장음표시 사용
171쪽
luptatem putari: dicat adiungendam ad illam, quae in motu sit, sic enim appellat hanc dulcem in m tu 9 illam nihil dolentis in stabilitate: quid tendit, cum efficere non pollit, ut cuiquam, qui ipse notus mi sit, hoc est qui suam maturam, sensumq. pem spexerit, vacuitas doloris, uoluptas idem ese uideatur ψ hoc est uim asserre, Torquate , sensibus,
extorquere ex animis cognitiones uerborum, qui bus imbuti sumus. quis enim est, qui non uideat haec esse in natura rerum tria in unum, cum in uol ptate sumus : alterum, cum in dolore: tertium hoc quidem, in quo nunc sumus. credo quidem uos nec in dolore , nec in uoluptate esse: cum inuoluptate sent, qui epulentur; in dolore, qui torquearitur . tu autem inter haec tantam multitudinem hominum interiectam non uides nec laetantium, nec dolent
um ζ Pon prorsus , inquit: omnesq. , qui sine dolore sint , in uoluptate , ct ea quidem summa, esse dico. Ergo in eadem uoluptate eum, qui alteri misceat mulsinn, ipse non sitiens, O eum, qui illud tiens bibas ζ Tum ille, finem, inquit, intem rogandi , si iudetur: quod quidem ego a principio ita me milla dixeram, hoc ipsum prouidens, di lenticas captiones. R setorice igitur, inquam, nos mauis, quam dialectice, disputare ζ Quasi uero ,
inquit, perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit. Zenonis est, inquam, hoc Sto ci , omnem uim loquendi, ut iam ante Aristoteles, in duas tributam esse partese rhetoricam palmae, diale
172쪽
dialecticam pugno similem ese dicebat. quod μG. . loquerentur rhetores , dialectici autem compressius. obsequar igitur uoluntati tuae: dicamq., s potero , rhetorice , sed hac rhetorica philosiopho rum , non nostra illa forensi: quam necesse es , cum L populariter loquamur , esse interdum paullo heb
tiorem . Sed dum dialecticam , Torquate , contem -4-2nit Epicurus , quae una continet omnem O pers - Η 'ciendi, quid in quaque re sit, scientiam, O iud candi quale quidque set, ac ratione uia disti tundi; ruit in dicendo, ut mihi quidem uidetur, nec ea, quae docet , uult ulla arte distingui: ut haec ipsa, quae modo loquebamur . Summum a uobis bonum voluptas dicitur . aperiendum est igitur, quid sit uoluptas. aliter enim explicari, quod quaeritur, noni potest . quam si explicauisset, non tam haesitaret. aut enim ea uoluptatem tueretur, qua Aristippus , id est qua sensus dulciter ac iucunde movetur, quam
etia pecudes, si loqui possent, appellarent uoluptatem: aut, si magis placeret suo more loqui,quam ut Omnes Danai, aut Mycenenses, intica pubes , reliquiq. Graeci, qui hoc anapaesto citantur; hoc, non dolere , solum uoluptatis nomine appellaret , illud Aristippeum contemneret: aut, si mrelinque probaret, ut probat, coniungeret dolo- 'ris uacuitatem cum uoluptate, o duobus ultimis uteretis. multi enim O magniphilosiopbi haec uti ma bonorum iuncta fecerunt, ut Aristoteles, qui ' uirtutis usum cum uitae persecta proberitate com, l iun-
173쪽
iunxit. Callipho adiunxit ad honestatem uoluptatem. Diodorus ad eandem honestatem addidit ua cultatem doloris. idem fecisset Epicurus ,si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi uetere sententia. illi enim inter fieri sentiunt: propterea 'gulis finibus utuntur: et cum uterquegraece egregie loquatur ; nec Aristippus, qui uoluptatem summum bonum dicit , in v luptateponit non dolere; neque Hieronymus, qui summum bonum natust non dolere , uoluptatis nomine unquam utitur pro illa indolentia; quippe qui
ne in expetendis quide rebus numeret uoluptatem. duae sunt enim res quoque: ne tu uerba solum p tes . unum est ,sine dolore e se: alterum , cum uo luptate. uos ex his tam di similibus rebus non modo nomen unum, nam id facilius paterer 9sed
etiam rem unam ex duabus facere conamini. quod
feri nullo modo potest: his , qui utranque probat, ambobus debuit uti , sicut Iacit , neque tamen diu
