Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primusquartus

61쪽

cedonenses . Non enim omnium Codicum eadem est ratio, cum non una mons esset eorum, qui addi

tio nos illas in primo codice saetoliant arbitrio, et Voluntate sua ). 1) Petrus Pithoeus in Synopsi historica eorum s

qui canones collogerunt, profert Sabinum Heracleae in Thracia Episcopum , quem Socrates lib. I. cap. S.

pag. 21. sdit. Valssii Cantabrigia an. 172D. testu tu Edivorsariam Unodorum acta ianum in co)pus collegissct .

Sed hie, testo ipso Socrate los. Cit., Maoodon unae Seotae Episcopias non canones catholicorum conciliorum , sed haereticorum synodos, eaque collegit monumen ta , quae suo magis Placebant ingenio, quaedam im mutans , et quaedam praetermittens, ut cuncta ad suum institutum, sensumque Pertraheret. Nam ot gon vel

lendae Nioaenae fidei causa eius concilii antistites tamquam imperitos deridebat. Quare haeo Sabini colle tio inter codices sacrorum canonum, de quibus agi mus, Iocum habere non potest. Christophorus Iustol- Ius Codieem Canoniam Ecclesia universa, quem Parisiis edidit an. 161 ., illum esse putat antiquum codicem, ovius in Chalcedonensi Concilio fit mentio, os quo ante ipsum Concilium tum Orientalis , tum Oooidentalis EooIesia utebatur. Verum illam Codicis Cain

nonum Ecclesia universa insoriptionem uti nimis spo-oiosam improbant Fr. Florens in dissere. de Orig. are. et auCtor. Iur. Canon. Pag. 27. ecim. 1. Edit. μr imber ga 1756. , et Petrus Cous tantius in praefas. ad epistolis Roman. Ponti . g. 1. num. 55. et 5sq. Pag. LVIII. ne

quo haec collectio, uti est a Iustollo edita, in ullo antiquo codico reperitur, sed eam ipso ex pluribus collectionibus suo arbitrio.composuit . Extat hio Justola Ii Codex in Biblioth. Iur. Canon. Guille inii Voelli, et Henrici Iustolli tom. 1. PM. 29. edit. Paris. an. 1661. , at quo hi in praefatione Bibliothecae praefixa Christo-Phorum desondunt, quod amplum illum suae colleo eloni titulum adiecit.

2) In quibusdam Chalcedonensis Cone illi acti

nibus non solum codicis canonum expressa fit mentio , sed

62쪽

sod etiam aliqui ex oo codice canones recitantur, estruidam otiam distincti numeris, qui perpetuam ostenia

uni numerorum Seriem, quae non nisi in canonum colloetionem quadrare Potest. Quod videri potest ace. 4. act. 11. et in actions de Caroso ot Dorotheo apud Labhoum tom. 4. Conzit. Col. 141 8. 1427. 16IO. Edit. Venet

Zin Haeo quidem, me a iudicio, probabilior sententia est, quam late domonstrant Frat eos Balloi inii in appendic ad προr. S. LSoms M. eom. 5. Par. I. cap. 2. num. , 5 ee Se 2, Pq. XIII. fe seq. Uulgata tamen

opinio est, quam ipsi Balle rinii refellunt, quod antiquissima heteo collectio, cu ius in Chalcedononsi Como illo mentio est, contineret canones XX. Nicaonos, XXIV. Ancyra nos, XIV. ΝeOcaesarienses, XX. Ganingrensos, XXIV. Antiochenos, LIX. Laodicenos, et Constantinopolitanos III. Verum ea collectio non alios initio comprehendisse vido tur canones, quam Nicaonos , Ancyra nos , Neocaesurienses , Gungrenses, ea nones autem reliquarum Synodorum deinceps additi videntur.

