De Vesuuiano incendio nuntius. Auctore Iulio Caesare Recupito Neapolitano e Societate Iesu

61쪽

naturae adeam cthstitutus Ignis ille sit,cuius impetum non circumseptae parietibus domus, non vlli obices remorabantur; selutis illico cunctis' in crunerem, veluti flamma in armenta, aut stipulas in- cidisset. Cinis ipse,qui per mensem sere integrum momentis singulis in immensas nubes difflatus,ac postmodum deoneratis nubibus, onerata tellure, tecto mari, iam mille Vesuuios exhausisset; olet profecto aliquid natura maius . Gehennae ad umbratam quandam imaginρm Deus nobis in Ves

uis reserte ut vel hoc metu a culpis inhibiti intel- , lauiligamus,quam acriter innis ille torqueat,cuius ves

ipse cinis exurita Paul pi, Mergellinae, & plagae Lucullanae delitias , hinc Puteoli cingunt, inde Vesuuius, gemini Naturae exaestuatis camini,adi cta voluptatisupplicia. Quippe in Aetna, VuPano, ac Vesrio, ut Abulensis ait, is quibusdam indubitato inuitur,quodsi i quaedam ora sint. Neque hoc h s. e. tantum tulit iuperstitiosa vulgi, & plerumque fablax credulitas, sed sapientium quoque sententia momentis librata rationum 4 Proseri idem Abutensis Mayronum,adatissimum Scoti asseclam do iv qCentem , Post extremum Mundi diem haec montium aestuantium spiracula esse occludenda,& tuc ceanum Inserorum fores obsignandas, quae nunc mortalium terriculo patent. Non dissentit ab hoc lapientissimus vir Surius, qui, iniquid, inquit, in eo ἰσωπα post ubiquaedamsant Tanari oma, arat loca puniendis animabus desinata. V in Alandia mons es Heria dictus, γέ ignem evomit. Visuntur illic momtuorumpiritus,qui in notas cie esserunt1 r famili

62쪽

in terris extare bula ori loes G certius nosent mom, tales , qua maneant impios pos banc vitam ; se dia flant timere Deum, ut possint aeremos ignes euadere . ρ . Testatus est ide ut e Metaphraste Maiolus refert Pion presbyter paulo ante martyriia, cum christiaanam religionem sanguine testaretur. Consonanto: his ea,quae Gregorius tradit de Theodorico Rege

'' 'i'' Arriano , Ioanne Papa , & Simmaco iudicibus, in ignem Liparitanum demerso. Habemus denique cie hoc ipso Vesuuio apud Petrum Damiani testi-

monium luculentissimum. Libet verba transcribeia ψε-m. re,quia ad rem, qua de agimus, maxime faciunt.

Desiderius , inquit, religiosus Cassisensis monasteri Asbai hic suit postea, pace eruditissimorum virorum,non Vrbanus II sed Victor IIIJ mitialia

quari narrauit, quodi a ratispersuadet,isscribam 'Seruus Dei Neapolitanae re seris Iupraerupta rupe o 3 iuxta uram pullicam babitabat solitarius. quin mi rum, dum noctumo tempore Meret, en Diam iseellulae horarum explorator aperiret: ecce vidit multor. - h . mura homines , tanquam Acthiopes, iter carpere, O longo tractu sarcinam rios comminare. cumque eos inquireret,qui essent, cuisse rei gratia hac iumentorum pabula deuectarenti Maligni,iquiumspiritu uisus. haec paramus non pabula pecoribus alendis, sed me ta potius ignium bominibus comburendis. Ita planυ ἰυκε. t .a cundum similitudinem illam Apostoli, uprastin is C. s. mensum hoc alij ad canifaenum, lam. quase cuiuscunque opus sis, ignis probasic per faenum,ctsi

63쪽

Hum, sui iam decumbi ct Iomum Magi rumilim Neapolitana ciuitatis, qui adhuc vivit incolumis. Illico vir Dei praefatum Ioa em impiger Miser quae

viderat, quaeque audierat deliter cincta narrauit. Per idem tempus Otho Imperaror II. aduersus Sarmeenos praeliaturus in Calabriam sesinabat. His igitis auditis oannes ait. Morinecesse es, nos Imperatori occurrere, ct eum eo simul de huius terrae statu prouida considerasione tractare. Porro pon ImperaurIs ab

cum habitumsumam. Ut autem yrobraret, utrum v rum OGqxod ille narrabat, nuntium protinus ad mmnia Capua direxit: qui veniens, Pandulphum iam mortuum reperit. Ipse quoque Magi Lier militum Ioannes, antequam iis partes Imperator attingeret, .vix diebus quindecims eruixit. auo mortuo,Mons Vesuuius, unde videlicet Gebemurequenter eructa

in omas erupit: ut liquido probaretur,quia foenum, quod ἀ Daemonibus portabatur, nihil aliud fuit, nisi ignis trucis intendi',quiprauis, ct reprobis hominibus