dii uerbis. cum enim ipsam eam uoluptatem, quam eodem nomine omnes appellamus , laudat locis plurimis, audet dicere, ne fu picari quidem se ullum bonum sitiunctum ab illo Iristippeo genere uol ptatis . atque ibi hoc dicit, ubi omnis eius est oratio de summo bono . in alio uero libro, ubi, breuiter comprehensis grauissimissententiis, quasi oracula edidisse sapientiae dicitur,scribit his uerbis: quae nota tibi profecto, Torquate,sunt: quis enim uestrum non edidicit Epicuri κυρίας δοξας, id est maxime
174쪽
ratas ρ quia grauismae sint ad beate uiuendum breviter enuntiatae sententiae. animaduerte igitur, recte ne hanc sententiam interpreter. Si ea, quae sunt luxuriosis efficientia uoluptatum , liberarent eos deorum, O mortis, O doloris metu, docerentq. qui essent fines cupiditatum: nihil haberem, quod reprehenderem; cum undique complerentur uolseptatibus, nec haberent ulla ex parte aliquid aut dolens, aut aegrum, id est aut malum. Hoc loco se te nere Triarius non potuit: obsecro, inquit, Torquate , haec dicit Epicurus ψ Quod, mihi quidem uisus est, cum sciret, uelle tamen confitentem audire Torquatum. At ille non pertimuit, saneq. fidei
ter, istis quidem ipsis uerbis, inquit sed, quid se tiat, non uidetis. Si alia sentit, inquam , alia loquitur : nunquam intelligam, quidsentiat: sed plane dicit, quod intelligam: idq. si ita dicit, non esse reprehendendos luxuriosios, si sapientes sint, dicit absurde . militer O si dicat, non reprehendendos parisidas , si nec cupidi sint, nec deos metuant,
nec mortem, nec dolorem. et tamen quid attinet
luxuriosis ullam exceptionem dare ἰ aut fingere at quos , qui, cum luxuriost umerent, a summo pb
linopho non reprehenderentur eo nomine duntaxat, cetera cauerent in sed tamen non ne reprehenderes,
Epicure, luxuriosos ob eam ipsam causam, quod ita uiuerent, ut persequerentur cuiusique modi u luptates in cum esset praesertim , ut ais tu , summa voluptas, nihil dolere in atqui reperiemus Gotosprii 1 mlim
175쪽
mum ita non religiosios , ut edant de patella; deinde ita mortem non timentes, ut illud in ore habe tex Iomnide,
Mihi sex menses sati sunt uita : septimum Orcos ondeo. Iam doloris medicamenta illa Epicurea tanquam de narthecio promant: sigrauis, breuis: si longus , leuis. unum nescio, quo modo possit, si luxuriosiussit, finitas cupiditates habere . quid ergo attinet dicere, nihil haberem, quod reprehenderem ,si δε tas cupiditates haberent ζ hoc est dicere; non reprehenderem asotos, si non elbent asoti. isto modo , ne
improbos quidem, si qbent boni uiri. Hic, homos
uerus luxuriam per se ipsam reprehendendam non putat: et hercule, Torquate, ut uerum loquamur , si uoluptas summum bonum est, rectissime
non putat. nolim enim mihi fingere asotos, ut soletis , qui in mensam vomant; O qui de conum suu erantur, crudiq. postridie se rursus in urgitent; qui solem, ut aiunt, nec occidentem unquam uiderint, nec orientem; qui, consumptis patrimo-njs, egeant. nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat uiuere. mundos, elegantes, optimis coquis, pistoribus, piscatu, aucupio, uenatione, his omnibus exquisitis , vitantes cruditatem , quibus Vinum diffusum e pleno et oenophoro , ut ait Lucillius, cui
Nil dempsit nix, ct sacculus abstulerit radhibentes ludos, O quae sequuntur illa; quibus
176쪽
