장음표시 사용
161쪽
Transmissios cogit rgdios, et pingit io imo et 8 sin vertens fundo quaecumque *bjectφ tuemur. quae si sorte parum , ut senibus, tumet, aut nimis ipsi Rem spectandam oculo libet admovisse, ut Tendatur . fundo excrescens, partesque minutae Se mole exhibeadi m jori, nes tamen acrem 79Oconfusae effugiant visum s igni vitrea turgen3 Ante oculum solet extrorsum suspendi ex , ut jam Iacipiant sensim radii se flectere, et ante, quam se oculo immitigni, gd sese accedere, in ipso
Dum detorti iterum ju*gant se d*niqqe laudo, 79s Nee dubium uistii seu3M caligine visum.
Sic veterum monumentμ ν iram, sonsulaque script perlegimus saepe, atque eXesa numismata lentem Trans vitream simul et distineri, et molp vi mus Majore, atque oculo vix non contacta tuemur. goo Praeterea vitreg quo longius absit imagoreati , dicuntur Myppes , si cata haberi pyiIiς vj disti α- ioppost m remedium adhibeat ct δ , adhibet VI ἰς na sonvexa , vitri cami oculis admoti : bed et objectum ςx majore illa vi hic fit mentio soliu len is c*n- cinia visum appare multo ma vexae adhibitae a Presbriis , jus, q*ae est sexigo Micros co- quia pius generis est lenν Ocu- Piorum simplici .m . Verum μ' latis eorum telescopioryra , de iam si non ita multum dmo quibus hic agitur, cujus lentis veatur Oculus sebi east , pqtςRiaserius occurrit commemora- per lentem vitream rideri di
162쪽
Λ lente, hoc etiam mage tenditur, & majores Particulas rerum, disjunctas et mage pingit. Ac reliquum 44 si forte jubar secluditur, atque Externum a picta removetur imagine lumen, 8os Quod reliquis Terrae deflexum a partibus, atque
Reriis detortum auris circumvolat; νpsa Clarior, et longe distinctior extat imago, Νec caliganti turbantur nube Colores. Inde tubum tendunt, obscuris horreat imam 8 Io Cui tenebris gremium; summoque in vertice lentem Infigunt vitream, cui frons vix utraque quidquam Turgeat, extremoque fere pingatur imago
Amplior in fundo: tubulo lens altera laevi
distat ab ipsa lente e nam rectae lineae , quae se in ipsa decussarunt, eo magis recedunt a se invicem , quo longius progrediuntnr ; ac proinde cae. teris paribus, eo major est imago, quo semidiameter sphaiicitatis , quam habet superficies lentis est major. imago evadit multo magia distincta , si ab eo loco ,
an quo excipitur , ex e udatur omne lumen extraneum refle.
Num ab atmosphaera , et reliquis obiectis circumjacentibus, quod lumen immixtum Iumini transeunti per lentem , reddit admodum conlatam, & languidam imaginem , quae quidem omnino etiam evanescit , si id lumen externum est satis vividum . Atque idcirco ad videndam ejusmodi imaginem Omni
ho distinnam solet Iehs applicari ad soramen fenestrae Ueclusae, et excipi imago in debita distantia intra conclave penitus obscuratum .
cur ad eDrmandum telesco pium adhibeatur tubus , quin mirum radios omnes exter nos exeludat Apponitur autem In tubi vertiee lens parum adia modum convexa, euius sphae-rlei citatis semidiameter sit ingens , et tubux fit paullo Ioniagior ea semidet ametro ; unde
fit , ut sere in ipso eius tubifundo pingatur distincta , et ingens imago obiecti . licet situ inverso posita . Ea dieituriens objectiva , quod ob Pertatur ipsi obiecto in eo tando
apponitur lens altera multin magis convexa inclusa minore
163쪽
Iungitur incurvis multo mage frontibus apta , 8I3Λ picta tantum, quae distet imagine, quantum Curvatura sui poscit turgentior orbis, Spectantisque oculus, disti rusta ut forma videri possit, et haud dubio finitus limite margo. Hisce οβ armis oculorum acies pervasit ad ipsum 82o Aethera, isdereosque ignes scrutata , nigrantes phoebeo in vultu maculas inspeXit, et orbem Falcatae varium Veneris, gnatique sodales, Et trabeam , tardique patris socia agmina , et ipsainvidit adhuc rutilo cinetam diademate frontem, gas Et celsos Lunae montes, vallesque profundas.
