장음표시 사용
181쪽
sua. Nec vero , ut uoluptatem, petat, natura movet infantem ,sied tantum , ut se ipsie diligat, ut integrum se, aluumq. uelit. omne enIm animal, mul ut ortum es , O se ipsum , O omnes partes suas diligit; duasq. res , quae maximae sunt , in pri-ν , . '. - -.. mis amplectitur , animum , O corpus ; deinde utriusique partes . nam sunt O in animo praecipua quaedam , in corpore: quae cum leuiter agnouit , tunc discernere incipit , ut ea , quae prima data sunt natura, appetat, a sterneturq. contraria. In hisprimis naturalibus uoluptas insit, nec ne, magna quae sto est. nihil uero putare esse praeter uoluptatem , non membra, non sensus, non ingenii motum, non Πα. οintegritatem corporis , non ualetudinem , summae mihi uidetur inscitiae . atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum , O malorum. Polemoni, etiam ante eristoteli ea prima uisa sunt, quaepaullo ante dixi. ergo nata essententia uel rum Academicorum , O Peripateticorum; ut f-nem bonorum dicerent. secundΗm naturam uinere.
id est , uirtute adhibita ,si ui primis a natura datis. Callipho ad uirtutem nihil adiunxit , nisi uolupta tem : Diodorus nis vacuitatem doloris . his omniabus , quos dixi , consequentes sunt fines bonorum. risippo implex uoluptas: Stoicis , consentire naturae: quod ζse uolunt e uirtute , id est honeste uiauere: quod ita interpretantur; uiuere cum intellia gentia earum rerum, quae natura euenirent, eligenre ea, quae essent secundum naturam, rejcientese
182쪽
contraria. Ita tres sunt fines , expertes honestatis; unus cristippi, uel Epicuri; alter Hieronymi ; Carneadis tertius; tres , in quibus honestas cum aliqua accessione, Polemonis, Calliphonis , Diodori; una simplex , cuius Z eno auctor ,posita in decore tota , id est in honestate . nam Pyrrho , Aristo , Herillus iam diu abie Ii: reliqui sibi constiterunt , ut extrema cum initiis conuenirent; ut Aristippo uoluptas, Hieroi mo doloris uacuitas, Carneadi frui primi piis naturalibus esset extremum. Epicurus autem cum in prima commendatione uoluptatem dixisset; si eam, quam Aristippus, idem tenere debuit uitiamum bonorum, quod ille; sint eam , quam Hieronymus , fecisset idem, ut uoluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. nam quod ait se, ibus ipsis iudicari, uoluptatem bonum esse , Olorem, malum: plus tribuit sensibus, quam nobis leges permittunt. pristatarum litium iudices m
nihil enim posumus iudicare, nisi quod est nostri
iudicu . in quo stustra iudices siolent , cum sente tiam pronuntiant, addere , si quid mei iudicii est. A si enim non fuit eorum iudiciis nihilo magis, hoc . non addito, illud est iu ricatum . quid iudicatsensus edulce, amarum; lene , alterum; prope, longe ; stare , mouere; quadratum, rotundum . quam igitur
pronuntiabitsententiam ratio ψ adhibitaprimum diuinarum humanarumq. rer silentia, quae potest appellari rite sapientia; deinde adinctis virtutibus,
. quas ratio rerum omnium dominas , tu uoluptatum
183쪽
satellites, et ministras esse uoluisti: quarum de omnium sententia pronuntiabit, primum de uoluptate, nihil esse ei loci , non modo ut solaponatur in summi boni sede , quam quaerimus; sed ne illo quidem modo, ut ad bonestatem applicetur. De uacuitate doloris eadem sententia est. Rei cietur etiam Carneades: hec illa de summo bono ratio, aut uoluptatis , non dolendi ne particeps , aut honestatis e pers , probabitur. ita relinquet, duas de quibus Gliam atque etiam consideret . aut enim I latuet , n
hil esse bonum, nisi honestum; nihil malum, nisi turpe ; cetera aut omnino nihil habere momenti , aut tantum , ut nec expetenda , nec fugienda , sed et genia modo, aut rejiaeda sinit: aut anteponet eam, quam cum honestate ornatisimam, tum etiam ipsis initijs naturae , totius perseritione uitae locupletatam uidebit. quod eo liquidius faciet ,si perspex
rit, rerum inter eas , verborum ne sit controuersia. Huius ego nuc austoritatem sequens, idem faciam. quantum enim potero , minuam contentiones; omnesq. mplices sententias eorum, in quibus nulla est uirtutis adiunLIio , omnino a philosophia semouendas putabo: primum Aristippi , Cyrenaicorumq.
