντη. CL seci. . viis autem Verbis notatur is που μοών,

quod contrarium τῶ διαφορω, atque dialecticis dicitur id quod idem atque unum est, ν συνικες, ut appellat Parmenides Melissus apud Simplic Phys. f. et a B το γαρ ε έον, ομοιο αδ ἰωυτλCategoriam hanc ita interpretatur Simplicius in Arist. Categ.

οντ α εξ ανομοιο το νομοιον . . .' Dicuntur haec ara ἡ νουοντο , interpretandum quasi legeretur ἔν αν ἐξ ανομοίου ἐνομοιον

136쪽

ἴσαι νε ιν εα τε μ ἔντες Parmenides , γέ ντον praedicans τεον ait :τινα γὰρ γέννην διζήσεαι μου;

is Cis. Simplicius ecl. s. ἔ- φησιν - ειναι. Ita e S. Lips Brandisio auctore scripsi pro Vulgato Ἀνα φησὶ προς κειν ἀντον, nisi quod φησιν correxi pro φησι Idem autem dictum repetit Arist. cap. IV. κρωνιε ον τὸν Θεον λαμβανε , νεοτο δυνατώτατον ἀ- βέλτινον λεγων. εκασος γαρυν Θιου . . . Haec ex antecedentibus apta sunt hoc sensu : Si duo pluresve sint Dii, non possit unus omnium potentissimus esse Deus; nam singuli ut ceteris aequales, tales quoque forent, h. e. αρανισοι in ' enim Dei natura cernitur. Idem his verbis declarat Simplicius : πλειονων γάρ φησιν οντων,

oppon. εκαστω, ut in Sophoclis Oedip. Tyr. s. 8 5 ου τὰ νε- νοιν ν ε νε τοῖς πολλοῖς σος Quam lectionem a Brunckio rejectam merito tuetur Hermannus ad Viger. p. 28 ed. Sec. Θ εο δυναμιν Παι κρα. A. Plato Phaedon cap. 28 οὐ δοκεῖ

σοι o εἰ Θεῖεν οἷον ἄρχειν νε - ἡγεμονευειν πεφυκενα Verba πάντων κράνισον ναι e conjectura rescripsi Pro Vulgato,

και πάντα κρατε Θαι Γαι quod nemini, in lihello aut depra- ato, audacius factum videbitur Fudebor hae verba delenda censebat Brandis conjecit legendum: και πολλα κρατεῖσθαι Γην , muti ita se habere u regantur Cousin auctore Boissonnadio, legit: και πάντα κρανε γαι νί, ab uno omnia re temam orationis concipiat in his urgenda non est.

137쪽

οὐκ αν κειν Θεὸν φοσιν δεῖν ειναι κρανισον. Verti haec, quae obscuriora visa sunt interpretibus, sic declaranda ou A προς--ειν Θεον πεφυκεναι κρατεῖν si e κράτισον ἐναι Latine : si plures essent Dii inseris aequales, consenιaneum fore nem penes Deum esse summam potentiam Verbum δεῖν, similiter ut προς- ηκειν, significat conDenire , consensaneum emes eodem sensu

χρὴ ponitur apud Platonem in Sophista p. 36, E Q- ναρεἱπόντα χρὴ ψευδη λέγειν δοξαζειν οντων Γαι , - χαλεπόν. In quo haerebat ornarius. ωσε 1περ δε τε, . . . corrupta sunt hae verba et pertu hata, quae sine codicum ope frustra eastigare studeas. Tantum apparet hanc iis inesse sententiam G εῖπε ἐς γε τοιοῖος , ἔνα μόνον Miναι τὸν Θεόν οὐδ γαρ -υδ απαντα δυνασθμα ά, βούλοιτο , πλειόνων οντων, να μόνον. Quae si seripta legerentur

nihil amplius desideraremus. Repetitum illud o δ' auget negandi vim Epicharmus apud Diog. L. III, vo : οὐδὲ μὰν οὐδ' a. ποσὶ

μετρον κτλ. Plato Phaedr extr. p. 278 E. ω Simplis seel. . Me argumentum non nisi leviter tangit i σφαιρροειδὲς ἀυτοῦ διὰ τὸ παννώχήΘιν ἔμιον λένει. ἔμοιον πάντη dicitur id quod est nullo partium virium que diserimine, sed una naturae vi continuatum Parmenid. s. 83 i.όδ' δι αἰρενον σιν , ἐπει ἄν τιν μοιον. οέν σε καὶ ἀκουειν. meo verba substanti e posita una eum sequenti nomine ναὶ ω ἄλλας ais Θήσεις pendent ab ἔχον- πιόνων,