4) Quod cum retineatur, facile componi pote

xunt dissidia, quae inter eruditos sunt, do antiquis simo Graecorum Codico, quem Chalcedonenso Con-eilium memorat Νam quidam codicos maiorem et quidam minorem , habent numerum enomina; atque omnes ex hac codicum multitudine, et varietate eruditorum controversiae exoriuntur . Ego codico in Concilio Chalcedonensi lecto comprehensos arbitror canones quatuor conciliorum, quorum Paulo anto facta mentio est praeterea canones Antiochenos. Sed plures deinde huic codici factae sunt accessiones, eaeque dissimiles, uti ferebat ingonium, ac studium eorum, a quibus hujusmodi accessiones fiebant. 1ndo orta est illa codicum divorsitas, unde tot inter

eruditos turbae exortae sunt.

g. LV. Medio sexto saeculo additi sunt canones Ephesini; ac doniquis Ioannes cognomento Scholasticus, quod esset ex schola, sive ordino Advocatorum , Presbyter prirnum Antiochenus,

deinde Iustiniauo Imperatore Patriarcha Constan

63쪽

inopolitanns novam canonum collectionem tributam in titulos quinquaginta adornavit. Continet haec colloctio Apostolorum canones LXXXV., Nion : nos XX. , Ancyra nos XXV. , NeoCaesarienses XIV. , Sardioenses XXI., Gangrenses XX., Antiochenos XXV., Laodice nos LIX., Constantino

ses XXVII., denique canones eductos ex epistolis S. Basilii LXVIII. Post romos hos canones ab aliis omissos primus Joannes in sua collectione doscripsit , reliquos omnes ex antiquioribus arripuit a . i) Joannes Scholasticus in praefatione describens

ordinam ea nonum in suo oodiae exhibitum numerat ea nones Ephesi nos VII. sed tamen in corpore operis

tit. 1. Etiam octavum laudat.

πι Quod diserto testatur ipso Joannes in Prae.

satione gna ct collectionis, quae est apud Voellum, et Justellum Biblioth. Iur. Carion. Nee. t . 2. Pag. Φ99.ee SPq. Quare vehementer errat Christophorus Justebius, qui primum Sardicenses canones Graeco Codiiaei Ioanne in Soholastioum addidisse arbitratur. Cerinto quidem statui non polost, num Sardicenses ore nonos hah norit antiquissimus illo codex, qui continenti serio numerorum in Concilio Chalcedonensi Ieotus fuit; sed tamen dubitari non polost, quin aliis quibusdam Codicibus etiam Sardi censes Lunones comis Prehenderontur , quod late ostendunt Fratres Ballein Tinii Ioc. cie. Par. 1. cap. 6. P . XXXIV. et seq.

g. LVI. Edidit ipse Joannes etiam I mocanOnam I , divisum item in titulos quinquaginta,

ac per materias distinctum , iisquo adjecit leges eductas praesertim ex Codico, et Novellis Iusti-miani. Novas quoque additiones accepit GraeCo-Tum codex, cum Trullana, aut Quinisexta Synodus habita est sa); neque suus apud Graecos honor defuit collectionibus Photii, qui Graecorumachismatis vel auctori vel certe Pars magua fuit.

64쪽

Simeonis Logothetae, Alexis Aristini, Argonii, Harmenopoli, de quibus omnibus singit Iatim di

cere longum est, ac non necessarium δ . 1 Nomoca non a nomine haec collectio appella.

tu , quoniam continet legum cum canonibus collationem. Harum igitur collectionum, quae ex legum, et canonum mixtura Gmocanones appBllatae sunt, quae que apud Graecos plures numerantur Originem ab Ioann8 Scholastico repetit Er. Florens. IOG. cit. Pag. 5 . II ino et ivm Ioannis Scholastici Nomocanon est apud Voollum, et Justellum BGlioth. jur. Oanon. tom. 2. Pag. 605. Et seq.

