장음표시 사용
81쪽
mina sola eorum qui vicerant marmori incidebantur. 0uorum certaminum monumenia exstant ante romanam
aetatem, illa sunt Amphiaraia Oropi, useia Thespiis, Charilesia et Homoloia Orchomeni. vi I.
Quaesito qua ratione artificum collegia civitatibus ad peragendos ludos operam praeberent, altera quaestio ori tur: quo modo musicas artes scenici exercuerini, quid litteris, quid theatro attulerii aut abstulerit ea collegiorum institutio. 0uod ex ipsis artificum monumentis et ludorum tabulis aliquatenus perspici potest. Quarum artium ceriamina commissa suerint, tertio et Secundo ante aetatem nostram saeculo, docent eae tabulae quas paulo supra memoravi; nonnullas ejusdem generis, sed aetate Romanorum inscriptas, in aliam partem distuli. Praecones et iubicines, qui primum locum in tabulis obtinere solent, collegiis scenicorum non adscribendos puto, neque cujusquam adhuc in ullo monumenio menti reperta est. In Soteriis ludis qui, sine ceriamine, per unum collegium peragebantur, nullus est praeco neque tubicen. Ceterum eorum industriae potius sui locus in exercitibus ei in concionibus, et probabile est eos in
singulis civitatibus ministerio suo mugi solere et inde aliquando ad certamina prodire s).
l Quum praeco et tubicen simul nominentur tu titulis, leviter umendandus mihi videtur ille locus Senecae is Praeter ipsum theatrum Neapolitanorum, ut scis, transeundum est, euonactifipetentibus domum. Illud quidem sarctum est; et ingenti studio,
82쪽
Musici Primi ex eis inscribi solent hapsodi, antiquissimum genus deinde citharoedi ei citharistae, quorum hi sine voce, illi cum cantu citharam pulsabant. Citharoedi cum fidibus versus plerumque dilhrrambicos canebant Arionem auctor est Herodotus primum dithr-rambum composuisse et Corinthi cecinisse I, 23); et multos quoque sua carmina cum cithara edidisse probabile est. Sed aliena quoque in certamine cani potuisse satis demonstrat lapis Teius, in quo discreta fit poetae et musici menti Sacerdote scilicet artificum Demetrio, agonotheia vero et sacerdote dei umenis illi vicerunt in certamine posito in honorem Atiali Dithyrambis, Nicarchus Hermonactis Pergamenus, Proserpina; ad citharam canebat Demetrius A Phocaeensis s).ηLicuit etiam versus antiqui poetae repetere. Cujus rei satis nobile exemplum tradiderunt scriptores Quum Philopoemen, occiso achanida Nemeorum ludorum tempore rediret, theatrum ingressus est tum quum certamen citharoedi incipiebant. Fortasse Priades citharoedus Timothei Persas canens inchoavit:
Qui libertatis decus iners nobile Graiis.
0uem versum arripuit totus consessus, ad Philopoem nem, repetitis plausibus, comersus 2). Ex his, constat citharoedi fuisse ad citharam canere suos vel alienos e sus novi aut veteris poetae, plerumque dithyrambum. 0uanto suerit honore id opus testatur Cicero a Summam eruditionem Graeci sitam censebant in nervorum vocumque cantibus : igitur et Epaminondas princeps
meo judicio Graeciae fidibus praeclare cecinisse dicitur,
qui sit pythaules bonus iudicatur habet tubisen male tolemin
83쪽
Τhemistoclesque aliquot ante annos, quum in epulis recusaret irram, est habitus indoctior 1) adem artis aestimatione, Meneclem quemdamaeium legatione sun ium laudaverunt Cnossii x quod haud semel ad citharam versus Τimothei et Polyidi necnon nostrorum antiquorum vatum, bene ei ut decebat virum eruditum, in publico cecinisset 2)η. ciae etiam Teiis gratiae qui talem virum misissent. Quem Meneclem si Τeio collegio assignare non liceat, non alienum certe a scenicorum artibus et eorum commercio ad ea studia sormatum suisse conjicias. Id artificii genus quanto ceteris praestiterit, docet ille Ciceronis locus ut aiunt in Graecis artificibus eos auloedos esse, qui citharoedi fieri non potuerint 3)., Cum quo maxime congruit fragmentum Attici tituli, ubi inscribuntur praemia musicis proposita. Ille est enim certaminum ordo : citharoedi auloedi, citharisiae, tibicines. Praeterea citharoedis quinque sunt praemia et eorum primo corona aurea mille drachmarum, ultimo etiam treceniae auloedis vero duo tantum, priori trecentae aut quadringeniae drachmae citharistis tria, primo quin
Aulcedi ad tibiam canebant. Hoc genus in riuiis displicuisse et sublatum fuisse auctor est Pausanias, quoniam tibiae tristissima sonabant et adspirante tibia canebantur moesta carmina, elegi atque threni X, 7). Nullus in Soteriis Delphicis auloedus, nullus in Amphiaraiis Oropi certamina tamen auloedorum retenta Athe
84쪽
cecinit 1 in Auletarum, id est, eorum qui nude tibiam instabani multa et varia genera Dcyclicus tibicen aut ch raules, Ithaules, quibus solis proposita erant certa prae mia alii actoribus tragicis comicis et satTricis, chorisve puerilibus ei virilibus accinebant. Poetae. Nunc ad poeias venio, quorum studia florere vidit etiam haec aetas, ut e certaminibus ludorum comperimus.