detractis, clamat Epicurus se nescire quid sit bonum . adsimi etiam formosi pueri, qui missi cnt: resplendeat his uestis , argentum, odrisitium , locus ipse , aedificium. hos ego asotos bene quidem uia 4 ia is uere , at beate nunquam dixerim. ex quo efficitur, non ut uoluptas ne sit uoluptas, sed ut uoluptas non sit summu bonum. 2 Lec ille, qui Diogenem Stoicum adolescens,post autem Panaetium audierat,Laelius, eo dictus est sapiens, quod non intelligeret quidsM-uissimum esset nec enimJequitur, ut, cui cor pia at, ei non solat palatus hed quia parui id duceret. , O lapathe ut iactare neces: est, cognitu cui s. In quo Laeliu clamores sophos ille solebat 'et Edere, compellans gumas ex ordine nostros. Laeliu ' praeclare, O recte sophos, illudq. uere: io Publi Gurges Galloni, es homo miser, inquit: cenasti in uita nunquam bene, cum omnia in ista oConsumis squilla, atque aetensiere cum decumano. is haec loquitur,qui in uoluptate nihil ponens, negat eum bene cenare, qlii omnia ponat in uoluptate: O tamen non negat libenter unquam cenasse Galloniu, mentiretur enim sed bene. itagrauiter, etfeuere uoluptate secemit a bono . ex quo illud escitur, qui
bene cenent, omnes libenter cenare; qui libenter, non continuo bene .semper Laelius bene. - quid bene δ dicet Lucilius, Co Io, Condito. sed cedo caput cenae. - Sermone bono. quid ex eo ἐ - Si quaeri', libenter. ueniebat enim ad cenam, ut animo quieto satiaret desideria natura . re te ergo is ne-
177쪽
gat unquam bene cenasse Gallonium, recte miserum, cumpraesertim in eo omne I ludium consum rei. quem libenter cenasse nemo negat. cur igitur non bene ζ quia, quod bene , id recte , frugaliter , honeste. ille porro male, praue , nequiter , turpiter cenabat. non igitur nec lapathi suavitatem ac
penseri Gallonii Laelius anteponebat , sed suauit tem ipsam negligebat. quod non faceret , si iri uoluptate summum bonum poneret. Semouenda est igitW uoluptas, non solum ut recta sequamini,sed etiam ut loqui deceat frugaliter es Possumus ne stritAr in uita summum bonum dicere , cum id ne in cena quidem posse uideamur ρ suo modo autem philosophus loquitur ψ tria genera cupiditatum , naturales, ct necessi arias; naturales, non necessarias; nec naturales , nec necessarias . primum diuisit in leganter : duo enim genera quae erant , fecit tria.
hoc est , non diuidere ,sed stangere rem . qui si di
ceret , cupiditatum esse duo genera , naturales , O inanes; naturalium quoque item duo , necessarias, O non necessarias: confesta res esset. uitiosum essenim in diuidendo, partem in genere numerare. sed hoc sane concedamus: contemnit enim dissere di elegantiam: confuse loquitur . gerendus est mos, modo recte sentiat. Et quidem illud ipsum non nimium probo; O tamen patior , philosophum i qui de cupiditatibus finiendis. an potes cupiditas fianiri ζ tollenda est, atque extra Ienda radicitus. quis es enim, in quo sit cupiditas , quin recte cupidus di
178쪽
ci possi ' ergo O auarus erit Jed finiter O adu
rer , uerum habebit modum: O luxuriosus eodem modo. qualis saphilosophia est, quae non interitum asseratprauitatis , sed sit contenta mediocritate u tiorum in Quanquam in hac diuisione rem ipsam prorsus probo , elegantiam desidero. appellet hac
desideria naturae , cupiditatis nomen seruet alio; ut, cum de avaritia , cum de intemperantia , cum de maximis uitiis loquetur , eam tanquam capitis a
cuset .sed haec quidem liberius ab eo dicuntur , O saepius. quod equidem non reprehendo . est enim tanti philosophi , tamq. nobilis , audacter flua decreta defendere. sed tamen ex eo, quod eam uol ptatem, quam omnes gentes hoc nomine appellant,mdetur amplexari saepe uehementius, in magnis interdum uersatur angustηs; ut , hominum conscientia remota , nihil tam turpe sit, quod uoluptatis causa non uideatur esse facturus. deinde ubi er buit , cuis enim est permagna natu P confugit i lac , ut neget accedere quidquam posse ad uoluptatem nihil dolentis . at iste non dolendi status non uocatur uoluptas. non laboro , inquit, de nomine. quid , quod res alia tota es ζ reperiam multos , vel innumerabiles potius, non tam curiosos, nec tam
molestos, quam uos sis: quibus, quidquid uelim , facile persuadeam. quid ergo dubitamus, quin, si, non dolere , uoluptas sit summa , non esse in uol ptate dolor sit maximus ἰ cur id non ita fit ἰ quia dolori non uoluptas contraria est,sed doloris priuatio .
