De Vesuuiano incendio nuntius. Auctore Iulio Caesare Recupito Neapolitano e Societate Iesu

71쪽

Stabiae,se. potius umbrae antiqmium. Secundimi has, aestiuae deliciae , Surrentum: cui breui spatio iungitur Massa Lubrensis,peruetusta Minertice se, des,a qua Promontorium appellationcm accepit. HAc angustistitito,ac procellasse freto diremptarcapreae,Insula Tiberij domicilio, qui Urbem Seiano dilacerandam dederat,non tam nobilis, quam infamis , nempe flagitiorum datebra. Haec in au et strum obuersa, in altissimam se rupem attollens a certare videtur culmine cum Vesuuio,quem recta prospectat e mari: sed aspectu ipso humilior der ehreditur,& infra Vesui ianum iugum His sitra Moni in ea fronte; quamare deincit, dic adunt stiliciolani , ex altera vero,qua Solem n icen cinexcipit, in amplissimaim Palmae iplarutiem desinita fitq; 2sua latissima. Iacent sub eo esuuij vertice,

Pe ampos oppida . Inter quae ussis Nola conspirituistum Felicis,ac Paplini memoria, tum Anni- balist et ad e, quem primas docuit posse vinci, &Marcelli victoria celabris Mac Vesuvius Apenninis montibus iungitur, qui dorso Italiae totius in posses ad Alpes usq;tenduntur. inbiis tamen inter tractim connexis iuperba quadam stcntat nς e uilsiit , di insincet sidens, longe altius tollitur, ceteris imperaturaue .Per tria pasuurn sere milliaeuaditur ad cacumen . Ad medium usque Amytem iter clamcntissim um,c h uo Ri sin falla re de lenirer acclivi viasquum νοο p r; pti .Et are asperum; v ad apicem: ilon tam ambuland quam reptando enitare . In vertice non parua plannities: quamuis Mons P in cernentibus opp.

72쪽

reat fastigiatus in cuspidem: inde Ionge uste se despectus patet ad campos, ct maria. Tota ilici OCampania prospici potest unico proiectu oculorum,quasi sedens s ub unius Montis imperio,quod

in tyrannidem , ac vastitatem euasit. Certa nihil Vesuuio,vt ira stusque detumuit, aut iucuAdius, aut utilius. Totus ex orientali latere,qua contincti iungitur , culturae patiens. Summa sui parte n mora procera , & antiqua sustinet, Montis vertici capillamentum: quo, tum per hyemem albet nimbus , quas canitiem ostentat. Inde carduae trahuntur syluce siue ignis pabulum,.siue nauium m

teries,destinatae aut flammis,aut aquiSω Montem

reliquum ex umbilico ad ima vites vestiunt quae non, ut plerisque in laci repentes humi, sed altis, adaixae popesis, ramis utrinque multiplici flerii

implicatis, mutuo complexu in arbusta consurrigunt: ut mirum non sit, dici a Floro inter Campi niae mouetes amictos viribus pulcherrimum omnium

Vesuuium. Pulchritudini respondet ubertas . Integrum quandoque ex una vite dolium replerimant.Vina habentur in pretio tum saporesium robore,vinetis late apricantibus,&Sola pcreuctis, arenoso etiam solo humoris Iuxuriem depascente. Incendium,nisi aqua domentur,venis excitant: in quo agnoscas Vcluuiu. Prima nobilitas albis,quae Graeca vocitat, peregrina etia ad vites traducta litteratura.Sane ijs Graeca fides. ippe largiti epota,du palato,ac stomacho blandiuntur,capiti moliuntur insidias,mentoq; dimouent Baccho persi fam. Laudantur etia rubra, silcco apud omnes nam riones inclyto.lacrymas appellantiunestum Omen

73쪽

6I Montis in utraque sortuna lacrymabilis . Solum, quamuis vina sundat abunde, olerum semina non respuit. & nunquam seriata tellus,eodem temporq& vitibus,& seminibus pabula, succumq; sufficit, quodque captum superat ullo flumine, nullo ne riuulo quidem,aullonticulo irrigata. Par in occia dentali Velatiis fionte sertilitas, sed non ubique

constans. nam qua Neapoli iungitur,omnia non ad foecunditatem soli ,sed etiam ad voluptatem composita. Montis fere lamper herbescens viridi- tas,qualem nulla ars pennicillo imitari, sola natura nutu possit effingere. si sit semper Verna te peries; quae omnes antu partes pari amoenit ippercurrit. Quod causae est,cur non solum villae, ac

praedia,sed oppida quoque, pagique plurimi qua lateri,qua margini Montis insistant. Visuntur hic

