Xenophanis Colophonii Carminum reliquiae

191쪽

dum videretur, quorum nomina vidimus interdum esse confusa ' Sed nulla adhibita emendatione, Xenophanis mente sic potius explicandum est oellurem ignis aerisque semina gremio Suo continere et hinc vaporem caloremque exstitime. Haec se tentia convenit cum iis quae de rerum coelestium origine et natura praedicasse dicitur, quae mox exponemus eademque concinit cum priscorum vatum

et theologorum fabulis, qui seu praeter alios e siodus' coelum , sidera , pontum telluris tanquam almae parentis sinu exorta serebant ' :

Eadem, quae finxerunt poetae, etiam a physicis qui dicuntur philosophis probata et explicata Sunt, ut in Timaei Locri, qui sertur, libro, ubi quod modo e Platonis Timaeo attulimus sic uberius exponitur ' Q

Quem locum tangit an de Wynpersse de Xenocrate Chalcedonio Lugd. lat. 1822. P. Oa. 3o Hesiodus Theogon. 26 sq. et 3 Sq. 3i opusc myth. Phys etc. h. Gale. p. 552. Eundem imae locum laudat Simplicius de Coelo IID f. 58 . his verbis:

192쪽

h. e. σψροπος Φω). Praecipue vero hanc sententiam u- lustrat Lucretius, qui ut magister Epicurias, initi sicis veterea studiose aemulatur δ' Prine pio suus habe in as orpora prima ,

Eximiis vero fari ignibus impeιia Aetnae. ΗMusmodi fuit multorum veterum opinio, in quam Xenophanes non minus quam Empedocles '' aliiqu physici, qui naturam studiosius observarunt, Prae sertim inducti videntur propter calidarum aquarum Igniumque impetum, quae e terra orirentur. Ignium certe eruptio, quae in Lipara insula frequenter in paruit, investigationem ejus non sugit, quam interdum per sedecim annos sedari, septimo decimo rursus exoriri dixit ' .

. a o ἀρὰ ἀλλἀ ν λιμναζοντα videntur 1se Simplieii. Ex e de Timaei loco etiam Platonis dicta in Phaedone expressa iudicavit Simplicius de Coelo II, p. 25, ut Wyttenb ad hunc dialogum in annot p. 296 Sq. monuit.

32 Lucretius II, 589 sqq. 33 Seneca Nat. u. IlI, 4. Plutarct de primo frig. T. II, p. 953 E. Plato Phaedon p. 8 sq. d. Wyti in describendis

interioribus terrae partibus superiorum physicorum ommenta a

M Aristoti Mirab. Ausculi T. I, p. 876 R

193쪽

De telluris autem amplitudine sic credidisse videtur, vastas esse immensasque terrarum plagas a se invicem finibus et temperie discretas, quarum nonnubiae ab hominibus non incolantur β. Ut terram subtus infinitam, sic super terra aetherem sivo coelum item infinitum dixit, ut ristoteles memorat et Empedoclis versus , quibus illius opinionem perstringit, significant: hic enim ambo simul memorat et refellit, ἀπειρονα γης τε βαλ καὶ δαφιλος αἰΘηρ. Quod autem ita quasi duo infinita poni videntur, in eo non haerendum est infinitum enim hic appellari patet non subtili ratione , sed vulgari sensu, id quod nullius rei terminis saeptum latissime pateat. Hoc ergo subtilius interpretandum non est. .s 4. De mari, quem omnis sontem humoris dixit, modo vidimus eum sic praedicasse : principio rerum flucti bus inundata fuisse omnia, deiDde autem defluentibus

aquis terram a mari discretam esse. Hac terrena conjunctione actum putavit, ut aqua marina salsiore esset sapore. De quo sic refert Origenes p. 99 Ῥύτος 4 Ea ραγης' η Θαλαπσαμ α λμυρὰν Ἀρη . διὰ τω πολλα

35 In Stobae loco, qui infra laudabitur, memorantur ae κλι-

μανα νης γης καὶ ἐπονομαι καὶ ζώναι tum etiam τις απονομη της

γῆς Οὐοικουμένη ἰφ' ἡμῶν. Vox απονορε significat Oscissionem ;deinde oram , terminum, ut apud Timaeum Locr. p. 55 Ped Gal. hoc loco terrae plagam notat.

