장음표시 사용
261쪽
disserui, non uerbis Stoicos a Peripateticis ,sed unia uersa re , ct totasententia dissentire ζ Atqui, i quam , Cato ,si istud obtinueris, traducas me ad te totum licebit. Putabam equidemsatis, inquit, me
dixisse . quare ad ea primum, si uidetur: sin aliud
quid uoles , postea. Immo isto quidem, inquam , loco, nisi iniquum postulo, restonde arbitratu meo. Vt placet, inquit. et si illud erat aptius, aequum
cuique concedere. Exinimo , inquam , Cato , uel res illos Platonis auditores , Speusippum , Arino telem , Xenocratem , deinde eorum Polemonem ,
Theophrastum , satis o copiose , O eleganter habuisse constitutam disiciplinam; ut non esset caussa Z enoni , cum Polemonem audisset, cur ab eo im. D , O a superioribus dissideret . quorum fuit haec
institutio. in qua animaduertas , uelim , quid putes mutandu ; nec expectes , dum ad omnia dicam , quae a te di ta sunt. uniuersa enim illorum ratione cum tota uiatra confligendum puto. Qui cum uid rent nos ita esse natos, ut O communiter ad eas uirtutes apti essemus, quae notae , illustresq. sunt; iusti tiam , dico, temperantiam , ceterasq.generis eiu dem; quae omnes similes artium reliquarum, mat ria iratum ad meliorem partem, O tractatione differunt; easq. ipsas uirtutes uiderent nos magnificentius appetere , O ardentius , habere etiam insitam quandam , uel potius innatam cupiditate cientiae, natos q. esse ad cong regationem hominum , O adsocietatem , communitarem. generis humani , eaq-
262쪽
in maximis ingeni s maxime elucere, totam philosophiam tres in partes diuisierunt: quam partitionem a Zenone retentam esse videmus. quarum cum
una sit, qua mores conformari putantur: disseroeam partem, quae quasii Rirps est huius quaestionis: qui sit enim sinis bonorum, mox θ hoc loco tantum dico, a ueteribus Peripateticis, Academicis q., qui, reconsentientes, uocabulis differebant, eum locum, quem ciuilem recte appellaturi uidemur, graece πολιτικον, grauiter , ct copiosi esse tractatu. quam multa illi de rep.Acripserunt/ quam multa de legibus ἰ quam multa nonsolum praecepta in an bus , sed etiam exempla in orationibus bene dicendi reliquerunt ζpri mum enim ipsa illa , quae subtiliter diserenda erant , polite , apteq. dixerunt , cum d finientes , tum partientes: ut uestri etiam: sed uos squalidius: illorum , uides, quam niteat oratio. d i inde ea , qua requirebant orationem ornatam , O
grauem , quam magnifice sunt dicta ab illis ἰ quam splendide ἰ de iusilia , de fortitudine , de amicitia , . Ο de aetate degenda , de philosiopbia , de cape benda
rep. de temperantia , de fortitudine hominum , R de linis uellentium , ut Stoici, nec ossa nudantium ,sed eorum , qui grandia ornate uellent , ent cleate minora dicere . itaque quae sunt eorum cons lationes in quae cohortationes ζ quae etiam monita, et consilia scripta ad summos uiros ζ erat enim apud eos , ut est rerum ipsarum natura ,sic dicendi exemcitatio duplex. nam quidquid quaeritur , id habet
263쪽
aut generis ipsius ne persionis, temporibusq. , aut, s adiunctis , acti, aut ruris, aut nominis controuersiam. ergo in utroque exercebantur: eaq. disicia plina effecit tantam illorum utroque in genere dic eudi copiam. Totumgenus hoc O Zeno, O ab eo qui funt , aut non potuerunt , aut noluerunt , certe retia
querunt . quanquam scripsit arte rhetoricam Cleanthes, pus etiam ,sed sic , ut, si quis obm testere concupierit, nihil aliud legere debeat. itaque uides , quo modo loquantur . noua uerba segrent, desierunt usitata. at quanta conantur ζ mundu hunc omnem oppidum esse nostrum . incendit igitur eos , qui audiunt. uides , quantam rem agat: uti Circeis qui habite totum hunc mundum suum municipium esse existimet. quid ille incendat restinguet citius, si ardentem acceperit. ista ipsa, quae tu breuiter, regem , dictatorem , diuit solum esse apientem , a te quidem apte , ac rotunde: quippee habes enim a rhetoribus: illorum uero ina ipsa quam exilia de virtutis ui: quam tantam uolunt esse , ut beatu per se esticere possit. pungunt, quasi aculeis, interrogatiunculis angustis.quibus etiam qui assentiuntur, nihil commutantur animo, O ijdem abeunt, qui uenerant. res enimn fortasse verae certe graues. non ita tractantur , α debent, sed aliquanto minutius. SG toc' a
