장음표시 사용
311쪽
Appia 4 si qua quondam steterat via, marmoreumque Urbe iter a domina veterem signabat ad Albam , Crebra inter monumenta virum,cineresque sepultos, gas Quadrupedum ad stabula, atque haec foeda cubilia a de Quid non tempus edax,quid non fata aspera vincunt git. En modo distractae vix tenvia signa supersunt
Pauca viae, eversisque alti cernuntur acervi
Μolibus: incurvo volvuntur grandia aratro 8so
sederant , et ex impetu quodam , ac animi aegritudine
priores, centum circiter, Versus effudi , ae ibidem conscripsi ; reliquum epis odium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam , par tim domi ante, quam irem cu bitum, perieci , et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad Cardinalem Valentium primum Ρontificis administrum ;de quo ibi, expeditionis nimi- Ium meae et auctore primo , et sautore perpetuo , ut et de ipso Summo Pontifice , adeo honorifica mentio habebatur . 6 Appia via, apud veteres eliam Romanos celebratillima,
marmore omnis constrata erat , ut et reliquae militares Romanarum viae , et plures ipsius tractus adhue illa eli conservantur, potit Iimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Istractus Romae proximus ante hosce a o annos adhuc satis bene conservatus visebatue, licet alia ad ejus latus via per iu-
seriores campos frequentari jam soIeret passim, quam ipsam ob
causam ea deinde marmora sunt eruta , et in Urbem delata ad consterrienda Ui bis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo , quadratulis inde efformatis . Tum , cum ibi basim metirer , visebantur identidem ejus viae vestigia ; et bivi lapidum assurgentium ordines , quibus et rectilineis prorsus , et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc pasti m su
pererant. Verum alicubi, eruistis iis etiam limitibus , in ipsa vlae loco , lapidibus aratro
summotis , me IIis succreverat . Ex utroque latere fere Perpe tua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spol i at ia, et magna eXPar
te dirutis , quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur . Ρlura in proximo aderant pastorum mapalia , a quorum canibus inquanto periculo quodam die fuerim constitutus, exposui iri eodem primo opusculo Expedi.
312쪽
saxa, ovibusque rudis tendit sua retia pastor. Hic modo bis quatuor meti bar millia passius, Unde omnem liceat Terrae deprendere molem, Qua circum ingenti protenditur orbe, sub im Quaque patet gremio, et crasso se corpore pandit , Ac certis 1 mensuris deducere demum 8sue Non aequam penitus serinam, in tenuique papyro Pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae Scilicet extremis Britonum delatus ab oris Maerius astrorum Cultor, quem prima receptum 8 o Diva sinu, mille Uranie dans oscula, flavit, Atque altum erudiit, perque ardua sydera vexit; Ille quidem hic mecum exequitur tua grandia jussa, Magne AEI Pater, nobis quem docta Bononia misit, Rectoremque sibi, et toti ter maxima Μundo 8 sImposuit Roma, ac felicia saecla reduxit. Tu semper vastam ingenuas, Benedicte, per artes
Excultus mentem, doctasque evolvere chartas
tianis Litterariae num. Iost, ut et aliud inulto gravius vitae
Periculum , quod ibidem subii in summo Metellae sepulchro ad basis initium , ligneo Pon
te , quem conscenderam confracto , enarravi ibidem num. 32.
In laudibus tanti Pontificis serat is Benedictus X U.
hic exponendis nequaquam immorabor , quas nimirum e X- posui et in ejus operis nuncu
cujus au et Oritate , et munifice,
tia opus ipsum perseetum est , clementissime excipienti , nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Matrii , et meo, et multo susius In Poemate, quod , ubi primum , poli extremum vitae periculum , visus est convalescere , inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi , adjectis
adnotationibus, quibus Praecipua ejus gesta carminibus proinposita magis illustrarentur . Notissimum est, eius Patriam fui Lis Bononiam tot doctorum hominum Parentem , ac sedem ;notillima est itidem ipsius Pontificis 'doctrina , in Iure poti simum , ac editorum operum multitudo, er Pretium .