Eebebatur. Nam, quandocunque in illis partibus reprobus diues moritur,ignis erumpere de praedicto Momte videtur ,o tanquam si obterea re nae conmies misso Vesuuis protinus ite ut torrentem facia atque decurrente impetu in mare descendat. Ubi videlicet eorporaliter videri potvi, quod in loca UIommisae reprobis dicitur,quia pars illorum erit in Peto a denti igne,etsulphure,quod es mors secunda. Enimuero O Salernitanus Princeps, huius videlicet Guaim r= aeque Principis,qui ante non plures annos pro multis violentdis,atque tyrannicis oppressionibus,suorum gi diis peremptus est, auus, cum procul os ex et quadam

64쪽

die de pradicto Monte Vesuuio plaeas, atque sui mreas repente flammas erumper protinus ait. Proca dubio sceleratus aliquis diues in proxima morituruses,atque in Infernum descensuras.. Sed, Θ caeca meis reprobi hominis, immosupra nos terrabile iudicium . Condytoris. mementes idem proxima no , dum securus cum meretrice coucumberet, expirauit.

quem illa, vim modum referebat, quid contigissere ignorans,diutius pertulit: ct vix tandem is sie non hominem, sed cadauer exari e prositum deiecit. βω-hus cognitum, H,nono probos trantum diuisessed carinis putreine inquinatos= ac denique peccantes omnes quouis genere mortalium peccatorum, ac sine paenitemna moriem AGMe subitur supplicium. uidam praeterea in Neapolitanis partibus eis eri uolens ceristius quam licebat, adrisere, illucvbi gehennale tax eruentius eructabat, praesumptoria decreuis am acia popinquare. Misfarram igitursolemnia celo

brauit: sicque infulaturi velut armatus, iurarripui ias , dum vitra, quam solebant bomiura, temerarius scrutator accessit redire nori vatem,postmodum non a paruit . Asius vero presbur matrem. suam Beneuenti reliquerar aegrotantem. cumque per Neapolitanos es domino uo comitatum praeberet, mundantibus ruetis inundem,clamorem lugentis audisis que uae matris

esse procul dubio cognouit. Notauit horam: ct tunc euidentissme comperit, matrem fuisse defunctam . Haec Petrus Damiani. e. quibus facile conijcias , maiores nostros constantissimein ea suisse sente tia, ignem Vesuuianum, tanquam Gehennam um bratilem, a Deo nobis identidem ostentari ad tem rein. Quod vero addit de Aethiopum pramui clatione

65쪽

cia Ione enum gestantiu simile quid nunc quo

que contigisse narratur,nec tantae cladi suadesulsi se praesagia. Multa circunseruntur in vulgus,qualhactenus mihi sunt dubiae fidei, inter ingenteii scalamitatem animis ad deteriora credenda, ii suis ad narranda pronissimis, in Vibe praesertim , rerum nouarum studiosa, serendis, augendisq; r moribus nata. Fama est, Aethiopem ea ipsa n6cte, quae sudit incendium, cuida visum manuscenum gestantem, indieato Montridixisse magna

indet imminere. ctatam rhedam praeterea inter Montis auia conspectam, auditumque insusui rasiab ijs,qui vehebantur, expectari serendae sammae

Plutonis imperium . armatos demum e Vesuuio prodire visos , ac saces incendio subdere ' Illud. horribilius,si auctor pro comperto haberetur: Di citur in coenobio supra: tumulum sito prope Heseculasem monactus Carnaidulensis,perno Unc T relerata senestra, qua prospectus ad Vestiuium pa tet, armatos equites, in Monte vidisse, quas ad bellum instructos, sonitu etiam raucius inantis bucchaete exaudito.Nec reticendum c se q dcerto didici,repertam in agro Nolano sub eo, qui pluerat, cinere sepultam tubam an sortuito , a L. Prodigio.Neq; haec tantum ex urbe Nola narrau-tur monstra o Erigiem humana maiorem,& giganteas umbras vidisse se muliercular assimant,testes impares tantae rei. Gigantes etiam inter flammas olim visos,Dio reserta Magnus profecto speetr rum artisex metus. Fortasse conflagrationem prae .sensere mulieres, ne Vesuuiano incendio sitae deessent Cassandrae. Nuntij insuper accepti, in Via

