장음표시 사용
91쪽
nitri ,sulphuris. s aeterna ibidem flamma elaudeo
retur: cur per tam longas moras a paratissima sibi materia temperaret e Nuquam sane otiatur ignis: admotam escam corripit incredibili voracitate, rerum heluo: neque prosecto, quasi secularibus pactis inducijs,tamdiu abstinuisset a clade,si tamdiu si ib Monte vixisset. Quod vero scribit Ambrosius Nolanus, cosuesse aliquos: Augusto men Nola M. r. se se in vaporaria consene ad Vesuuium; id reserendum non est ad flammas, quae indidem perpetuo fumum exhalent;sed ad vapores spiritibus calidis in istos,sulphureo infusos halitur qui capiurum exiccandis,tum etiam roborando hauriuntur salubriter. Equidem non negauerim,perennes allia
quando ignes arsisse sub Vesuuior sed per idem tempus sumo, flammaque se prodidisse arbitror ,
eodem plane modo,quo Aetna, montes'; ceteri, qui ignes nutriunt. Luculentissimum huic sententiae restimonium serunt Dio, Solinus, Procopius, Florus, Calliodorus. Dio in Tito de Vesuuio I morim quens, Fumum, inquit, interditi, noriti ammam reddit; ita ut in eo Omenta cuiusuis generis feri semper ideantum. Solinus, inquit,in Campa-- -κia Vesuuius, in Sicilia Aetna, hoc in Lycia mons , chimaera 'ent, noctumis inibus stimum exbalans. Procopius inter cetera, quae de Ves id lare , Prere lib. Ignem , inquit , ex ima parte misere stitii b ii'. si conicari, qui in eius voraginis supereum os ast o- cumbere. inde flamma insemet confota altius en et ure nulli tam eius regionis homini negotia exhibet. Florus Vesuuium esse astimat Aethei Vnis imita--β mem. Denique Calliodorus in epistola , quania, Cia; vari
92쪽
praelibauimus , Vesaulum appellat perpetu fornacem,arenas emitteretempuniceas.Cum igitur multis ab hinc seculis neque ignis, ut antea, conspiciendum se praebeat per os voraginis; neque inde vicissim per diem sumus,per noctem flamma recia procent: iure conij ci potest,Vesuuij subterraneos ignes per plures,&ingentes excursiones auolasse. atque adeo, cum nullum, nisi per interualla seculorum,sumi extet indicium;nullum ibidem perpetuo ignem occludi, sed praeuio materiae apparatu per interualla progigni. Huius originem inde petendam duco,unde origo petitur ignis,qui e nube prosilit, quando in tonitrum, ac fulmen eliditur. Nubes quippe crebrius, quam Montes, suis quoque cxardescunt incendijs; quae hoc fere modo excitantur. Tolluntur spiritus calidi vi Solis e te ra,aquosis immisti vaporibus,atque una quodammodo peregrinantur. dumque in aeris regione media,ubi grando, nivesque gignuntur,incremento frigoris constipati vapores humidi concrescut in nubem: spiritus,quasi hoste obsidente,per antruperistasin inter ses coeunt,& collecta vi acrius i
calescimi. Vt incaluere, laxantur: nam calor Pa
tes laxatiquas frigus a enseti laxati spatiosiorem NXposcunt, nubes, ne perrumpant, obsistit.