138쪽

περανεῖ. quasi scriptum esset Ορασιν τε καὶ ἀκοὸν τάς τε α πισ9. εχοντα παννη. In quo infinitivi usu articulum . saepe omitti dudum inter grammaticos constat Brandisium hoc fugisse videtur, cum interpunctionem in hoc loco mutaret.. γα πῆ με κτλ. Parmenides s. Ios: - ου ἐον ἐσιν οπως εῖν κενὸν χντες , τῆ - λον, νη δ' ἡσσον. Aristot. Coel. I, mersum hoc, inquit, τέλειον ανἀγαπιον

ἄπειρον εἶναι. Verbum εἶναι, quod abesse non potest, inseruit Brandis. Idem deinceps ἄπειρον εἰν τ ρε ον εἶναι Scripsit e cod Lips pro quo vulgo legitur : πειρον γαρ το ρε εἶνM. περαίνειν - ος αλληλα , εἰ πλει εἶεν. h. e. Plura quae sun , ea inur εου nibus terminari non vero id quo unum est Aristot Phys IlI, . p. 275 a. ει περαίνειν ἐναγκὴ νερον προς νερον. Sic etiam ab antiquis περαίνοντα appellata sunt quae νοῖς άπείροις sunt ontraria sive πεπερασμένοι Philolaus apud

Diog. Laert. VIII, 85. ed. oechh. p. 45 et passim. Ideo etiam

in sine sectionis retinui vulg. lectionem περανεῖ , pro qua Brandis recepit Iect Lips. περανΘεών. Rectius tamen legeretur 4 γαρ οὐκ

139쪽

τοιουτον ον, ν ον, in quo Verba t tanquam glossema rectius omitti possent sequens autem Sententia , οντε κινεῖσ9- ανλ. durius nulla copula praecedenti annectitur. Sed istud in hoc libello, ut jam dixi, parum attendendum est. - Pro ινητον εἶναι li-hri κινητον , quem errorem dudum correxit tedemannus. Cum his autem conferri possint Platonis dicta in Parinenide, praesertim in prima argumentatione quam sic oncludit: νουν ἄρα - εοικεν,οα ἔσηκεν, τε κινεῖται. P. 39, . quamquam ille aliis . utitur rationibuS. εἰ μὲν ἔν τε μ ιν οὐδε et κινηΘηνα Melius scriptum esset :ούδ' εν κινηΘῆναι. Diligentior vero scribendi ratio postularet haec ita transponi : εἰ H οἶν εὐκινηγείη, μηδὲν i. e. αὐον a, Ain αἰνο; quibus respondent sequentia : εἰ δἰ εἰς ἄλληλα μεταβαλλοι, πλειε αντε ιναι νὼ - Pro ενδαρε εἶνae eorrigendum puto οὐδαμῆ ἰέναι deinde in Verbis, πλει αντο εἶναι ἔνος, rectius addita esset particula a post πλείω, quae ab infinitivo Γαι vix

hoc sensu abesse potest. εὐτε ἀτρεμειν οντε κινεῖσΘαι. verbum ἀτρεμεῖν refingendum

idetur in ρεμεὼ, ut paullo superius. Nam lim ιινρεμε qui caninnotione a Graecis usurpatum sit, philos0phi tamen ηρεμ ων Doriee αρεμεῖν solent appellare, quod προSitum est, κινεισ9.M. Mesaytas apud Simplic Categor. L. 99, Bri νδὸν μεταξὸ inquit, ρεμίας maia

140쪽

Comment in Aristot Phys. f. 6, A.

μέ-σα καὶ κινουμενα ἐν π αννα συναρμοσιν κώρ αν In Pythagoreorum ἐναννιονησι apud Aristot Metaph. I, 5. memoratur τὸ ἡρερ υν et το κινοώμενον. f. Plato Sophist. p. 2 8 in Aristot. Coel. II, 3. Simplic in sq. seci. . Plutarch plac Philos. I, I. οἴτε ἐριμεῖν σπε ινηνὸν ἐναι. Ita scripsi e Fullebornii oniectura, quia vulgata lectio οσσε ρ. ἔτι ἀκίνητον εἶναι aperte falsa est. Nec tamen satisfacit mihi haec emendatiora nam quam is νο κινητὸν absolute positum occurrat apud Aristotelem aliosque, tamen κινητον Lae dici non solet, sed κινεῖσΘαι. Ergo potius existimo illud ἀκίνητον εἶναι mutandum non esse, sed corrigendum alterum ρεμεῖν, quod errore ex antecedentibus repetitum via detur. Itaque legam, ut initio huius sectionis: εἴτε κινεῖ- - ἔνε

라틴어 텍스트