Poeta picus 2), aliquando nude dictus poeia 3),
quasi ille potissimum eo nomine dignus esset, qui Homeri vestigiis insisteret. Hoc in certamine poemata heroica aut eorum particulae proferri solita et recitari ab ipso vate. Aliud genus est eorum qui certani laudatione epica; nempe in Amphiaraiis Oropi carmini epico et laudationi epicae diversa praemia proponuntur 4). Ea laudatio quaesit ostendit nuper repertus in Euboea titulus, in quo primum locum obtinet laudatio in Apollinem 5); ita ea laudatio componitur in honorem dei cui ludi aguntur. Melius igitur laudationes, mea quidem senientia, dicerentur Homeridarum carmina quae vulgo exordia et lirmni appellantur. Utrique poetarum generi id commune suit quod poemata versibus hexametris concepta proserebant. Poetae προσοδιω in duobus titulis occurrunt 6). Quae sui species quaedam hγmni ad tibiam cani solita, quum templis aut aris accedebani 7) Diihrrambicis poetis, qui quondam tanto honore Athe-
85쪽
nis suerant ut susim quaeque tribus dithyrambicum poetam aleret, multo minor ea aetate locus uti. Uno incertamine, in honorem Attali institulo dithrrambicus poeta nominatur. Ex hoc tamen aliquid lucramur; nempe carmen victoris Proserpinam inscriptum fuisse et versus ejus generis ad citharam cani s). rosodicus et dithγ-rambicus lyricis vatibus inserendi sunt. Dramaticae oeseos longe major sui honos; nam inplerisque ludis proponuntur praemia sabulis tragicis comicis, satri icis. Ita, si non arie et praeclaris operibus, copia saltem sabularum floruit haec aetas Tetralogiis, ui antiquitus, nequaquam certatum puto quum in titulo ropio poeta iragoediae, non tragoediarum inscribatur, probabile est unam modo sabulam proferri solitam 2). De dramale satyrico, satis consta jam a tragoediis sejunctum fuisse,
quum non semel occurra mentio poetarum sat icorum
cum propriis actoribus. Exempli causa titulum Teium proseram Satrris, Anaxion Thrasrclidis Mitrienaeus; dramate, Persis agebat Asclepiades Heracliti Chalci densis 3). Quum Attali temporibus nullum jam superesset Persarum regnum, debuit sairricus poeia id
argumentum e rebus Veterum Persarum sumere, aut e
recenti regno Parthorum quos Persas plerumque a Graecis scriptoribus dicios fuisse scimus. Haud inutile arbitror e victorum catalogis ostendere
quam late patuerit his temporibus carminum iudium et poetica facultas. In epica poesi vicerunt ire Boeoti 4),
86쪽
unus retriensis l), unus Phocaeensis 2 in duobus certaminibus victor, duo etiam e regionibus maxime diversis, quorum unus Syrius ex Antiochia 3), alter
Neapolitanus 4). In irrica, unus Atheniensis palmam retulit 5); in
Soteriis, tres certavisse, non vicisse dicuntur, quorum
unus Corinthius, duo Sicyonii 6). Unus dithyrambicus Pergamenus suit 7). Nova iragoedia vicit Sophocles, Sophoclis Atheniensis, praeclari vatis, e gente orius alier, in Auiphiaraiis victor, Milesius sui s8); comoediarum scriptores, duo Athenienses s); stirrici poeiae, duo Athenienses 10), unus Thebanus li), unus Mitylenaeus 12).
