장음표시 사용
221쪽
Torquate, non eorum, qui sunt ab Homero lauda ti , non ori, non gesilai, non Arsidis, non Themistoclis , non Philippi, non Alexandri , lege n Iroriis hominum, lege uestrae familiae: neminem uidebis ita laudatum, ut artifex callidus compara durum uoluptatum diceretur. non elogia monumentorum id gnificant e uelut hoc ad portam: Uno re cui plurimae consentiunt gentes, populiprimaria
fuisse uirum . id ne consensisse de Calatino plurimas gentes arbitramur, primarium populi fuisse, quod praestantissimus fui set in conficiendis uoluptatibus e Ergo in iis adolescentibus bonam *em esse dic
mus , O magnam indolem, quos fuis commodis i seruituros , , quidquid ipsis expediat, facturos arbitramur ζ non ne videmus , quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio ζ tollitur beneficium: tollitur gratia: quae sunt uincula concordiae . nec enim , si tuam ob caussam cuiquam commodes, beneficium illud habendum est, sed A neratio : ne gratia deberi uidetur ei, qui suam ob
caussam commodauerit. Maximas uero uirtutes iacere omnes necesse est, uoluptate dominante. Sunt
etiam turpitudines plurimae, quae, nisi honestas natura plurimum ualeat, cur non cadant in sapietem, non est facile defendere. Ac, ne plura complectar, enim innumerabilia θ bene laudata uirtus uoluptatis aditus intercludat necesse est. quod iam a
me expectare noli: tute introspice in mentem tuam ipse: eamq. omn cogitationemrtractans, percu ctare
222쪽
ct aere ipse te,perpetuis ne malis uoluptatibus per- ά Itiens , in ea , quam saepe usurpabas, tranquillitate degere omnem aetatem me dolore, asi pto etiam illo, quod uos quidem adiungere soletis,sed fieri non potest ,sine doloris metu; an, cum de omnibus gentibim optime mererere, cum opem indigentibus salutemq. ferres , uel Herculis perpeti aerumnas: sic maiores nostri labores non fugiendos, tristi iamo tameri uerbo, aerumnas etiam in deo nominare runt. exigerem ex te , cogeremq. , ut responderes:
nisi uererer , ne Herculem ipsum ea , qua pro sali te gemitu summo laboregessisset, uoluptatis caussagessisse diceres. Quae cum dixi siem, habeo, imquit Torquatus, ad quos ista referam: ct, quanquam aliquid ipse poteram, tamen inuenire malo paratiores familiares nostros. Credo , bronem dicis , Tolidemum , crem optimos viros , tum do- LI simos homines. I e te , inquit , intelligis. ge sane , inquam : sed erat aequius , Triarium aliquid de nostra dissensione iudicare. Immo , in quit arridens , iniquum , hac quidem de re. tu enimissa lenius: hic Stoicorum more nos uerat. Tum Triarius ,posthac quidem , inquit , audacius: nam haec ipsa mihi erunt in promptu , quae modo audiui: nec ante a rediar , quam te ab istis, quos dicis, i
se, An uidero. Quae cum esse mi di Ia , finem se cimus oe ambulandi , O distulandi.