2 Synodus haeo, quae Latinis conciliabulum Eff, Trullana appellatur, quod habita fuit in Trullo palatii Constantinopolitani ; dicitur autem Quini sexta , quod eius Praesules editis do disciplina canonibus vi cleri vollentis opplevisse illud, quod V. et VI. Fene 'Tales Synodi non praestiterant . Romana Ecclesia eos stantum probavit huius Cona illi canones, qui nihi Ihaherent, quod superioribus synodis , probatis quo moribus ad vergaretur ,sio uti Humbertus Cardinalis Episcopus Silvae candidae , Leonis IX. Legatus apud Graecos declaravit. Integram hanc Graecam collec tionem Oum scholiis Zonarae , et Balsa inonis hominum schismaticorum Oxonii edidit Guillelmus Be-

vergius an . 1672.

que descriptae sunt a Justollo et Voollo Biblioth. ca

g. LVII. Serius in Latina Ecclesia canonum .eollectiones ndhi heri coeperunt . Ea enim anto Nicaenum' Synodnm non aliis usa videtur repulis , quam Sacris Scripturis, et Traditions; itrint tota fere disciplina morihus , et consuetudine inngis, quam jure scripto plerisque in rebus regeretur. Sed post habitam Nicaenam Synodum. us canones latine redditi sunt, atque iis Lati

65쪽

na Ecclesia uti coepit una cum Sardicensibus d

1) Insignis est locus Innocentii Ι. in epist. 7.

Clor. et Popia'. Constantinuolrtanum a Pud Cousta lium episeol Roman. Pontific eom. 1. Col. 799. ubi inquit: quod aut m ad Canonum abs rvation m attincte , soli. illis parendum esse d cimus, qui Nicaeas d finiti sunt; quOS SOIOS SEctari, Et agnoscem desuese Ecclosia Catholica Ipso Innocentius in epist. s. ad Teophiltim Alsxandrinum apud eum deni Cous tantium Col. 79Ο habet haec : Tu igitur, si jtidicio coindis , siste te actvnodum i quae aecundum Christum fuerit , Me ibi expositis criminationibus sub test bus Nicasni Concili; caia nonibus alium enim Carionem Romana non adm ttit Ecclesia ) sociaritatem habebis contradictionis expertem Cum Niciae nos canones innocentius momorat , in folligit otiam Sardi censos, quoniam hoo concilium tamis quam Nicaeni appendix habebatur. Locus hic Innocentii satis evidenter ostendit, usque ad eum 'aeistatem Romanum Eootestam Nidaen 6s tantum Oano nos agnovisses non defuerunt tamen, qui ea verba aliter infelligenda esse puturun f sed eos late resol-Innt Feas res Malleri nil Ioc. Cit. OP. 1 g. 1. et 2 pag.

g. LVIlI Temporum autem cursu evenit, ut Graecorum codex i privatus dio. IMine redderetur ἔac cluae praesertito tanto Dionysium sunt hujusmodi antiquae versiones tritius Graeci Codicis c&nonum , altera, quae Isidoriana, nitera, quae Prisca appellatur . Illa sorte est antiquior, fuitque vulgata ex collectione Isidori, a quo nomen accepit ἔ Isidorus autem erem ex antiquiori Hispanica collectione transcripsit. Continet canones Nicaenos, Aqnis Titanos, Neocaesarienses , GangrenSes, Sardicenses , Antiochenos, Laodiconos, Constantino poli ta nos , et ' Chalcedonenses. Initio sortasse nou omnes hoA Cariones Comprehendebat, sed novaη recentiori aetati reliorum canonum acce8siones accepit. Prisca Grae- Coruin canonum versio Paulo minua antiqua Videri . tur

66쪽

tur, eaque complectitur canones Ancyra nos, Neocaesarienses , Nicaeuos , Sardicenses, Gangrenses , Antiochenos, Chalcedon unges, COnεtantinopolita

