장음표시 사용
161쪽
I RE INERI soLENANDRI latera concauitatis defluant, & delabantur. Ex his ita collectis insequenti evaporationi copiosior materia suppeditatur. Neque hoc fit semper in uno solum breuibus limi D, ἰii Iucri. Ubus circumscripto loco:sedundique inviam nivin. cinis atque eadem hoc modo proportione,primo ex fibris in venulas: hinc in paulo maiores venas: inde in ipsarum ramos: Euidem collectis undique viribus per truncum ut ita dicam) aut insignem venae ramum,incipitit sontes emanare,& profluere:qui postea in transcursit & permeatu vi- , maxime si calidae aquae sint, fui assiimunt: calida enim magis evaporat, praecipue si ea in motione fuerit. Haec adolescens in sabterraneis, ex quibus argenti metallum cruebatur,cuniculis,stibinde nosne admiratione obseruaui atque didici. e re conti . Hoc modo continuo, & semper sub terris
deest:nec minus effectrix causa: vel subiectum, in quo ca generetur, desideratur. Qui haec non intelligit, consideret hypo rescat in caustorum caldarias cellas intelligo & ba-' - φ' linearum parietes, in quibus aer licet calidus sit, guttatim expulta calore, frigido concrescit.Elegantius id obseruamus in ra- tione
162쪽
DE FONTIVM TEMPERAT. I sratione distillandi: nam quod in cucurbita conclusa inferius cocalefactum expilat, in stiperposito vase,undiq; concrescit,dc de satur in aquam, quae rursus decidit, ac es fluit per narem vel canale. Aristoteles eam aquae c6gregationem & cssiuxum,ex aquae ductibus ostendit: etenim qui eos extruut, saetis cuniculis, & suffossionibus aqua corriuant. Hunc derivationis aquarii modum norut etiam Agricolet elicibus ductis aquas c liris extra segetes derivantibus: vel ho tos inter porcas per eosdem aquarios sulcos irrigantibus. Aqua vero quae perpluuias colligitur, cuius ad terram accessione, videmus si plurimos calidos fontes hyeme uberiores, per venas, aut fibras, aut commissuras in terram recipitur.quod recte Agricola noster ostendit : quandoquide nisi ita credas aquam recipi in terram, non
poterit pluuia ia denum pedum altitudinem per interuenia permeare. Taceo quod in Moses montes nullo modo iese poterit insinuare: quam viam
inis fieri auctiores credidit.
163쪽
-O RE INERI soLENANDRI iura ratione, quae molae dicuntur,quae com-
A C T E N v s quae que dicta sunt, videntur mihi non parum facere ad temperationem aquaru recte percipiendam. Si enim materia quae aquas inficit, partim in ipsis aquarum ductibus continetur: partim in nativo generationis ipsius locinalias etiam in his venis, & commisti iris,per quas aqua, tanquaper impluvium recipitur: aliquando in his omnibus esse potest: aqua sinu missioneni subit,aut in quo lana ex his locis: aut in ali quibus, vel in omnibus. Qua ratione fiet,
ut aqua quae ubique miscendae materiae occurrit S conuertatur, plurimum eius assi mat: quς vero in uno aliquo loco eam combiberit, minus imbibet eius, quo cum miscetur, naturam, quam quae plures experta fuerit. Atque in hac ipsa, pro locorum, in quibus composita evadit ratione, no vnius erit naturae: nam posita rerum miscendaru
eqValit te, ea longius a simplici natura discedet, fiteritque magis muta, quae in ipse generationis loco, rςs quae in compositionem veniunt,habuerit. Secundo loco quae alte
164쪽
DE FONTIUM TEMPERAT. M alte per commis luras,multasque fibras im- pluerit: nam ea maiori conatu luctu illabitur. Postremo quae in ipsis per quos es fluit duetibus,materiam contenta inuenerit: nisi forte a prima origine longiores multis eos acquisierit, quis, ea est distantia, quam defluxu sio a montium siperficie in
intimas, unde effluit,concauitates,emensa fuerit. Praeterea in his omnibus non leuis est differentia. Siquidem aqua quae inn tali loco miscetur, magis resipiet naturam p misti,quae ex miscenda materia educta est,& in eade superiori in loco recreuit,quis, quae alterutru horum fuerit selum adepta. Exempli gratia: magis salsi, aut aluminosa magis fuerit aqua, si eius, unde concreuit vapor aereus ex gleba aluminosa, vel filia
terra, vel humore, eductus atque clarus,in simili eiusdem naturae materia cocreuerit.
