장음표시 사용
551쪽
quoque omnem ese in opinione. O , si dentia, id est firma animi confisio,sicientia quaedam est ,
opiniograuis, non teMere assentiens: metus quoque
est diffidentia expectati,inimpendentis malis stes est expectatio boni: mali expectation esse
necesse est metum. ut igitur metus, sic reliquae perturbationes sunt in malo . ergo, ut constantia memtiae , sic perturbatio erroris est. Mui autem natura dicuntur iracundi, aut misericordes, aut inuidi, aut . a. tale quid, si sunt eiusmodi constituti, quasi mala ualetudine animi ,sanabiles tamen: ut Socrates dic tur , cum multa in conuentu uitia collegisset in eum Zopyrus, qui se naturam cuiusque ex forma pes cereprofitebatur, derisus est a ceteris, qui illa in Socrate uitia non agnoscerent; ab imo autem Socrate
subleuatus est, cum illa sibi uitia inesse, sed ratione
a se deiecta diceret. ergo, ut optima quisque ualetudine affectus,poteri uideri alius, ut natura, ad at quem morbum procliuior: sic animus alius ad alia uitia propensior. qui autem non natura,sed culpa uitiosi esse dicuntur, eorum uitia constant ex falsis
opinionibus rerum bonarum, ac malarum, ut sit alius ad alios motus perturbationesq. procliuior. inueteratio autem ut in corporibus aegrius depeli tur, sic in animis quoque perturbatio : citiusq. r pentinus oculorum tumor sanatur, quam diuturna lippitudo depellitur. Sed, cognita iam causaperturhationum, quae omnes oriuntur ex iudiciis opinio
num, O uoluntatibus , t i huius distulationis
552쪽
M. TVLLII GI CERO Nis 'TVSCVLANARUM
uirtutem ad beate vivendum se ipsa
v I N C T v s hic dies, Brute, finem A. faciet Tuficulanarum disputationum quo die est a nobis ea de re, quam tu ex omnibus maxime probas, dilut tum . placere enim tibi admodum sensi ex eo libro , quem ad me accuratissimescripsisti , O ex multis sermonibus tuis, uirtutem a d beate uiuendum se
ipsa esse contentam. quod etsi discite est probatu ,
propter tam uaria et tam multa tormenta fortunae; tale tamen est, ut elaborandum sit, quo facilius probetur . nihil est enim omnium , quae in philo Ophia tractantur, quod grauius, magnificentiusq. dicatur . nam cum ea causa impulerit eos, quiprimisse adphilosophiae Iudium contulerunt , At, omnibus rebusposthabitis, totos se in optimo uitae statu exquirendo collocarent: profectospe beate uiuendi tantam in eo studio curam, operamq. posuerunt.
quod si ab iis inuenta, o perfecta uirtus est; et si praemii ad beate uiuendum in uirtute satis es: quis est , qui non praeclare O ab illispositam, Oanobis susceptam operam philosophari arbitretur ἐδε
553쪽
te cofugimus. o uitae philosophia dux, o uirtutis i dagatrix , expultrix q. uitioru, quid non modo nos,
sed omnino uita hominum sine te e se potuisset ἰ tul urbespeperisti: tu dissipatos homines insocietatem 'Li vitae conuocasti: tu eos inter se primo domicilijs, deinde coniugijs, tum litterarum , O cum communione iunxisti: tu inventrix legum , tu magistra' morum, O disciplinae fiunt. ad te confugimus: a te opem petimus: tibi nos, ut aritea magna ex pam te , ic nunc penitus, totosq. tradimus. in autem unus dies, bene , O expraeceptis tuis actus , pe canti immortalitati anteponendus. cuius igitur potius opibus utamur, quam tuis in quae O uitae tran- θ' quillitatem largita nobis es, O terrorem mortis suiffulikti. At p ilosophia quidem , tantum aberi, ut perinde, ac de hominum est uita merita, laudetur, , ut a multis eiu uituperetur. uituperare qui uam Uitae parentem, et hoc paricidio se inquinare audetiis tam impie ingratus esse , ut eam accuset, quam ι uereri deberet, etiamsi minus percipere potuisset e Sed , ut opinor , hic error, O haec indoctor mis offusa caligo est , quod tam longe retro re*ὰ .re nonpossunt , nec eos, a quibus uita hominum i .ctructa primo sit, fuisse pbilosophos arbitrantur.
