장음표시 사용
151쪽
RE INERI soLENANDRI Non omnes bi- diximus) & bituminatae calent: nam cum
Io5,ubi ampelitis terram copiosam erui dixi,in modulo per funem ad aliquot ornas in terram descendissem, ut bituminis ii ius venas considerarem,& cuniculoru fhbstruetiones viderem, reperiri copiosissima Aqua colore, aquam,odore,sapore,colore bituminis,attamen frigidarita ut ratum sit,no ubique calida inueniri, ubi metalla certo esse costat. Attamen si metalli nomen, simpliciter ita vi Graecis senare videtur intelligas: omne id scilicet,quod e terris quaesitu eruitur, lapidem, siccum cocretu, terram insignem, re quod proprie metallum dicitur, omni - no metallum inuenies, eo in loco, eX quo aqua manat,&profluit calida Et licet aquςs penumero alicuius ex his rebus saporem aut odorem, non exprimunt: tamen si ca- Calidis omma lcnt in eo loco,qui eas efiiindit,aut ipsi vi-zare cino,siillux csse,vel bitumen, aut aliqua ip- rivia nauiau sius species est necessariti.Quod si h cme- nomine non Copraehendas, calida ubi
prorumpit, certum haud praebet indicium absconditi ,& latentis in eo loco metalli. Nam dc aqua es. potest & calida, no praesente ullo metallo: nisi sulfur, & bitumen, hoc
152쪽
hoc nomine copraehenderis. Ob eam causam fontes aliqui calidi flant, aquis dulci- vj. bus persimi ς , qtim squia selum calorem habent a succenso inlulture vel igne,velut in rebus externis aqua dulcis ab igne) ut sunt omnis odoris, M saporis ex
hibemur. Intellecto igitur metalli nomine tra . pro omni eo, quod in venis terrae generatum latet,& in usius nostros eruitur: Ubicu-que aqua calida scaturit,in eo,aut ei vicino loco metalla,aliquando unum, cepius plura consistunt. Vcrutamen ubi metalla ene Constat, non semper calidi effluent sentes: . etiamsi hi rarius ab illis segregantur, ut scilicet loca metallorum plena, non aliquot fontes parturiant calidos: quod equidelm sis. - e hac ratione euenire crediderim. Nam ubi plurimi calentes spiritus,halitusve calidi in lilia is uti, his terrae Venis vigent, & vagantur, in his locis
fermetata terra, subacto succo,onane meri M. A. tallorum genus facile procreatur pro ma- -steriae diuersitate, & agentis ratione. At si mili ratione, eademque fere materia, ignis etiam sementum, silliser nimirum aut bitumen generari iis constat, qui diligentius in
subterranearu cognitione rerum,siant Ver
153쪽
sati. Verum cum in his locis fumo ,& sic-Cae expirationes copiosae sint, & ex productis iis, generatisve a natura rebus , Conti-nlio povmollitiiIulieopiritus cxhalent, fit, ut inflammata, ignita aspiratione, materia, aquas si quae ibi, aut vicinae fuerint,aut ge pM nerentur) calentes efficiant. Et ut metalla innaontibus ipsis, aut paulo decliuioribus in, quasi quodam obliquitatis,convexitatistio Fonis, fri . gςΠς ntur, rarius in locis planis
montibus, avi ita etiam aquarum fontes maxime calidarum, aut e montibus, aut inter ipsos in convallibus pleruque CXudant ' ut hinc abunde constare possit, praeter authore illis,cundem fere esse natiuitatis locum &generationis sedem.
