장음표시 사용
141쪽
β. πο γὰρ ἔν τουτο - ελεγεν. Ne quis propter mutatam orationis sormam putet, Simplicium hoc loco iam relinquere Theophrasitum : nam saepius hoc sacere solet tantummodo ut facilius procedat oratio; et Simplicius ea est fide et diligentia, ut neque silentio fallere studuerit legentes, et si auctorem in his alium sequeretur, nomen eius certo memorasset. Idem vero comprobat Bessario adv. Calumniatorem Platonis II , i. p. a , . qui summatim eadem Theophrasto refert quae plenius a Simplicio exponuntur verba illius apponam laudata a Brandisio in Comment Eleat P. II SP
i Theophrastus Xenophanem, quem Parmenides audivit atquen Secutus est, nequaquam inter physicos numerandum, sed alio loco constituendum censet. Nomine, inquit, unius et universia, Deum appellavit, quod unum ingenitum, inmobile , aeternum, , dixit; ad haec aliquo quidem modo neque infinitum nequen initum, alio vero modo etiam finitum, tum etiam conglobatum, , diversa scilicet notitiae ratione mentem etiam universum hoc, idem aenophanes' esse firmavit. γδ. περαίνει a.' Ita correxi pro περαμειν pendet enim a Superiore διότι , et opponuntur haec sibi invicem : ἄπειρον μὲν - περαινε δὲ κτλ.
142쪽
Retuli utriusque scriptoris de Xenophane testimonia, quorum quae sit vis et auctoritas facile intelli gitur. Non ipsa Xenophanis verba neque argumen lationem reserunt quae enim hic poetice exposuit placita illi omni ornatu denudarunt et strictiori a
κω 9αι δὲ Inserui particulam δε oppositam prae denti μεν; deinde μεταβαλλειν scripsi pro μεταβάλλει. αἰει 'ἐν σαυτῶ De corrupta horum versuum lectione monuisupra fragm. IV, p. 38. μέν υν αονον φησιν Mil. τον Θεὸν posset etiam legi αὐτοι nempe ε. ἱλά πανεusa πόνοιο Vid supra fragm. III. p. 37.
143쪽
gumentandi ratione marctarunt, magis ad suam di serendi artem quam ad illius ingenium, ut videtur, accommodate indieant tamen ejus mentem et argumerata rationesque, quibus in philosophando usus est habemus igitur summam unde cognoscenda
ejus Philosophia, et adhibitis aliorum testimoniis, illustranda est. 35. Primum argumentum hoc est Deus, siquidem est , natus esse non potest nam quod nasci dicimus oriatur necesse est, aut ex simili natura aut ex dissimili : et ex simili quidem simile natum esse nequit , Cum idem sit utrumque, neque alterum magis generari ab altero quam generare ipsum oporteat ex dissimili autem natum esse dissimile non potest , quandoquidem id quod est nasceretur videlicet ex eo quod non est atqui hoc nullum est aeternus igitur est Deus. DErgo Xenophanes cum Sas Sive et o statuat Deum cingenitum esse demonstrat, quoniam id quod gigni dicimus generis mutatione et vicissitudine cernitur, omnisque vicissitudo naturarum discrimine continetur, ita ut alteram praestantiorem , alteram deteriorem esse oporteat, quarum mutata conditione
essicitur id quod nasci et interire dicitur Clarius hoc exponit Ocellus Lucanus, cujus verba cum his
144쪽
- του χειρονος ἐπὶ et βελτιον. Eadem notio subjecta est his enophanis verbis, εἰ γὰρ γίγνοιτο α -Θενες--τὸ προροτερον , ceteris, quibus Deum aeternum esse probat, quoniam vicissitudo omnis aliena sit ab eo quod ea tantum, πλουτος , Cui
nihil oppositum nisi et mi ον, quod nihil est hoci
autem discrimine sublato, nullus relinquitur naturae mutationi locus, neque nasci adeo neque interire ullo modo potest, ex decreto illo simia saesimili nasei nequit, sive ut Simplicius o ομοιαν ἀλα- Θες υπὸ του μοι quod enim simplex et ab omni diversitate alienum est, idem sit ab omni naturae vicissitudine vacuum necesse est. Iisdem argumentis quamquam alia ratione conclusis utitur Melissus
apud Simplic. hys. f. a B. In reserenda autem a Xenophanis ratione cum
14 Brandis l. l. p. 27 sq. putat, Xenophanis hoc placitum oppositum fuisse Anaximandri sententiae, qui ex infinito, quod fecit rerum principium, omnia ita gigni statuisset , ut similia ex similibus necterentur; placiti hujus testem affert Simplicium in Aristot Phys sol. 6. Sed vereor ne, cum haec scriberet vir clarissimus, Simplicii verba minus diligenter explicuerit. Hic enim