313쪽
Assuetus, calamosque manu tractare disertos, Alma flaves, Genitor, studia, atque ad grandia natii Ingenti grandes moliris pectore curas . 83OStat lateri assigus, tanti cui credere partem imperii magnam voluisti, Silvius 43, undis Tuta suis, Divini et clara Aeneide vatis Mantua quem genuit; sed Iibertate perenni, 83s Grandibus ingeniis, et nobilitate vetusta , Atque opibus totum pariter celebrata per orbem, Dulce mihi natale solum Ragusa , superbos Iactat avos, atavosque. Viri jam olim tibi tanti Mens patuit te digna, et rebus grande gerendis 86o Ingenium, ac placidi mores, quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori . Ille tuam vigilans in laudem, et publica curans Commoda, credo equidem, ille ipse haec ingentia coepta
suggestitque tibi primus, stimulosque volenti Addidit: ille mihi jamdudum haec ipsa paranti,
tius immortalis memoriae vir, quo idem summus Ponti sex uis
sus est primario administro , Secretarium status appellant , usque ad ejus obitum , qui pontificis ipsius mortem biennio sere praecessit, et in quem
unum alia multa praecipua sane munera congesserat ; erat enim inter caetera Camerarius, ut appellant, et Praeiectus Congregationi de Propaganda fide. ita autem eo in omnibus sui Ρ: incipatus negotiis utebatur , ut omnino videretur Pontificia sibi decreta tantummodo , τοῦ librorum conscribe ndorum , ac edendorum curam reserva isse ,
reliquis omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis : quo spectat illud , auo nempe mini-sro , Securus doSIo potes indulgere labori . Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula , quibus tantum virum pro merito celebrare pollim , cujus et perspicacissimam ment Is vim , atque capacitatem ampli ilimam , et paratis limam semper Ih difficillimis qui biisque negotiis consiliorum multitudinem, et sua. vis limam indolem , ac ine eni-
314쪽
16o DE SOLIS AC LUNAEAc Brasitos, Μ undi et confinia summa patenti
Μentem , animumque tuum primus patefecit, et Urbe Continuit: nunc urget opus, tunc ille labores Providus immodicos mollit, viresque ministrat. 87o
tam humanitatem suspexit, nou Roma tantum , sed et universu, Chiistianus Orbis , quibus
accessit et summus litterarum , ac bonarum artium amor , ROcultus, et , quod caput est , sumina itidem vitae Integritas, atque Probitas , i incera religio, et pietas, opum contemptus et liberalitas , quorum omnium
exempla plurima perspexi ego ipse luculentillima sane , pr
ea, qua mecum egit humanitate ma X ma , qua mihi semper aditum ad se patere voluit ,s aepe et ad mensam adhibens, et ad familiarii limas cum paucis amicorum contabulationes , quibus animum a tot curis sa
Quantum amem ipsi debeam, nunquam itidem verbis satis es. terre polliam . EXh bui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola nuncupatoria opusculi de Turb ne, quod eidem inscripsi quam In Stayanae Philosophiae volum nibus, et In opere de Eκ-
peditione Litteraria per Pontif-ι iam ditionem, cuius , ut Pau-
Io superius monui , is primu et Auctor suit, et Fautor . t pie enim , uti hic innuo , id ip-stim Pontifici suggestit , ipse iundum ad expensas itecellarias invenit , Ipse pecuniam , quotiescunque opus haberem , continuo sumministravit , nullas unquam rationes exquirens, ipse meciun habere voluit commercium litterarum perpetuum , cui bis in hebdomada et Observationum seriem communicarem per litteras , et si quid opus esset , significarem , humanis imis ejus litteris incitatus semper , et auctoritate suprema adiutus , qua Omnia , quae se identidem offerebant , impedimenta summovit , donec et Pontificiae ditionis mappa , et volumen complectens tot iuxexpeditionis scopum , ac scuetum , ejus itidem auctoritate impressa, prodierunt. Hic ipsam occasionem innui, qua me Is ad dimentionem gradus Μeridiani , et correcti G-nem mappae geographicae ditionis Pontificiae adhibuit . Petierat Lusitaniae Rex Ioannes V. decem e nostra Societate Mathematicos a nostro supremo Ρraeside, Praepositum Generalem appellamus , qui in Brasiliam navigarent , et map pas delinearent regionum cum Hispanis commutandarum , a Climites definirent : ego me a 'id opus obtuleram ei, qui Regium Legatum agebat tuni RO.
