장음표시 사용
251쪽
It clamor, plaususque sonat, fremitusque laven tum Incumbit pronus, distentaque lora magister Flectit agens, jamque hunc, jamque illum verbere longo Incitat, aeratisque jubet parere lupatis. Aut qualis media quondam Regnator ab aula, 8so Qua tumet Ister aquis, vel qua se turgidus inseri Sequana , seu placida populos ditione quietos Pacatus regat, aut durum pro I impetat hostem , Quadrupedumque,virumque globos, horrentiaque arma Concitet, excidioque inimicas destinet arces; 8ssIlle quidem interea domina se continet urbe
Immotus, partes famulantum turba per omnes Pervolat, extremique alius de margine regni Nuncia fert, rerumque vices , et praelia narrat,
It contra, dominique alius jussi alta reporrat. 86o
Quidquid id est , quoties rigidi pars extima nervi
Uno, eodemque tremit motu tremor unus, et idem
Diffundit sese , cerebroque allabitur, una Atque eadem species mentem percellit acutam. Ergo age εδ, et impulsas allapso lumine fibras 863 Contemplare vigil , genitumque expende tremorem Nonne vides , rutilo ut quantum distenditur ictu
1 Pater omnino ex hae tam impulsionem . Ubi narti
theoria, eandem haberi debe- cula luminis advenit ad fibri I. re perceptionem in anima , si tam , ea tenditur ; tum elasti Idem fuerit tremor propagatus citate sua se restituit , et alia ad cerebrum . quandiu tremit etiam sine no. E Tremor propagatus ad vis impulsibus , quam ob tau cerebrum pendet a tremore im- sam aliquando diu post in . presso fibris sensorii e tremor gentem luminis vim perceptam autem hic respondet tensioni clausis etiam oculis , videmus fibrae lactaο per externam il- lumen . Porro 'si tensio fibrae
252쪽
quodlibet, ac recto discedit tramite filum, Tantundem retrahat sese, vicibusque feratur Tantundem alternis hac, illac, et sinuante tro Se trepidans motu in partem deflectat utramque At primus , valido fibrae qui flexus ab ictu Protinus exoritur , non idem impulsi s ipsis Consonat usque adeo, ac leges ita servat easdem, Incurvi motus geminatas dupla sequatur 87s Mensura ut vires, spatioque impulsa recedat Fibra duplo . Est modus, et certi sunt denique fines, Quos ubi jam valido attigerint fila incita pulsu, Ne quidquam vires adjungas viribus , atque Urgentem ingemines nisum : vix flectier ultra 3go Se sinit, ac citius dabitur disrumpere , quam vi
Usque nova extenti textum producere nervi.
Quod 3 si sorte animo titubas, atque anxius haeres; Parietibus geminis transversi lanis utrumque Frige caput; medio tum tenvia pondera primum 88 3 Adjice, deinde novas massis super ingere massias Paullatim, gradibusque aequis : distendier ipsum, Et pariter medio paullatim inflectier, atque Demitti adductum , terraeque accedere funem
sit exigua , duplieata vi ten, dente, duplicatur ipsa tensio ;at ubi tensito jam est ingens , vis plurimum aucta tensionem nihil ad sensum auget ; neque enim vires , quibus in se invicem tendunt particulae in ita distantiis , in quibus elasticas fibras constituunt, sunt proportionales ipsis distantiis, sed ma- tantur in ratione ejusmodi, ut tibi diss/ntia usque ad certos Iimites ea creverit , vis ad mutuum accessiun , quae distractionem impedit , augeatur quam plurimum , distantia ipsa parum admodum aurea; unde fit, ut incrementorum summa , quae distractionem fibrae constituit, sensum effugiat.
a Rem iacile videre est iaeSperimento , quod hic subji-
253쪽
Aspicies: sed massa levis dum pondere nondum 89o
Immodico excrevit nimium , torquebitur aeque Ferme idem ad terram , spatiisque a tramite recto Ad nova se paribus demittet pondera funis. Ast eadem exiguum post temporis intervallum Incrementa viae, terramque accessus ad imam 89s Decrescent sensim ac demum vis ponderis ingens
Longe ubi distractum funem depresserit, ille Viribus usque novis vix jam descendere quidquam.