horti lectistimi arte, manuque consiti . inter quos Ilangar ambulationes concameratae in sornices , buxo, myrtoque contextae in multiformes aspectus ductili. Sylvae aureis pomis resertae, Vere νper hyemem in fiondibus prope sinaragdinis perennante . Fontes inter gemmea prata pellucidi,

aquas per tubos eiulientes marmoreo labro exi

dante. His V esuuius blanditiis cineri praeludit, ac flammae. Quanquam ex eo latere,quo demittitur in oppida,Pompeios,& Stabias; iple sibi constat, ac se vere prodit Vesuuium . Horret ibi saxis exesis,taetris, perustis, quae vetus adhuc incendium spirare,& nouum minari videantur.Inter hos itamen praeruptos scopulos verius , quim rupeS vjrgulta quaedam sponte nascuntur. quae ignis pabyla maxime ad coquendos panes. accomodata, into j

74쪽

saxa,ssum sagnin obis aurum ex udaei. Dumnan, ne ipsa quidem vorago fructu vacat,&lucr . Innter ipsos hiatus perserati montis, ct terrae dehisce s s abscessus, qua gemino interiecta vertici vallis decubsit,pascua laeta reperies,aestate alendo pec

fi u sfi na Nam, a mei minent annosae quercuti

aestui insentituis ramis propellunt, mitius interistilabras eadente Sole. Paruerte caelo Moestis visco' ra; ut se totum nobis euisceraret ad fruges, aurum certe nullo fossore clatinusini condidisset . Qii trimium quae fodii ethn maturi contegunI xqup ri,in . Vesu litus exhibet Decies sere eury Immii

libus aureortam aestimatist id,quod singuli gnoisin hoc Montedcuehitur. Tantum in uno iugo ad humanam' Vstam praesidij a patens Natura capstiri

titit. Sed' prosecto nihil ex omni p*rtu beat J Rara omnino apud mortales,aut nulla est aynce Micitas. Ingentibus bonis ingentia mala eadem N atura permisc uit,rion,ut quidam rentur,ex pas te nouerca,& odio plane. nouercatu sed sapientissmo consilio cauens, ne minima inescatat nimia ingeesso Grtunae at Ex eodem Iuui νjnδ,ir sanaliud ;-&cineres pannona, diff.is QR ripabula,& clades ita,& nex. Ambigas an plus in de detrimcnti uno die, quam uno seculo.mOI menti proueniat Non semel auit incredibili Campaniae totiuςPerinicie cuius toties lanus elatu ia

a Christo 'nato conflagrationes duodecim an postremam hanc quam oculis hausimus,hactenuSex historijs comperi. i. I tu illic t U T

75쪽

. Prima conflagratio contigit Anno octogesimo

primo, Kal.Nouemb.hora septima,cuius meminit Suetonius, Dio,Plinius iunior,Orosius,Nicepho rup, ac plerique alij. In hac conflagratione, Ut ait νι - uis. lib. Dio, cinis duas urbes, Herculanum Pompeios,po- s. in epist. iapulo sedente in Ibeatro, penitus obruit. Corruerant , etiam hae paulo ante sub Nerone, breui postea in e. o. teruallo instauratae, illata quidem ab eodem Ve--β4 Dsuuio clade, non publicitus per exilientes fiamm ciariis. in mas, sed latenter per interclusos spiritus, ac terrae concussione M. Id causae est,cur hanc inter Vesuuij ....isau.

conflagrationes non numerem. In quo a veritate Saballieus

deflexit IO. Boccacius in tractatu de Montibus , ubi Vesuuianum sub Nerone resert incendium: isae. damon. ςum subeOης na, nulla incendii mentione saeta, terraemotum reserat Seneca,sortasse ad Neroni pascaedes diremiscente tellure, suppressa intra

Montem flamma, neque audente Vesuuio certare de saeuissa cuni Nerone. Lapsi etiam videntur Eusebius in Chronico, & Platina in Benedicto II.

quorum alter hoc incendium ad Neruae, alter ad piarina in Traiani tempora reserunt: cum ceteri omnes re

censeant i lena sub Tito. Neque disprepat Nice--. 3. phorus testatus Vesuuium euomuisse incendia sub Vespasiano. nam hic una cum Tito imperauit, tu ciis Imperii fascibus. De hoc eodem ince odio lorquitur Tacitus,qui,cum descripsisset Parthenopaei crateris fatigatas Tiberij luxu delitias; Antequam, '''U

inquit, Vesuuius mons ardescens loci faciem verteret. Lxtat ad eundem Tacitum de conflagratione hac . Plinij iunioris epistola, in qua auurculi sui Obitum ab obliuione vindicatu, pusterorum moriae cCn- ' secrauit.