I Prisca Graeoorum canonum Latina interpreis latio ea solet appollari, quam ex antiquo NS. Codico vulgarunt Henricus Iustellus , et Guillelmus VooIIus in Biblioth. jur. canon. mm. I. pag. 277. Paris. 1661. Eam dii gentius cognitam, et emendatam iterum odiis derunt Fratres Nat Ierini; in appendio. ad Oper. S. Lcto nis M. eom. I. col. 48 I. se seq. Sunt haec, Isidoriana nimirum , et Prisca , celebriores Graecorum canonum Latinae versiones, quae ante Dionysium in manibus hominum versabantur Α, sed tamen dubitari non potest, quin alias quoquo collectiones Latini habu exint, quae tumen omnes Privato studio Persectae sunt. Earum quaedam , praeter Orientalium Ecclesiarum canones , etiam Africanos, et quasdam etiam Summorum Poniatificum decretales comprehendebant. Nam ante cetorixos occidentales Afri primum collegisse videntur canones suos , qui ita celebres fuerunt, ut e Latinis coisdicibus graeco translati in Graecas etiam collectiones migraverint. His igitur canonibus locupletatas, auisciasque fuisse constat aliquas Latinorum collectiones , et aliis etiam Romanorum Pontificum decretales ao- Cesserunt . Non enim iis assontior, qui Dionysium primum fuisse putant, qui illas decretales collegerit. Fuit is quidem primus, qui decretales a canonibus cono illorum discrevit, atque ordino Tecensuit, cum in antiquis collectionibus oriania permixtim, et confuso describerentur, onines tamen hae collectiones privato studio absolutae sunt, et ideo nullu earum constituero potuit codicem curionum, qui PuhIicu aucto xitate receptus ius Latinae Ecclesiae contineret. Codi. Cis loco, ut arbitror, usque ad octavum saeculuin Romanae Ecclesiae suit Bibliotheca, quae dicohatur Archivum , Schrinia , Chartaritim, ubi decretalium authographa, at quo ucta, et canones conciliorum, oeteraque ecclesiastica monumenta servis hantur, qDa de Trividendi Coustantius praefat. ad epicit. Roman. Ponti f.

67쪽

screationibus halicis Pistorii editis an. 1778. tom. 1. dis Sert. 1. Pag. 65. Et Seq. Pontificiae literae ad certas Eois olosias initio datae omnibus Postea communes fiebant , siculi domonstratum est in not. 2. ad β. XXXV. , Ut omnibus innotescerent, et omnes parerent legibus , qtiae ipsis literis erant constitutae. Earum authographuin in schriniis, aut archivo Sodis Apostolicae gor-vabatur, et hujusmodi authographum adhibebat ur a adirimendas controversias, quae foris orirentur. Si Hieronymus, adv. Rr n. Iib. I. Opp. eom. 2. pag. 549. edie. Vallarsii Verona, Rufinum de litoris ah Anastasio I. ad Joannem Hierosolymitanum datis dnhitantem , ad chartarim Provocat. Quare multa moIiondo factu ne ut nihil agunt Van-Εspenius, et ceteri , qt i nem iri manto Dionysium Pontificias deo tales collegisse conis tendunt, ul inde illud educant consequens, quod arito Dionysium tantum conciliorum canones, non item Apostolicae Sed is decreta auctoritatem obtinuerint. Fao v rum esse , quod certe falsum est, id quod aiunt do Pontificiis Decretalibus primum a Dionysio

oollectis, id tamen vetustae earum a votoritati nihil detrahit. Cum enim privati codiees nihil iis aut addere, aut adimere Possent, quid interorat Sedis Apostolicae, sivo eius decretalos in iis descriptae essent, sive essent omissae' Vis earum non ex his privatis eoiloetionibus , sed ex Pontificis potestate , atque ex