315쪽
Nequidquam, arcanas sors indignata latebras
scrutantem, sanctosque aditus, penetralia et ima Tentantem audaci gressu, Natura repellit.
En quoties domina progressius ab Urbe laborem,
mae apud Pontificem, eratque itidem e Societate nostra , ea conditione , ut mihi simul liceret metiri,Meridiani gradum, quem cuin Qui tensi conferrem definito paullo ante a Parisiensibus Academicis ι et quidem non solum annuerat ipse , sed facultatem illico ab ipso Praeposito Generali mihi impetraverat . De discessu cogi tantem Cardinalis Valentius contin it in Urbe , et Ρontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilla meditabar, in ditione Pontificia exequerer; qua in re quantum ipsi debeam ,
cognoscet sane , quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt . Porro hae e Valentiorum familia Mantuana nunc quidem , Originem tamen ducit ex ipsa Ragusina urbe mea patria . Mente adhuc ret In eo locum ,
quem legi apud fgnellium celebrem Mantuanum Historicum, qui de hac iam illa loquens , antiquiorem alium Historicum eius et nobilitatis , et originis testem adhibet , sed ejus nomen nune quidem non teneo ,
aee Agnellium hic invenire potui , euius late rum locum exascriberem ; sed verba sunt omnino haec : famulia , Me ν r. . .chi.gma nobilissima proveniente dau antico Epidauro oggi I agina . 'ipsi ur autem patriae laudes paucis quidem versibuς, sed et maximas sane complexus suin, es verisi imas , quod omnino novit quicumque Geographoruum Pera perlegat , et Rasu ii noruu
litteraria monumenta e Volvat .
A bardarie iucultilliina undecunque circiam septi , et seve. riores disciplinas, et huinaniores in primis litteras dilige utillime excolimus tam ludin
domi utimur. Omitto vetusti Ores , ut Marinum Glietat dum inter Geometras celebrem illo
ipso tempore , quo nobilis lima
facultas a paucis adinodum ex-coIebatur; Stephanum Gradium elegantis limum latinum poetam eo ipso superiore saeculo , quorusque adeo cone id erant in Italia humuniores litterae corru piae penitus , ac depravatae PBandurium e Beli edictia Loi um sa-
milia tot voluminibus in Gallia editis eelebrem ; aliosque quam Plurirnos , qui mihi fru-
316쪽
Commissumque opus aggredior, surit ilicet, atque Assidua prospectandos caligine montes 873Occulit, Aeolio rabidos procul evocat antro, Committitque simul fratres, et praelia miscet, Imbre ruit, nimbisque serox. nivibusque, geluque.
Ipse ε' Pater Tibris, hinc pluvia, nivibusque solutis
stra sese offerunt properanti et unus instar millium esse potest in latina poeii , et ompi doctrinae genere Benedictus Stavus , de quo mentionem secla ib. I. uum. 29, cui et Christophorum eius fratrem latinum scriptore in nitidis limum , et alios quam plurimos itidem adhue superstites possem adjun-sere ; sed unum , quem ego quidem plurimi facio, Romae viis
gentem, et motis limum , omia. lio commemorabo P. Raymu adum Nunichium egregium en stra Societate et Oratorem, et
Poetam, pluribus imprestis speciminibus clarillimum . Vernacula autem nostra i Ingua habeamus etiam bina F pica poema ia egregia sane , Osmani adem , atque Christiadem , et alia quamplurima summi pretii omnium generum , inter quae plura edita ab Abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt, qui quidem et latinis o-i peribus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditioni aet sacrae , et pro sanae samam
Atque hic mihi haud ita quidem temperare possism, ut domesticam laudem omittam ; circumseruntur enim 'satis multa elegantis lima carmina Petri iratris, quem anno a a aetatis suae amisimus incredibIlis juvenem spei, inter quae versiones plures et Ovidii ex latino , et
versibus conscriptae celebran tur : Impressa sunt ante hosce duos annos Annae sororis ad huc viventis Illyrica carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus; ac inter poemata P. Caroli Roti I , Societatis nostrae Seriptoris sane non vulgaris, impressa Patavit nitidissimis Comini typis, habentur binae Latinae elegiae P. Bartolomei Boscovi chia mei et natura fratris, et Religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi , et habitae inter elegantissima Recei liorum Seriptorum monumen in ta ; usque adeo humaniores litis teras Ragusini et excoluerunt ista per, et adhuc excolunt can successit. .
