M. Tullii Ciceronis De philosophia, prima pars volumen secundum ... Cum scholiis Pauli Manutii. Index rerum, et verborum M. Tullii Ciceronis De philosophia, prima pars, Academicarum quaestionum editionis primae liber secundus, editionis secundae libe

발행: 1560년

분량: 757페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

531쪽

ter, adeptus te esseras issolenter ' nec porro malum, quo alit oppressus iaceas, aut, ne opprimare mente vix conses ' caq. omnia aut nimis trictis, aut

nimis lata errore feri ρ qui si error Rustis extenu

tur die, ut, clim res eadem maneat, aliter ferat i ueterata, aliter recentia: sapientem ne attingat quidem omnino. etenim quis erit tamdem modus ille φqua ramus enim modum aegritudinis , in qua operae

plurimum ponitur. aegre tulisse P. Rutilium statris repul am consulatus incripti m apud Famnium est: sed tamen transisse modum uidetur, quippe qui ob eam causam a uita recesserit. moderatius igitur ferre debuit. Quid ,si, cum id ferret modice , mors liberorum accesset ρ nata esset aegritudo noua, sed ea modica: magna tamen fata esset accesso. uuid, s deinde doloresgraues corporis , si bonorum amisem , si caecitas, si exilium, si pro singulis malis aegritudines accederent Uumma ea feret, quae non ustineretur. Qui modum igitur uitio quaerit , si iliter facit , ut posse putet eum, qui se e Leucade praeci pitauerit . fustinere se, cum uelit . ut enim id non potest: sic animus perturbatus, O incitatus nec cohibere se potest, nec, quo loco uult, insinere omnino : quaeq. crescentiape iciosa sunt, eadem sunt uitio a nascentia. aegritudo autem , ceteraeq. perturbationes amplificatae certe pestiferae sunt: igitur Otiam susceptae continuo in magna pestis parte uersantur. etenim ipsae se impellunt , ubi semel a ratione

discessum eat; ipsaq. bi imbecillitas indulget , in al

532쪽

tumq. prouebitur imprudens,nec reperis locum con senili.. uuamobrem nihil intereti, utrum moderatas perturbationes approbent, an moderatam iniustitiam , moderatam ignauiam, moderatam i temperantiam . qui enim uitiis modum apponit, is

igis, partem siugiit uitiorum . quod cum ipsum per se odiosum es, tum eo molestius, cuia sunt in lubrico, incitataq. semel in procliue labunt ur, faItineri. 1 nullo modo polyunt. uuid, quod dem Peripatet

ri perturbationes ictas , quas nos extirpandas plit mus , non modo naturales esse dicunt, sed etiam utiliter a naturaTatas quoi re in ed talis oratio. Tr multis uerbis iracundiam Lugant; cotem fomlitudinis esse dicunt, multoq. O in honem, mimprobum ciuem uehementiores iratorum impetus esse: leues autem ratiunculas eorum, qui ita cogit

rent: proelium reinum est hoc eris conuenit dimica re pro legibus , pro libertate ,pro patria. haec nutilam habent vim, nisi ira excanduit fortitudo. Nec uero de bellatoribus solum dissultant. imperia seu riora nulla esse putant ne aliqua acerbitate iracu mdiae. Oratorem denique, non modo accusantem, sed ne defendentem quidem probant sine aculeis iracimiliae . quae etiam se non adsit, tamen uerbis atque motu mutandam arbitrantur, ut auditoris iram ora toris incendat actio. Virum denique uideri negarit, oi irasci nesciat. eamq., quam lenitatem nos dissemus, uitioso lentitudinis nomine appellant. 2Nec uero solum hanc libidinem laudant; est enim ira, uti i modo