Vix poterit produci ultra , massaeque recentes Disruptum potius dimi vent, quam mage tendant. 9Oo Ergo εε etiam, tenui piceae dum lumine taedae Urgentur fibrae, atque oculo tenduntur in imo, Si sors aucta novis sensim nova lumina taedis Adveniant , visumque petant; tendentur iisdem Ipsae etiam gradibus fibrae , gradibusque tremores 'os Aucti isdem , medium ducentur ad usque cerebrum, Nec fallent vigilem nova luminis augmina mentem.
At sua dum Phoebus radiantia spicula mittit, Dimidio licet ore latens; Iux aurea tanto Inflexas nisu fibras contorquet , ut omne 9 Io quod reliquo manat vultu , licet impete duplo Fila jubar pulset nervorum , vix tamen ipsa
Curvari jubeat magis, ac tremor exoriatur Ferme idem, nisuque animum percellat uodem.
titur . Si sunt horizontaliter distento applicentur in medio igua pondera, descendet initio ita , ut descensus sint adsensum proportionales Ponderimit tendentibus: sed ubi tensio' aserit ingens, disrumpeturci lius , quam adhuc multum augeatur tensio illa , et descenis
rum fibris debere accidere, satis patet, adeoque patet prima, et potissima phaenoment causa .
254쪽
Adde , 41 quod et frontem media plus parte coruscana Cynthia dum tegit, et misses intercipit ignes, 9 II Non eadem ereptae lucis jactura tuenti Accidit, et media pariter plus parte minutum Ingreditur jubar , atque acies desertur ad imas. Consuluit Natura , oculi et mirabile textum 92o
Ereptos reparat radios, damnoque medetur.
Forma globi est olli .: tunicae texere cavatos Circumquaque sinus densae, tenebrosaque condunt Viscera: parte tamen media , qua prominet, atque i Candentem obscurus tractum discriminat orbis, 91s Exiguus radiis aditus patet, atque rotundum Transmittit Phoebi rutilantia tela foramen. Hoc super in morem tenuis pellucida cornu Se tunica extendit, nec lucem objecta moratur:
Vitrea ad apricam velut interjecta senestram 93o f
Lamina, ventorumque iras, imbresque repellit, lΛt rerum admittit species , Phoebique sagittas. lTransmissos aditu radios crystallina, utraque Parte tumens, dorso lens excipit, inflexosque Introrsum fundo concurrere cogit in imo, 93s
Transitur hic ad secundam causam , quae repetitur a dilatatione pupillae ; et quae hic proponuntur , satis vulgo sunt eognita, ut globosa oculi forma ; Obscuritas Intra ipsum ob opacitatem sese roticae cum choro ide, et uveae : foramen in media uvea, quod dicimus pupilIam, quam tegit cornea pel- Iucida, Per quam radii trannmissi, ab humore crystallino Iuprimis , qui in forma lentia icujusdam crassioris, sed pellu-- icidae, pendet inter humorem iaqueum, et vitreum . collem in oculi sun do in retina , veI ichoroide , imaginem pingunt iobiecto externo simillimam, et situ inverso positam, juXta ea, quae diximus lib. II adn. 4 ff. de lentibus vitreis in genere. Porro pupilla ipsa contrahi, ae dilatari potest, et cum ha-
255쪽
Et parva objectas in imagine pingere formas. Ipsam igitur mira contexuit arte fenestram, Et filis fila implicuit Natura, trahendo Latius extendi, pluresque admittere posset Ut radios, contra laxando contraheretur 9 OArctior , et nimios contracta excluderet ignes. Si forte εο obscura quondam sub nocte per umbram Dum tenuis dubiam secreta in parte ministrat, Cerea fax lucem , vicinum intentus amicum Aspicias , oculosque oculis defixeris , atque 9 sContemplere nigram trans cornea septa senestram; Distentos cernes aditus , Iateque patentes Circumquaque sores per aperta foramina lucem Contrahere, et tunicas auctam transmittere ad imas. Ingentem interea flammam puer excitet, atque yso Admoveat, sensimque novo petat igne tu ntem rProtinus aspicies nigrantem adstringier orbem, Praecludique lares radiis : cumque ille coruscam proximus ante oculos jam fiammam adduxerit, igni Vix tenues aditus, contractaque porta patebit . 93s Scilicet hinc or multo obscuras e lumine sedes
tur lumen multo vividius , contrahitur. st cum ipsum languet, expanditur. ο Eam pupillae dilatatio vem admodum facile videre est in observatione , quae hic innuitur, admota per novilem oculo candela, tum remota pervicet s statim enim apparebit alterna contractio, et dilatatio
pupillae 47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomen i , quod saepe
