장음표시 사용
231쪽
stant latera, atque brevi procedunt pigra meatu. Dorso igitur quae celsa volat, magis aura citatam Accelerare fugam, medioque recedere tentat. 48s Et laciat, superasque procul dispersa per oras Aufugiat; gravitas ni contra obsistat, et imum Urgeat in Solem, nisusque eludat inanes. At licet haud penitus fugiat, Phoebumque relinquat; Erigitur tamen, et vasto tumet altior orbe. 49 Ipsum etenim tanto infractum conamine pondus Languet hebes, nisu levior jamque aura minore per dorsum premit: at lateri quae proxima utrique vim retinet ferme illaesa gravitate priorem. Haec igitur gravior vincit, Phoeboque propinquat; Illa autem urgenti palmam concedit, et omni 49 sdine compensetur minor singuis Iarum paritum vis . Inde totum illud fluidum acquirit sormam sphaeroidis compressae, sive lentis cujuspiam. Ego hic unicam rationem e X posui aequilibrii sublati , ma jorem nimirum vim centii iugam sub aequatote , quam Prope polos sed habetur et alte ra, quod nimirum vis centri fuga sub aequatore direct8 op ponitur gravitati , in reliquis locis eo obliquius, quo magis aeceditur ad polum ; nam ipsius aequatoris centrum est in ipso centro sphaerae , ad quod gravitas dirigitur , reliquorum autem circvlorum in puncto
τ0res sunt , et minorem velo citatem habent , quo ad polos magis acceditur. Hinc viscentrifuga In illo Ingenti circulo, qui dieitur aequator , erit major, quam in relIquis , et pro- Π polos vIs erit ad sensum aulla.
Ea vi , tota illa massa dita sparetur , nisi obstaret gravi ut In Solem , major eadem i, quae quidem cohibet ma Dirae ipsam a sed ubi vis cen-ytisuga est major , plus detrabitur de ipsa vi gravitatis ;Heoque pondus remanet majus p pe polos , quam sub aequa-ψte ; quam ob causam ad harendum aequilibrium debet et eis uri magis sub ipso aequatore stidum, et ad polos deprimi, hi aeajore ipsius fluidi altitu-Diuitiaco by Cooste
232쪽
Parte tumens, Ionge superas se attolIit in oras; Compressam ac Phoebi vapor hinc, atque inde figuram Induit, et vastae fulget sub imagine lentis. His demum emersus salebris jam caetera prono IOPExpediam cursu, et facili ratione docebo. Scilicst immotum ad terras si verteret a Xem Aurea lens; sermam procul hinc suspecta rotundam Protinus indueret, teretique effulgeret orbe. At quoniam immensum huc dorsum deflectit ab alto; sos Transversam tuimur, medio et coit aretior axe Ad latera adstringens sese : geminata per amplum Hinc, atque hinc Coelum cuspis procurrit, et ingens Phoebum ambit niveo spectandus lumine rhombus. Hinc rutilam Phoebi frontem fulgentior orbis 'Io Circuit, ac propior; densi genuere vapores: Circumstant bini, quos tenuior aura, levisque Progenuit, vultus utraque e X parte nitentis Lucentes tractus: comptis de more capillis ora Dei credas effulgere, caesariemque 3 Is
Arbitrio facilis Zephyri per eburnea colla Ludere, perque humeros; haec scilicet illa tot olim, Haec Clarii coma compta Dei celebrata per orbem
s aspice ietur oculo collocat In ejus axe , appareret circularis , ut patet ; at cum Obver
tat nobis dorsum illud protu, heraus, debet apparere sud sorma cujusdam veluti rhombi , oblonga nimirum , binis velut cuspidibus, vel ac Iebus procurrentibus hinc , et inde a medio in partes oppositas . En igitur , unde oriatur rhombus lucidus iant, et inde a Sole , visus aliquando , nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest , qt obscuritas habet ut major ob majorem ex cessum disci lunaris supra λ-
larem. ; nam eius lumen tenuet densiores tenebras requirit , uL
233쪽
Vatibus, hi crines gavi, intonsique capilli. Ne tamen γε haec unquam demens, ne posse videri froMortali credas visu, dum libera Coelo ora nitent Phoebi, et radiis fulgentibus ardent. Immortale oculos hebetat jubar, atque minorem Subtrahit obtutu, et vetat internoscero flammam. Ac velitii nuda in numerum dum brachia tollunt, fas Et rigida exErcent validis incudibus aera Artifices; multa seu cum rota concita lympha Iam vastas tollit moles , jam deprimit, illae Lina terunt, usum in tenuis formanda papyri, Et calamos, dextramque olim sensura disertam; s3o Personat horribilis late fragor: ipse nisi omnemo de trahas collectam imo sub pectore vocem,
Vicinos frustra non exauditus amicos Alloqueris: totas tantus fragor occupat aures.