66쪽

ragia extare seranim Ggia inisens r figura re. . Nolam Yertus , hinc inde quasi mathematico radio designata, interiectis indicijs, tractibusque

ahenarum. In celeberrimo Templo S.Maria, cui ab Arith cugnomen , vis 1 Deiparae faciem animari,inoueri, inditia doloris efferre, tum etiam iblacrymare quidam citra dubitationem assi ant. Rumor incertus, & anceps de his sententia pro cuiusque studiis,& ingenio, dictitantibus multis, k apud ethnicos qucique horum non absimilia vel

dolo ficta,vel metucredita. Illud hici singulare,sed recensendum intern lost; nisi foret ab in , qui

auctoritate fidem extorquent, accurate indag tum , de pro explorato habitum. Rusticus, cui Io. Camillus nomen, ad villam ierat in Velauio si-

ipso diei Paschatis peruigilio. Ibi repente salto sopore deprimitur incornatus. Non multo post Omno sponte discusso, expergiscitur : neque vltra loci facies, ubi dormire iam coeperatioculis

tredditur . nouum canum, nouum solum, noua resto. non vltra Mons visitur arboribus consitus ;sed murus longissimo spatio exporrectus viam . obsederat. Inerat muro porta ingens. Obstupuit ille nouo aspectu: ubinam locorum esset, ex pl*aturus, portam versus iter arripuit. excuba tem ibi ianitorem offendit fratrem e familiata. S.Francisci, aetate, uti praeserebat aspectus, ad Iescentem. Antonium Patauinum fuisse , mul-aorum fert coniectura. Ab hoc ille primo in speciem repulsus, tum introductus in atrium, inis que procul abductus, eo duce ad locum freque tibus aedificijs consitum peruenit. An id re contigerit;

67쪽

mulacra rerum obiecta menti, sapientibns dijudiacandum relinquo. Aedificia ibidem horridissima ,

ignem undequaque vomebant , non tam saxis G, tructa,quam flammis. Inserorum eas esse sedes de

ille facile coniecit ex sese , & a ductoro didicit. Multos ibi se agnouisse narrabat infelicium domorum incolas infeliciores . Xenodochii praete rea speciem oblatam,&turbam flammas inter, &angues decumbentium: quosdam etiam , addito suppliciis ludibrio, a nigris umbris adbusonem Norandum adactos , velut in poenam indigne se scepta Eucharistiae, di hausti ad mortem vitae pabuli . unde traductum se ad Purgatorij, ut appeliant doca. Demum postero die redditum sibi , ac

Vesuuio rimperatumque, ut nunciaret, magnam ex eo Munis pendere accolis cladem proinde in preces,ac vota incumbendum Die sacro P sth tis sub meridiem oppido restitutus, visusque ab oppidanis cinere inspersus. mosa, ac nigrante lacie, tanquam ex incendio euasisset.Interrogatus minis,qui quasi adiostentum confluxerant, ecquid iIli accidisset;narrauit omnia candita, homo antiquae simplicita tis: & suturam Vesuuii conflagrationem prope duobus ante annis praenuncia nit. Ne morerpluribus,mens habitus est ; vileuissime, ebrius. Centies auditus: centies irrisus. nunc,euentu probante oraculum, irrisio in admirationem versa. Simile quid ante euersionem

Uidrcsolymae urbis contigisse, narrat Iosephus , - δε crinninem e faece plebis , ac terrae filium quotidie ἔ- ' τ' Gaaeitasse, Vae tibi Hierusalem primum sibilo, ac: ru

68쪽

sin tum virgarac verbetibus exceptum Ηxe,hG

rumque consimilia in tectis , intriuiss, in ansulis passim cuncti narranti multi credunt: quidam iri dent. pueriles nugarianiles fabulas, semiantium celiramenta,virgula censoria,ac seuero supercilio cisti ciles Aristarchi conclamant. Equidem neci e haec temere probanda pronuncio, neque incon-