36 De Xenoph. en Gorg. c. II, p. 941 R E. πειρον νο

3 Ut monet metor Cousin' l. p. o.

194쪽

sententiam, quam distinguit Origenes, unam atque eandem facit Aristoteles M, quum in antiquorum de ea re opinionibus reserendis haec memorat 'ς

nem. Itaque quod terrena admiscentur mari, id proPterea si quod humores, cim mare estiuentes, ter terram percolantur. Metrodorus Epicureus cujus

haec fuit sententia, haud dubie ut plerumque in phrsicis solebant Epicurei antiquiorum placita aemulatus est atque Alexander Aphrodisius '' e Theo

phrasto, ut videtur, reser Metrodoro hanc opinionem cum Anaxagora, fortasse etiam aliis veterum fuisse communem ridem ergo Xenophani placuisse non est quod miremur.

38 Aristot Meteor. L. II, 1. p. 426 D. s. p. 3 A. 39 Alexander Aphrod. εἰλνα μετεωρολογικα una eum Io Philopon sis τὸ re se uέσα καὶ Θοροις editus apud Aul. 1527. fol.

9 A. τρι, δε δοξοι περὶ Θαλαττης μιν , εἰς ἄρα το δωρ πο σιώτης γης διηΘουροενον καὶ διαπλυνον αυτὸν χίλιμυρον γιγνεται τῶ χειν τὴν γην τοσουτους χυμους ἐν ιυνῆ' ο σημεῖον ἐποιεντο τ και αλας ορύννεσγαι ἐν αυτ καὶ νίτρα ' ἐνοι δε και ξεῖς χυμους πολλαχου της γῆς ' τἄννης πάλιν τῆς δοξης ἐγένοντο Αναξαγορας τε και

Μητροδωρος Paullo ante Alexander Theophrastum laudavit auctorem. Locus hic fugit Schaubach in Anaxagorae fragm. p. 28. Caeterum a plerisque haec placita parum distincte relata sunt, nimirum quod eadem pluribus veterum essent communia.

195쪽

E terra et mari, ut mundi primordiis, ceterarum Terum natura repetenda est , quas deinceps explicabimus. Praecipuum inter corpora coelestia locum sol et luna tenent, de quorum origine quae senserit, Theophrasto auctore relata legimus apud Stobaeum Α': Θεόρρα ἐν τοῖς ρηκτικαις πραρεν, εἶναι τα ἡλια ει

συναΘροιζονταὶ δε τὸν 1λιον Ne quis putet, hoc loco i sius Theophrasti memorari sententiam, tenendum apud Stobaeum de Xenophane hic agi, eidemque hoc placitum a multis aliis tribui veluti a lutarcho in Stromatis, et auctore libri de placitis philosophorum, quorum hic in memoranda enophanis sententia ii dem verbis utitur atque Stobaeus Galenus autem his verbis resert ' : ενοραώης ἔκ τῶν ξηρῶν τει- ὰὐJ

Stobae eatenus differt, quod alter e ορας αναλμιάσεως, alter εκ των ξηρῶν τεμ solis igniculos colligi dicit quae ut verbis discrepant, ita re prorsus con- eniunt. Nam τριος sive sela et ναλμίασις ita differunt physicis , ut in altero humDris, in altero ignis vis excellat Nihil igitur interest, utrum alidum

o Stob. I, 26. T. IL, p. 522. Heeren. 40 Plutare, in Strom. apud Euseb. Praep. u. I, 8 P. 23. φησι δ' καὶ νοῦν ἔλιον ἐκ μικρῶν και πλειόνων πυρίων l. ποριλ -' ἀγροίζεσΘαι Plut de lac phil. II, o apud Euseb. XV, 3. p. 836 B. Origenes, cujus verba mox afferentur. s et Galen cap. XIV. Articulum uncis inclusi , quia rectius

abesset.