s Quae huc pertinent , acciderant ante tres Circiter mensq3 , quae quidem exposui Ia
317쪽
Turgidus, Hetruscis retro inde repulsus abundis, 88o Ventorumque furore gravi percussus, ab imo
Iam toties indignatus caput extulit alveo, Et vastos late campos, vallesque profundas
Obruit: ipsa etiam magnae per compita Romae 883 Erupit sine lege furens, miserosque Quirites
opere tolles nominato de Eκ eursantes bis nimirum per eos peditione Litteraria , opusculo menses intra Urbem exundavita; atque inde huc transferam, Tibris, sed per inferiores eam quae habentur nutu. t Oa, ros, ros. Pos septies s e effudit , quam
Sub finem Ianuarii mensis ob rem posui illud e Pam ιο- anni 1νsa ad Tiberis Ostium ties indignapus caput extulit. misIi sumus , ubi in postre- Abest is locus a Portuensi ma exundatione Tibris prae- urbe binis passu uiri millibus, s cedenti mense repagula om- nec ullas sere habet aedes nia labefactaverat, quibus in praeter publicas quasdain et M ipso ingressu in Tyrrhenum arctas, et humiles , in qui-
mare coercetur , ut naves , bus diversabamur, ac turrim velocitate sundum excavan- ad ostii tutelam extructam te , et aggestas a mari are- s o lini in ipso litti ie , jam nas dimovente possit excipe- arenarum aggestione iacta , re . Eo libenter prosecti su- ες aliquanto remotiorem ab ip- mus , tum ut , si quod Im. in mari . Caeterum tuguria minenti malo remedium se tantummodo visuntur aliqua , offerret, proderemus, et Ur- et stramineae casae , in qui- bis commercio consuleremus , bus tum quidem trecenta cir- tum etiam , ut fin It Ima lo- citer capita piscatorum , nau- ca, et utrumque Tiberis o- tatum, et operarum ad ostil stium, ac oram littoris , et Ipsius tutelam ac . reparat Io- maritimarum turrium situs de- nem pecunia publica condu- finiremus. V Ix eo devenera- eharum versabantur . mus , cum iterum imbribus V Ubi primum erupit fluvius, s allidii Is confluente undique ita brevi excrevit , ut casas immani aquarum vi exunda- Omnes , et tuguria Occupa -μ re amnis , et alveo relicto ret et nostrae etiam . domus universos circum campos ob atrium impleverat aqua , et ' ruere: quo quidem tempore Iam scalas ad superius tabuia Roma iterum cymbulas vidit latum conscendebat , nou per Urbis compita circum- sine aliquorum metu, ne nos
318쪽
Terruit obsessos mediis circum undique tectis, Perque seres frustra conclusas, perque fenestras Irruit, undantique ima ad penetralia fluetu Irrupit victor: nullo discrimine et alta 89oR tria, marmoreisque superbae molibus aedes; Angustique lares inopum, et simul ipsa natabant Templa Deum tumidis alte demersa sub undis. Quin etiam, adversum qua se devolvit in aequor, Aggeribusque amplis, valloquo coercitus ora 89s
Stringitur, et vasto delatas aequore merces,
Excipit, ac dominam dorso transmittit ad Urbem, Fraena furens morsu disrupit, et impete primo Dissolvit compagem, ac dura repagula fregit; Inde trabes fundo evulsas disjecit, apertos 9 Perque maris campos, vicinaque littora sparsit: Vidi ergo, cum tenues per rimas insinuaret Spumanti sese fluctu, cum cornibus altis
ς obrueret, quod in tanta ma- ris vicinia, quo se aquarum moles effundebat , fieri OIn- nino non poterat; nisi sorte ipsa ruin aquarurn vis convul- sas potius aedes evertisset . M Longe gravius a fame peri- culum : per Octo integros
cs dies obsessi constitimus ; et
defuisset , sed miserabilis nos
angebat tot inopum turbari omni alimento destituta, eum quibus , quaecumque Parata pro nobis fuerant , partiri erat opus . Admodum dita ficulter ad Portuensem ur-