tabllio, quae dicitur oediaris; sunt ea omnia, quae hic in-
r quam oculus Intuetur ima- nuuntur ; nimirum maculae So
tinem illam in lando depictam, iis, quas viderunt Sche Hierus , euam videt distinctam , et au- et Galileus , omnium primi ; iam , uti trans lentes satis Venus sal cata , et satellites convexas solemus gemmas in- Iovis, quae vidit Galileus; fa- sculptas intueri , et vetera nu- . sciae Iovis , annulus Saturni , zismata distincta , et aucta . et unus ex ejus satellitibus , Ut autem ea lens id praestet , quos Hugenius a reliqui qua-ἐpponitur in ea distantia ab tuor ejus satellites , quos CataiRagine vitri objecti vi , quam sinus deprehendit primus. scit eius curvatura , et ocu- Sed Gal,leus alio telescopii l. spectatoris , nimirum pro genere est usus , quod quidemii , qui nec Myopes sunt , nec primo est inventum , et constat Presbytae, in distantia , quae vitro objectivo convexo , et citra eam im aginem respectu oculari concavo posito respeetupceli sit aequalis se mi diametro Oculi ultra locum debitum imatius curvaturae , ut ita bini sint efformandae a vitro obje- .ci lentis obje vae , et ocu istiuo , quae imago idcirco in uit mutuo congruant , inter eo telescDpii genere nusq am ἰtamque lentem consti uti ; habetur intra telescopium ipsum; ' tu vero , qui sunt Myo- quod quidem , praeter alia mul-yn, vel Presbytae , in distan- ta incommoda, reddidit ea te-Πὸ paullo minore, vel majore. Iescopia multo minus apta ad . Telescopii ope detecta Astronomiam excolendam, cuin
164쪽
Nec nocet 47 inversa tereses in imagine sormas Aequalesquη globos scrutarier; at lubet ipsas Cum recto spectare situ, aut promi aeqliore in altis Cui tuimus plenis dantes c, va lintea ventis, 33UScindentesque salum puppes , sive ardua longe Tecta, vel errantes per pascua laeta capellas, Aut nemorum frondes, et psata virentia, si ΦθΡendentes procul horrenti sub vertice rupes; Adjunctae paribus spatiis, similesque priori 83s Binae itfirum invertunt lentes, rectantique s guram Restituunt, posituque suo dant posse videri . At minus haeς nostris sunt usibus apta; sed illud , Quod superest, tanti pars et quae maxima Divae Muneris, expediam, et calamo propstrante docebo. 8 Olmo qua molis gremio se sistit imago spectanti usque adeo propior, perque omnia visae Assimilis sermae, tenuissima tendstre suerunt Fila decussatim, et spatium praetexere inane. Illa quidem primum figebant plurima, quae se 8 sHinc spatiis , atque hinc aequalibus intertexta
ideirea mieromerrum , de quo similes, et aequales ; atque is Insta, iis aptari non possit. quidem fieri solet , ubi terrem ' Illo genere telescopiorum, tria obiecta inruemur . Sed haec quod hie exposuimus , objecta innuisse sit satig , quae ad rem apparent inversa, quaa quidem nostram non saciunt , et pro- per teles copia Galileana videntur posita sunt tantummodo ex oc- situ directo. Sed in astris quo- casione agendi de micrometro, tum figata est rotunda, id qui- quod telescopiis aptatur , ut dem inihil nocet . Adhub ta- possit determinari locus , irimen, si libeat restituere obje- quo 'aptantur fila , quibus icietis suam directionem , addun- constat. tur duae aliae leηtes vitreae , 43 Fila , quae micrometrum quae id praestane, quae quidem constituunt, apponuntur in ips, plerumque solent esse Priori lac lenatis . objectivae , in quin, Ferratae
165쪽
Ferratae ut crates: ut retia densa, secarent is His rerum moles metirier, et spatiorum
Mos erat in picta seriem numerare figura. At spatii extremi re1tantes denique partes Indicio incerto prendebant, arte nec ulla Sat fida in tenues poterant inquirere formas. Ipsa suis tantum non uno i Empore alumnis Uranie munus prodendum duxit, ut ingens Ne pretium amoto vilesceret omne labore. 8st Ergo, Dea monstfante viam, nunc denique filis Immotis, fixisque novum conjugimus, arte Cogimus et mira lento discurrere passis, Atquct omnem visae molis peragrare figuram, Et licet incessiis lenti i nomenta notare δεσSingula, quaeque ocu Ios motus tenuissima hiantes Pars penitus fallat , deprendere, metirique. Virga teres, tenuisque, incisis undique spiris, In coChleam se circumagit: propellitur illo Excipiens aequis virgam cava lamina spiris Retrorsum, antrorsum motu quantumlibet ν atque