196쪽

humorem , an humidum vaporem dicas. Idem quoque valet id quod addit Galenus , ἡ ωαπωμένην νεῖε- λην quod Plutarchus quoque et Stobaeus A ei placuisse dicunt, solem candentibus nubilis constare pariter uitam esse nubem conglobaism. Quod si constat versiculi auctoritas, quo Iris vepeλη appellatur, probabile videatur, etiam solem et lunam vulgari appellatione veρη seu νερελα a Xenophane dicta esse β. Quae autem suerit ejus sententia satis patet intellexit

Olympiod in Meteor. f. 5. A. o. Philoponus Meteor. f. m. ad ealcem Olympiodori in Meteorol. apud Ald. 55 sol. ες γὰρ

του ἐγρου ἀνάδοσις Si sublata est difficultas , quam in interpretando secerat Brandis l. l. p. 56, not. Plutaris in Strom. p. Euseb. I. I. νον δὲ ἔλιον φησι και- δε ιυς ιι ἐκ τῶν νέφων γιγνεσ9αι Stobaeus I, 26 εκ νέφων πεπορωμένων εἶναι τον ήλιον Plutarch. lac phil. II, o De Luna item Stobaeus I, 7. p. 55o. ενοφ. νέφος εἰναι τήν σελήνην πεπιλημενον Plutarch. l. l. II, 25. Galen. v. Theodoret. Θεραπ. IV,

P. 59 κώ νον ηλιον και την σελήνην a. νεφη ιναι πεπυρωμένα φησίν.

45 Xenophanis s. exposui Fr. XIII. Idem probabile videtur Brandisio I. l. Etenim quod modo notavi discrimen inter δεμιδα et να9υμίασιν , ab Aristotele inductum est νέφος autem hac vi Veteribus usurpatum esse , patet etiam e recentioribus qui hanc opinionem refutandam putarunt olexand Aphrod in eteor.

f. 814 Α οι δὲ λέγοντες , νέφος εἰναι ἐν τοῖς τοιουτοις π εἰς νηνανεου χώραν ἀνασπώμενον και ἐξαπτομενον , οὐκ eo λέγουσι To vasa νεφος γρον κά άνεπιτήδειον πρὸ ἔξαψιν εἰ δε λέγουσιν αννο εἰς et ροτητα μεταβάλλει , ποσω μἄλλον ἄμεινον, μη νέφος λέγειν ἰλλ' at ἀρχῆς πυκνην κά ξηραν ἐναγυρε-σιν εινα τῶν τοιουτων λην.

197쪽

vapores terra marique exhalantes qui sublime tolliin. tur, unde ignis seminibus expressis et inter se eo ciliatis coelestia corpora essiciantur. Eadem aliorum antiquitus fuit sententia, quam in primis illustrat Lucretius, de aetheris et siderum origine ita canens sit Par rara foramina erras Parιuhua erumpena primia os substuli asthar Ignifer, e multos secum levis haruli 0nsis Non alia longo raιωns ac seps idemum, Aursa quom primum smmantei ror per herbas Matutina ruhsn radiati rumina olim, Exhalantquo laeua nebulam fluvieigus fren ob Ipsaque e MDrdum tellus fumars videιur Si igitur tum a lenis a di sitis aether, Corpore conersis circumdatus undique a Faus ne exordia sunt oua lunasgus κυια.

Lucretius Epicurum sequitur, qui in physicis plerumque veteriorum commenta et placita expressit. Eodem pertinet pervagata illa veterum opinio, tam a poetis quam philosoplais prodita, solem et reliqua sidera terrenis marinisque vaporibus ali et sustentari non mirum adeo si iisdem, quibus sustantur, initiis etiam exstitisse quondam illa putaverint Eadem natura, qua solem, lunam quoque Xenophanes et sidera et cometas et quaecumque in coelo apparent corpora esse voluit appellavit globos ea U Lueret V, 58 sqq.

Vid. cicero Nat. D. II, 5 ubi multos auctore alios la

dat Creuger. p. 265. Anacreont. d. λ η γη μέλαινα πίνει - δ' ἔλιος Θαλάσσαν ubi veterum placiti meminit etiam Μehl-hom. p. m.

198쪽

dentibus nubilis concretos, ut Plutarchus, Stobaeus, ceteri tradunt ' De Iride seruntur ejus versiculi de Dioscuris , quae in tempestate in navibus appa reant, idem traditur censuisse. Stobaeus ' : τους θ'

πωτα. Ultima verba sic fortasse legenda : καρα τὴν πλοιο, ν κιν πιν ωρ λαμπαντα, i. e. nubeculas quae motis navibus, fulgore splendeant ' Idem refert, de fulgure Xenophani visum esse, παπας γιγνεσΘοαδε απρυνομων τῶν νερον κατα την κινησιν, fulgura eo fieri quod nubes motu agitatae et incensae splendescant si . Omnia denique meteora e Xenophanis sententia ait me νερον re πυμομένων τυ αμιατα η και κινήματα L In quibus omnibus patet, eum in explicanda rerum natura ex oculorum sensu me Prosectum.