omnium: quos non est ueritum , in ea uoluptate , suae maxi a dulcedine sensum moueret ,summum bonum ponere , contemnentes sam vacuitatem doloris . hi non uiderunt , ut ad cursum equum , ad arandum bovem , ad indagandum canem ,sic hominem ad duas res , ut ait Aristoteles, intelligendum,
184쪽
ct agendum elle natum, quas mortalem de rcontraq. , ut tardam aliquam, O languidam pec dem , adpactum , et ad procreandi uoluptatem hoc diuinum animal ortum esse uoluerunt. quo nihil mihi uidetur e Je absurdius. Atque haec contra Ar sinum , qui eam uoluptatem non modo summam, sed solam etiam dicit , quam omnes linam appellamus uoluptatem. aliter autem uobis placet .sed i le , ut dixi , uitiose . nec enim figura corporis , nec
ratio excellens ingenis humani significat ad hanc
unam rem natum hominem, ut frueretur uoluptatibus. Nec vero audiendus Hieronymus; cuisummum bonum est idem, quod uos interdum , uel potius nimium saepe dicitis, nihil dolere . non enim,si madum dolor e is, carere eo malo , satis est ad bene vivendum. hoc dixerit potius Ennius ,
imium boni est , cui nihil est mali
nos beatam uitam non depulsione mali , sed adeptione boni iudicemus; nec eam cel arido , uegaudendo , ut Aristippus , siue non dolendo , ut hic ,sed segendo aliquid , considerando ne quaeramus. Qua possunt eadem contra Carneadeum illud summum bonum dici: quod is non tam , ut probaret , protulit , quam ut Stoicis , quibus cum bellum serebat , opponeret. id autem eiusmodi est , ut additum ad
virtutem , auctoritatem uideatur habiturum , Oexpleturum cumulate uitam beatam , de quo omnis haec quaestio est . nam qui ad uirtutem adium gunt uel uoluptatem , quam unam uirtus minimi facit,
185쪽
facit , vel vacuitatem doloris, cuis, etiam si malo caret , tamen non est summum bonum: accessone utuntur non ita probabili: nec tamen , cur id tam parce, tamq. restricte faciant, intelligo. quasi enim emendum eis sit , quod addant ad uirtutem , primum uilismas res addunt; deinde singulas potius , quam omnia , quae prima natura approbauisset, ea cum uoluptate coniungunt. quae cum .ini soni, oe Ureboni omnino uisset pro nihilo, ut inter optime ualere, ct grauissime aegrotare, nihil prorsus dicerent interesse: recte iam pridem contra eos desitum est dilutari. dum enim in una uirtutem omnia esse uoluerunt , ut eam rerum se lectione exstoliarent , nec ei quidquam , aut unde oris tur , darent , aut ubi niteretur: uirtutem ipsam, quam amplexalantur , sustulerunt. Herillus amtem, ad scientiam omnia reuocans , unum quotadam bonum uidit ,sed nec optimum, nec quo uita
gubernari possit: itaque hic ipse iam pridem est reiectus. post enim Ch sippum non fune est dis u
tatum. Restatis igitur uos . nam cum .inademicis
incerta luctatio ol: qui nihil allirmant, O , quasides erata cognitione certi , id sequi uolunt , quoscunque uerisimile uideatur. Cum Epicuro autem hoc est plus negotii , quod ex duplici genere uoluptatis coniunctus est, quod . O ipsi , et amici eius, O multipostea defensores eius sententiae fuerunt: O nescio quo modo , is , qui auctoritatem minimam habet, moimam uim ,populus cum illis
186쪽
L I B E R I I. 88cit. quos nisi arguimus, omnis uirtus, omne decus, omnis uera laus deserenda est . ita , ceterorum sententiissemotis , relinquitur non mihi cum Torqua to ,sed uirtuti cum uoluptate certatio. quam qui dem certationem , homo O acutus , ct diligens ,