omnibus occurrit . Ingressi ialocum obscurum e multo Iumine , initio quidem nihil discernimus , nec ullum agnosciamus ex iis , qui ibi sunt , et nos vident , ac agnoscunt ; sed paullatim clarescunt Omnia , et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea Pupilla , et plures radii inglediu
256쪽
Si subito ingressus quondam penetraveris, ipse
Torquebis nequidquam oculos , visusque sedenti Iamdudum in tenebris turbae, tu Cernere contra Haud poteris, notosque tuens dignoscere vultus. 9so Ast oculi sese tereti expandente fenestra, Iam magis, atque magis clarescere singula sensim Incipient, ceu mane novo dum prima tenebras Discutit Aurora , ac retram fugat aurea noctem Ergo etiam ς medium rapuit cum Cynthia Solem,
Dimidiaque jubar mulctavit parte, senestra 96s Illa eadem sese paullatim tendet , et ignis Iacturam , protracto aditu, pensabit adempti. Atque utinam seu distentum laxare foramen , Quantum cuique libet, compressum sive liceret protur in oculum . Sed et illudaeeedit , quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo i lumine , quae impedit , ne illa minor satis commode percipi pollit , donec ipsa paullatim deleatur , fibris ab illa majore tensione,
et tremore redeuntibus ad qui e . tem laptiorem exiguis etiam impuIsibus percipiendis .
8 Ob ejusmodi dilatationem pupillae illud accidit, ut
ratio quantitatis luminis intra oculum non sit eadem , ae e X-tra; sed mutetur multis minus
et ipsa , et claritas visionis , quae ab ipsa pendet, quam ex terioris luminis vis ; et eum dimidio Sole obtecto habetur extra loeulum dimidium sprio. a luminis ; intra oculum habetur multo magis , quam Uimidium ejus luminis , quoa
y Sequens epiladium iconscripsi eo ipso die , quo solenne Ascensionis festum Roma: celebrabatur de more . Cum ae prandio finem huiusce Iibri deberem in Arcadum conventa legere , inveni nexum satist alrem idoneum inter argumen tum , quod pertractabam , et festum , quod agebamus, quem hisce versibus expressi. Porro facile est observare , in avibus nocturnia in primis , quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam Per diem contrahunt in tenuis limum circellum eidem tu selibus observare licet, quae per diem habent ob-
257쪽
Contrahere, et nimiae radios excludere lucis lNos quoque, ut obscuram per noctem e culmine tristi Infaustus bubo , trepidove agitata volatu Noctua, nigranti contemplaremur in umbra Conspicuas rerum formas, contraque nitentem 37s Et vultum illaesis oculis spectare liceret, Et currum Phoebi ardentem scrutarier, atque Quadri jugos patulis efflantes faucibus ignem rCeu teneram Coelo prolem Iovis ales aperto Provida cum primum educit, nidoque relicto froEdocet insuetas agitare per aera pennas Ante volans, acri ferventem lampada visu
Suspicere, immotasque jubet defigere in ipsum
Frontem acies, dignamque sua se prodere matre.
Ipse pater prima nascentis origine Mundi s 83
Iongam tenuistimam rimulam in possemus dilatare , et contra- Pupilla , et per noctem ape- here in eadem ratione recipromunt immanem circulum , quam ea , in qua externum lumen ob causam in ipsis nocturnis mutatur, videremus semper ob tenebris satis bene vident. Nam jecta externa aeque clara , nec
semper aliquid luminis , quod omnino perciperemus ullum di- se insinuat per rimas , et per scrimen in lumine Solis, et ob- intimam etiam murorum subis jecti cujusvis per noctem visi asta ut iam post reflexiones plu- sed multum distamus ab ejus-rirnas , penetrat ab aere eX ter- modi facultate, et mutatio purio, qui etiam per noctem il- pillae est multo minor , quam Iustratura fixis: accedit, quod externi luminis mutatio. Dici plurima corpora tenue lumen tur Aquila ejusmodi faculta oemittunt calore naturali agitaia tem habere ita magnam , ut
ta a sed ejusAluminis nos mul- impune Solem intueri Posint , to minus colligimus , quam relicto nimi pum perquam lexi necessarium est ad satis impel- guo foramello in pupilla , et lendas nostrorum oculorum fi- prolem suam ita ad Solem exist T. 1 . Plorate , quam si videat ejus Si ejusmodi haberemus oculi radios non sustinere, ut se ia- constitutionem , ut pupillam dignam rejiciat .