quam rem antiquissimam cum uideamus, nomen tam essee confitemur recens . nam sapientiam qu dem ipsa ,quis negare potest,non modo re esse antiqua , uerum etiam nomine in quae diuinarum, b manam q. rerum, tum initiorum , caussarumque,
554쪽
rium, O nobilitatem coronae peterent; alii eme ii, aut uendendi quastu, O lucro ducerentur; es' autem quoddam genus eorum, idq. uel maxime .ὶ . ingenuum, qui necplausum, nec lucrum quareret, M uisendi caussa uenirent, nudioseq. persticerent, quid ageremr, O quo modo; item nos , quasi hi mercatus quadam celebritate ex urbe aliqua ,sic in hanc uitam ex alia uita, o natura profectos, alios gloriae seruire , esios pecuniae, raros esse quosdam , qui, ceteris omnibus pro nihilo habitis, rerum n turam Iudiose intuerentur rhosse appessare sapientiastudiosios, id est enim philosiopbos: O , ut illic liberalissimum esset ye Iare, nihil sibi acquiretem;
sic in uita longe omnibus Iudijs contemplationem
rerum, cognitionemq. praestare. 2 ec uero Pytha- goras nominis solum inuentor ,sed rerum etiam i
sarum amplificator fuit . qui cum post hunc Phlia
sum siermonem in Italiam ueniliset, exornareit eam i δε- Graeciam . quae magna disita est. ein priuatim.
publicepraestantissimis inuis , O artibus . cuius de disiciplina aliud te pus fuerit fortasse dicendi. Sed ab antiqua philosiophia usique ad Socru
tem , qui Archelaum, Anaxagorae discipulum , audierat, numeri motusq. tractabantur, O unde Omnia orirentur, quo ue recederent: Rudioseq. Ahis siderum magnitudines, interualla , cursus inquirebantur , ct cuncta ciclestia. Socrates autem pri- 'mus philosophiam deuocauit e caelo , O in urbὴbus uocauit, O in domos etiam introduxit, et coegit de
555쪽
. L I 2 E R v. 26sem rem bene uiui poteri; dummodo intelligas; quid nunc dicam bene: dico enim , connanter ,graviter ,sapienter , fortiter. haec etiaM in equuleum coniiciuntur , quo uita non a stirat beata. M. Quid igitur ψ sola ne beata uita, quaeso, relinquitur extra Hlium , limenq. carceris , cum constantia ,grari tu , fortitudo , sapientia , reliquaeq. uirtutes rampiantur ad tortorem, nullamq. recusent nec uni clam , nec dolorem ' A. Tu ,si quid es fammis, nona aliqua conquiras oportet ripa me minime mo uent , non solum quia peruulgata sunt ,sed multo magis , quia , tanquam leuia quaedam uina nihil valent in aqua ,sic Stoicorum ista magis gustata, quam potata , delectant. uelut ine chorus uiri tum in equuleum impositus , imagines constituit ante oculos cum ampli sima dignitate , ut ad eas cum sm perrectura, nec eas beata uita ase desertopa Ffura uideatur: cum autem animum ab ista pictura imaginibus uirtutum, ad rem , veritatemq. tradu xeris; hoc nudum relinquitur,possit ne quis beatus esse , quamdiu torqueatur. quamobrem hoc nunc
aeramus: uirtutes autem , noli uereri , ne exposulent , O querantur se a beata uita esse relictas.s enim nulla uirtusprudentia uacat , prudentia ipsa hoc uidet , non omnes bonos esse etiam beatos: multaq. de M. Atilio , o Caepione , M'. Aquillio recordatur: beatamq. uitam,si imaginibus potius uti quam rebus ipsis placet, conantem ire in equuleum retineti a prudentia, negatq. ei cum dolore , Ocruciatu
556쪽
ἴestior Ergo , ut hi miseri, sic coni a illi beati, quos nulli metus terrent , nussae aegritudines Ge-dnt , nullae libidines incitant, nullae futiles laetitiae exultanteis languidis liquefaciunt uoluptatibus. ut maris igitur tranquillitas vites Egitur, nulla ne mini. m quidem aura fluctus commouente : c amisi quietus, O placatus status cernitur , crem pertu batio nulla est , qua moueri queat. Quod si est, qainis fortunae, qui omnia humaria , quaecunque acciridere possunt, tolerabilia ducat, ex quo nec timorem , nec angor attingat; idemq. si nihil concupi stat, nulla esseratur animi inani voluptate: quid est , cur is non beatus sit in sit haec uirtute esciuntur; quid est , cur uirtus i aper se non efficiat beatos in A. Atqui alterum dici nonpotest, quin is, qui nihil metuant , nihil angantur , nihil concupiscant, nulla impotenti laetitia esserantur , beati sint i it que id tibi concedo: alterum autem iam integrum non est: superioribus enim dis utationibus effectum est , uacare omni animi perturbatione sapientem . M. 2 mirum igitur confecta res es: uidetur enim ad exitum uenisse quaestio. A. Propemodum id qΗΠ ..