533쪽

modo definiui, ulciscendi libido sed illud 'fumg

nus uel libidinis, uel cupiditatis ad summam utilitatem esse dicunt a natura datum: nihil enim quenquam , nisi quod libeat, praeclare facere posse. Nothu ambulabat in publico Themistocles , quod som- lnum capere non possiet; quaerentibusq. responde bat , Miltiadis trophaeis se e somnosuscitari. Cui non sunt auditae Demosthenis uigiliae φ qui dolerese . aiebat , si quando opificum antelucana uiIIus esset Nil industria. Philosophiae denique ipsiusprincipes min

quam in suis istud is tantos progressus sine flagranti cupiditate facere potui utent. ultimas terras tu irasynthagoram, Democritum , Platonem accepi mus . ubi enim quid esset , quod disici possiet, eo u niendum iudicauerunt. num putamus haec feri sine seu mo cupiditatis ardorepotu pel Ipsam aegritudinem , quam nos , ut tetram , O MManem beluam, fugiendam esse diximus , non sine magna utilitate a natura dicunt conniturum; ut homines castigationibus, reprehensionibus, ignomin s asci se in delicto dolerent. impunitas enim peccatorum data uidetur eis , qui O tinominiam, O infamiam ferunt sine dolore. morderi es melius conficientia. ex quo est illud e vita ductum ab Afranio. nam cum dissolutus filius,Heu me miserum dixisset; tum seuerus pater; - dummodo doleat aliquid, doleat quod lubet. Reliras quoque partes aegritudinis utiles esse diacunt , misericordiam ad opem ferendam, O calamitates hominum indignorum subleuandas: ipsum i

534쪽

LIBER I I I 1. 2 olud aemulari. obli effare, non esse inutile; cum aut se non idem uideat consecutum, quod alium ; aut

alium idem, quod se: metum uero si quis sustulisset,

omnem uitae diligentiam sublatam Dre,quae summa esset in eis , qui leges, qui magistratus, qui pauper

tatem , qui ignominiam , qui mortem, qui dolorem timerent. Haec tamen ita disputant, ut resecanda esse fateantur, euelli penitus dicant nec posse, nec opus esse: ut in omnibus fere rebus mediocritatem esse optimam existiment. uuae cum σponunt, ni hil ne tibi uidentur, an aliquid dicere ἰ A. Mibi uset o dicere aliquid: itaque expecto , quid ad ista. M. Reperiam fortasse: sed illud ante. Vides ne, quanta fuerit apud iacademicos uerecundiaὰ plane enim dicunt, quod ad rem pertineat. Teripateticis r stondetur a Stoicis . di ladientur illi, per me sicet:

cui nihil est necesse, nisi ubi sit illud, quod uerisimi . . . . limum uideatur, inzuirere . quid est igitur, quod '-- - Τoccurrat in hac quaestione,e quo possit attingi aliquid

verisimile, quo longius mens humana progredi non potest' definitio perturbationis: qua recte Zenonemus puto. ita enim definit, ut pertrerbatio fit a. Persa ratione contra naturam animi commotio: uel breuius: ut perturbatio sit appetitus uehementior. Luctementior autem intelligatur is, qui procul absita naturae constantia. quid ad bas definitiones possim dicere ' atqui haec pleraque furit pris lenter, acliteq.d serentium . illa quidem ex rhctorum pompa, ar

535쪽

l. tis , nisi stomactari coeperit , nonpotest furtis esse ρ

gladiatorum id quidem. τι inquam in eis ipsis uide-- mus sepe constantiam. colloqurentur, congredi - il tur taliquid postulant; ut magis placati, quini irati uideantur .sita in illo genere sit sane Pacidei.

rius aliquis hoc animo, ut narrat Lucilius:

Occidam illum equidem, O uincam,si id quae ritis, inquit. Verum illud credo fore, in os prius accipiam ipse , uuam gladium in Iomacto ,sura , ac pulmonibus

fio. iaodi hominem: iratus pugno: nec longiu' quidquam Vobis , quam dextrae gladium dum accommodet alter: Usque adeo , studio, atque odio illius, esseror ira. ι -- , - t sinc bac gladiatoria iracundia videmus progre apud Homerum . iacem multa cum hil ritate , cum depugnaturus est et cum Hectore: cu ius , ut arma sumpsit , ingreso latitiam attulit; cijs , terrorem aute hostibus: ut ipsum Hectorem, quemadmodum est apud Homerum, toto pectore trementem, prouocasse ad pugnam paeniteret . a qui hi , collocuti inter si prius quὰm manrem consi tu λ .c re rent , leniter, O quiete, nihil ne in ipsa quidem pugna iracunde, rabiose ue fecerunt Ego ne Torquatum quidem illum, qui hoc cognomen inuenit, iratum existimo Gallo torque detraxisse; nec Mar

lium apud Clastidium ideo fortem fuisse , quia fuerit iratus. de Africano quidem , quia notior es

