장음표시 사용
291쪽
Si redeant retro, inque apicem iungantur acutum . Haud procul I Tellure caput defigeret, ejus Scilicet a medio, quem Cynthia permeat, orbis. Cruribus ergo idem spatium, quod diximus, unum s s Concludit flexus, spatioque recedet eodem, Qui radius suminas vix attigit aeris auras, Quique imo Terrae interior dedit oscula dorso. His δ' animadversis, nil iam mirabere Phoeben
Squalentem in media vix internoscier umbra. 3so Flexum etenim aeriis, Iumen. quod prodis ab auris, Iam tenue, et tanta mulctaturn parte, per amplum Plusquam centenis paribus magis, aera primum
Quam subiens, spatiis distenditur intervallum. Quid dubitas λ Radios aer torquere citatos IssQui vaIeat, minus hinc consurgit in aethera, quam qui Pergenti dominam signat quid restet, ad Vrbem,
Qui quarto est decimus, distet lapis, ardua qua se
mosphaerae crassitudinem , dispergimtur per spatium circiter aequale uni semidiametro Terrirae, quod quidem probandum
vis hujusce argumenti . Id lumen, quod HI atmosphaera ter restri retrachum subit umbram Terrae, et ad Lunam devenit, dispergitur per spatium saltem centuplo latius . Nam atmota aera Terretiria omnino non assurgit ultra o millia passi. um , quorum singula continent 3 pedes parisielisex , et semiis diameter Terrre continet quam- pNxita 8 ooo eorundem in IIIlariorum.
Ad designanda o milliaria, nominavi pontem , quem sane magnificum Xystus v. Tiberi imposuit ad quadragesimum ab Urbe Iapidem , unde factum
est , ut eum tunc dixerint ab ejus nomine , et adduc dicant pontem FeIicem ; nam ipse ante Pontificatum appellabatur Felix . Porro cum hunc poematia locum elaborarem , per ipsum transibam pontem Romam
jus facta est mentio superius adn. xx. quod quidem hia Ic expretasioni occasionem dedit , ut et alibi saepe mihi, contigit.
292쪽
Attollit Coelo Felici nomine moles, Subjectumque jugo Tibrim premit; at via ad imum Terrai medium dorso fi tendat ab alto, Μ ille quater lapides tanto longissima lapsu
objiceret, centum et paribus majora videres Intervalla viae, quam quo extimus eminet aer. Haec 30 Coeli, ac Terrae mensoribus omnia dudum Sat compertas docent, aer quam celsus Olympo Assurgat, serae postrema crepuscula noct S, Aut Coel primum exoriens Aurora sereno. Quaeque suis tentata modis sic caetera longusao Ea, quae In superiore ealculo assim pia sunt, jamdudum innotuerunt et Astronomis, et Geographis, nimirum distantia Lunae a Terra , magnitudo se mi diametri Terrae , longitudo coni umbrosi ipsius Terrae ,
quantitas refractionis horizonia talis determinans decurtationem coni penitus carentis o ni Iu-ce . Quod autem pertinet ad altitudinem atmosphaerae , id perficitur opa Crepusculorum , et methodus est satis nota , quam ego exposui in mea dita sertatione de Aurora Boreali , et in adnotationibus ad carmen P. Noceti , de quibus mentionem feci etiam Iib. III. ada. . Crepusculum matutinum iniscipit , et vespertinum desinit Scile depreta insem horizont Per gradus circiter a 3. Si lumen, quod tum desertur ad culos nostros , habuit unica rinexionem ita, ut Sol imme
tem atmosphaerae , quam novintuemur illustratam , contem
radiorum per atmosphaeram , qui neglectus atmos pisaeram ipsam exhibet aIiquanto Olevaciorem iusto ; invonitur calcato trigonometrico altitudo atmosphaerae eorum milliariorum quamproxime cia se A si illus lumen devenIt ad nostros oculos per duplicem reflexionem ita , ut illa pars atmosphaerae a nobis visa illustret ar ab ulla. Parte , quam immedaate it Iu- strat Sola illa altitudo provenit quadruplo minor , siue earum milliariorum pr line 1 . Hoc posterius ego quidem probabilius censeo ob aliud etiam argumentum , quod exp sint in mea dissertatione , cui titulus Nova methodus adbibe G pbases in eelipsibus Mnaribux, et tunc quadruplo major esse zdilatatio illa luminis retram intra atmosphaeram ter restrem
293쪽
Eduxit labor, atque educent plura nepotes. I7. At qua a densam lux aere flexa per umbram Distribuat lege, et Phoeben persundat Opacam, Proh quantus latiis labor est efferre Camoenis Cerata rursum tela, Calamoque nigranti Emet opus, mollive inscriptis littore sulcis. s7s Tentabo tamen, et plectrum, nervosqua sonantes Expediam, duro saltem concludere versu Si multa, si forte, sinat prece victus Apollo. In primis teretes 33, et acuta cuspide conos Contemplare duos: gremio concluditur alter 38.