154쪽
CENCIS MEDICI DE CΑ- loris sentium medicatorum causa,corumque temperatione,
LIBER SECUNDVS. Explicario illarum rerum,quarum corallio ad
aqua um temperationem rite coς
N s VPERIORI a me stripto volumine omnia illa cxplicasse arbitror,quq ad sentium caloris causae cognitio--nem iacere aliquid videbantur: hoc autem postremὁ inuestigandum superest,qua ratione calidae hae cum quamplurimae dulces haud sint & simplices, mi- Rcantur Componanturue: Quae sane per--, difficilis est & perobscuraqucstio:quando- reperatis
quidem mistio illa in abditis pepitus terraei s Venis,
155쪽
138 RE INERI soLENANDRI venis,&visceribus obitur, quὁ oculis penetrare non conceditur, nec ullis praeterea DEm rubri, consequi ricile possumus. Ta--rumh Z ceo quod hactenus nihil quicquam de mi-- stionis temperationisue earum ratione eX- plicatum inuenias. Scripsit quidem Agricola noster,ex quibus, vel cu quibus com-Ponantur:at rationem non tradidit,qua camissio fiat & absiluatur. Verum quoniam cum Aristotele censemus,que sensu minus aperta sunt & cognita, ratione comodum probata,atque demonstrata esse: cum illa
Ex quib- ω- rum rerum euentui consentiant:ratione copenetrandum est,& ex rerum,quq in com-- positionem veniunt,natura:nec non generationis aquarum modo: & ex locorum diuersitate in quibus vel fiunt,vel per quae ad emuxum deducuntur, carum temperatio cognoscenda: quod ut cogitatione assequamur,Sciendum imprimis, quae sit simplicis aquq natura deinde quomodo aqua in terris aut generatur, vel aliunde emanat. Hic ergo disputationem auspicemur. Aqua aut, simplex ut diximus)aut mista est quae similia ' '' est, frigidam ex sui natura esse constat: sine odore nimirum,& sipore: colore propemodu albo:pura tamen,atque
156쪽
ob id tenuis,perspicua: & pro ratione leuis,& licet vix ulla diligenter quaerenti Occur tirat,quae omnibus sit qualitatibus ita spoliata,vi non inueniatur in ea aliquid,quod aut omni uis adesse, aut abesse debere conqueri possit, quo perfectissima constitui queat: tamen
quia elementum non est,simplicissima esse immium
nequit: satis est si no sit in ea aliquod discri meia,quo illam sensiis manifesto a simplici seiungat,separetque. QMae ergo ab iis,quas simplici tribuimus, notis omnibus distat, aut in quibusdam, vel in una qualitate differt, ea non simplicis est sed composite naturae,& mista vocatur.Exepli gratia, si quae ἐμή.scaturiat calida, aut odorem qualemcuque naribus ossiindat: vel gustui Aporis, clargiatur : vel fuerit aliquo tincta colore: aut impura conspiciatur: & ob id neque tenuis sit, neque pellucida, nec transparens: vel plusquam aquae requirat quantitas grauis siue externum pondus respicias: seu cammolestiam , aut fluctuationem intelligas,c quam epota hypocho Gis ea CXbiberC pO' iuia, μι st.
test illam simplicem haud esse,sed missam,& compositam existimabis. Quare recte aqua, quae vel limosa, vel male olens, vel rufi,vel alterius cuiuspiam medicamento
157쪽
sae qualitatis particeps existit, ea non sim Galeno dicitur aqua, sed cum tali quadam permistione medicameli. Et quoniam sontes calidi, saepe & multum aliquibus his notis sunt insignes, praeterquam quod cui lenter caleant, docendu est: quo ebis hiau' -r xione has qualitates acquita fistει -λti a rant Non enim satis est ostendisse,quomodo calefiat, licet alioqui haec nota ut plurimum a simplicibus eas seiungat. Galenus
com. III. lib. de ratione victus in morb. Aquaquomodo acui. videtur has aquas solii miscere,quai
si ' per loca destillant,&fluunt,quq iissimi
referta rebus, quarum natura assumenda est: ut si loca bituminosa,siilfureai, nitrosa, Aqua renim vel aluminosa permeat aqua, sebstantiae ca- aliquid abstergit,secuinq; trahit,atque Ws--ψ, ita qualitates earum rerum imbuens , sin plicis naturam deponit: quemadmodum, cum ipsi muriam aut marinam imitanteS, Aqua sis astatim Sem potabili iniicimus : alumen mi Ose in ut item dissoluimus,& nitrum,cum alumino-