ipso authographo in archivo servato repetebatur. Certo Siriolus m. 1. ad Himsr. Tarracon. apud Cou- stantium vist. Roman. Pont . g. 29. col. 657. Postqua in Himerium hortatus est ad servandos Canonss , Et t-Encia descretalia constituta generalem iIlam sententiam pronunciat, quod statuta Sedis Apostolica , vel canonum vensrabilia definita nulli Sacsrdotum Domini ignorares sit libesriam . Etiam Leo M. v. 4. Cv. 5. OPP. eom. I. col. 616. Edit. VEnet. 1755. memorat deo rota liti constitiaea Decsssorum s Norum , et Comprovinciales Episcopi Motropolis Arelatensis datis ad Leonem M. ille.

Tis opp. S. Lsonis tona. 1. mise. 65. cap. 2. col. 995. Edie. Cit. non ex aliquo canonum codice, sed ex schriniis

Sedis Apostolicae decretorum Zosimi Pontificis vim

omnein , et auctoritatem rctpetunt, uti observant Fratres Ballerinii not. 11. in dissori. 12. Quessnelli ON. S.

68쪽

consu Ie in appendio. Par. 3. cap. 3. g. 2. pag. CLXV Leod. eom. I. Cum igitur Ecolesia Romana, meo qui-dom iudicio, usque ad VIII. saeculum nullum habu eis xit codicem canonum, qui Publicam auctoritatem obis lineret, facile est iudieare do codice, quem dedit Justollus in Biblioth. Iur. Canon. eom. 1. Pag. 29. item que dis codice, quem edidit quesnellus in appendio. Oper. S. LeoniS M, quemque i Pse exist mat antiquisissimum esse codicem , quo Innocentio , Zosimo, et L Eono Pontifinibus Romana Ecclesia utebatur: omnes privati codices sunt, ac de Codice Quesnelliano graviter, vereque disserunt Fratres Balleri nil Ioc. cie. par. 2. cv. 8. PM COII. st in adnot. et observ. ad dissere. XII. Quesnelli pag. 685. re seq. Idem debet esse iudicium do antiquis codicibus, quos memorat Pein rus Constantius in praefata ad eom. I. epist. Roman Pontific. g. 2. num. 6o. et seq. PM. LXII. s nam hi sita militer codices privati sunt.

g LIX, Priseam hanc versionem indicaro videtur Dionysius Exiguus , Cum inquit, se confusia

aionem animuin appulisse. Ureit hic Dionysius in stituto Monachus, natione Scythis , moribus, et domicilio Romanus , doctrina vero, ac vitae integritate praeclarus I). Vitam agebat V. et VI. saeculo 2 , ab eoque nostrae vulguris epochae origo repetenda est 3). Celeberrimum hujus Dionysii opus est collectio canonum, et constitutionum Sedis Apostolicae, quae ab auctori8 nomine Dio- noesiana appellatur . Ea dividitur in partes duas,

quarum altera conciliorum cauOne8, ultera Summornm Pontificum epistolas complectitur. Non uno, Et eodem tempore, sed diverso utraque est edita, et utraque peculiares habet literas, quas nuncupatorias dicimus.

si in Do hoo Dionysio loquuntur Cassiodorus di

69쪽

Biblioth. Ecc7es. Fabricii cir. mod. pag. s r. Hambum2 1718., Bollarni inus de Script. Eccles. OPer. eom. 7. PM. 2CI. edit. Venet. 1728. Dictus autem est Dionysius Ex guus, non quod corpor pusillus esset , uti Plu-Tes exiStimarunt, eum neque id tradiderint antiqui Scriptores , qui do Dionysio egerunt, nequct orct di Itilo sit , Dionysium , qui semetipsum exiguum a P PEDIat, suum hoc corporis vitium praeses erre voluisse. Potius sese exstium Dionysius vocasse videtur mode-Ftiae causa, quo nomine alii etiam, atque in primis monachi, quorum e numero ille erat, uti solebant. Sio Anastasius Bibliothecarius sese exiguum a PPel- Iat Apologia Pro Honorio ad Joann. Diaconum in colis Iesce. Concit. Labbei eom. 6. Col. 152I., cuius epigTaphe est haec : Carissimo Fratri Io. dagno Christi Leis ineae Anastasius exiguus in Christo salutem. Et iam S. Bonifacius Noguntinus sese Exiguum uppellare sole-hat , uti deprehendi potest ex eius epistolis 9. 11.15. 18. 2o. 25. in Biblioth. PP. eom. 15. pag. 75. 74. 5. 76. 78. M. edit. Liagdun. , atque inter has opiis