Illud tamen hie omnino no- per umbram Terrae , quae quitandum, hane dilatationis pro- dem omnino Geometriam reportionem pertinere tantummo- qnirunt, i et, si aceurate eiu do ad latitudinem spatii, per modi problema solvςndum sit, quod totum lumen distrahitur et Geometriam admodum subli verum ratio densitatis luminis, mem . Innuam In sequentibus quae pendet ab utraque dimen- tantummodo praecipua capita ,sione areae , per quam id lu- quae cadunt sub consideratio men dividitur, est longe alia , nem. ob cIreularem coni figuram, in a a Tres coni coasiderandi qua longitudo ejusdem areae Proponuntur, sed hie incipitur
non manet constanter eadem et u duobus tantummodo, quor tun praeterea ea ratio est admodum alter continetur intra alterum ,
diversa in diversis partibus ejus et ambo eundem habent axem, luminis, cum multo magis di nimirum rectam lineam ductam strahantur partes propiores su- e contro Solis per centrum perficiei Terrae, ob multo ma- Terrae , et productam ultra)orem ibi refractionum inaeis ipsam Terram. Interior termi- qualitatem . Adhuc tamen plu- natur a Iadiis, qui transierunt rimum ex hoc etiam capite Ple- Per imam Partem atmosphaeraerumque attenuatur lumen , quod torrestris , et globum Terrae in Lunam incurrit. ipsius tetigerunt , ae incurvatia et Multo dissicilius est exis per continuam refractionem in pristiere versibus diversam liu- gress sunt, uti diximus, in Io-juste luminia distributionem per ca debita umbrae terrestri; exin ipsam conum umbrosum, a qua terior Vero terminatur a radiavpendet diversa ejus intensitas transtyntibus per lumInam at-
294쪽
Alterius, geminosque apices, atque intima Terrae Viscera pervadens idem secat aXiS utrumque . . Terrai circum conradit flexile dorsum Interior, densa si penitus nigrescit ab umbra Luce carens: summi exterior legit aeris auras, 383 Et non inflexos Phoebeae lampadis ignes Distinet. At spatium , teretes quod clauditur inter Conorum facies, jubar excipit aere flexum,
Temperat et tristes tenui Non tamen D et partes
mosphaeram, quam ita tetigerant , ut directio item sui motus servaverint , qui nimirum sunt omnium proximi ipli Terrae ex iis radiis, qui nullam refractionem sunt palli. lle primux conus continet il- Iam partem umbrae terrestris , ad quam nulli pertingunt radii nec directi, nee reflexi: secundus terminat radios irrefractosita, ut, quod.spatium contineatur inter superficies horum co-uorum , totum habeat aliquos e radiis refractis intra almo is phaeram terrestrem, nisi nubes Transitum impediant , de quo casu agemus inseri u . Hic secundus conus est conus um4hrae, qui adhibetur ab Astro. nomis pro eclipsi Lunae , et
est potius eo nus umbrae atmois sphaerae terrestris, quam um
brae ipsius Terrae . Idcirco Astronomi , ubi ipsam umbram definiunt, umbrae , quae deberetnr soli globo terrestri, addunt
aliquid, alii plus, ali 1 minus, splendore tenebraS.
pro diversis sententiis circa ipsius atmosphaerae altitudinem , cuIus milliariis singulis debentur circiter singula se
spatio' admodum inaequalis est distributio ipsitus luminis: eiu vinaequalitatis duo omnino sunt sontes , qui hic exprimunturam bo.