179쪽
D E FINI B V Shoc uero non uidere , maximo argumento , uolupta detem ullam: qua sublata , neget se intelligere omnino, quid sit bonum. eam autem Dapersequitur , 'rc. dquae palato percipiatur , quae auribres: cetera addit,
quae si appelles , honos praefandus sit. Hoc igitur , quod solum bonum seuerus , O grauis philosophus nouit, idem non uidet ne expetendum quidemese; quod eam uoluptatem hoc eodem auctore non desideremas , cum dolore careamus . quanquam
haec sunt contraria. hic si definire , uel diuidere dia dici ei; si loquendi uim ,si denique consuetudinem
uerborum teneret; nunquam in tantas salebras imcidisset . nunc uides, quid faciat. qrea nemo unquam noluptatem appellat , et hanc in motu uoluptatem ,
quae duo sunt, unum facit; sic enim has suaves, et quasi dulces uoluptates appellat interdum ita e tenuat, ut M. Curium putes loqui; interdum ita laudat, ut , quid praeterea sit bonum , neget se posse ne suspicari quidem . quae iam oratio non aphilosopho aliquo , sed a censore opprimenda est. non est
enim uitium solum in oratione ,sed etia- in moriabus . Luxuriam non reprehendit , modo sit uacua infinita cupiditate , O timore. hoc loco discipulos quaerere uidetur , ut , qui asoti esse uelint , philosi phi ante fiant. primo , ut opinor , animantium ortu petitur origo summi boni .simul atque natum animal est ,gaudet uoluptate , ct eam appetit , ut bonum, aspernatur dolorem, ut malum. de malis, autem, O bonis , ab ijs animalibus , qua nondum
180쪽
deprauata sunt , ait optime iudicari. Haec o tu ita posuisti , ct uerba uestra sunt. Quam multa uitiosa δ summum enim bonum , O malum Is giens puer utra uoluptate dijudicabit, stante, an mouente ψ quoniam,si dijs placet, ab Epicuro loqui disicimus .s nante; hoc natura nidelicet Azit ,sa liam esse se; quod concedimus: si mouente, quod dicitis; nulla turpis uoluptas erit, quapri termittenda sit: O simul non proficiscetur animal illud modo natum a summa uoluptate, quae est a te posita in non dolendo . ec tamen argumentum hoc Epicurus a paruis petiuit, aut etiam a bestiis rquae putat esse lyecula naturae: ut diceret, ab his, duce natura, hanc uoluptatem expeti nihil dolendi. neque enim haec mouere potest appetitum animi: nec illum habet ictum, quo pellat animum Italus hic non dolendi. itaque in hoc eodem peccat Hier nymus . at ille pellit, qui permulcet seensium uoluptate. itaque Epicurus semper hoc utitur, ut probet uoluptatem natura expeti ; quod ea uoluptas, quae in motu sit , o paritos ad se alliciat , O bestias, non illa Llabilis, in qua tantum inest nihil dolere. quid igitur conuenit, ab alia uoluptate dicere naturam proficisci , in alia summu bonum ponere in Besiarum uero nullum iudicium puto. quamvis enim deprauatae non sinit, prauae tamen esse possunt. ut Meilium aliud est inflexum o incuruatum de industria, aliud ita natum: si erarum natura non est i ta quidem deprauata mala disciplina, sed natura suas