bem contra fluminis impe- ς tum per undantes campos na viculam misimus, ut Panem
adveheret; sed vix ullus ibi- dem inventus panis , in ur be uim rum penitus diruta , intra quam vix nunc quidem viginti homines vivant. Ipse Ille pistor , qui panem ru sti eis circumiacentibus , ς ipsum ostium Tiberinum in- colentibus sufficit , pro suge-
gravis , nec farinae quid- quam, nec frumenti relique-
319쪽
obnixus primos aditus sibi quaereret; inde
Dimotis victor trabibus iam corpore toto 9os Irrueret, vulsamque inferret in aequora molem. Ne quoque namque illa obsessium regione repente Exiguo inclusit tecto; jamque ima tenebat Limina , perque gradus asscturgens ardua visus Velle minax tabulata domus conscendere, meque9ra Et socios tumidis rabidus demergere in undis: Ille quidem incassum : sed sparsa mapalia circum, Stramineasque casas invasit, et omnia fluctu Obruit, ac limo turpi, mersurus et ipsa in Piscatorum inopem turbam, miseroSque colonos; 9 Is Provida ni casum fuga praevertisset acerbum. Ast ubi nequidquam obniti, et vim sensit apertam Nil prodeste, locum dura obsidione teneri Posse ratus, tristique sanae, et lic denique perdi, Quos frustra insano tentarat mergere fluctii, tyro Immotus tumida longum circumstetit unda. Quae facies rerum fuit illa; e culmine summo
M se ratione dignis lima, et quae lacrymas vel invitis elicerer,
bam videremus in suinii Istuguriis, in cymbarum malis pallentes , trepidantesque , ae panem inclamantes e Xauis diremus. Ius ravescente malo , et Tiberis tumore obfirmat in , de nuncio Romam mittendo per affusos campos , neque enim contra fluminis impe-
tum licebat ascendere , diu consultatum , ac demum aegre Inventus est , qui cymbula exigua vectus cum bInis re-ςς migibus tantum adiret Peri culi , qui quidem vix inte- gro die per quinque in illi a - ria ad proximos evasit col- les, unde Romam citato cur- ς su perrexit . Verum jam ex Urbe Magistratus de nobis, s de militibus , de tanta in- opum turba solliciti ingen- tem annonae vim va IidiorI navi impositam secundo flu- vio demiserant , quae qui-
320쪽
Hinc pueri, et miserae matres, ac ru1fica turba, Una omnis, nautae e male tutis navibus inde, Cum macie obducti vultus, et voce trementi 9rs Frugem inclamarent, frugem vicina sonarent
Litora, et affusi fluctus, atque improbus imo Insultans frugem Tibris resonaret ab alveolNulla aderat frugis jam copia; nec ferus altam Posse dabat dorso conscendere Tibris ad Urbem . 93o Ergo per undantes hinc campos fluctibus , atque hinc ,
Arboreas inter frondes, et cespite multo Densa loca exiguam bino cum remige contra Ire ratem libuit, collesque exponere ad altos, Qui tanto dominam rerum in discrimine ad Urbem 93s Iret, opemque malis peteret, promptamque medelam. Qualis ubi auratum vellus raptura per aequor Se juvenum manus ignotis concredidit undis, Attonito vultu circumspectabat euntes Turba affusa, novi et tot certa pericula callis st3oΜente agitans tristi pallebat; talis et illam
Ire ratem insuetum per iter, contraque furentis Insidiasque, iramque hostis communia vota, Ac vehere extremis spem rebus, vidit, et omnes
Turba obsessa Deos pallens in opem vocitavit. 9 3 Attamen interea tanti haud ignara pericli Subsidium jam Roma vigil submiserat: aedes Attigit obsessas felici navita cursu: Haud etenim prono contra se Opponere fluctu,
dem ad extremam necesIita- post undarum resedit furor ν' tem adductis peropportune et Tibris alveo sese suo re advecta est ; nec ita multo stituit. M