pingitur imago objecti , cujus
cum intercipi anz eam partem , quae ipsis respondet , apparent in Ipso objeclo'. Initio fiebat reticu Ium quoddam e filia plu-'tibus se decussantibus ad angulos rectos , quo pacto totus te leseopii, ut vocant , eampus erat divisus in pIura exigua qua irata, hi ubi inter se com parabamur distantiae , vel magnis udines apparendes obieelo
rum . numerabantur quadratula,
sive illorum intervalla , quae in ea distantia , vel mqnstu
Et quidem si ea distantia , Vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot ejusmodi in tervalla , mensurae habebaturateurata ; verum plerumquε accidebat , ut restaret aliquid eae postremo intervallo ; et tiam id residuum non his incerta oculorum aestimatΤon. definiebatur methodo ut quε satis crass, . Ad am ostenduin id Incommodum additum est
166쪽
Asfixum desert silum, perque omnia pictae Deducit sensim tenuistima puncta figurae . Inclusumque quidem filum latet: extima sed qua Frons educta tubo lamellae prodit, in ipso δ o Margine fixus apex pariter procurrit, et aere Indicat inciso numeros, vertiginis orbes a Qui reserunt plenos; partes cujuslibet orbis Alter, cum tereti qui virga vertitur index, Exhibet, et latum cum vix processerit unguem, 87s Quae filum lamella gerit, totum ille per orbem Flectitur , ac partes signat quotcumque per omnem Circuitum extremi libuit disponere gyri.
fi lis immobilibus unum , vel alterum filum mobile , quod
tu parallello uni e filis fixis . Applicatur enim id filum la. mellae perforatae in medio , quae promoveri possit ope coochleae , et ipsum deserat , ac pluribus diversis methodis ea applicatio fieri potest. Uerum illud est caput rei , ut filum
motu continuo parallelo promoveri possit antrorsum , re trorsum , et percurrere totum telescopii campum ; interea lamellae deserenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra machinulam , qua micrometrum constat , et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones respondentes singularum spirarum crassitudinibus , ubi indiculus ille denotat, quot integris conversionibus cochleae promotum sit filum : manubrio autem eX te riori ipsius cochleae adnexus est alter indiculus , ι qui cum ipsa cochlea converti. ur , et machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales q uam pluriuIas , et denotata ab indiculo gyrante , exhibet Partes revolutionum singularum . Eo pacto exiguum intervallum cras litudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa , quod qui dem, si spirae ipsius cochleae
lescopii campum dividit in partes quam plurimas , quae sensu facile percipi posssint . Admodum facile cochlea fit , quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii , habeat so spiras, et satis est- sui cireuli circumierentia saci-
167쪽
Atque ' hic illorum textus, lentusque meatuS., Cum res exiguas quamvis, et mole minutas ' 88o
prendere mensuris det posse fidelibus, inde
ille quidem, et nomen grajo ser mone recepit. Illo etiam astrorum positus metimur, aperto Aethere dum motus exercent acta diurnos, Immotumque tubi subeunt quam plurima campum 88s Tempore quaeque suo: molem quoque prendimus, atque Λccessum ad Terram, et longos per inane recessiis. Nam quaecumque procul fugiunt, redeuntque, tuenti
0bjectam imminuunt primum, tum deinde figuram Rursum augent, quam si fixum concluseris inter , 89o
le dividitur ina oci partes, quo p4sto, campus teles copii dividitur in partes fio oo ,' quarumhinae plus contineant , quam cillim minutum secundum , si campus continet minus , quam so minuta prima , cum haec aequentur ter mille secundis.