d rem iubis elisi, atque ipsa mei constet licit ac in hi succensi, nube tandem disrupta,
eduntur in tonitrus, micant in fulgetra,erumpunt in fulmina, terrores mortalium, excidia turrium , clades montium. Eidem plane causae Vesuuiana, quae identidem existunt incendia, adscribenda
censeo.Par conflagrationis uti iusque conditio, &
93쪽
na.In eruptione sulminum concussio aeris; in cruptione Vesuuiana terraemotus contigere. EX Cadem autem causa proficisci docet in meteorolo .gicis Aristoteles in terra terraemotum n nubibus tonitrum. Delitet intra Vesuvij recessus,perennis noquidem ignium, sed calidarum exhalationum copia. pars e vicino mari suffunditur: nam ijs mare . abundat,unde salsedo. pars e cauernis Puteolanis transmittitur,breuissimo interuallo disiunctis; quae perpetuis ignibus aestuant. pars intra Montis gremium virtute Solis essicitur: qui, quemadmodum aurum,argentum,ac metalla cetera, ita etiam in terrardinii spiritus procreat, siue solari calore permcatus traducto, siue latenti, & occulta vi. Quapropter Aristoteles, a Sole, inquit, in terra multus Aristori libquidem extra, Pus quoque intrasi piritus. Comprobat hoc idem olei scatebra, quod circa Portiacus per latcntes caueas e radice Montis emanat, morbis frigidis leuandis aptissimum , calidarum exhalationurn index, quae Montis gremio cons ientur . itaque, cum spiritus Vesuuij penetralibus occlusi, atque expiratione intercepta veluti strangulati, sese foras efferre contendunt: ita ciciatur ; , ut multo acrius recalescant: ita recalescunti te lardescant: ita exardescunt, ut tandem disrupto Monte in flammas erumpant. Hanc incendiorum causam in libris Meteororu insinuat Aristoteles. i su, 'Minqim via,exitii spiritas multi, O ' Millam,ac cinerem eleuauit,9 Liparaeorum riuitatem M GA
94쪽
82 exi fientem non longe,omuem inciuerauit di ad quas dum in Italia riuitatum υenit. neu facti ignis in terra hanc putandum es esse causam . Sed quoniam haec spirituu n copia multis est insita montibus, a quibus millum creatur incendium: potior aliqua' indaganda est ratio, cur conditi intra Vesuuium .spititus conflagrent,idque non sempzr, non saepe, sed per longissima interualla. Tria sunt, quae rara, sed magna Vesuuio incendia pariun f,cauernarum vastitas, soli tenacitas, bituminis &sulphuris copia . Cauernosum esse Vesuuium, oculi comprobant defixi ad hiatus, quos aperit. Olim perduelles a Clodio obsessos, per Vesuvij cauernas elapsos, paulo ante narrauimus e Lutto Floro. Inge tes intra Vesuuium caui a subterraneis ignibus oristum duxere,faxa excavante flamma: quae tandem elapsa est, exeso Monte, ac prope exossi relicto. Inde cauernarum inanitas, in quibus, cum libere spiritus dispatiari possint, non adeo pertinaciter eruptionem meditantur, ac fugam: donec per seculorum spatia numerosiores, necauernarii quidem vastitate contenti, ad superni aeris immensutatem adspirent. Hinc perduelliones , tumultus , eruptiones post secula. His ita se spiritibus longo aeuo cauernosus Mons ingurgitat; ut identidem cogatur euomere. Non latuit ratio haec Aristote- Ie in olertissimum causarum latentium indagat rem.qui de terrae motibus ages, Gicunque inquit, laxa habent, quae subtus loca,multum suscipientes piritum, concutiuntur magis. Eadem autem materia,
quae dum ter notus ciet, parturit; dum perstat,
parit incendia. Huc accedit soli tenacitas. Si tu dem
95쪽
dem siceum est Vesuuianum solum, pertinax, pumicc sum,argillosum, arenosum. Testantur id a reunar, quibus adeo large pluit in agro Bariensi, ac
Melphitano;vt littora crederes exarenata.Tc llantur Vesuuiana vina vivida,neruosa, generosa, quae diluta non enervantur; per mare deuecta, Vires
etiam ab aquis accipiunt.Testatur denique sol una ipsum bibulum, aquas pluuias quacitissime exor-hens, nullo recentium imbrium seruato vestigio. Cum igitur orta c siccitate durities expirationi obsistat: fit,ut perdissicilem spiritus re periant eXitum : &, cum reperiunt, ipsamet duritie soli obluctantis vehementius excandescant. Hinc per interualla rara conflagratione3 maximae. Denique in idem conspirat oleaginea, & bituminata materia: quam Vesuuius tanta copia exegit; ut bitumianis torrentes decurrerint. Bitumen facile famam ct concipit, & nutrit. quippe Naphtha, genus bituminis,leste Plinio,non secus ac magnes serrum, procul ad se ignem pertrahit. Ita Iasonis pellicem a Medea aemula crematam,fabulis tradidere Graeci ,igne in coronam naphtha illitam insiliente P.