76쪽

-ιLI. c. io Isrearatius in Poetica.

Seuer Galen. lib. s. aneth. . I 2, Montanus in mira Galan.

Vesuuianum incendium propius inspecturus quadriremi Stabias accessisset, inter igneos afflatus intercepto spiritu interijt Aribendi, quam vivendi peritior. Praebuit viro de Natura an Optime, an pessime merito cum nece rogum Vesuvius. qui Ballum etiam poetam nescio quem, ut Abulensis testatur, voraverat, Aetnae in hoc quoque aemulator;cuius hiatus Empedoclem condidit. Secunda conflagratio contigit Anno ducentesimo quarto sub Seuero. Huius meminit e Dione Xiphilinus in Seueri anno decimo, qui in hunc Christi annum incidit. Huc spectare incendium. de quo, quasi de seculi sui lue, Galenus loquitur, 'facilis est coniectura r cum Seueri temporibus vixerit. Tertia contigit Anno quadrigentesimo septua- sic cundo. Hanc tertio loco colloco. et L. I ni ', quam Maiolus resert a Ianuario compressamuc supe stite, ut spuriam, ac nullius antiquioris testimonio fultam rehcio. Hanc vero non,ut in

. notis Martyrologij , Anno quadrigentesimo sepia ,s.soc tu geumo primo, sed septuagesimo secundo, supia putandam esse ex ijsdem notis colligitur . ubi audi si' ctor testimonio nititur Marcellini in Chronico qui hoc incendium non refert sub Indictione no 'na, Leone, &Probiano Cossut perperam in hDdem notis, sed Anno insequenti Indictione deciama, Marciano, & Festo Cossi ad quem Annum id 2 OH-m rouocant Sigonitis, & Procopius. Hoc in-

77쪽

patrocinio extinctum. Cessit exinde Vesuuius ve- Baro. 'ρ lutinaram Martyris: & ereptus flammaru pericu- Io terrarum Oibis Ianuarium assertorem agnouit. Quarta conflagratio contigit Anno quadringentesimo septuagesimo tertio. Meminit huius Procopius , testatus pluuios cineres in Phoeniciae

Tripolim decidisse. Quinta contigit Anno quadringentesimo septuagesimo quarto. Indicat hanc veriuS, quam narrat idem Procopius. qui, clim incendium retulisset Anni quadringentesimi septuagesimi secundi: addit ab eodem Vesuuio illa,um cinere anno insequenti, ct altero. Tria haec per tres annos succes sere sibi continenti serie incendiar ne nos uno in- cendio destincti, periculo etiam, metuque destin clos arbitraremur . enimuero crescit quiete plurium seculorum, collecta ex longo rabies, quae in plures annos effunditur: neque semper tanta Uorago clade unica satiatur.

Sexta contigit Anno quingentesimo duodecimo. Resertur a Sigonio,& 't idem animaduertit de hac scripsit Cassiodorus celebrem illam episto- οῦ si ἘλIam, in qua grandiore stylo rei magni tradinem . v ri .ep. assequitur. Porro arguuntur erroris ij, qui eandem

epistolam trahunt ad conflagrationem Anni qu di ingentesimi septuagesimi secundi : cum Theo-- - r . doricus, cuius nomine data est, regni gubernacu 'Ia sit aggressus Anno quadringentesimo nonagesimo tertio. Septima contigit Anno sexcentesimo octogesimo quinto. Huius meminere Sigonius,Sabelli μνη- - Re cus , Platina . Contigit autem sub Constantino,

78쪽

non primo ut quidam susὁ, sed quarto, viam orro ta Sigonius. Hanc recenseo septimam. Nam,hu π.Lb. r. quam alij contigisse narrant Anno quingentesimo ει tricesimo septimo, seu potius octauo , Anno post P σορ. si a captam a Belisario Neapolim si Procopio crediamus, ex quo id alis se fatentur haulmo non conflagratio fuit Vesuvij, sed mugitus. quo audito, quasi classicum praecinuisset, litum a Monte bel-

lum, hoc est, incendium timebatur, timore, ut euentus docuit, irrito. Octaua conflagratio contigit Anno nongent lib. r. simo octogesimo secundo, ut Sigonius, vel tertio, 6 8 ut Baronius. Quippe Mons gagrauit sub aduen βη - . o. tum Othonis Il. in Italiam, quem huic anno adscribit Sigonius , proxime insequenti Baronius . Floc incendium, ut supra e Petro Damiani narranteum G,i. uimus, malorum Daemonum facibus excitatum,