9 Iam superius est dietumia adn. 4. lio. I, micrometri nomen derivari e Graecis vocabulis, quibus exprimitur parvorum mensura . Porro hu)us seueris micrometri usus est Cultiplex , duo autem usus om-hium potissimi hic exprimun
primo quidem ita obvertitur telescopium , ut fixa aliqua
dum motu diurno promovetur, percurrat accurate aliquod e fi
lia fixis palallelis filo mobili,
e in ea positione figitur teliscopium omnino immotum , notatur ope horologii momentum temporis, quo illa fixa appellit ad filum mediu in priori perpendiculare: tum e X-pectantur alia astra, seu fixat, seu errant ia, quae subeatit campum telescopii motu itidem diurno , et ad illa adducitur filum mobile ope cochleae, ac
quo ad illud idem immobile perpendiculare appellit id a trum . Adducendo ab lioe situ filum mobile ad filum illud primum immobile , quod prior
fixa percurrit, apparet , quan tum illud astruni fuerit borea lius, vel australius, quam illa fixa, et ex intervallo temporis inter binos appulsus ad idem filum perpendiculare immobile, et ntervallo temporis , quo fixa integram conversionem absolvit, invenitur , quanto fuerit orientalius illud astrum , quam illa fixa.
168쪽
Ae filum lentis delatum motibus, omne Discrimen visae molis, spatiique videbis. His ergo et, medium cum jam progressia triformis Umbra Deae aci vultum devenerit, utere filis. Ac primum, obducens quod Cynthia fronte rotunda
occupat aetherea tractus, Immoto, motoque simul:
Ut Astronomorum utamus vocabulis , definitur per distantiam inter filum mobile , et immobile disserentia declinationis, et per different Iam tem Poris inter binos appulsus diicerentia ascensionis rectae s atque eo pacto determinatur admodum facile positio planetarum, vel cometarum, reserendo eos ad fixas , quarum loca jam accurate innotescunt. Secundus usus hic indicatus est is, quo definiuntur magnitudines apparentes eorum sy-derum, quae non apparent instar puncti , ut fi Xae, PIaneta
Includitur discus apparens inter aliquod e filis fixis, et filum mobile ita , ut ea Perra dant limbum hinc , et inde , ac intervallum inter illa fila , quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mo-hili ad fixum, exhibet illam,
quam diametrum apparentem appellamus .
Porro, quo obiectum est propius , eo ejus diameter apparens est major , et quidem si exigua sit , ut accidit in plaIntercipe claudens
netis , est major in eadem ratione distantiae reciproca ; adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes diametros , exprimunt etiam rationem inversam di stantiarum.
Sunt et alii usus m Icrome -rri , sunt et alia inlcrometro rum filarium genera , ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos sem rectos: sunt micrometra ocularia , sed quae dicuntur externa , et determinant motum regulae deferentis telescopium , et propulsae exterius ope cochlearum ;uti et aliud habetur genus micrometri , quod appellatur objectivum , de quo iupra .in adu. σ, quod filaribus micrometris praestat plurimum , ubi quaerantur diametri apparentes, vel exiguae distantiae ; sed ista non sunt hujus loci, ubs illud tantummodo versibus est expositum , quod ad rem hic pertractatam sufficit , et erat tum , cum haec scriberentur , maXime cognitum .so Hic iam habetur id , luculus gratiam reliqua praein ira
169쪽
per summos apices arcus traducito, et ambos Excipe nectentem transverso tramite chordam ,
Ac demum converte tubum , conclusaque fila, 9ooperque apices ambos hoc transeat, illud opaco Adductum limbo conradat flexile dorsum, Atque interceptam chorda metire sagittam, Nigrantique arcu, qua is prominet, in medioquescat pertinentia ad telesco.