536쪽

LIBER I I II. 2 I

nobis propter recev em mcmoriam, uel iurare pM sum , non illum iracundia tum inflammatam furis' , cum in acie M. Alterii 4 Pesignum scuto protexit, gladium . hosti inpectus infixit. de L. Bruto fomtassee dubitarim , an, pr ter infinitum odium t

ranni , eis natius in Aruntem inuaserit. uideo Gnim utrimque comminus ictu cecidi se contrario.

uid igitur huc adhibetis iram ' an fortitudo , nisi insanire coeperit , impetus suos non habet ψ quid 'Herculem, quem in caelum ista ipsa, quam uos is cundiam esse uultis , sustulit fortitudo , iratum ne censes confixi se cum E manthio apro , aut leone Nemeaeo in an etiam Theseus Marathonj tauri cornua comprehendit iratus ῆ uide , ne fortitudo minia me fit raruos , iq. iracundia tota leuitatis . neque enim multa fortitudo , quae rationis expers est. contemnendae sunt humanae res: negligenda mors es: patibiles O dolores , O labores putandi. haec cuma, consituta mi iudicio , atque sententia , tum est robusta illa , O stabilis fortitudo. nisi forte , quae re

hementer , acriter , animose funt , iracumile ferifuspicamur. mihi uero ne Scipio quidem ille , pomtifex motares , qui hoc Stoicorum uerum esse δε- clarauit , nunquam iratum esse sapientem , iratus Suideturo se Ti. Graccho, tum, cum consulem lamguentem reliquit , atque ipse priuatus , ut Ri consul

esset , qui ren .saluam esse uellet , se sequi in sit. Nescio , ecquid ipsi nos fortiter in rep.fecerimus.siquid fecimus , certe irati non secimus. est qui

537쪽

quam ilius insaniae, quam ira ζ quam bene Ennius initium dixit insaniae . color , uox, oculi ,spi ritus , impotentia dictorum, atque actor ira quam partem habent sanitatis ἰ quid Achille Homerico, Dictus , quid . gamemnone in iurgio 'nam A . cem quidem ira ad furorem , mortemq. perduxit. 2 'n igitur desiderat fortitudo aduocatam iracundiam : satis est instructa , armata ,parata persese. nam isto modo quidem licet dicere utilem uinolentiam ad fortitudinem, utilem etiam dementiam; quod O in mi, O ebrij multa faciunt sepe uehementius .semper Aiax fortis , sortillimus tamen tu furore : am facinus fecit maximu- , cum , Danais ines

nantibus , Summam rem perfecit manu ,proelium cum rest tuit insaniens. dicamus igitur utilem insaniam . Tracta definiti nem fortitudinis: intelliges eam Romacho non Q hs re .fortitudo es igitur animi affectio , lem summae in perpetiendis rebus obtemperans ; uel, conseruatis stabilis iudici, in eis rebus , quae formidolose se dentur, subeundis , O repellendis; vel , sicientia

p. rerum formidolosarum , contrariarumq. perserense Adarum, aut omnino negligendarum, coli eruaris e

rum rerum nabile iudicium: uel breuius , ut Chrysippus . nam superiores definitiones erant Sphaeri, hominis in primis bene desinientis, ut putarut Stoici: sunt enim omnino omnes sere similes: sed declarant

538쪽

lLIBER I I I I. 232

communes notiones alia m is alia. quo modo stritur Ch sinus isortitudo in , inquit,scientia perferendarum rerum; vel, assectio animi in patienda . ac perserendo , fummae legi parens, sine timore, quamuis licet in lectemur istos, ut Carneades sol bat : metuo, ne soli philosiophi sint . quae enim is

rim definitionum non aperit notionem nostram , quam habemus omnes de fortitudine, tectam, at que inuolutam ψ qua aperta, quis est, qui aut bell, tori, aut imperatori, aut oratori quaerat aliquid,