Mituminis cognatam igni naturam ostendit lacus
Asphaltites. Hic, ut animaduertit osephus, situs in regione Sodomorum, quae incedio peri jt,bituminis magnam vim emittit aquae supernatantem. In Apollinia quoque bitumens se nasci etec knpe ab ea regione igne omnibus anni temporibus grare, auctor est Aristoteles.Demu a bitumine Babylonico ignem constantissime detineri, neque aqua cΣtingui, sed vel .coeno, vel alumine, resert e L andro
Maiolus. Quodlibet vero bitumen, si s. mcl inas
96쪽
.mis ἰὴ serit,ilagrare inter aquas,testantur Conmbriceniam testri iract. ses; qui de hoc eodem ignis genere interpretan-r. ιι o. tur id, quod Tacitus refert, sub Nerone infit,inoa in L edito villas,arua, vicos, passim correptos,neque ex ingui potuisse; non, st imbres caderent; non, uuialibus
aquis,aut quouis alio humore niterenture donec impia remedij, agre Ies quidam eminus saxa iecere. Hoc idem de Vesuuiano bitumine semel accenso experientia docuit, noua undarum cum flaminis commercia paciscente Natura . Materies haec bituminata superioris aetatis conflagrationibus egestata, denuo per temporum moras enata, nouo semper
semina incendio sufficit. Bitu inini sulphureae quoque interseruntur venae : ut apparet e lapidibus , quos Mons effudit,plerumque sulphur olentibus . Ex his causam odoramur incendis: cui concipie-do sulphur aptissimum,nutriendo bitumen. Hanc carum conflagrationum originem,quas in Vulca-I;,L, 4. nob& Aetna perpetuo,in Vesuuio subinde experi- ta inur, agnouit Abulensis, dum est, modum, quo ea n talem e se. quia quilibet horum montium multas concauitates sulphure plenas habet; ct inflammatur sulpbtir tu aliqua earum. 9, dum illa combustio Amrat, arde fulphur,ctsiunt eructationes ignium. Idems . his. I. . de Aetna Iustinus tradidit, qui philosophico sale inspergens historiam, Ignibus, inquit, genera is , Du triendissique soli ipsius naturalis materia. Gin intrinsecus Liratum sulphure, ct bitumine traditur. - uae ras facit, ut spiritu cum igne icter interiora . , tante frequenter, ct complurisurocis nunc flammis
nunc vaporem nunc fumum erus Iet. Igitur , Ut compendio cuncta complectar calidi spiritus in cauerno so
97쪽
noso Monte magna copia per seculorum diutur, nitatem aggesti,ac tenacissimo seso constricti, petantiperistasim eo, quo ante diximus, modo eXa re : & bituminatam, ac sulphuream nacti materiam , illa miscuere inter Vesuuianas venas ince dia,quae Monti ruinam, mortalibus exitium, Vrbi bus excidia importarunt. His ea omnia, quae in hac coflagranone vidimus, distribuenda sunt causis,icyraemotus, cinis pluuius,lapis deciduus, tor
rens igneus,inundatio. Extitere terraemotu S, con
cusso solo: dum spiritus,non dum laxiori aditu patefacto, in latera Montis incurrerent . Terraemotus mim, teste Aristotcle, flant maxime propter a u- Aria. a. me fias.Magnus porro inter terraemotum,& inccndiu Mexus est . quandoquidem, ut eidem probatur Aristoteli, Causa terraemotus in nimius, ctim intro ars, ibin V forte suxerit, qui extra ex lat. exhalat autem aquandoque iactatione ipsa, atque attritu succensus. Quamobrem,Vt adnotauit Berosus jub sibonte Ee secutum es incendium pos terraemotum . sub Ret
Deri rat hoc Aristoteles exemplo petito ab hu- a
mano corpore. Quemadmodum enim in hoc,cum fgpperit,ead ct tremoris cauia eli,ce febrium: ita spiritus intra terram inclusi &terraemotus pariunt,& incendia. Oporter enim si emba sunt Alistotelis intelligere, quo setit in corpore . . a mino ct tremorum ct lyuum causa es pisitas, qui intercipitur,virtus sc ct in terra Apiritum Amisia D ree ct hunc quidem terraemotum vetat Irem esse , illum autem veluti pulsum. O cut accidit saepe pon mixtis nem ster corpus enim sit velat trem qui-kam, cum transfertur spiritus deforis istro molio
98쪽
tusse tali afri ctrirea ferram. Differt porris in Iide
Vestiuianus teme motus a tretnore,qui existit c se-bribus: luod hic quidem fit a spiritibus e partibus
extimis intro accitis: terraemotus autem, qui ia
Vesuuio contigit,ortus est a spiritibus ex imo Mo- te foras euocatis.Extitere quoque pluuiae cinctu : quia cum ignis montanas inter fornaces coepit ardescere, multa exhausit in cinerem. qui primo nube sum ea enectus qua sordidiore, qua candi diore,ut cineris plus, ininusue sustulerat; tum hinc alio vi spirituum asportatus ; demum siue flatibus deficientibus, siue in aeris media regione , accre ε .a scente frigore,suo ponderi redditus , in pluviam decidit,quandoque chalybe, serro, argento etiam