Siquidem nihil deperditivbique semper si- .
bi similem natura acquirit: atque acquisita struat: a nullo interim alteratione subiens. Eodem modo de caeteris omnibus aliis in terra contentis rebus iudicandum. Videre hoc licet in rebus externis, maxime in de stillandi opificio Nam extram aqua,Vlpiu rimum naturam seruat eius, ex qua educta
165쪽
08 RE INERI soLENANDRI . ex L materiae: ex Egida materia, stigidumi i f --elicitur: quemadmodum ex calida -- lidum, salsum e falsa, & ita in caeteris. Eo- dem modo omnia illa, quae hoc artificio educuntur, resipiunt qualitatem eius cor- poris, in quo cocreuerunt: si modo ipsius, in quo concrestunt, constitutio talis existat, ut in alterius humidi corporis aspira- tione, aliquid suae qualitatis clargiri pos- M sit. Nam quae perseetissime mista sunt, be- ye com 5 - compacta , de insigniter dura, nihil ea humectatione nisi id quo humectentur e- gregie siexit acre dimittunt, ut videre li-
me Carrariensi, vel alio quouis durissimo. Nam licet aqua in his concrestat, nihil ex his sibi assumit, quod obseruatione sit di inbr; - gnum. At si in aliis codensetur,terreo cor re νου - ρ' pore, sicco concrcto, saxo aliquo,vel me , i puroue, sane permultu eius qualitatis, & naturae imbibit:.ut ad notiora vos relegem, accipite exemplum, CX D. rata μή destillatoriis vasis: none Omnes quae in va- .
En sis plumbeis concrescunt aquae, naturam
plumbi seruant,retinent,referuntque om- nino. Aquae enim hoc modo secretae,iantuabest, ut naturam reserat eius, unde abs - dunt,
166쪽
ng roui IVM Trup ELAet. 10dunt, materiae,ut quiduis potius resipiant: imo no selum qualitate dumunt plumbi, in quo concreuerunt, sed substantiam eius plurimum abradui, & colliquant. Hinc est quod in vasis, quibus huiuunodi aquae asseruantur, tantum candid faexis subsideat, quae naturam Cerusta imitatur , atque a plumbeo vase abrasa, & colliquata subse- mssη
dit. Idem euenire cogitabitis in omnibus μ' id genus rebus, quae in generationis aqua- rum loco, abstruti cotinentur: dummodo cae impurς fuerint,male nictae a natura,aut molles. Sed praeter huc mistionis aquarum modum constituendus est etiam alius, quietii raro contingere sub terra possit, explicandus tamen est,ut doctrina haec perse noscatur. Na fieri potest, ut ex aliqua, quae
inmissionem venit, materia, educatur V por, & in alio concrescat corpore, cius rei
nihil cotinentis: vel vice versa, ut extrali tur ab humida, & ignaua materia, deinde condensetur in metallo qualiciique,cuius, longa coversatione,naturam & qualitatem
assumit. Atque hic si rerum proportio exia stit & aequalitas, ea discedet longius a simplicis aquae natura, quae in miscenda materia concrescit, ex insipida autem educitur:
167쪽
RE INERI soLENANDRi quis, quq cx hac evaporat,in illa vero con crescit. Experimentii quod in opificio distillandi obseruamus, huius rei fidem facit. Addo quod natura rei id ipsim doceat: quoniam quod eductum est,in 'itialita
tis euerto corpore concrescit,multum ibi ex qualitate deperdit,quemadmodii etiam formam immutat: at quod insipidum ex- pirat, & in miscenda materia in aquam condensatur, una cum noua serina facultates
ex eo sibiecto astumit: & quia non de
bet aliam stibire alterationem, eam non amittit, sed continuo retinet,& conseruat: idque vehementius si ea materia disposiata, & apta, egregie sui naturam, & iacultates sitas impresserit, quod selet fieri sit
cedente tempore magis expedite. Mate- ria enim paulatim aspirantibus cotinuo nouis vaporibus, selet quodammodo fermen tari, & magis ut siti qualitates dimittat, & humido elargiatur, apta reddi. Quod si in- siler detineatur aliquandiu iam genita qua, tanquam in alueo quodam,& lacuna, priusquam cssiuat, ut fieri selet,si qua sit co
cauitas in cuniculo,ubi primum congrcgatur:sique is locus materia,qua cum misteri
potest, si illus fuerit, ea insigniter misee bitur
168쪽
bitur,&longe a simplicis natura distabit.