memmium. , aut nitrosam aliquando in laxis & m-gidis partium extremarum tumoribus re Arist. γιαmodo quirimus. Aristoteli quoque in libro de μαμ- hcti sensib. aquς tales sunt,qualis est natura corum per quae transeunt.Sed haec ra-
158쪽
DE FONTIUM TEMPERAT. I Itio, etiamsi vera sit, non tamen mihi vide- Otur omnibus eius mistionis disserentiis conuenire. Vt enim nihil dicam de sponte ca- non exprimis.lidis aquis , quae hoc modo, quod ad calorem attinet, simplicis naturam, ut antea diximus ) non amittunt: videmus etiam aliquando mistas aquas statim genitas,saxa longo ductu in stibterraneis cuniculis perfluere : quae si aliquid medicamentosum, quod rarius est) contineret,abluere, quodestatu dignum sit, non possent: ut haC ra- tofumatione verisimile sit,sio insuper modo,praeter hunc componi eas, temperari,& misceri. Cuius rei gratia sciendum,aquas ut plu- Fontra sebre rimum in venis terrae,& cauitatibus gene-
rari: alias quasi per impluvium, per venas stilicet, fibras, & saxorum commissuras in gremium tereae recipi: Dequenter utroque modo,partim procreari: partim ex sibi succedentibus pluuiis colligi. Generata vero,& collecta: aut retinetur alueo quodam, donec is exuberet, & ita deinde continuo
fluxu emanat, Quentibus & generatione eius, & pluuia continuum ipsius effluxum: aut statim si alueus nullus sit qui eam contineat cum ipsa generatione promanat, &secundum generatae quantitatem profluit
159쪽
Continuo,& erumpit. Cognoscendu quoque,materia qua inficitur aqua,alias contineri in ipse generationis loco,& prima Or miscenda ςρο- tus sui ipsos ductus, & canales, quos cum nata est aqua, interfluit , convcstire. praeterea neque absurdum est,aliquando in ipsis venis, fibris, aut saxorum commisiuris,& crepidinibus,per quas terra pluuias abserbet, materias concludi: quibus percolatis & ablutis aquae simplicis naturam cxuunt, & mistae efficiuntur. Neque ignorari debet,eorum,quibus aquς insectet
Varie in reru cognoscuntur,natura variam esse: quaedam
προ μμ corpora sint:alia mollia existute nonnulla mediocria inuenititur. Quaedam aut vapore inficiunt, aut propria essentia distantis ab aqua loci proportione nonnubia qualitate selum: alia & qualitate, & sitasset,stantia aquis immiscentur, S iis temperantunde quibus paulo post, quado & e
rum rerum certum numerum trademus.
Hic satis est modum compositionis explicasse,quem facilius assequetur ille, qui eas, quas diximus differentias, obseruatit. Car
itara terum qua ratione aquam Visceribus terrae
generetur, cognosci potest, si consideremus .idquod simile apud nos fieri videmus
160쪽
DE FONTIUM TEMPERAT. I 3 in pluuia: nam non admodum diuersa rerum ratio esse videtur. Pluuia varo aqua ex ptiata aere vaporose frigore concrescit, aliquando etiam ex calido spiritu, & sumose: sed non, nisi prius ipsius caliditas frigore euincatur, & supcretur. Eodem modo sane, ut recte inquit Aristotel.in terra procreabitur aqua: ut neque agente, neque materia: sedi natali selo tantummodo, & generationis modo, hi inter se effectus distcrre videantur. Quod exhalat ex mole hac terrea du- plicis est potissimum neque enim ipsa sim--:
plex est naturae. cuius vaporosum,aereum,&humidius nam ex halitu calidiore,& su-mose spiritu,ut antea diximus, alia conficit natura) ubi clatum verberarit stipernas cuniculorum, squaliscumque ea tandem sit concauitas venarum,&. fibrarum partes, aut earum latera aspirarit, frigiditate ipsa- xum concrescit, vicinas partes humectat & madet it,aspirantibusque vicissim aliis,incipiunt tenues minutistimaeque stillae concrescere,quiς paulatim assumptis hinc inde ex humido viribus fluere incipiunt aliisque id genus coniungi,donec tandem maiores sectar,grauitate iam sua instabiles,aut recta in imu decidant, aut linctu quodam circulatera