Haud secus immodico terras dum lumine Titan sas Irradiat, visumque ferit; languescit imago pallentis rhombi, victus Ianguescit et orbis, Immensumque leves Phoebi jubar obruit ignes. Non ita cum nostro Titan procul exul ad orbe, Mersus aquas sero jam vespere, sive recentes s ovideri possit.,1 Ob eam tenuitatem Iuminis is rhombux nunquam vi dari potest interdiu; nam ocuisti ita obruuntur nimia solaris luminis vi, ut aures nimio ira isgore mal Ieorum in o me in is ser- rariis , veI in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi con- cItatae terunt lina ad chartam e formandam , ubi exaudire noulieet, nisi clamore maximo vois ei ierantem I et hae e ipsa est causa , ut infra videbimus, eurstet Iag- etiam interdiu videre non possimus. 23 Ante Sol Is ortum , et post Solis occasum apparent subi Eodiaco extremae partes eius lucidi rbombi certis tempori.
234쪽
Μane novo dum nectit equos Aurora per umbram. Vespere nam sero placidi per tempora veris, Mane per autumnum, cum signifer orbis ab imis Altior erigitur terris, crassosque vapores
Despicit assurgens, nivei pars ultima rhombi s s
Eminet, atque nitens ferit aurea sydera cuspis. Saepe etenim a Titane procul protenditur, et qua Fascia bissenis medium secat aethera signis, Phoebeus semper procurrit in aethere rhombus.
Ergo et fraternae subiit cum Cynthia fronti s soSubrepens, rapuitque jubar; nitet annulus alte Victor, et obscuro se rhombus prodit Olympo.
tutinum , vel post vespertinum crepusculum ea zodiaci pars , ad quam eiusmodi materia pertingit , extat satis elevata suis pra horizontem , ut crassiores
vapores horizonti ipsi proximos effugiat . Ad id re uiruntur duo ; primo quidem , ut λῆ-mosphaera solaris apta ad reis echendos radios solares protendatur ad satis magnam di stantiam a sole Ipso; nam diversi x annis, et multo plus diversis seculis diversa admodum est ejusmodi extensio ita , ut aliquando lumen Eodiaca te litis de ortum pertingat ad distantianI tantummodo so , vel 6o graduum a Sole ; aliquando ve . To ultra roci gradus protendatur. Deinde ut Sole insta lio Tiaeontem posito circa initium matutini , vel finem vespertini
creposculi, ea zodiaci pars sit
notum est eui in apud Astronomos, aliam esse aliarum ΣOdia.
ci partium inclinationem ad holi Zontem . Porro id accidit in hae boreali zona temperata
mane per autumnum , et vespere verno tempore, et iis tem
Phaenomenum observari; quod quidem sub Eona torrida , in
qua zodiacus nunquam multum ineli natur ad horizontem, ob servari solet per totum annum
tum, eum satis longe ipsa luκ protenditur a Sole. Cum hoc lumen videamus sub Eodiaco hinc , et inde a Sole, quotiescunque dies , vel satia vividum crepusculum non sint impedimento , patet , debere itidem videri in ea eclipsi Solis , in qua minus. Iuminis a
circumjaeente atmosphaera adhuc Solem vidente reflectatur
235쪽
His animadversis, 3' cur Et radiantia Coelo protinus erumpant, multaque in luce coruscos Attonitia vultus ostentent sydera terris i Iam nullus labor est, paucis adverte, docebo. Ne tibi sydereos sero jam vespere nasci, Mane perire ignes, quisquam persuaserit auetor. Nocturnas qua luce micant tremebunda per umbras Astra, micant summo dum servet in aethere Titan 36ci Arduus, atque diem curru circumvehit alto. Ut crines tamen ipse suos, rhombumque , coronamque
obruit invictis quibus imbuit aera, flammis; Sic etiam fixosque Polo, errantesque per Axems btundit, conditque ignes, nec possis videri sos
Se coram , et superas sinit effulgere per auras. Nec si derasa Deum nubes tegat, astra nitentes Continuo retegunt via Itus, oculosque lacessunt.
Trans nubes sibi pandit iter, fractumque retorto Calle jubat Phoebi tamen evolat, et via si qua 17opinditur ita terrupta patens trans nubila, camposilicet, aeriasque auras, crassoSque vapores Irrorat radiis salientibus; aurea Circum
Mille repulsa locis lux omnia protinus implet, si premit astrorum tenues, atque obruit ignes. y7sao Ex iis , quae dicta sunt,
patet, cur et stellae in eel ipsi totali appareant . Eae semper iumen emittunt , quod nimio HIaria luminis fulgore obruit et interdiu . si nubes quae-ρἰὸae Solem tegat , adhuc tu.