infleetuntur axem versus, sive qui sunt propiores coitio interiori penitus obscuro, debend esse tenuiores ex duplici capi ter nimirum , quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea restincti, vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionὶs ortae aretraetione . Prima autem ratio duplex adhue habet taput, varo radii, qui transeunt per Partem inferiorem atmosphaerae , et habent iter Iongius intra ipsam ,
295쪽
Dissundit spatio in toto, tenebrasque nigrantes Non una radiorum aspergine mollit ubique. Primum etenim ad conum quo se magis interiorem Demittunt radii, hoc densum magis aera tranant, Et vincunt crassos damno graviore vapores. 39s Illi etiam magis, atque magis Curvantur, apertoque
Usque magis fugiunt sese, et panduntur hiatu. Inde minus rutilat, medium, quod lumen ad axem Accedit magis: at rursum dispendia tanta Pensantur, brevior dum contrahit annulus, orbe Goet hoc iter habent in ejus par- singulas illas partes annulares te magis densa , et crastis va- sectionis umbrae deveniunt raporibus obruta , adeoque mi- dii , qui transierunt per totinus diaphan a. dem partes annulares atmoia Deinde radii pro e axem e Phaerae. Si hic annulus totius contrario addensantur idcirco , at molpliserae concipiatur sectus quod ibi eoadunantur intra spa- itidem in totidem annulos artium multo aret ius radji infle- ct illi mos , quorum singulis rexi introrsum circum quaqcs a spondeant illi annuli sectioni. tota fasciola circulari terrestris excipientes lumen , quod ipsiatmosphaerae ambiente totam transmittunt a horum sectionis Terram, ac ipse agis est quae . annulorum latitudo erit major, dam veluti continuata series Oi, illam distractionem , quae socorum , in quibus colligitur ori tur ab inaequali refractiones totum lumen totidem circulo- at songitudo eorum respondens rum ambientium totam Terram, circL Inserentiae circuli termi- quot sunt pune a iplius axis . nanti ipsorum singuIos erit Concipiatur sectio quaedam cir- minor , quam longitudo annucularis coni illius exterioris ia- Iorum . et mosphaericorum supecta supra interiorem , qui sit rans no. unihil totum ambitum divisus in quemcumque nume. Terrae ; et ea tanto magis derum annulorum circul strium . crescet, q uanto magis descen-
Totum lumen , quod advenit detur ad centrum sectionis , ad totum ipsum circulum , est per quod tiransit a Xis coni. illud totum, quod transiit per Ad habendam rationem in- annulum atmosphaerae terrestris, tensitatum luminis in iis an- cujus latitudo aequatur toti al- nulis , opori eret in calculo in. titudini atmosphaerae et ad volvere ipsam etiam lat it ud i-
296쪽
Quod circum aerio deflectitur undique lumen. Quin etiam, conorum axis qua se inter acutos Fert apices, lucro ingenti damna omnia cedunt. Namque illic gyro, terras qui circuit omnes,
Dessexi, puncto radii sistuntur in uno , fosEt vincunt caecam collato
nem annusi , in quod leniencolligitur, respondentis annullo atmosphaerico datae latitudinis, per quod id Iumen transiit , quae latitudo prioris anniali respondet distranioni radiorum Inductae ab inaequali refractio Re , tum et rationem luminis intercepti in itinere per at mosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset en Im intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris, in regione Τerrae directe , uti est pars residua luminis, quae transit , ad lumen totale , et ut est magnitudo annuit almosphaerici , qui esset ad sensum constans , ob e . xiguam altitudinem atmospharae , cujus omnes circuli s aut sere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectio nis computatam ex illa latis r . line, et ex longitudine circu) A eam terminantis. Quamobrer a si ejusmodi problemata res bolverentur, haberetur iacile r alio , in qua mutatur intensi V luminis in accessu ad centru n sectionis.
miorem Geoinet ita requirunt ,
sed solvi possunt r aer theoriam robore noctem.
adhibitam a Bouguerio In ope is
re cujus mentionem fecimus supra Edn. 26; ae Peudent in pri
mis a natura curvae , quam ra-
dius per atmosphaeram destri, bit, et haec a curva, quaa e X- primat densitates atmospnaerae
in diversis altitudinibus a suo perficie Terrae , verum haec ipsa pendent ab hy pothesibus Fluribus , quae L Dii sunt accurato verae , et differentia caloris In Primis , te diversa natura e Xis h. latione in ad diversas altitudine'. ascendentium perturbant plurimum omnes ejusmodi per quisitiones, ubi accuratum aliquid requiritur. Quamobrem iis omnibus omisi
sis, quae itidem sublimiora sunt, quam ut huc pertineant, addam illud tantummodo , quod in
poemate innuitur , Intensit.tem versus centrum sectionis , silveversus axem coni, Omnino crescere eoni pensatis reliquis om-nthux damnis ab exiguitate an is
nuli , in quem lumen colligitur . Nam et distractio radiorum , et quantitas patiis restis duae luminis, quae transit, mutantur in accessu ad axem in ratione utique finita ; at cir-
297쪽
Ακe ιε quidem medio circum omni ex parte retortum Colligitur Iumen: radios at plurima binos Inter se aversis transmissos aeris oris
Puncta loci excipiunt; aliisque allabitur uno ε IoΑeris in puncto flexum iubar: usque adeo se
Non aequa radii diffundunt mole per umbram .