Anaximandri seotentiam reserens dicit: άρχήν τε και σοιχεῖον ειρηκε τῶν οντων το ἄπειρον , πρῶτος νουν του νομα κομισας a. l. νομισας' της ρχῆς tum addit ονος δἰ οὐκ άλλοιουμένου τος τοιχειουτην γένεσιν ποιεῖ, αλλι α ποκρινομένων τῶν ἐναντιων διὰ τῆς
145쪽
Aristotele et Simplicio concinunt pene omnes, nisi quod plerique falsa decepti interpretatione quaedam mutasse, alia adfinxisse videntur. Audiendus praecipue lutarchus qui memoratis aliorum placitis, de illo sic exponit ' : ενορανης δε ὁ Κολομνιος, λαν
quod hoc loco Xenophanes το παν Omnsm rerum Nn os iιatem sempiternam statuisse dicitur , hoc intemPretationis errori tribuendum est, ut mox alius explanabitur tum quae περὶ si μηχυτος addita sunt,
philosophi dictis expressa, sed potius e sententia es collecta videntur. Namque et μη ἴν Xenophanem simpliciter rejecisse nulla argumentatione adhibita probabile est postea vero, cum Eleaticae philosophiae placida in controversiam vocata subtilius examinari singula coepissent, etiam et μιν ον diligentius explanatum est a Parmenideri quod placitum deinceps studiose a philosophis agitatum magnam tam im ter physicos quam dialecticos secit disceptationum
Ipse quidem Aristoteles, auctorem dico commemtarii de Xenoph. en Morg. c. IV initio ' expo-
15 Plutarct Stromat apud Euseb. Praep. u. I, 8 p. 23. Ciceronis, Plutarchi, Sexti Empirici, Diogenis Laertii, Galeni, Origenis, Stobaei Theodoreti testimonia infra explicabimus ;nunc tantum notamus, idem significari ab his qui Xenophanis, i,
sive Θεὸν appellant ασδιον, ἐπειΘῆ, ἀμετάβλητον. i6 Aristotelis verba sic eorrigenda puto : καινοι τί κωλνειμην et .mias μην - νομοA νο γιγνόμενον γίγνεσΘαι , ἀλλ' ἐκ
146쪽
sitis Xenophanis rationibus, deinceps ei ontradiae
quaerit, et quae ratio obstet, quominus quod nasci dicimus, id nascatur ex eo quod non est Tum vero eadem ratione, qua Deum, naturam quoque omnem aempiternam fore, si quidem cuncta aut ex simili bus aut ex dissimilibus nata sint B Atqui in rerum
natura valeat illud τὸ γιγνατλα ει a. ντος , ut Continua elementorum motione quasi nova generentur Corpora, ex aqua apor, e vapore ignis, totusque mundus perpetua naturae vicissitudine mutetur non autem valet de ipsa rerum essentia, quam omnis oporie esse mutatiouis expertem; neque quae de Deo tamquam του ἄντος praedicavit Xenophanes, e
dem ad rerum naturam, de qua ille non dixit, tram ferri licet. Hoc praesertim notandum est, quia multos. scriptores isti interpretatione deceptos in errorem duxit.
Caeterum quod ad formam hujus argumentationis attinet , dubitari possit, num plenIus a Xenophane fuerit exposita quam Aristoteles et Theophrastus
retulerunt. Quum enim vita sempiternum statuit Deum, id duo complectitur argumenta, Iterum, non natum esse, alterum, non interiturum quorum illud ab eo expositum, hoc vero praetermissum est. Utrumque quidem una eademque nititur ratione;
quamobrem licuerit Xenophani id tacite intelligere,
quamquam a ceteris, ut a Parmenide et a Melisso, additum est. Plerique tamen scriptores commemorant , Xenophanem tam γενεσιν quam 'Θορὰν sustulisse, atque id quod esse statuit, γενν1παν καὶ ast καὶ ἄρειρων praedicasse. Quorum testimonium confir-
147쪽
mari videtur ipsius Xenophanis dicto quod supra
λους. Unde colligi non temere possit , idem argu mentum in ipsius carmine, quum de divina natura ageret, haud plane omissum esse. Cum Xenophanis autem dicto concinit Epicharmi ille versus apud Biog. Laert. III, ecl. IO
Altero argumento unum esse Deum demonstrat ex ipsa divini numinis natura. α Tali enim, inquit, natura est Deus, ut sit omnium optimus et praestantissimus quo constituto, Sequitur ut nec quisquam illo superior neque plures inter se pares Dii possint haberi, quoniam hoc modo summa illa praestantiae vis, ipsa adeo ei natura, tollitur. Multos antiquorum locos vidimus, qui testificantur Xenophanem vulgares de iis opiniones fictione que poetarum vehementer improbasse et studiose refutasse protulimus ipsius dictum quo unus ille Deus celebratur
Huic tamen sententia contrarium videatur, quod non modo unum, sed interdum plures quoque Deos commemorasse dicitur, et in hoc ipso Versu unum quidem omnium praestantissimum facit Deum , nec tamen plures eos omnino tollere videtur. Sed hu- I.