223쪽
ET MALORUM LIBER III. OLvΡΤΑΤΕΜ equidem , Br
V te,si i apro se loquatur, nec tam pem tinaces habeat patronos , concesuram arbitror , conuictam superiore libro, dignitati. etenim sit impudens , si uirtuti diutius re pugnet ; aut si honestis iucunda anteponat; aut pluris e se contendat dulcedinem corporis, titillantem ex ea re natam laetitiam , quamgrauitatem mimi, atque constantiam.quare illam quidem dimittamus, O suis se finibus tenere iubeamus; ne blanditi,s ius , illecebrisq. impediatur dili utandi seueritas. quaerendum est enim , ubi sit illudfummum bonum, quod reperire uolumus; quoniam O voluptas ab eo remota est; oe eadem fere contra eos dici possunt , qui vacuitatem doloris finem bonorum esse uoluerunt. nec uero ita ullum probetur summum bonum , ut uirtute careat , qua nihil potest esse praestantius. itaque, quanquam in eo sermone, qui cum Torquato est habitus , non remis fuimus: tamen haec acrior est cum Stoicis parata contentio. quae Gnim deuoluptate dicuntur, ea nec acutissime, nec abscondite disseruntur . neque enim , qui defendunt eam , uersuti in disserendo sunt: nec , qui contra dicunt , caussam dissicilem repellunt. ipse etiam dicit u
224쪽
Epicurus , ne argumentaridum quidem esse de uoluptate, quod silpositum eius iudicium insensibus; ut commoneri nos satis fit, nihil attineat doceri. qu re illa nobis simplex fuit in utranque partem distutatio. nec enim in Torquati sermone cluidquam implicatum , aut tortuosum fuit; nostraq. , ut mihi u detur , dilucida oratio. Stoicorum autem, non ignoras , quam fisubtile, uel stinosum potius disserendi genus , Hq. cum Graecis , tum magis nobis , qu bus etiam ue apariendasunt , imponendaq. nova nouis rebus nomina. quod quidem nemo mediocriter doctus mirabitur , cogitans , in omni arte, cuius usus uulgaris communis q. non sit , multam nouit tem nominum e se um constituantur earum rerum uocabula, qua in quaque arte uersentur. itaque O
dialestici , O p sici uerbis utuntur ijs, quae ipsi
Graeciae nota non sunt. geometrae uero, musici,gr matici etiam more quodam loquuntur suo. item irsae rhetorum artes , quae sunt tota forenses, atque populares , uerbis tamen in docendo quasi priuatis utuntur, ac suis. Atque, ut omittam has artes et gantes , O ingenuas , ne opifices quidem tueri sua artificia possent, nisi uocabulis uterentur nobis incognitis , usitatis sibi. Quin etiam agricultura, quae abhorret ab omni politiore elegantia , tamen eas res , in quibus uersatur , nominibus notauit nouis.
suo magis hocphilosephofaciendum est. ara eLt On philosiophia uitae: de qua disserens arripere uerba de foro nonpotes. quanquam ex omnibus philo O s sopbis
225쪽
sopbis Stoici plurima nominauerunt. Zeno quoque, eorum princeps , non tam rerum inuentor fuit, quam nouator uerborum . quodsi in ea lingua, qua plerique uberiorem putant, concessum a Graecia .en, ut doctissimi homines de rebus nonperuulgatis inusitatis uerbis uterentur: quanto id uel nobis magis in concedendum, qui ea nunc primum audemus
attingere ἐ et si , quod saepe diximus, o quidem si o
cu- aliqua querela non Graecorum modo, sita etiam eorum , quine Graecos magis, quam nostros, bale riuolunt, nos non modo non uinci a Graecis uerbo rum copia ,sed esse in ea etiam superiores: elabo randum est, ut hoc non in nostris solum artibus , sed etiam in illorum ipsorum consequamur. qua quam ea uerba, quibus ex instituto ueterum ut mur pro latinis, ut ipsa ilosophia, ut rhetorica , dialectica, grammatis geometria, musica, qua quam latine ea dici poterant, tamen, quoniam uis perceptasunt, nos Ira ducamus. Atque haec quiadem de rerum nominibus .:De ipsis rebus autem, saepenumero, Brute, uereor ne reprehendar, cum