eellus terminans annulum seoctionis , et definiens ejus longitudinem, ac una eum latituo
dine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum , adeoque intensiitas ipsa Iuminis in tu fio nituni augetur in accessis ad axem ipsum , si spectetur theoria . Infinitum id incrementum revera non habebitur , tum quia
nec Terra , et atmosphaera ha bene sormam penitus et reula rem , nec refractio circumquaque circa Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum luc Idum , sed ex omnibus disci partibus radii exeunt , et totidem habentur coni , et adies nonnihil a se invicem divergentes , quociunt ipsius disci puncta ; multo
autem minus Percelletur oculus infinita vi , cum o oorteat ad
ejusmodi vim definiendam assis.
mere quantitatem radiorum periscellentium Oculum , quae non pendet a sola intensitate radiorum , sed etiam a spatio io, ad quod appellunt , et a quo retexi discedunt ad oculum, spatiolum autem id deerescit in infinitum , dum ea intensitas ob id ipsum ejus decrementum
augetur in infinitum ι. Eorum omnium oporteret habere rationem ad detem inanis dam mutationem intensitati . ,-uam oculus debet deprehenere in diversis partibus ejus sectionis , ac posset investigari problema huc pertinens , qua sit distantia ab axe , in qua Per 'eipi deberet maxima luminis vis: verum iis itidem omitris ,
ut minus certis, et altioribus,dleemus illud tantummodo , videri omnino , quod ingens
saltem augmentum intensitatis Iuminis in accessu ad centrum ,
debeat efficere , ut ibi , milquid obstet impedimenti , ut nubes, debeat etiam percipi lumen majus , quam In distantia
ab ipso centro aliquanto majore
Praeter ea in aequalitatis capita , quae dicta sunt , adest aliud , quod hic exprimitur , et cujus limites deinde desi.
griantur , quantum pollunt sine schemate , quo delineato res evaderet evidentis Iima , et admodum tacitis intellectu . Niω
298쪽
Quod si etiam haec libeat loca contemplarier , atque Singula sese inter componere, mensuraSque
Supposuisse oculis; facili ratione licebit, sis
Ni pigeat tenui rem cons gnare papyro. Pingo a s tibi terrarum orbem, pinge aera, conum In medio coni pallentis pinge nigrantem e Adde axem tranantem apices, et viscera Terrae rQuinque aequis coni primi de partibus, alter εro Interior, terris dum sese attollit ab imis, Tantum unam tereti concludat fronte , per axem At reliquum vertex a primi vertice distet, Ac videat partes supra se extare quaternas. Tum vero aethereas longe latera omnia in auras 623
inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae, et superficiem coni interioris penitus obscuri diva ditur in duas partes, et ad singula puncta alterius ex iis partibus desertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae terrestris, ad singula vero alterius desertur Iumen refraotum in binis punctis hinc, et inde e diametro oppossitis.
31 Schema , quod id exhl- heret, esseν hujusmodi: haberetur circulus e Aprimens .Orbem Terrae, et allus aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum atmosphaerae te ire
stris , tum duo anguli , alter
exprimens conum sactum a radiis tangentibus exteriorem cir
culum , alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita incurvatis , ut contingant oibem iptius Terrae : hi autem multo citius uniri debent ; delineato enim aXe conorum transeunte per centrum Terrae, et per ipsorum conorum apices, axis con; interioris , eo conclusus , erit paraquinta totius axis coni ex te rioris, reliquis quatuor Parii bus extantibus versus verticem coni ipsius exterioris. Detinea tis hisce binis conis, producendi ellent radii exprimentes interiorem ultra ipsius verticem ,
qui quidem ita producti tertium conum concludent oppositum ad .verticem cono secundo, qui tertius conus habebit idcirco cuspIdem obversam Terrae , et hiatum spectantem Partes oppositas ipsi Terrae .