quitur disserendi ratio, cognitioq. natura . nam de summo bono mox, ut dixi, uidebimus , O ad id explicandum distulationem omnem conferemus. Iujs igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno
264쪽
eommuim egestiret. res enim praeclare se habent, O quidem in utraque parte . quid enim ab antiquis ex eo genere, quod ad disserendum ualet, praeter
missum est ζ qui O definierunt plurima; O dem
niendi artes reliquerunt: quodq. est definitioni a iunctum , ut res in partes diuidatur, id O fit ab illis , , quemadmodum fieri oporteat, traditur. item de contrariis: a quibus ad genera , formasq.
generum deuenerunt. Iam, argumenti ratioste conclusi caput esse faciunt ea, quae persticua dicunt rdeinde ordinem sequuntur: tum, quίd uerum sit in
sngulis. Extrema conclusio est . quanta autem ab illis uarietas argumentorum ratione cocludentium,
eorumq. cum captiosis interrogationibus di militudo ἰ Quid, quod pluribus locis quasi denuntiant, ut neque sensuum fidem sine ratione , nec rationes sine sensibus exquiramus, atque ut eorum alterum as alteros aremusὸ Quid ζ ea, quae dialectici nunc tradunt, O docent, non ne ab illis instituta sunt, inuenta ἰ de quibus etsi a Chrysippo maxime esselaboratum; tamen a Zenone minus multo, quimis antiquis; ab hoc autem quaeda non melius, quam ueteres; quaedam omnino relicta. Cumq. duae sint artes, quibus per ferite ratio, o oratio compleatur, una inueniendi, altera disserendit hanc posterioremo Stoici, O Peripatetici,priorem autem illi egregie tradiderunt, hi omnino ne attigerunt quidem. nam, e quibus locis, quasi thesauris , argumenta
265쪽
superiores autem artificio, o uia tradiderunt. quae quidem res efficit, ne necesse sit, pridem de rebus semper quasi dictata decantare, neque a commen' xtariolis suis discedere'. nam qui sciet, ubi quidque positumsit, quaq. eo ueniat, is, etiam si quid o rutum erit, poterit eruere, si perq. esse in dit tando suus. quod etsi ingemis magnis praediti quidam dicendi copiam sine ratione consequuntur: arastaram est dux certior, quam natura. aliud est enim, poetarum more uerbo dere; aliud , ea, quae ii cas , ratione, O arte distinguere. Similia dicipo . sunt de explicatione natura; qua hi utuntur, O Hesri: neque uero ob duas modo causas , quod Epicuro uidetur, ut pellatur mortis, O religionis metus: sed etiam modestam quandam coinitio rerum caesesium assert js, qui uideant, quanta sit etiam apud deos moderatio, quantus ordo; O magnitudinem animi, deorum opera, O facta cernentibus; iustitiam etiam, cum cognitum habeas, quod sitsummi rectoris, domini numen, quod consilium, quae uoluntas: cuius ad naturam apta ratio, uera illa , summa lex aphilosophis dicitur. Ines in eadem explicatione naturae insitiabilis quaedam e coin scendis rebus uoluptas: in qua una, confectis rebus necessarijs, uacui negotiis, hone ne ac liberaliter possumus uiuere. Ergo in hac ratione tota de maximis fere rebus Stoici illos secuti sunt, ut o deos e lie, O quattuor ex rebus omnia constare dicerent. Cum aurem quaereretur res admodum diffficilis,liumqMinta
266쪽
quinta quaedam natura uideretur esse, ex qua ratio, et intelligentia oriretur; in quo etiam de animis,' at cuius generis 6simi, quaereretur: Z eno id dixit e se ignem: non nulla deinde aliter, sed ea pauca: de
maxima autem re, eodem modo, diuina mente, atque natura mundum uniuersum, atque eius maximas partes administrari. materiam uero rerum, et