His modis in nativo selo aqua misceri uni detur. At quod attinet ad eam mistionem, quam subit in ipsis alueis, dc ductibus,quos perfluit,habet quoque no minori opus co-yderatione. Na etiamsi no loci diuersitate, omnes illas s libeat differentias, tamen hi omnes eae pertinent, quae ad logitudinem, ' vel aquae ductus breuitatem, aequalitatem, maut inaequalitatem, rectitudinem, aut obliquitatem spectant: adde etia si placet, angustiam, aut ipsius laxitatem: atque ex his desumi possunt, quae pertinent disserentiae ad canales, quos aqua interfluit. Nam contenta per ipscuri canalem materia, magis assumet, & combibet vires aqua,cui es fluxus est, per longum, inaequalem, oblis quum, angustum meatum, quam his op- positis qualitatibus dotatum. Ratione ma- teriae qua inficitur aqua, has poteris assi- i mere, multa largius imprimet, quam pau- Caemollis quam duraeque liquescit humore
magis inliciet,quam quq eodem molleicit: νω ur m m
atq; haec magis,quam ea quς selum hume- ctetur:Vt citius terrae,&cocreti succi,quam metalla aut saxa: & ex his promptius, quae minus cocreta sim ac mollia magis,&. - .
169쪽
isi Raist Ri foLENANDRI pura: sic aeris materia expeditius quis, aurum:plumbum si femina, atque hoc maj argento. Ex saxis, calcatium, & arenarium multὁ plus marmore:& sit qua stat alia. Quod ad aquam attinet, efficatius cuius cunq; vires abradit, & abluet calida, quam tepida: que hac minus frigida: Sic modus D prentiam cssiuxus facit etiam aliquid ad mistionem aquae: etenim si ea praeceps labitur, & impetu , plus secum aufert, quam quae leniter procedit: sed non in omni materia,hoc fieri videtur: silum in ea, quae facile aliquid dimittit, qualis impura est, & mollis: nam duriorem, & quae inutionem obtinet probam,aliter se habere existimandum est cierum ex hac plus imbuit,& assumit aqua,
quae diutius cum ea moram traxerit:& Conuetiatione quodamodo assueuerit. Ea ve- quae per commissuras, fibras, venas, exmis arari pluuia illabitur aqua: eodem modo, & r tione videtur misceti: nam si in his ductibus materia est,cuius perfluxu, & ablutio- . ne misceri queatisane magis eo miscebitur,
& a simplici logius discedet,qub diutius in
via mora traxeritiquo melius se insinuauerit: quo ea imbibenda materia fiterit, ma
gis dissolutioni apta, & si quae aliae sunt ,
170쪽
quas exilii radictis huc referre possis. Nec absurdum est quod diximus in his venis,fibris, & commissuris materias,quibus aquae imbutae simplicis naturam amittunt,contineri Nam quid obstat quominus in his generetur,quam in iis,quae terris latentξ cum in his selum naturalis calor, operationes stibeat: in illis, iste suum exequatur munus,&sblis viviscus calor ferat opem. Ob eam causam Ope metalla in superficie terrae, eba selum quasi cute detrasti,inueni- Ο, 'mus. Videmus quoque sibinde , ubi ferri metallum latet,totam illam undiq; terram ipsius,& earum,quae cu eo stat, rerum, re praesentare naturam. Vidimus hoc in Germania: ide in Hetruria obseruauimus,&in Ilua.Taceo quod saepe,& multum in mon' ramis s. tibus in ipsis commissuris inuenerim mo- mouit usu undodo insignes terras,modo lapides, aut quid simile: Ita in Hetruria non longe a Vercil-cula olim Pisanorum specula in monte sex mille pass. ab urbe, sibinde ex saxoru commissiaris frequentes Irides legi. Qui facilius cruebantur post ingentes pluuias, quarum perfluxus terras abluerat .Ita aqua misceri videtur, & simplicis nomen, & rationem