dem. M. Veruntamen mathematicorum inemos
est, non philosophorum . nam geometrae cum at quid docere uolunt; si quid ad eam rem pertinet Corum , quae ante docuerunt , id sumunt pro concesio , O probato; illud modo explicant , de quo ante nihil scriptum en : philosophi , quamcunque rem
bent in maritus, in ea n , quae conueniunt , com
557쪽
mio elicere possemus,etiri nobis aliquid attulisset
in hoc mires crederemus. A. Vellem id quidem
ibi habeopaullulum, quod requiram. ego enim a Fr statior, eorum, quae posuisti, alterum alteri consi Pens esse, ut, quemadmodum ,si, quod honestum sit, id solum sit bonum, sequatur, beatam uitam uirtute confici; c,si uita beata in uirtutesit, nihil esse, nisi uirtutem, bonum .sed Brutus tuus, auctore Aristone , O Antiocho, non sentit hoc:pserat enim, etiam si sit bonum 4liquod, praeter uim
tutem. M. Quid igitur ἐ contra Brutum ne me diacturum putas in A. Tu uero, ut uidetur: nam prae-
mire non est meum. M. Quid cuique igitur consentameum sit, alio loco. nam ista mibi O cum Anti Gosepe, O cum Arinone nuper , cum th nis imperasor apud eum diuersarer, dissensiofuit. mihi enim non uidebatur quisquam esse beatusposse, cum in malis esset: in malis autem sapientem esse posse ,si essent ulla corporis, aut fortunae mesa. Dicebant haec, quae scripsit etiam Antiochus locis pluribus , uirtutem ipsam per se beatam uitam es cere posse , neque tamen beatismam: deinde, ex maiore parte plerasque res nominari, etiam se qua Pars abesset, ut uires, ut ualetudinem, ut diuitias,
Donor , ut gloriam; quae genere, non numero, merentur: item beatam uitam, etiam si ex es sua Parte claredicaret, tamen ex multo maiore partes obtinere nomen 1μ- . Haec nunc enucleare non
ora nccesse est . quanquam non constantissime dici mi
558쪽
hi uidentur . nam ct qui beatus est , non intelligo , quid requirat, ut sit beatior : si est enim, quod sit; ne beatus quidem est θω , quod ex maiori parte innamquanque rem appellari stectari. dicunt, est ubi id isto modo ualeat: cum uero tria genera malorum esse dicant; qui duorum generum madis omnibus urgeatur, ut omnia aduersa sint in fortu na, omnibus oppressum corpus o confectum doloribus , huic paullulum ne ad beatam uitam deesse dicemus , non modo ad beatissimam ψ Hoc illud est ,1d Theophrastus sustinere non potuit. nam cum fatuisset, uerbera, tormenta , cruciatus, patriae eversiones, exilia, orbitates magnam uim habere ad male, misereq. uiuendum; non est ausus elate, O ample loqui , cum humiliter , demisseq. sent .ret . quam bene, non quaeritur: constanter quidem certe. itaque mihi placere non solet, confiequentia reprehendere, cum prima concesseris. hic autem , elegantissimus omnium philosophorum , O eruditissimus, non magnopere reprehenditur, cum tria genera dicit bonorum; uexatur autem ab omnibus, primum in eo libro, quem scripsit de uita beata, in quo multa disputat, quamobrem is, qui torque tur, qui crucietur, beatus esse no possit. in eo eti putatur dicere , in rotam beatam uitam non asie dere. nusquam id quidem dicit omnino ;sed, quae dicit, idem ualent. possum igitur, cui concesserim iumalis esse dolores corporis, in malis fortunae naustagia, huic uccensere dicenti, non omnes bonos esse