ixim , et micrometrum et colia
locandus est discus Lunae inister aliquod e filis fixis, et fi Jam mobile , ad habendam dia
Mettum apparentem Lunae rium eodem pacto capiendum est tale rvallum inter binas illas suspides , in quibus circulus umbrae secat discum Lunae , stae sunt quaedam velut corida ejus partis Lunae , quae remanet lucida: id intervallum te illa, quam Geometrae dicunt chordam arcus interceptitarer ea cornua , qui est arcus
it Lunae, et umbrae : sed ad illam rite capiendam oportet ,r: bina illa fila fixum , et mo pile, quae debent transire per
trirema puncta hujus chordae, abeant directionem ipsi per- Stadicularem , quod sacile prae-iutur efficiendo , ut transeat per ipsa filum aliquod perpenticulare filo mobili . Demum
staverso instrument γ' per unum uadrantem , ita constitui de- it micrometrum , ut e duobus
lis parallelis, mobili, et fixo,
Urum transeat Per ipsa cor nua, et alterum contingat cir oculum umbrae , quem quidem
continget ibi , ubi is maxIme recedit ab ipsi horda ; ac eo pacto determinabitur Illa, quam
Geometrae vocant sagittam eiusdein illius arcus cireuli umbrae , quam i Nereipit discus Lunae . et cujus illa secundo
Ioco assumpta erat chorda , quae sagitta metitur spatium , quo arcus ipse ultra suam chordam procurrit.
Hisce observationibus instita tutis habebitur tota diameter
umbrae comparanda cum diametro Lunae . Nam in omni circulari arcu demonstrant Ceometrae , esse ut sagittam ad dimidiam chordam , ita hanc ad reliquam diametrum , nimirum toties contineri sagitam in dimidia chorda , quoties haec continetur In ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta , et dimidia chorda ex observa tionibust tertia, ac secunda νhabebitur per retulam aure. mreliqua illa pars diametri um brae, quae addita Ipsi sagittas exhibebit totam diametrum I et
170쪽
Plusquam alibi 1 recto linuatus calle recedit. 9Os Haec ubi jam persecta sient, tum denique certa Fas erit umbriseri ratione agnoscere coni Transversus qRantum ductus procedat, et orbem Quae via per medium recto se tramite ducat. Nam quoties repetita aequarit chorda sagittam 9 Io Dimidia, haec toties repetita aequabit, opaci Orbis quod medio latitat de tramite, et ultra Chordam ipsam oppositas longe pertingit ad oras. Iam medio calli invento componere mensos Ni pigeat Divae vultus, manifesta patebunt 'I somnia, et, umbriferum ter pene EX tendier orbem , . Percipies, tantum, quantum frons ampla triformis Excurrit Divae, ac medio se tramite pandit. Quaeque locis isdem cono mensura nigrantem
Claudenti Terrai umbram debebitur , illam 92o Praebebunt numeri Phoebes nigrantis in umbra. Quin y et, si propior tum sorte accesserit imae Telluri Titan, vel fugerit altior Axecum, habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet, an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem , quam debet habere ad diametrum section Is coni umbrosi Terrae , quae ratio est circiter subtripla . Invenietur autem ita esse , ac idcirco inde Innotescet, umbram , quam
Luna subit in eclipsibus , essie
Praescribitur autem it Iud , ut haec observatio fiat, cum iam umbra devenerit ad medium discum Lunae, ut nimirum ar cus circuli umbrae, qui in Lunam incurrit , non sit ita exiguus o Maximus is erit , ubi chorda transiens per iIIa eornua , fuerit ipsa Lunae diameter. Uerum haec omnia, quae in hae adnotatione sunt dicta, multo iacilius intelligerentur ope schematis geometrIci. 3x Ope micrometr1 non solum invenietur crassa quadam aestimatione ratio sere tripla diametri umbrae ad diametrum Lunae, sed ipsa Hiameter um