chrysippus non contemnit , totumq. discrime sim mi boni in eadem comparatione positum putat. σοautem existimos honestum aliquid ostendere,quod, si ipsim ui sua, propterq. se expetendum , lac re uestra omnia. itaque eo, quale sit , breuiter , ut tempuspostulat, constituto, accedam ad omnia tua, Torquate. ubi si me memoria forte defecerit, tuum est ut funeras. Honestum igitur id intelligimus , quod tale est , ut , detracta omni utilitate , sine ullis praemiis, stuctibusq. , perse ipsumposit iure laudari. quod quale sit , non tam definitione , qua sum usus, intelligi potest, quanquam aliquantum potest, quam communi omnium iudicio, et optimi cuiusique fluctis, atque D ctis: qui permulta ob eam uria causfam faciunt, quia decet, quia rectum, quia bon flum est; et si nullum consecuturum emolumentum uident. homines enim , etsi multis alijs, tamen hoc uno a bestijs plurimum disserunt , quod rationem
.habeant a natura, mentemq. datam ct acrem , Ol uigentem, celerrimeq. multa simul agitantem, O, i ut ita dicam , sagacem: quae O caussas rerum , Ol consecutiones uideat; O similitudines transferat; O disiuncta coniungat; et cum praesentibus futura copulet , omnemq. complectatur uitae consequentis
187쪽
natum . eademq. ratio facit hominem hominum appetentem , cumq. his natura , O sermone, coevi congruentem; ut, profeLIus a caritate domestiacorum , acsuorum, currat longius , se implicet primum ciuium, deinde omnium mortalium ioci tare; atque, ut ad Architam scripsit Plato, non
bis oli natum meminerit, sed patria ,sed suis; ut perexigua pars ipsi relinquatur . Et quoniam
eadem natura cupiditatem ingenuit homini ueri ii veniendi; quod facillime apparet, cum vacui ciraris ,
etiam quid in caelo fiat, scire avemus: bis initijs i ducti omnia uera diligimus , id est fidelia, simplicia, constantia; tum vana, falsa, fallentia odimus, ut Dudem ,periurium, malitiam, iniuriam. E dem ratio habet in se quiddam amplum, atque m gnificum , ad imperandum magis, qream adpare
dum, accommodatum, omnia humana non toleratilia solum,sed etiam leuia ducens, altum quiddam , excelsum, nihil timens, nemini cedens ,semper i uicitum. Atque, his tribus generibus honestorum notatis , quartum sequitur , O in eadem pulchritudune, O aptum ex illis tribus: in quo inest ordo, Omoderatio . cuius similitudine perstenta in formarum 'ecie, a dignitate transitum es ad honestat
dic orum, atque fictorum . nam ex ijs tribus lasedibus , quas ante dixi, o temeritatera reformidat, et non audet cuiquam aut diti o protervo, aut facto nocere; uereturq. quidquam aut facere, aut loqui, quod parum uirile uideatur. Habes undique exple
188쪽
LIBER II. 89 tam Operfectam , Torquate, formam honestatis equae tota his quattuor uirtutibus, quae a te quoque comm oratae sunt, continetur. hanc, e tuus u curus omnino vnorare dicit, quam, aut qualem esse uelint, qui honestatesummum bonum metiantur. δε enim ad honestatem omnia reserantur, nec in ea uoluptatem dicant inesse: ait eos inani uoce senare echis enim ipsis uerbis utitur neque intelligere, ne
que uidere sub hac uoce honestatis quae sitsubiicienda sentetia. ut enim consuetudo loquitur id solum dicitur bonestum, quod est populari famagloriosium rquod , inquit, quanquam uoluptatibus quibusdam . est saepe iucundius, tamen expetitur propter uol ptatem . Viaes ne, quam sit magna dissensio ἐρb losophus nobilis, a quo non solum Graecia , O It lia ,sed etiam omnis barbaria commota est, hon stum quid sit ,si id non es in uoluptate, negat sie i telligere ; nisi forte illud, quod multitudinis rumore laudatur. Ego autem, hoc etiam turpe esse, fripe