Ioani Neapolitanae urbis Duci, & Pandulpho Capuae Principi funestissimae suit mortis auspicium, igne Vesuuiano euadente in portentu,ac prope in

cometen, omen claro pleriique sanguine expiat si . Conflagrationem hanc octauo loco recenseo. nerique enim eam ad iniserim, quam alij obtrudunt in ianum octingetesimum septuagesimum nonum reum hanc sponte confingi appareat ex ipsomet te--m r. is ste, quem producunt, nempe Ere inperto: apud M'' ι 1 L quem ne tenuis quidem huius incendij sumus . narrat enim tantummodo Saracenos ad Vesuvij radices castra posuisse, indeque excursiones secisse. quod non est e Monte flammam exarsisse, sed bellum. Nona contigit Anno nongentesimo nonagesi

79쪽

mo tertio. Meminit Batonius ex Clabro Rodiit, pho monacho Cluniacensi, scriptore illoru temporum. Ad hanc reuocanda sunt ea , quae ex Perreo Damiani diximus de Gu imario Salernitano Principe. qui,dum proxima post incendium nocte cum pellice,periculi securus, metuq; solutu S concumberet ; infelix subito extinctus est, Vesuuiano igne Tartarei veluti prodromo. Enimuero, cum nepos eiusdem nominis, ex Cassinensi Chronico, diem extremu obierit Anno millesimo quinqua gesimo primo ; constetque auum decessisse in i cendio Vesuuiano: id ad anni huius incendium reserri commode potest . si quidem inter obitum aui, & nepotis interualla temporii sibi congruunt. Decima conflagratio contigit Anno millesimo tricesimo sexto. Huius meminit Anonymus Cassinensis in Chronico. Neque audiendi sunt ij, qui Capacch auctoritatem secuti,aliam ante hanc cO- flagrationem agnoscunt Anno millesimo vicesimo quarto. nam idem dubitare se fatetur,an com

tigerit sub Benedicto VIII an sub IX.sub quo eam

ponit Anonymus. cui, tanquam antiquiori, fidem conciliat ius mei superioris aeui veneranda can,

. Vndecima contigit Anno millesimo centesimo tricesimo nono. Ita Falco Beneuentanus,&idem Anonymus CassiRensis in Chronico . qui refert, per quadraginta dies Vesuuium incendia eructasse , rne scilicet diluuio aquarum mora temporis cederet,quod diebus totidem perdurauit hausitque Orbem terrarum. Hanc Anonymus collocat sub Anno tricesimo octavo. Sed vidc tur loqui pu-Κ a gnan-

80쪽

gnantia: cum dicat, hoc anno incensj Romae co- . cilium celebratum de damnatione partis Anacleti,& obiisse Rainulphum Apuliae Ducem. quae quidem duo euenisse constat anno proxime sequenti: sub cuius fastis refert incendium Falco Beneuentanus in Chronico, scriptor eorundem temporum. Ante conflagrationem hanc consulto alia Mo Osilib. a. Omitto, quae refertur a Leone Ostiensi sub Anno v millesimo nonagesimo quarto, fatalis, ut Leo nar- rat, Pandulpho Captior Principi. Haec autem con- p. V. m. ia tigi teste Petro Damiani, cuius paene eadem vera. Dρ- ba transcribit Leo, sub aduetum in Italiam Otho-

ω,ealtim . nis qui incidit in Annuna siue nongentesimum Sigonius lib. octogesimum secundum,ut probatur Sigonio tuetertium,ut Baronio.Neque me sugit,eundem Ba-F. o. T..to. ronium semet erroris accusare, quod Pandulphis Tλυ- liuius mortem, anticipata plus aequo narratione ,

retulerit Anno nongentesimo octogesimo tertio , : traducendam ad Annum millesimum quadragesimum nonum, quo constat Pandulphum Capuae Principem e vivis ereptum. Sed prosecto,nisi insimulare velimus errati Petrum Damiani, &Desiderium tunc Cassinensem Abbatem , postmodum Victorem IlI. cum duo Othones Secundi Impe ratores geminari nequeant; duo Pandulphi, Capuae Principes admittendi sunt. Alter, qui unacu Ioanne Neapolitanae urbis, Duce, imperante Othone II. e vita excesserit inter excurrentes CVesuuio flammas, sempiternar utrique sammae praenuntias; quemadmodum paulla aut , ijs demta auctoribus, narratum est. Alter, ad quem inulto post. vita sanctum Leo Ostiensis, similitudine n