258쪽
Omnipotens tantum munus mortalibus aegris Abnuit, ac fragiles morituri corporis artus
Dum gestant miseri , se tantum attollere, et Ignes Noluit audaci nisu spectare supern S. Non ita cum sedes olim post longa beatas syo Saecula, et aetherei contingere limen Olympi Iam dabitur, Coeloque frui, mortemque resumptis Artubus, et functae videre pericula vitae. Accedet fibris vigor: immortale tuenti Se pandet, placidoque iubar ceu mane nitentes sysSparguntur mollis flores aspergine roris Immensum aeternos mulcebit lumine visus. Nonne vides, domito cum primum Acheronte trium- Victor agens patrium conscenderet arduus Λxem sphos Aeterni soboles, Deus ipse, aeterna Tonantis ; IOCO Namque haec ipsa dies , qua cantum, et rustica plectra Castalio resonante jum , atque Aganippidos undae Ad strepitum, numeros ripa reddente, movemuS, Haec olim, haec patriis victorem reddidit astris, Inseruitque Polo , et suprema in sede locavit) Ioos Nonne vides, inquam, cum diam effundere Iucem Inciperet propior Coelo, ac rutilare per Axem Aetherium, et pompam, majestatemque Tonantis Exerere, atque Deo dignis effulgere flammis; Ut suspectantes socios, Divamque parentem Iora Corpore mortali oppressos ne laederet ignis Immodicus, penitusque acies obtunderet aegras, Candentem opposuit nubem, ac protexit opaco Se Velo condens, et apertum obduxit O mpum Z Coelicolis contra effusis , veterumque parentum IOI FTurmis pompa patet. Sunt immortalia membra
259쪽
DEFECTIBUS. LIB. III. 2o squi dudum effractis in lucem educta sepulchris
Induerunt, stipantque latus, longoque triumphum Ordine concelebrant, promissaque regna frequentes Iam subeunt. Ollis oculos aeterna beatos ' Ioao
Lumina , divinumque jubar, radiique perennes Molliter illapsi irrorant aspergine dulci,
Aeternaque animos demulcent luce beatos.
O mihi diffractos circum qui protinuS artus Dissolvat, reparetquel Choris felicibus o qui Ioas Misceat, elatumque recluso importet Olympo, Et liceat rutili vultu pendere TonantiS, Nec seu mendaci ambrosia , seu nectare inani, Divino pasci sed lumine, divinaeque Immotas aeternum acies defigere fronti Io 3 o Phoebe pater, medio cessas quid lentus Olympo quid cohibes tardos fraeno remorante jugales λUrge, age, fac celeri decurrant saecula gressu, Fac citius miseris fugiat mortalibus aetas, Et roseis tam fausta dies eXurgat ab undis. ro3s
260쪽
ΡOST serta obductam Phoebi cingentia frontem
Candida, fulgentesque comas, radiumque bico I Signiferi oppositis protentum finibus orbis, nem Et vim divini jubaris, plenumque , latente Dimidio quanquam ore, diem, te, Diva Triformis, ITe canimus niveos prima Telluris ab umbra Pallentem vultus,. tum sive sub Axe latcintem Nigranti , raptamque oculis , seu luce maligna Perfusam Iate, et turpi caligine foedam. Tu digitos imihi, tu plectri resonantia eburni IoFila move, cantumque rege, et non impare versu Ipsa tuos praesens da pandere, Diva, labores.
x Habet ut initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri , in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis ; tum innuitur argumentum hujus , inouo agitur potissimum de phae. nomenis luminis , quae accidunt in Lunae eclipsi ; quid sit ille pallor , qui apparet in
Luna ante umbram, et cur Luna in sua eclipsi aliquando penitus evanescat ex Oculis , quod tamen raris lime accidit , plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam ma ligna . Idcirco autem Invoc intur hie ipsa Phoebe , ad quam pertinent, quae hic pertractan