copiam apud eos exilem, apud illos uberrima rape riemus. Quam multa ab his conquisiita, ct collecta
sunt de omnium animantium genere, ortu, membris, aetatibus/ quam multa de rebus iis, tuae gignis ture terra ἰ quam multa, quam . de revus uarijs et caussa cur quidque fiat, et demostrationes quemadmodum quaeque fant in qua ex omni copia, plurima, et certissima argumenta sumuntur ad cuiusque vel natura explicandam.Ergo adhuc, quantum equidem intelligo, caussa non uidetur' be mutandi nominis . non enim, si omnia non sequebatur, iccirco non erat ortus illinc. Equidem etiam Epicurum in physicis quidem Democrituputo . pauca mutat, uel plura sine . at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de ma mis. quod item cum uestri faciant,non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. Sed haec hactenus. 2 unc uideamus, quaeso, desummo bono, quod continetphilosiophiam, ecquid tandem attulerit, quamobrem ab inuentoribus, tamquam a parentibus, dissentiret. Hoc igitur loco, quanquam a te, Cato, diligenter es explicatus mis hic bonorum, qui continet philosophiam, O qui a Stoiciss
267쪽
ris , O quemadmodum diceretur; tamen ego quoque exponam; ut persticiamus potuerimus,quii 'na a Zenone noui sit allatum. Cum enim superio res, e quibus planisme Polemo, siecundum nat
ram uiuere ,summum bonum ese dixissent; his mor' bis significari Stoici tria dicunt; unum eiusmodi, M
uere adhibentemscientiam earum rerum, qua Ha tura euenirent. hunc ipsum Zenonis aiunt finem e
se , declarantem illud, quod a te dictum est, conu
nienter natura uiuere. .alterum significare idem ,
ut diceretur , ollicia omnia media, aut pleraque seruantem uiuere. hocsic expositum dissimile est supe- riori . illud enim rectum, quod κατορθωμαe dicebas ,
contingit sapienti soli: hoc autem inchoati cuiusdam oscii est, non persecti; quod cadere in non nullos
insipientes potest. Tertium autem , omnibus , aut maximis rebus iis, quae secundum naturam sint, stuentem uiuere. hoc non est positum in nostra a- , , ctione: completur enim O ex eo genere uita, quod uirtute fruitur; ct ex iis rebus, quae secundum naturam sunt, nequesunt in nostra potestate . sed hoc summum bonum, quod certa significatione intelligi tur, eaq. uita, quae ex summo bono degitur, quia coniunIIa ei uirtus est, insapiente solum cadit: seq. nis bonorum, ut at ipsis Stoicis si pium videmus, a Xenocrate , atque ab .aristotele constitutus est . itaque ab his constitutio illa prima natura, a qua tu quoque ordiebare, bis prope uerbis exponitur: Om
268쪽
et ' a ' E RI IICI Iaso in genere conseruetursuo . Ad hanc rem aiunt artes quoque requisitas , quae natur adiuuarenti in quibus ea numeretur in primis, quae en uiuendi ars , ut tueatur quod a natura datum sit; quod is si , acquirat. Iidemq. diuiserunt naturam hominisu in animum, O corpus. cumq. eorum uni unque per se expetendum esse dixissent; uirtutes quoque uir usque eorum per se expetendas esse dicebant. cumio. a. animum quadam infinita laude anteponerent corpopi; uirtutes quoque animi bonis corporis antepon bant . sed cum sapientiam totius hominis custodem, O procuratricem esse uellent, quae esset naturae comes , O adiutrix: hoc sapientiae munus esse dic bant , ut eum tueretur , qui constaret ex animo, o corpore, in utroque iuuaret eum, atque contineret. Eique ita , re primo simpliciter collocata , reliqua sustitispersequentes, corporis bona facilem quandam rationem habere censebant. De animi bonis accuratius exquirebant: in primis q. reperiebant,m his inesse iustitiae semina eprimiq. ex omnibus philosiophis a natura tributum esse docuerunt, ut ij, qui procreati essent , a procreatoribus amarentur; id , quod te orum ordine antiquias est , ut coniugia uirorum , O uxorum natura coniuncta esse dicerent; qua ex klirpe orirentur amicitiae cognationum . atque ab his initi s profecti, omnium uim tutum et originem, etprogressionem persecuti sunt.