haec ad te scribam, qui tum inpbilosophia, tum in optimo genere philosophiae tantum processeris.quod si facerem quasi te erudiens , iure reprehenderere sed ab eo plurimum absum: neque, ut ea cognosias,
quae tibi notissma sunt, ad te mitto ;sed quia facili
me in nomine tuo acquiesco, et quia te habeo aequisesimum eorum studiorum, quae mihi communia i cum sunt, aenimatorem, O iudicem. attendes igi
226쪽
LIBER III. Ios. tur, ut soles , diligenter , eamq. cotroversiam di udicabis, quae mihi fuit cum auunculo tuo , diuino, ac singulari uiro. Nam in Tinculano cum essem , uellemq. e bibliotheca pueri Luculli quibusdam liabris uti, ueni in eius uillam, ut eos ipse, is solebam, inde promerem. quo cum uenissiem, M. Catonem, quem ibi esse nescieram, uidi in bibliotheca sede tem , multis circumfusum Stoicorum libris. erat emim, ut scis, in eo inexhausta aviditas legendi, nec aliari poterat, quippe qui, ne reprehensionem quidem uulgi inanem reformidans, in ipsa curia so-ί. leret legere saepe, dum senatus cogeretur, nihil operae reip. detralem. quo magis tum, in summo otio, maximaq. copia, quasi helluo librorum mi hoc uerbo in tam clara re utendum est uidebatur. quod cum accidisset, ut alter alterum necopinato uider
mus; surrexit statim: deinde prima illa, quae incongre su solemus: quid tu , inquit, huc δ a uilla enim, credo: O,si ibi te esse sicissem, ad te ipse v
insem . Heri, inquam, ludis commissis, ex urbe profectus ueni ad uesteram. caussa enim fuit huc ueniendi, ut quosdam hinc libros promerem. et qui dem, Cato, totam hanc copiam iam Lucullo no-yro notam esse oportebit. nam his libris eum m is , quam reliquo ornatu uillae, delectari. est enim mihi minae curae. quaquam quidem hoc proprium tuum munus est, ut ita erudiatur , ut patri, Caepioni nostro, O tibi, tam propinquo, reston deat. laboro autem non me caussa. nam ct aut eius
227쪽
memoria moueor: nec enim ignoras, quanti fecerim Caepionem ; qui, ut opinio mea fert, in principibus iam esset , i uiueret O Lucullus mihi uer ,
satur ante oculos , uir tum omnulus excellens, tum mecumo amicitia, O omni uolim tale, sente tiaq. coniunctus. Praeclare, inquit, facis, caem O eorum memoriam tenes, quorum uterque tibi testamento liberos suos commendauit; O puerum dialiis . quod autem meum munus dicis, non equidem recuso, sed te adiungo socium . addo etiam illud, . multa iam mihi dare signa puerum O pudoris , et ingenii .sed aetatem uides. Video equide, inquam: rsed infici tamen iam debet ijs artibus, quas si, dum est tener, combiberit, ad maiora ueniet paratior . Sic equidem , diligentius sepiusq. ista loquemur inter nos , agemusq. commreniter e sed residea mus, inquit, si placet. itaq. fecimus. Tum ille: tu δα autem , cum ipse tantum librorum habeas, quos hic tandem requiris e Commentarios quo a , imquam , Aristotelicos , quos bis ficiebam esse , ueni ut auferrem, quos legerem, dum essem otiosus quod 'uidem nobis, ut sicis, non ope contingit. uuam uellem, inquit, ut te ad Stoicos inclinasses. erat enim ,si cum uam, certe tuum, nihil praeter uirtute in bonis ducere. Vide, ne magis, inquam, . tuum fuerit, cum in re idem tibi, quod mihi, uideretur, non noua te rebus nomina imponere . ratio enim nostra cosentit: oratio pugnat. Minime uero,
inquit illa, consentit. quidquid enim praeter id, quod
228쪽
honestum fit, expetendum esse dixeris, in bonis q. numeraueris: O honestum ips- , quasi uirtutis
lumen , extinxeris; O uirtutem penitru ezerteris.. Dicuntur ista , Cato , magnifice, inquam: M u des ne uerborum gloriam tibi cum Pyrrhone , O ristone, qui omnia exaequent, esse communem ede quibus, cupio scire, quidsentias . Ego ne, quae- ris, inquit, scire quid sentiam ' quos bonos uiros , fortes , iustos , moderatos aut audiuimus inirep.