148쪽
jus rei duae asserendae sunt caussae altera est,
quod ille non recondita tantum disputatione de iis
philosophatus est, sed oratione usus Plerumque com-ranni hominum sensui accommodata , qua Per a-gatas imperitorum opiniones corrigeret et ad altiorem Verioremque cogitandi rationem erudiret Τ. ΑΙ-tera autem eaque praecipua causa posita videtur in ipsa Graeci sermonis indole , in quo nullum erat vocabulum quo summum illud numen et excellens omni naturae praestantia significaretur. Ubi enim ingens eorum numerus hominum sententia et religione consecratus erat, Θω nomen non uniu pro
prium sed commune multorum suit. Quae autem disserentia notata est inter appellationem Θεοὐ et δαιόχροος, haec priscis sere non observata fuit, qui promiscue his nominibus usi sunt. Ita Empedoclem, quem non nulli haec Domitia subtilius distinxisse putant, in carmine Θε eosdem et λαιμοπας appellat similiter ut alios omittam, Plato in Timaeo ' ubi summus
Deus omnium parens et auctor τας δαιμανας ita allo quitur : Θεοὶ Θεων , οἶν Ἀγω δηαιαργος πατήρ τε πω l io monuit hoc Brandis p. 33 sq. Quod autem hic discrimen
statuit inter Xenophanis rationem philosophicam, et alteram P pularem, id non nimis urgendum.
si 8 Vid. ag A Ne quis vero mihi objiciat, veteres iam
olim Θεους, δαίμονας et ἔρωὰς distinxisse , novi multis antiquorum locis id probari, veluti Besiod ἔργ. S. 22. Pythag. ur carm. princ Ocell. Lucan. c. 3, p. 29, ed. Galei Platon Legg. IU, 8 p. IlI. μεν Θιους δ τον δε - τοις δαίμοσιν γ' μφρωνοργιάζοι ν - , ἔροσι δε ρειτα τουτοος Cratyl. P. 397, D. Tantum autem dico, hanc nominum differentiam non adeo definitam fuisse, quin ea plerumque tam Vulgi quam doctorum usu confunderentur. Subtilius ea distinxerunt posteriores, Stoici, Platonici, alii, quorum commenta in antiquos conserenda non sunt, ut facit Plutarch. lac.
149쪽
Itaque ut ceteri philosophi, licet a vulgari opinione
dissentirent, communem sermonis Sum SerVarunt,
similiter Xenophanes secisse putandus est. Quamquam hujus sententiam nonnulli parum diligenter aut e verse interpretati videntur, ut lutarchus , quum
Principatum sane inter eos tollit Xenophanes, ita ut unum modo esse Deum statuat, non tamen plures faciat pares inter ipsos et aequales. Sed Plutarchus Xenophanis sententiam confuderit fortasse cum
nobili Euripidis dicto , quod idem alibi laudat ''
Hos autem versus quamvis facile credam Euripidem e philosophorum disputationibus, ut multa alia , in scenam protulisse, in his tamen vel alium auctorem secutus videtur vel, si Xenophanem secutus sit ut Brundisio visum', ' suo arbitrio sententiam finxisse. Liberior hic poetarum usus interpretibus in expli candis philosophorum placitis fraudi interdum fuit. Euripidis vero dictis paene conveniunt ea quae e
νομίζω ,. εἰ μηδενος δεεσ9α Θεῖον ειναι. at comment Eleat p. 6 , qui, notata I ac sententiae diversitate, ipsi Xenophani id fortasse tribuendum monet nam quum multa edidisset carmina, potuisse eum interdum ariare senientiam et de eadem re non semper idem dicere.
150쪽
nophani contradicens Aristoteles V proseri culos verba quoniam graece corrupta sunt, latine Inte Pretabor Deum, inquit, potentissimum et optimum esse praedicat, id autem intelligit secus ac plerique existimant praestantissimus enim plerumque Deus dicitur , non comparatus cum aliis, Sed ipsius per se spectata natura. Nam si aliis tantumeacelleret, posset quidem non propter suam ipsius virtutem et bonitatem , sed ob illorvin imbecillitatem Praestare quo quidem modo praestantissimum Deum audeat dicere nemo verum ita potius, ut quam optime secundum suam ipsius naturam sit assectus, nec ulla re ad bene beateque degendum indigeat. Neque ratio obstat quominus , etiamsi plures sint, cuncti ea conditione fruantur, ut omnes quam optime sint assecti, et alius quidem alio excellentior, Sua autem quisque natura praestantissimus sit. I maec,
quae cille adversus Aenophanem disputat, ium
eta De Xenoph. eaei. c. I v. Graeca, dum integriore codd. desunt, conjectura probabili sic interpolari possint ἔνι κρανις εν
δοκει δὲ τουτο κατα νον νομον h. e. Vulgari sententia', αλλὰ πολλα κατα πολλα κρειττους εἶναι ἰλλήλων ο Θεοὶ sc δοκοοῦσιν '