litauri impedit, ne stellae vi deantur In parte Coeli , quadsupersit serena . i Verum in eclipsi sol occultatur etiam proximia atmosphaerae partibus , et toti superficiei Telluris circumjacentI . Idcirco tum appa rent ipsae 1hellae, saltem eae, quae sum lucidiores,
236쪽
181 DE SOLIS AC LV NAEAst ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
Et nebulas, nubesque, et nubibus aera densis Impositum, montesque altos, camposque tenebris Inficit, et late fratcrnos condidit ignes: Tum, caeca ceu nocte, nitentia sydera surgunt. 38o Sic ego 33 cum Phoebi radios excluderet omnes Arte tubus multa insignis, noctemque severet
In gremio, licet in medio sublimis olympo Arderet Titan, sudo nitidissima Coelo
Saepe olim aspexi, propioraque sydera terris. sis olim 3ι equidem saepe; at quoties nunc pura sereno Ore dies sine faece nitet, cum jam altus ab undis Extulit Eois caput, ardentesque per horam
Effudit radios Titan ; me candida oloris Cauda vocat, summaque Poli jam iuiget in arce, 19o
Spectaturque tubo ingenti trans vitrea septa. Cum vero occiduas deflexum Phoebus ad undasa et Teleseopiorum etiam me. diocrium ope lucidiores stat Iasinterdiu quoque observant Astronomi , quas ego saepe admodum observavi. Intra tubum est quaedam veluti nox, et Objectivum vitrum plures eiusdem stellae radios colligit , quam
simplex oculi pupilla postit ad .
dum anno a s 2 inirem Observationes astronomicas ad determ inandam magnitudinem gra diis Meridiani inter urbem Romam , et Ariminum in aedibus
Comitis Ioannis Franeisci Ga rampi Patricii Ariminensis ,
communi adolescentia . Tres au
tem fixas adhibebam , Cycni nam Astronomi post Ba-yerum graecis litteris stellas fixas singularum constellationum desimant , incipiendo a lucidioribus J, quae iis ipsis die-hus, quibus haec scripsi , perveniebat ad meridianum prope etenith una circiter hola post ortum solis: s Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post Meridiem , quae stella est in ipso Aurigae humero: A Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis si-Snum, quae tum appellebat ita
237쪽
Inclinat currum, a medio napa tertia fluxit Hora die, tollens humeros Auriga nitentes Erigitur, summique ardens in vertice Olympi 19s Ire jubet, positusque suos metirier; et qua Anteriore petens rabidum premit alta Leonem Ursa pede, illa quidem sero jam vespere, cum jam Confundit lucem dubiis nox prima tenebris Suspectanda venit; veniet tamen ante, diesque Post senos Phoebi occasum praevertet, et alto Visa tubo, rutilae vincet mihi Iampadis ignos. Haec ipsa et domina spectaba in nuper in urbe; Ursam equidem media ferme jam nocte per Vmbram Pervigil, ac primae post sera crespuscula noctis fosAurigam fulgentem humeris, nigrumque per Axem Ingenti dextra quatientem immane flagellum.
At rutilum frustra jam plena in luce diei Effundente jubar Phoebo, se lucida Cycni
ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat , ut reliquae itidem , appulsum suum
euatuor circiter minutis ob mo
tum proprium Solis in orien- Iem , quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum loca , quam ob causam
sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit et ipsa
observari ante Solis occasum. Prioris , et tertiae Observa is
tiones exhibui in opere de Litia teraria Expeditione per Pontificiam ditionem , tum Arimineases illas , tum Romanas , quas ante institueram in Col- Iesio Romano horis indicatis lite interius . Secundae fixae
observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini , et admodum incertas , cum priores turbatae fuerint a nubib S, et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis y quamobrem eae nulli mihi fuerunt usui ad illam determinationem . Sed reliquarum duarum protuli ob servationes abunde multas , et quidem Romanas binis anni temporibus institutas , quae Omne ς consenserunt intra unius tantum secundi discrimen a meis
238쪽
Sistebat cauda; atque oculos urgebat acutos. 6lo Nobile a 3 nunc eadem qua surgit Ariminum, et altas Educit Coelo turres, arcumque superbum, Ac veterem solido stantem de marmore pontem ostentat,geminosque amnes hinc moenibus, atque hinc Sustinet allapsos, Rubiconis et ostia spectans 6 Is Proxima, Romanas acies, jactaque furentem Alea , et ore trucem rabido, atque extrema minantem
Mente ducem trepida recolit, spretique senatus Infracta imperia , ac civilis semina belli Protinus hic suscepta sibi, totumque per orbem froHine subito immitis diffusa incendia flammae; Totque inde eversas urbes, tot sanguinis amnes Effusi , ac tantos confusae stragis acervos; Hic ergo, hic eadem in pIena nunc sydera luco Suspecto, et Phoebi nil curo ardentia tela. 62s Testis ades, γε gentis decus immortale Garampae,
plura Veterum Romanorum monumenta , inter quae arcus inis