559쪽
LIBER v. et beatos , cum in omnes bonos ea , quae ita in malis
numerat, cadere postitῆ Vexatur idem Theophra uidi libris, O scholis omnium philosophorum , quod in Cassi, bene suo laudarit illa n sententiam , Vitam regit fortuna, non sapientia. naia Δ negant ab ullo philosopho quidquam dictum esse is languidius. refle id quidem: sed nihil intelligo dici potuisse constantius .si enim tot sunt in corpore bona , tot extra corpus in casu, atque fortuna: non ne consentaneum est ,plus fortunam, quae domina rerum sit O externarum, et ad corpus pertinentium, quam consilium ualereὸ an malumus Epicurum imitari φ qui multa praeclare caree dicit: quam enim mia conuanter. conuenienterq. dicat, non laborat Laudat tenuem uiciIum .philosophi id quidem ,sed se Socrates, aut Antisthenes diceret, non is, qui nem bonorum uoluptatem esse dixerit. Ne at α . Ar ,querimam iucunde pose uiuere , nisi idem bone e ,
sapienter, iustin. limat. nihil grauius, nihil philo iophia dignius; nisi idem hoc ipsum, honeste , apienter , iuste, ad uoluptatem reserret. Quid melius, quam fortuna exiguam interuenire sapienti/sed hoc is ne dicit, qui, cum dolorem non modo maximu- malum ,sed Dium malum etiam dixerit, toro corpore opprimi post doloribus acerrimis, tum cum maxime cot fortunam glorietzr ' quod idem . molioribus etiam uerbis Metrodorus . Occupaui in inquit, te, fortuna , atque cepi; omnes . aditus emos interclusi, ut ad me astirare non pubes, prae- ll a clare,
560쪽
elare , si fricto Chius, aut si Stoicus Zeno diceret, qui, nisi quod turpe, esset, nihil malum duceret. tu uero, Metrodore, qui omne bonum in uiscernbus, medullisque condideris, O definieris ,fum muri bo numn firma corporis affectione , explor Dq. pe contineri fortunae aditus interclusiIti quomodo ζ Tio enim bono iam expoliari potes . atqui his capiuntur imperiti: O propter huiusmodi siem
tentias istorum hominum est multitudo. acute E
sputantis illud est, non quid quisque dicat ,sed quid
cuique dicendum sit, uidere. uelut in ea ipsas ton Q tia, quam in hac disputatione suscepimus, omnes bonos, semper beatos uolumus esse . quos dicam bonos ,persticuum est. omnibus enim,uirtutibus in structos, ct ornatos, tum sapientes, tum uiros bo. nos dicimus. Videamus, qui dicendi sint beati. equi' dem bos exinimo, qui sint in bonis, nullo adiuncto malo. nec ulla alia huic uerbo, cum beatum diciamus jubie Ia notio est, nisi ,secretis malis omnibus , cumulata bonorum complexio . hanc assequi virtus ,si quidquam praeter ipsam boni est, non potest . aderit enim malorum, si mala illa dicimus, turba quaedam, paupertas, ignobilitas, humilitas , solitudo , amissio suorum ,graues dolores corporis , perdita ualetudo, debilitas, caecitas, interitus p tris , exilium, seruitus. denique in his tot , tam tis, atque etiam quae plurapossunt accidere, pote,'
es e sapiens ; nam haec casus importat, qui ius. pientem potest incurrere: at ,si ea mala sunt, qris