Non omnes poetas collegiis adscriptos fuisse verisimillimum, plures tamen eorum participes suisse certum est;
poeta tragicus Teii collegii legatione sungitur, item, duo ex Attico collegio tragici necnon Alexandriae Philiscum, tragoediarum scriptorem, sacerdotio artificum lancium suisse vidimus vide p. 20)
testis Orchomeni poemate epico et dramate satyrico duplicem coronam adeptus est L Bas, 22 ejusdem filius, Democles Aminiae in Amphiaraiis Oropi vicit laudatione pica Rangissi, Antiq. hellen. 96l, I. 10). Ephemeris archaeologica, nov. Ser. 412. 2 L Bas, ' urtis, 21. - Decharme, Inseription de a
87쪽
Actores Dramaticam poesim maxime placuisse indicio est certaminum numerus ei actorum copia. Hi suerunt trium generum satyrici, tragici et comici. Satyorum actores a comoedis et tragoedis distinctos in pluribus titulis invenias ornatus quoque certis discriminibus a comoedis disserunt cujus haud pauca exempla e vasis piciis sumpta collegii et diligenter illustravit Wioseler 1). Maxime memorabilis est pictura quaedam in qua videas totum salTricum gregem, jamjam sabulam acturum et ornatus induentem omitto Bacchum in lecto
cum Ariadne recumbentem et Musam cui Himeros devolans coronam asseri, quae nescio an sint relatae Victoriae testimonia. Siant ires actores jam parati, quorum unus Herculem, alter Silenum, tertius nescio quem heroa reddit tum decem juvenum chorus, qui jam accincti cingulo satyrico et varie saltantes aut sedentes manup sonam SasTricam gerunt. His accinere parant tibicen et citharista sedet didascalus manu sinistra volumen retinens. uum plerisque nomina adscripta sini jam intelligas eam picturam non ex arbitrio compositam, sed veram effigiem unius gregis satTrici, sortasse ad servandam victoriae memoriam, expressam fuisse. Quum ex hac pictura, tum e ceteris videre est in satyris diligentissimo retineri solita priscae originis indicia, nempe cingulum coriaceum cum ilh7phallo et cauda caprina atque personas vultus Satyrorum reserentes. In tabulis certaminum saepius ictori poetae noVae comoediae aut tragoediae adscribitur actor primarum, quod in didascaliis atticis recentioribus semper factum est. Qui sit omnino qui vocatur actor novo comoedis, actor novin tragoediae, cum illa altera quaestione conjunctum est, de
88쪽
qua motae sunt multae disputationes occurrunt enim in iisdem tabulis tragoedi quoque ei comoedi. Quos quum Binckhius animadvertisset non appellari actores, neque
poetarum nomina referri', eam novam interpretandi rationem excogitavit si non illos esse histriones sed cantores lyricos eumdem esse poetam ei musicum suos versus cecinisse iragoedos et comoedos, ut elegos suos cecinerunt veteres auloedi, nomos suos citharoedicos citharoedi. Liquet καιvή non esse novam veteri oppositam, sed genus
aliud illi antiquo generi oppositum. Quod quum sit dramaticum, eius illud necessario est lyricum judicandum s. Quam sententiam perlinacissime pluribus locis dolandit. Hinc inauditum illis temporibus genus armi num comoedias ei iragoedias lyricas finxit et multos ejus generis poetarum numero inseruit 13. 0uae quum mihi parum probarentur, adversus viri doctissimi auctoritatem argumenta quaesieram, quae Suppeditabant iituli. Mirum enim videbatur Iasi ianium placuisse id genus irricae comoediae ei tragoediae ut quotannis duo uagoedos, duo comoedos audire velleui, nullum autem irag ediae et comoediae ramaticae actorem. Μulto magis etiam displicebat Boech hi opinio, quum in Soteriorum tabulis decem greges tragoedorum, decem comoedorum, cum didascalo suo, cujus nullus suisset usus, si sua carmina cecinissent, descripsissem. Tandem, quum Binckhii rationes perpendenti, tum opponenda testimonia ordinanti certissimum argumentum attulit titulus Τhespiensis, anno 1868, publici juris actus. Nempe in catalogo rchomenio invenimus epinicia vicit comoedus Euarchus Herodoti Coronensis 2). In illo autem hespiens Ductor veteris comoedio Euarchus eiodoti Coro-