permistus: ut eorundem metallorum xenas in V
suuio deprehenderes, & argentea secula sperares post ferrea, Monte ipso sponte prodente, quae texerat, & accolarum inertiam accusaRte.Ita pluisse AH υμ tisi. olliri piscibus, Athenanis tradit,a ventis mare d praedantibus veluti avecto pecore,&disiecto .EX-titere insuper pluviae lapidum, diuulsis ijs sanam arum Vi, atque una cum spiritibus eodem impetu extritis eo fere modo, quo e nube igniti lapides , atque e tormentis aeneis quandoque saxeus imber extruditur. In his,conciti lapides, ut egregie Aria in s i. stoteles, pariuntur, O non agam: spirit ι vero principium. Dum imbri lapidaret, magna vis ceciadit eius lapidis,quem specularem appellant, nitetis,pellucidi, ac prope crystallini, inter tot incendia, & clades in eo veluti speculo humanas viccs
repraesentante sortuna. non desuere etiam pauci
aliquot lapides,aureis venis interliti, irritae cupia
99쪽
ssitatis incitamentum , auro perniciosius effuso, quam sanam a. Extitere praeterea torrentes ignei , ingenti bituminis, ac sulphuris liquescente vi, ae veluti in fluuium igneum exundante. Bitumen quoque supersusum cum arderet, saxa eliquauiti In quo sensit Maronianum illud accipiendum est . Vidimus υndantem ruptis fornaciblis Aemam Viet. a mari Flammarumque globos iquefactaq; voluere saxa Huc etia respexit Augustinus dum refert, ex Ae De Ais, lib. d. Certicibus quondam torrentis vice, flammarum Am -- a mina cucurrisse. Bitumine eodem,quo praeduri l pides colliquefacti,effectum est, ut mollia lapide scerent, igne tenuissimo permeante, neque absumente partes, sed exiccante . Ita eadem Solis viccenum obdurescit, nives liquantur Porro bituminis ardente4 riui,conuoluti in globos, ac veluti
pe a spiritibus igneis intercursantibus adacti, igni
nilmineo,quem cum tonitru nubeε esto ut, persimilibus. quippe fulmina vcluti errabunda in obis quum agi,obseruant Meteororum periti. Ceterualia quoque miracula fulminum in igne Vesuui no suspeximus;pernicitatem illi tantam,ut non sugam modo, sed ipsas quoq, cogitationes praeue teret; deiecta potissimum, quae obsistebant, ijs, quar c edebant,innoXijs; non paucos etiam inte ictuso spiritu exanimatos,ut in fulgetris solet accidere , nullo, aut leuissimo relicto conflagrationis inditio:haustos in sinu matrum liberos,parentibus incolumibus;arsisse lodiculam, proxima culcitra intacta.Haec,& alia pleraque id genus,tenuis snaae . 'gammae celeritatem declarant fulmini non absimilem, ι
100쪽
litem. Extitere denique in ndationes t quae aliae.& aliae in alias, ct alias causas referendae sunt Inia undationes,quae contigere post pluuias,ab is dem suam agnoscunt originem. etenim aquae pluuiae quae antea exiguos diduste in rivulos per plures tramites demittiebantur e Monte, obstructis alto cinere, aliaque decidua materia montanis viis simul aggestae , quasi collectis undequaque auxiliaribus cophs , sensim excreuere in torrentem qui praestructis elicibus, nullo certo. delatus alueo quocunq; incidisset, agris, atque arboribus exi tium importabat. Prima vero inundatio,quae alteiaro ab ortu incendi j die,pluuiar adscribitio potuit certe aquis ab ipsam et Motis aluo effusis tribueniada est . quae vi halitus elatae e nouis hiatibus, qua data porta, exiliere, seruata flammis bituminatis nae. Sunt, qui assirment, vidisse se riuos igneos. aqueis antercurrere, & supernatantem flammam , aquae qua si vehiculo deuehi,aduersario clemento in triumphalem quodammodo sibi rhedam conuerto. Estudere se simul flammae, &aquae e Vesuuio,modo plane consimili, quo elisis nubibus, damardent fulmina, Diaduntur pluuiar. quo allusisset videtur Isaias ijs verbis , Utinam disrumperes crios, ct descenderes ac M arderent igni. Nons igitur in nubem,sonitus in tonitrum,flammae in sul eira , ignei lapides in fulmina, aquae in pluuias e vasere. Neque insolens, vi calidorum spirituum,quemadmodum siccantur quandoque flumina; dum, ut obseluat Berosus, apertis oujs montium aquae in , alueos regrediuntur, atque intra priores ahgustias tesorbentur: ita laxatis terrae meatibus, novas.