299쪽
interior conus si protrahat, exorietur Tertius inversa conus tibi cuspide, primi Atque apicem patulo assurgens spectabit hiatu, Τertia qua terras laterum pars spectat ad imas, s3o Suspiciuntque apicem bini, et supera alta trienteS. Ter tribus at quatuor faciei e partibus aequis, Ac istidem ferme spatii, quod flexa pererrat Aere Iux, Coelo extantes concludet, et alto Quinque alias gremio excludet de partibus ipsis, Telluri, ac densis obversas aeris oris . Intentas jam fige acies, et singula vultu Contemplare vigil prono, spatiumque retortis
Persu sum radiis, quod coni a fronte secundi
porro superficies huius tertii tur ab hae nova tertii coni sit. coni secabit superficiem coni perficie ipsum spatium in esu. primi alicubi , cum haee pro- sum inter priores binos conos , trediendo perpetuot dilatetur, per quod distrahitur, uti dixi illa eoarctetur. Hic locus hu- mus , lumen in at nati liae rajus interlaetionis maxime hic nostra refractum . notandus et latus quodvis pro- Ian vero ex hisce binis par- ductum , adhibendo eosdem su- tibus hujusce spatii illa , quae
periores num ei Os , ita secabit remaneat infra superficiem colatus coni primi exterioris, .ut ni tertii Terram versus, habe- ejus lateris pars tertia rem a. bit lumen simplex delatum exveat versus Terram , reliquae altera tantummodo atmosphae autem binae versus verticem , rae Parte I pars reliqua , quae et, quod inde facile deducitur, extat supra eandem superficiem e novem aequalibus partibus versus apicem, habebit in om- superficiei ipsius coni exterioris nibus suis punctis lumen gemi- quatuor extabunt supra versus natum proveniens e binis par- cuspidem hujus novi tertia co- tibus oppoliris atmosphaerae vi , eo inclusae , et reliquae terrestris ; ad quaevis autem quinque remanebunt extra ip- puncta axis deseretur lumensum in serius Terram versus, ac collectum ex omnibus punctis in eadem iere ratione divide- circuli integri atmosphaerae.
300쪽
Pertinet ad primi frontem, conoque recenti ε ΦΙn geminas scissiim partes distinguitur, acri Scrutare obtutu , et menti tibi siste sagaci. Pars, quae Tellurem inferior despectat, et auras
Aerias, quacumque sui regione retortos Admittat radios, tantum una e X aeris Ora 643 Excipit, et nusquam geminato lumine gaudet. Altera, quae puri pars altior aetheris auras Suspicit, et coni gremio conclusa recentis,
Ad primi supremum apicem sese ardua sursum iPorrigit attollens, duplicato lumine ubique 61o Gaudet, et ayersis deflexos aeris oris i. Consociat jungens , addensatque ignibus ignes . iAst axe in medio coeunt circum undique mille ne torti, et puncto radii junguntur in uno. 61s i Nunc age 3 si, jam,mentique Deam tibi siste meantem.
36 Quae hue usque sunt cli, eundus ad distantiam quae cta , pertinent ad legem , qua est pars quinta m; intersectio llumen illun sit viditur per eam autem illa superficiei cons teria ipartem coni umbrosi atmoL tii cum superficie primi ad diaphaerae terrestris: hic jam eX- stantiam 37, quae est pars ter- ponitur , per quam ejus spatii ita numeri i. Distantia a u. t partem Luna transeat . Orbita tem Lunae est diametrorum a o Lunae transit infra illam in media inter ,et 3 7. Quare si ii e rse monem superficiei coni ter- Luna recta tendant ad axem itii cum primo, et supra verti- communem conis omnibus ice in coni secundi penitus um- quod accidit in ecl/Psibus centra
brosi, qui est vertex communis libus, primo quidem ingreditur huic secundo cono, et illi ter- illud spatium , quod habet lutio nato ex continuatione ra- men simple X e X uni ea parte , dioium Ipsius Retinendo enim donec nimirum versatur inter eosdem numeros, quos adhibui- superficiem coni Primi et ternaus adn. at, conus primus pro- tii; tum ultra hujusce tertii sa-ienditiir ad distantiam diame- Persiciem incedit Per spatium troruni Terrae iret, cotus se- habens lumen e binis Dartibus