neque eos eMItimet me rabie quidquam fortiter facere p. st ' uuid j Stoici, qui omnes insilientes i sanos esse dicunt, non ne ista colligunt ' remoue perturbationes, maximeq. iracundiam: iam uidebuntur montira dicere . nunc autem ita disserunt ; sic se dicere, omnes Rultos insanire , ut male olere omne coenum . at non semper: commoue :senties . ic

iracundus non semper iratus est: lacesse: iam uid bis furentem. Quid ζ ista bellatrix iracundia, cum domum redisjt, qualis est cum uxore in cum liberis 'cum familia 'an tum quoque en utilis ψ in igitur aliquid, quod conturbata mens melius possit facere,. quam constans ' an quisquam potest sitne perturba

tione mentis irasci in Bene igitur no ri, cum omnia essent in morbis uitia, quod nullum erat iracundia :Ioedius, iracundos solos morbo ρέ nominauerunt. I a. Oratorem uero irasci mictime decet , simulare non dedecet. an tibi irasci tum uidemur, cum quid in caussis acrius, et uehementius ricimust quid c cum, i

539쪽

iam rebus transactis, O praeteritis, orationes scri- ν imbimus in num irari scribimus 'Exquis hoc animaduertit Vincite , im aut egit e unquam iratum . sopum, aut striapsi se existimamus iratum trium ' aguntur sa praeclare , O ab oratore quidem melius, si modo est orator , quam ab ullo histrione; sed aguntum leni Iter, O mente tranquilla. Libidinem uero laudare, cuius est libidinis Z Themistoclem,in Demosths inem mihi prosertis: additis Pythagoram, Dem

critum, Platonem. quid tuos sudia libidinem uo catis Z qu e uel optimarum rerum, Ut ea sunt, qua profertis, sedata tamen, O nranquilla esse deberet. Iam aegritudinem laudare , uriam rem maxime ii testabilem , quorum est tandem philosophorum lqream commode dixit . ranius: - dummodo doleat aliquid , doleat quod lubet. dixit enim de adolescenteperdito, ac dissolutor nos autem de constanti uiro , ac sapienti quaerimus. quidem illam ipsam iram centurio habeat, aut signifer, uel ceteri; de quibus dici non neces, est; ne reorum aperiamus wsteria. utile es enim uti motu animi , qui uti ratione non potest: nos autem,m testifico, sepe , de apiente quaerimus. At etiam aemulari utile est , obtrectare , misereri. cur misi

reare potius, Pam feras opem , si id facere possis eo sine misericordia liberales esse non possumus ' il non enim usicipere ipsi aegritudines propter alios dei bemus ,sed alios ,ypo j us , leuare aegritudine.

540쪽

trectare uero alteri, aut illa uitiosa aemulatione , quae malitati imilis At, aemulari, quid habet stilitatis Z cum sit aemulantis, angi alieno bono , quod ipse non habeat; obtrectantis autem, alieno bono , quod id etiam alius habeat. quis id approb reposit, aegritudinem fuscipere pro experientia ,ssquid habere uelis ἰ nam ,solum halere uelle ,fu ma dementia est . Mediocritates autem malorum

quis laudare recte post ἰ quis enim potest , in quo libido , cupiditas uest , non libidinosus, ct cupidus

esse ἰ in quo ira , non iracundus Z in quo angor , non anxius Z in quo timor , non timidus ἰ libidinosum igitur , O cupidum , O iracundi vi ,o anxium , et timidum censemus esse sapientem Z de cuius exce lentia multa quidem dici quamuis fuse , lateq. possint ,sed breuissme illo modo , sapientiam esse re rum diuinarum , O humanarum scientiam , cognitionemq. qtiae caussa cuiusque rei sit lex quo coc

tur , ut diuina imitetur , huMaria omnia inferiora uirtute ducat. In hunc tu igitur , tanquam in mirre , quod est uentis subiectu- , perturbationem cadere tibi dissi uideri Z quid est , quod tantamgr uitatem , constantiamq. perturbet Z an improuisum aliquid , atque repentinum Z quid potin accidere tale et , cui nihil subitum est , quod homini euenire post ἰ IVam , quod aiunt nimia resecari oportere , naturalia relinqui quid tandem potest esse natur te , quod idem nimium ess eposit ἰ sunt enim omnia

ina ex errorum orta radicibus: quae euellenda , σ

SEARCH

MENU NAVIGATION