iudico; O, si quando turpe non sit, tamen non esse non turpe, cum id a multitudine laudetur: quod sest ipsum perse rectum, atque laudabile; non ob eam caussam tamen illud dici honestum esse, quia laudetur a multis; sed quia tale sit, ut, uel si ignorarent id homines, uel δε obmutuissent, pulchritud ne sua tamen esset , specieq. laudabile. itaque idem natura uictus, cui obsisti non potest, dicit alio loco id , quod a te etiam paullo ante dictum est; noliposese iucunde uiui, nisi etiam honeste. quid nunc, ho-m nesse,
189쪽
neste, dicit ψ idem ne, quod iucunde e ergo ita, non posse honeste uiui, nisi honeste uiuatur. an, nspopulari fama ζ sine ea igitur iucunde negatposse ui uere ζ quid turpius, quam sapientis uitam ex in spientiumsermone pendere ζ quid ergo hoc loco intelligit honestum/ certe nihil, nisi quodpossit ipsum propter e iure laudari. nam si propter uoluptatem: quae est ista laus, quae possit e macello peti ' non is uir est, ut, cum honestatem eo loco habeat, ut m. ne ea iucunde neget posse uiui, illud honestu, quod populare sit inentiat , O sine eo iucunde neget u ui posse; aut quidquam aliud honestum intelligat,
nisi quod sit rectum ipsum, quod per se , sua ui,
sua natura,sua sit 'onte laudabile . itaque, Tomquate , cum diceres clamare Epicurum, non posse iucunde uiui, nisi honeste, O sapienter, O iuste uiueretur; tu ipse mἶhi gloriari uidebare. tanta uis
inerat in uerbis, propter earum rerum, quae signi sficabantur his uerbis, Tinitatem; ut altior eres; lut interssium insecteres; ut, nos intuens, quasi test carere, laudari honestatem, ct iustitiam aliquando ab Epicuro. quam te decebat ijs uerbis uti, qui ibus si philosophi non uterentur, philosiophia omni ηρ ηρη egerem' . istorum enim uerborum amore , Uuae perraro appellantur ab Epicuro, sipientiae , ortitudinis, iustitiae, temperantiae, praestantissimis ingeniis homines se ad philo ophiae sudium contulerunt . Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acerrimus : quibus sapientiam non cernimus. quam
190쪽
quam illa ardentes amores excitaret fui, si uidere- g si tur iis tandem ζ illa callida est, ut optime post architectari uoluptates t Cur iustitia laud tur ' aut unde est hoc contritum uetustate prouembrum, quicum in tenebris ' hoc di tum in una re , lati me patet: ut in omnibus D tis re, non teste ,
moueamur. Sunt enim levia , perinfirma, quae dicebantur a te, cum animi conficientia improbos excruciari , tum etiam poenae timore: qua aut assiaciuntur , aut ,siempersunt in metu, ne assiciantur aliquando. non oportet timidum, aut imbecillo ani- mo lingi, non bonu illum turum, qui, qaidquid fecerit, ipse e cruciet, omniaq. formidet,sed omnia callide referentem ad utilitatem , acutum , uersutum , ueteratorem , facile ut excogitet quo modo occul te, sine teste, sine ullo conscio fallat. .an tu me de L. Tubulo putas dicere ζ qui, cum praetor quaestionem inter sicarios exercuis et, ita aperte cepit pecunias ob rem iudicandam . ut anno proximo P. Scaevolatribunus pl. ferret ad plebem , vellent ne de ea re quaeri. quoplebissito, decreta a senatu en consuli quaestio Cn. Caepioni. profectus in exilium Tubulus
' natim, nec respondere ausus. erat enim res aper
ta . non igitur de improbo, sed callide improbo quaerimus : qualis CL. Pompeius in*dere Numantino inficiando fuit. Nec uero omnia timen i tem e primum qui animi conscientiam non curet: quam scilicet comprimere, nihil est negotii: is enim , qui occultus, et te Ius dicitur, tantum abes m 2 nise