stolas aliorum quoque Uxempla sunt, qui so modosintiae causa exiguos appellabant. Quin etiam pia o mulieres seso eaiguas vocabant, Uti patet ex episto IaCaesariae Arelatensis , apud Nartentiam Thessatir . nov. AneCd . tom. 1. col. 3. Paris 1717. At quo id etiam sibi vult Hinomarus Remensis, Cum in m. 17. Nicolaum L Pag. 246. eom. 2. edit. Sirmondi Paris 1645. memorat literas exiguitati meas direscias s ex quibus omnibus palet, fuisso Pluribus commune nomen hoo Exigui, et modestiae causa Usurpari consuevisse.

2 Dionysius Romam venit Anastasio II. Pontifice, qui Pontificatum tenuit usque ad annum 498. Aut sub eo, aut sub Symmacho, qui proxime Anastasi iam sequutus cst, primam suae collectionis Paristem Dionysius edidit ; sed pars ultera Oerte post Ana Etasti obitum vulgata est. Nam in ea sunt Anastasii opistolae, nori item Symmachi, et cum Dionysius di-Cat , se Praeteritoriam sedis APOStolicas Praesulum conia stituta collegisse, manifestum est, huno Partem , quae Anastasii epistolas habet, oo mortuo vulgatam fui

70쪽

g. LX, Primo canonum collectioni Dionysiugoperam dodit. Nam nounm Graecorum Canonum versionom ahmiviv, suaquὰ collectione complexuaest L canones Apostolorum , tum gub una nume- Torum gerie en nones Nicaenos , Ancyranos, NeoCaesstrienses,. stygreuses, Antiochenos, Laodicenos, Constantinopolitanos, deinde Chalcedonenses, quibus ex Latino authographo subjecti sunt Sardicenses XXI., ac tandem Africani distinosi inritimoros CXXκVIII Pars altera, quae serins in Iurem venit, comprehondit epistolas decretales Summorum Pontificum a siricio usque ad Anastasium II., quibus postea decretales etiam aliorum Pontificum aliena opera accosserunt. Magna hujus collectionis celebritas, et magnus ubique honos suit 1 . 1) Cassiodorus medio VI. saeculo inquis loc. cie. λυos s Graecos canones a Dionysio latino redditos

hodie usu celeberrimo Ecclesia Romana Complecitiar.

Solus vid olicet intelligendus est usus, qui ei colleo tioni nullam publicam auctoritatom attribuit, ne que eam publicum Romanae Ecclesiae Codicem fecit.

I. LXI. Eam quibusdam additionibus locu- platatam Carolo M. Francorum Regi Romae tradidit Hadrianus I. Summus Pontifex, atque haec coli tio est, quae Hadriana vocatur, et quam illae praesertim additiones a Dionysiana distinguunt 1 . Νon tamen hujus collectionis, sive harum adis ditionum Auctor ipso Hadrianus habendus est sa) :

sed cum ita Summus Pontifex collectionem ipsam probasse visus se rit, Apostolicam quamdam nuctoritatem ea obtinuit, et Codex Canonum passam

appellari coepit δ .

1) Hadriano I. Pontifice Carolus M. ter Romam venit, uti observavit Iacobus Sirmoniliis ; ei vero in primo ejus adventu collectionem illam traditam fulsis