89쪽
nensis 1). Quo exemplo dubium omne tollitur. Nempe
idem est actor veteris comoediae ei comoedus idem actor veteris tragoediae et tragoedus. Hinc quoque appare noxas appellari sabulas quae nunquam , eieres, quae jam prius actae sini; nec minus perspicuum tragoedos comoedosque actorum, non poetarum numero adScribendos esse. De distributione paritum inter actores multum quoque ei acriter a recenitoribus disputatum est, quum hinc scriptores antiquiores omnino suisse tradiderint, illinc nonnullae fabulae a tribus peragi non potuisse videantur. Quum ero actores non esitum modo sed etiam cantus neque enim recitari sed aliquatenus cani tragoedias solitas fuisse notum si certo discrimine differrent, noxam interpretationem attulit vir ingeniosus et speciosis argumentis confirmavit. Nempe evincere conatus est primas, secundas ieritas paries non ad personam quam tuebatur artifex, sed ad cantus modum quo utebatur, reserendas esse, ita ut in una sabula plures primarum, secundarum aui tertiarum partium actores esse possent 2). Huic opinioni repugnani Delphicae abulae in quibus viginti greges tragici et comici inscribuntur, ei ii constanter e tribus actoribus compositi In uno comico se quidem nominantur, sed in eo facile aliquid perturbatum fuisse aut potius omissum agnoscas 3). Nempe, qui quartus inscribitur, is in prioribus ludis primas paries; qui quintus, is cum priori secundas egit praeterea in fine omissa est mentio magistri et tibicinis. Ex quo fit manifestum inter tertium et quarium excidisse magistrum et tibicinem, nec unum sed duos greges fuisse. His exemplis adductus, ad ea quae tradiderunt antiqui reveriar, scilicet tres tan-
90쪽
tummodo actores sabulam egisse Quum vero hi aliquando non videantur serendis omnibus personis numero pares, illud conjiciam, fieri potuisse ut qui primas, SecundaS, tertias partes sustinerent, ii soli actorum nomine digni haberentur ceteri, etiamsi in scenam prodirent et verba sacerent, inter operas non inter actores numerarentur 1). Antiquas tragoedias repeti et actitari solitas suisse et haec et alia testimonia satis demonstrant. Ceterum,
quanto honore suerit tragoedia, illud declarat quod septem legatis quos ad Amphictionum consilium misit Atticum collegium, quinque in lirpodidascali tragici. Aliud etiam asseram Quum in insulis usus invaluisset ut decreti a populo honores in Dionrsiis publice nuntiarentur, ei addatur quo in certamine seri debeat ea proclamatio, comperimus Eginae, Salamine, eni, ari, Syri Asirpalaeae, Amorgi, Carthaeae, tragoedorum annua certamina commissa suisse 2). Quarum civitatum nomina sorte ianium prodita sunt; unde probabile videtur et in ceteris insulis tragoedias actitari solitas, etiamsi nullus adhuc lapis ejusmodi certaminis mentionem secerit.
In comoedorum certaminibus sabulas Menandri Philemonis et ceterorum quibus efflorui Atticum theatrum, saepissime repetitas esse minime dubium est. De prisca comoedia aliquam suspicionem moverunt Delphicae tabulae. Nempe chorus comicus e septem saltatoribus semper compositus in quatuor catalogis inscribitur. Quem sorsan comicam saltationem, ut cordacem aut sicinnin,
Apud priores παραχορηγημα dicebatur, si quis choragus
praeter solitos tres actores aut praeter constitutum choreularum numerum, alios extra ordinem praeberet atque ornaret vide Thesaurum graecum, in Verbo).