Cum his quae de corporum coelestium origine et natura traduntur, reliqua item congruunt placita, quae de solis lunae, siderumque conditione et motu

8 Plutarct apud Euseb. modo laud. Stobaeus, Achilles T lius, aeteri laudati ad I sq. 49 Stobaeus I, 5. p. 51 . Idem tradit Plutarchus, lac.

phil. II, 18. Galen XIII. Omnes servant στοιἄν. Galenus pro να- ἀλάμποντο habet νεφελην . . . . περιλα πιήσαν.

5o De Dioscuris id quae laudat Hilacheri admorat. Od. I,

3. S. 2.

51 Stobaeus I, o. p. 59a. ad . l. Heere laudat Diogen. Laert. IX, Io qui autem non ad Xenophanem, sed ad Heracli

tum spectat.

199쪽

censuisse dicitur Lunam non, ut Thaleti visum erat, a sole illustrari, sed cum Maximandro putavit, proprio lumine nitere ' quippe lunae eandem atque soli tribuens originem Astrorum autem quem Vulgo appellarent ortum et occasum , ille nihil aliut esse dixit quam exstinctionem lucis et renovationem, ut novo semper lumine appareant. Disertis verbis hanc sententiam prodit non indiligens testis , Achilles

bis ita conveniunt, ut ab eodem auctore prosecti videantur fortasse Theophrastum secuti sunt, quem supra etiam laudatum vidimus apud Stobaeum Comparatio qua utuntur , arbonum instar astra accendi,

ab ipso enophane petita videri possit poetica certe est et illius aetati congrua Similiter quidam veterum stellas dixerunt lapidea ignitos .

53 Stobaeus I, 7. p. 556. 5 3 id Isagoge in Aratum cap. XI.

55 Stob. I, 25. p. 51 sq. add. Plutarch. lac phil. II, 3. Galen. XIII. Theodor Serm. IV, p. 59. 56 Notum est, Anaxagorae crimini datum esse quod solem dixisset μύδρον sive o ον διαπυρον Xenophon Memor. IV, 7. Valchenae Diatr. Eurip. cap. IV, p. 3 sq. Schaubach Anaxag. fragm. p. 39 sqq. Similiter de luna et sideribus dixit eademque opinio Diogeni Apolloniatae, Democrito, Archelao placuisse fertur. Vid. Stobaeus Part. I, T. II, p. 5o8. Plutarch. lac. phil. II, 3.

200쪽

Quae de astris dicta sunt, item de sole et luna intelligenda, quorum lucem occasu exstinctam V nescere, ortu autem confluentibus ignis seminibus denuo accendi putavit eademque caussa et lunae mensimas et subitas solis fieri desectiones Loen phanis sententia a Stobaeo, Plutarcho, ceteris Pr dita, similibus aliorum veterum placitis comprobatur. De solis ortu et occasu eadem fuit Heracliti opinio, cujus nomine ὁ Ηροάλείτειος itio dictus et celebratus est . Epicuro, qui in rebus naturalibus plerumque non quid esset statuebat, sed quid esse vel fieri posset docebat, haec quoque Veterum opinio Priis babilis visa est, praedicata a Lucretio 'ci Nox, inquit,

certo tempore terras obruit, tibi de longo cura sol uuima moli pusi , atquε suos reflavit anguidua ignota , Consuaso iDrs e labefacis adis mulio. Certo item tempore aurora surgit quia onveniun ignea, et smina uua con aer ardoris onauerunt empor ceris , Qua faciunt soli nova Mmper lumina gigni.

58 Plato ep. VI, c. ii , p. 98, ad . l. Scholiastes Rubri

hen. p. 72, annotat, eandem haberi utriusque sententiam : αλλὰ

μην και ενοφανη τὸν Κολοφώνιον κατα σβέσιν τὴν ἡλιακην κλειψιν γειν γιγνε Θαί φασι , και παλιν προς ταῖς ἐναπολαῖς ἀνίσχειν.

59 Lucret V 6 9- 5 passim es Diogenes Laert. X, a.