ςndi .Par in utroque stultitia. Nempe afflicta Republica, de semel in deterius inclinata tortirua,falsa,vera; dubia,comperta; inania, solida

nuntiantur : &saepe tenuissimae auditiones unius ore subnatae quamcitissime adolescunt. Sed,si veritas multis, uti as olet, intermista mendacijs excernatu consentanee credi potest, tam ingentem calamitatem suis non caruisse praesagijs: ut i telligeremus haec non sine diuino numine,nutuq; contingere, igne ultore scelerum, ac diuinae iustistiae xindice: primam huic incendio facem nostra iniecisse sagittari his flammam sollibus euentiladiam. Quamquam Non inficio suas haec etiam naturales causas agnoscere, quibus utitur naturae conditor, disponem onmia suauiter. Has quoque causas ut breuiter attingam, dmoneor.quod quo

praestari clarius possit,non accidet, nidi fallor, i gratum; si Montis huius aspectum,situm,figuram, historiam,breui narratione perstricta, quoad eius fieri poterit,oculis,animis'; subiecero. . . Est Vesuuius, qui & Vesevus Latinis dicitur ἰPoetis etiam Vesvius, Campaniae Mons septem fere millibus passuum dis itus ab urbe Neapoli cui Sol tum aestatritum hyeme qua e dorso, qua e capite Montis enascitur, in aduersum Pauulypi

69쪽

collem occubituris:Vt mInim non sit,ex Monte per interualla seculorum ignem effundi , a quo

quotidie cernimus fundi Solem igneae naturae, ut quidam autumant,&, si Anaxagorae credimus,

gleba igneam. Geminum Duod proprium habet,

ac lingulare cano caput attollit: ut vel unum in , vel duplicem in uno Montem agnoscas . Diindium hoc ortum habuisse sertur ab inccndio, quo antea inter se compacta sub uno vertice Iat ia dissilucie per interiectam voraginem diametro vitiantille passus hiantem. Montem congeminas P, ct non solum bicipitem, sed etiam dicas esse bi- corporem.Voraginis huius meminere Procopius, Zonaras, & Dio; cui Vesuuius amphileatri sermanabere visus est, Urbi regiae, in quam procumbit, lucos, ct spectacula daturus, sed ludos funebres, Cespectacula tragica . Mihi vero pyramidis forma refert. nam margo per latissimam planitiem circi funditur viginti trium millium passuum ambitu . Quoque Mons altius assurgit,eo latera arctius coeunt: donec sensim in pyramidem cuspidentur. Gemina in utroque fastigio cuspis, gemina pyramis,ssiue geminum monumentum in eo Monte ad ubertatem, & voluptatem luxuriantis, ac veluti triumphantis Naturae , siue omen incendii, neminus erectus condendo tanto cineri tumulus. Gemma etiam bijugo Monti utrinque suffusa planities: quarum altera mari, altera motibus cingitur. Tyrrhenum Vesuuio mare substernitur, quod ex aperto conductum, sinu illo beatissimo clauditur, quem Sirenum sedem, & craterem argenteum lacte plenum admirata dixit antiquitas. Prima 1 cer-

70쪽

cernitur in ipso crateris aditu ad plagam aquilo inarem Neapolis, Urbs regnorum prope amaul trix, numero ciuium inter Italas facile maxima opportunitate mercium nobile Europae totius emporium, amoenitate situs Bigantio non absimilis. quippe mare procurrens, & alluentes undas complectitur bis lunata in semicirculum, omer deficientis sortunae . Latere in campos excurrit fronte iugis attollitur, corona collium cincta si fas est dicere, Tyrrheni maris Regina . Vesuuium alaeua prospicit imminentem tantae Urbi, spectaturum,&spectandum. Inde inter beneficia cetera , dulces manant aquae, quae partim obstrictae in riuos, atque in Regios aquaeductus infusis, ad urbanos puteos , sontesque magna copia derivantur

potu perbenignae, ac salubres: partim labuntur in fluuium: qui ad Vesuuij pedes latissimos campo Ptortuosis flexibus ambiens mira fertilitate perfundit e atque hinc,inde arboribus inumbratus, leni ,& vix sub aures cadente murmure, lapsuque placidissimo aquas in vicinum mare demittit. Amnis quidem perexiguus, & impar tanto Monti progenies,sed Poetarum carminibus, & Sebethi nomine celebris,sama maior, quam alueo. Non procul hinc ad Vesuvij radices frequentibus pagis, C stellisque conspersas celeberrima oppida, Herculanum' Pompeij, paene dixeram, sedent, deceptus recenti memoria pristinae felicitatis. Dicendum potius,iam sederunt, desederunt; nunc vana nomina,& nihil praeter cinerem, ac ruinas, do Cia' menta posteris, Urbes quoque esse mortales.Induqua littus nectitur ad meridiem, visuntur antiquae