signis , et pons et Rubiconem fuisse Arimino proximum constat ex ipso Caesaris adventu Ariminum paullo postea , quam trajecerat Rubiconem ipsum ,
terminum Romanis Imperatoribus constitutum a Re p., quem praetergredi sine auctoritate Seianatus nefas esset s ubi is quidem et illud eeleberrimum pronunciavit facta es alia , ad quod hic alluditur, et quod civilia belli exordium extitit. 34 Comes Franciscus Garam- pius est Patrieius Ariminensis. Quae hic protuIi in eius Iaudem , sunt illa sane inferiora
ipsius meritis . Formam singularem in primo juventutis no re ornabant plurimum ingenuao artes, quae nobilem optimae indolis auuenem decerent, sal tatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat sese , atque excellebat , et musi eZ, in qua nune etiam vel in ter Primos quosque egregios Italiae professores exeellit in eo lyrae genere , quod appel lamus iI violino , cujus natu ram , et usum eo natus sum hisce versibus exprimere : Iyra autem ipsam habebat singula-
239쪽
Et patriae Francisce decus , quem flore juventae Vernantem primo , seu molli brachia gyro Flectere, seu sinuare pedes , agilesque choreas Exercere , Chorus Charitum miratus, et oris 63πDulce decus , roseasque genas , blandumque micantes Fronte oculos, flavasque comas suspexit, et imo Infigens animo suspensus inhaesit; at alto Nunc etiam Pindi de vertice , turba sororum Aonidum perculsa stupet, stupet ipse canoros 63s Urgentem nervos , sinuatum et crinibus arcum Tractantem facili dextra, laevaque micantes Μotantem attonitus digitos, atque ipsa loquacis Septa lyrae, dulcemque sonum miratur , et aureum Demittit caput, ac palmam tibi cedit Apollo. ε o Quid grande ingenium , doctasque exculta per artes Μens vasta, atque imo sapientia pectore sidens' Scrutantem aethereas sedes, atque aurea Coelirem omnino, et persectissimam. At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis excultum studiis . In Bononiensi Academia Astronomiae sub Eustachio Man- redio ceIeberrimo viro operam dederat in ipsa adoIesceRtia , Cum tanto progressu , ut ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manised ius ipse in Praelat Ione suarum Ephemeridum . Inde Romam delatus, mihique aetate suppar amicitiam me- eum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus, et vigentem , servaturi perennem imposterum transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1 36, de quo ego jam tum Dissertationem edidi . In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam pextelescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa ipsa cum circulo ibi deis
scripto, et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli diaiametro congrueret s Garampius autem , qui stylo tenui continuo consectabatur centrum nigri cantis exiguae imaginis Mercurii , notabat ejus positionem ipso momento congruentiae , quo a me de eadem admone batur ', quod observationi 2 geis
240쪽
Sydera servantem jam olim juvenilibus annis Viderat, et merito celebrarat Felsina plausu, 6 s Romuleas cum primum arces , urbemque Quirini Visisti, et Maja genitum sub lampade Solis,
Nam memini, pariter servavimus et ipse nigrantem Usque vigil globulum Phoebea in imagine acuto Figebas telo, et signabas cuspide cursum: sso Ast ego nigrantemque orbem , et rutilantia Phoebi Laevibus ora vitris transmissa , tuboque, rotundae Aptabam excipiens sermae, tenuique papyro. Inde re dux, Pindoque Deam, Geloque potentem Advehis in patriam tecum, exceptamque perenni 6ssUraniam hospvio colis, et vaga sydera, et ignem Phoebeum, ac rutilam, Diva comitante, sororem Scrutaris vigil: en Coelum dum metior, atque
nux hie ipsis versibus exprImitur. Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit, plura instrumenta compRra vit ad observat iones instituendas idonea ; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus , aptavit incerta suarum aedium parte, in
qua meum et sectorem, et quadrantem collocavit loco ad e-
idoneo . Confluebat autem frequens no
bilium virorum turba ad observationes ipsas , sed multo sae- Pius aderat matrona lectis lima eius uxor , et filiolus , admirabilix sane ingenii puer , qui septimo aetatis anno et vivi
uersam jam latinam grammat I-cam egregie sciret , et latinos auctores optime interpretare-'tur , et Geographiam calleret mirum in modum ', post biennium autem, cum eum a parre Romam adductum vidi , nummos quoque veteres , es vetera manu scripta jam bene notaset, ac legeret ψ quibus ejustam multis dotibus accedebat et elegantia oris , et suavitas Indolis summa. Sed Praecocem nimium tantae spei puerum , et unicum famillae germen , nimis immaturo praereptum sato dolui inus , quem post paucos annos subsecuta mater Optima totam luctu complevit domum a