qao magnitudo quoque animi ea sebat; quas cile posset repugnari , ob sq. Iortunae; quod ma
269쪽
xime res essent in potestates ientis. varietater autem, iniuriasq. fortuna facile ueterum philosopho ruin praeceptis instituta uita superabat. Trincipiis
amem a natura datis, amplitudines quaedam bono rum excitabantur , partim profecta a contemplatione rerum occultiorum, quod erat insitus menti cognitionis amor; ex quo etiam rationis, e luandi , disserendiq. cupiditas consequebatur; quodq-hoe solum animal natum est pudoris ac uerecundiae - . particeps, appetensq. coniunctionum hominum, ac societatum , animaduertensq. in omnibus rebus ,
quas ageret , aut diceret, ne quid ab eo feret, ni honeste, O decore: his initi s , ut ante dixi, tan squam seminibus, a natura datis, temperantia, modestia , iustitia, ct omnis honestas persecte absoluta est. Habes, inquam, Cato formam eorum, des quibus loquor ,philosiophorum. Gua exposita ,siciro cupio, quae caullast, cur Z eno ab hac antiqua insit tutione desciverit; quidnam horum ab eo non si probatum; quod ne omnem naturam conservatricem. sui dixerit; an quod omne animal ipsum sibi com mendatum , uise aluum in suo genere, incolu me q. uellet; an, cum omnium artium finis is esse equid natura motae quaereret, idem Inatui deberes de totius arte uitas an quod, cum animo constar mus , O corpore, O haec ipsa, ct eorum uirtutes per se esse sumendas. an uero dili licuit ea, qua tri buta est animi uirtutibus, tanta praestantia i an quis de prudentia, de cognitione rerum, de coniunItiones generis
270쪽
generis humani , quaeq. ab eisdem de temperantia, de modestia, de magnitudine animi, de omni hon pate dicuntur δ Fatebuntur Stoici, haec omnia diana mepraeclare: neque enim eam caussam Zenonidescsscendifuisse'. alia quaedam dicent, credo, magna antiquorum ese peccata , quae ille, ueri inues gandi cupidus, nullo modo ferre potuerit. quid enim peruersus, quid intolerabilius, qui tultius, quam
bonam ualetudinem, quam dolorum omnium uacuitatem, quam intexritatem oculam, reliquoru-q.
sensuum ponere in bonis potius , quam dicere , nihil Omnino inter eas res , shq. contrarias interesse ἰ ea enim omnia , quae illi bona dicerent, praeposita esse , non bona: itemq. illa , quae in corpore excellerent, fiuite antiquos dixisseperse esse expetenda;
menda potius , quam expetenda. eademq. de om-it a ni uita, quae in una uirtute consisteret; illam uit , quae etiam ceteris rebus , quae essent fecundum n turam , abundaret , magis expetendam non esse,
sed magis sumendam: cumq. ipsa uirtus oeciat ita beatam uita , ut beatior esse nonposit; tamen quae tam deesse sapientibus tum, cum sunt beatissimi ritaque eos id agere , ut a se dolores, morbos , debilitates repellant. O magnam uim ingemi, causamq.i tam , cur noua existeret disciplina . perge porro. sequentur enim , quae tu scient lime complexus es; O nem insipientiam , iniustitiam , alia uitia similia esse, omniaq. peccata esse paria , eosq. , qui natura , doctrina . longe ad uirtutem processissent , nisi