fuisse, aut ipsi uidimus; qui sine ulla doctrina, naturam ipsa ecuti, multa laudabilia fecerunt; eos melius a natura institutos fuisse , quam institui possent a philosi bia ,si telam aliam probauissent, praeter eam, quae nihil aliud in bonis habet, n si ho nestum , nihil, ni se turpe, in malis . ceterae philosiophorum disiciplinae, omnino alia magis , alia minus, sed tamen omnes, quae rem ullam virtutis expertem aut in bonis , aut in malis numerent, eas non
modo nihil adiuuare arbitror, neque afferre, quo meliores simus, sed ipsam depravare naturam. α e. nam ,si hoc non obtineatur, id solum bonum esse ,
quod honestum sit: nullo modo probari possis, be tam uitam uirtute effici. quod si ita sit: cur opera philosiophiae sit danda, nescio. si enim sapiens aliquis miser essepost: nae ego istamgloriosam, in
morabilemq. uirtutem non magno aestimandam putem . Quae adhuc , Cato , a te dictasunt, eadem ,
inquam, dicere posses, nequerere Pyrrhonem, alit Aristonem . nec emim ignoras , his illud honestum ,
229쪽
nonsummum modo , sed etiam , ut tu uis, siolum bonum uideri. quod si ita est ;sequitur id ipsum, quodie uelle uideo , omnes semper beatos esse sapie tes. bos ne igitur laudas , O banc eorum sente tiam equi nos censes oportere e Minime uero in ram quidem , inquit. cum enim uirtutis hoc pr prium sit , earum rerum, qua secundum naturam sint, habere delectum: qui omnia sic eraequauerui, ut in utraques arte ita paria redderent, uti nullasi te Iione uteretur eius , uirtutem ipsiim sustulerunt.
Istud quidem , inquam , optime dicis: sed quaero , num ne tibi aciedum idem sit , nihil dicenti bonum , quod non rectum , honestumq.sit , reliquarum rerum discrimen omne tollenti ' Siquidem, inquit , tollerem Ued relinquo . Quonam modo , inquam si una uirtus , unum istud , quod honestum appellas , rectum , laudabile , decorum , erit enim no trus, quale sit, pluribus notatum uocabulis idem declarantibus 9 id ergo , inquam ,nolum est bonum quid habebis praeterea , quod sequare φ aut , si nihil malum , nisi quod turpe , inhonestum, indecorum , prauum , gagitiosum ,foedum: ut hoc quoquepluribus nominibus insigne faciamus 9 quid praei rea dices esse fugiendum ψ Non ignoranti , i quis , tibi , quid sim dicturus , sed aliquid, ut ego
D picor , ex mea breui responsione arripere cupien- α ti, non respondebo ad singula: explicabo potius , quoniam otiosi sumus , ni si alienum putas , totam Zenonis, StoicorumqIententiam. Minime id qim,
230쪽
dem, inquam , alienum': multumq. ad ea , quae quaerimus, explicatio tua ista profecerit. Experiamur igitur, inquit. es habet haec Stoicora ratio di milius quiddam, oe obscurius . nam cum in graeco
sermone haec ipsa quodam rerum nomina nouarum non uidebantur, quae nunc consuetudo diuturna in
uit: quid censes in latino fore ἐ Facillimum id quiadem est, inquam .si enim Zenoni licuit, cum rem aliquam inuenisset inusitatam , inauditum quoquet ei rei nomen imponere: cur non liceat Catoni ἐ nee tamen exprimi uerbum e uerbo necesse erit, ut interpretes indiserti solent; cum sit uerbum , quod idem declaret, magis, minus ne usitatum. equidem soleo etiam, quod uno Graeci ,si aliter non possum, idem pluribus uerbis exponere. et tamen puto concedi nobis oportere, uigraeco uerbo utamur, si quan o minus occurret latinum; ne hoc ephippijs , Oacratophoris potius, quam protamenis , O Vo-pro Xmenis , concedatur. quanquam haec quidem praeposita recte, O reiecta dicere licebit. Beneficis, inqait, quod me adiuuas: O istis quidem, quae modo dixi ii, utar potius latinis: in ceteris subusnies, si me haerentem uidebis. Sedulo, inquam, faciam: sed fortuna fortes. quare conare , quaeso.
quid enim hoc possumus agere diuinius ζ Placet ijs , inquit, quorum ratio mihi probatur, simul atque natum sit animal, hinc enim est ordiendum9 ipsum sibi conciliari , O commendari ad se conse nandum , i ad sum flatum, O ad ea, quae cov. . se