Illustrissimi ... Petri De Marca ...Dissertationes posthumae sacrae et ecclesiasticae quarum quaedam Gallica lingua nunc ex ipso auctoris autographo primùm in lucem editae operâ & studio Pauli de Faget ..

201쪽

lis mysticis; id est elementis visibilibus panis de vini in carne .sanguine Christi invisibili, immortali, ut loquitur Augustinus ex re sensi. bili, ex intelligibili, seu corpore Christi, se cundum Chrysostomum , ex Eulogia δε carne vivifica juxta Cyrillum Alexandrinum. Sed gratiae nomine significat mystice corpus Christi qua voce ostendimus superius ex Augustino, Ephremio Antiocheno, ipsum corpus Christi in visibile designari. Quoniam veritas cujusque Sacramenti hane suam gratiam Baptismus gra

tiam regenerationis Iacramentum vero corpo

ris Christi, habet ipsum corpus immortale Christi pro gratia sibi conjuncta. Haec mihi videtur afferri posse ratio, cur gratia mystice significet non Christum ipsum, sed corpus Christi. Quod enim quidam existimant gratiam hic sumi pro Christo, qui est gratia per essentiam , non satis

accurate expendisse videntur, hic agi principaliter de Christi corpore, quod est veritas rara . tia Sacramenti, deinde ex consequentia de Chri .sto Domino, cujus hoc est corpus..

Coeterum quo pacto gratia illa accedat ad symbola , Theodoretus gnificat nempe permutationem , quae fit in symbolis ex gratia , id est ob adjee ionem gratia: Corporis quippe substantia, mysteria consumuntur, ut docuit Chrysostomus 'uando , ut cum Justino loquamur, c prece ab ipso verbo profecta, panis fit caro Christi Mystice ver de hac quoque mutatione

202쪽

locutus est, quam universa tamen profitebatur Ecclesia. Quoniam vero incuriosius videbantur locuti plerique veterum qui cons ituta semel hac mutatione panis, nihil naturae panis permanere docebant , aut docere videbantur Theodoretus audacter ait vere symbola post sanctificationem eam naturam servare quae videtur licerappellatione corporis Tanguinis decorata fue

rint.

Itaque ex mente hujus auctoris, verbis opera , toriis Christi quibus Sacramenta conficiuntur, misi ii, mutatio fit in symbolis ex qua sequitur praesentia gratia symbolis adjunctae, sive corporis ipsius, sanguinis Domini Et praeterea symbo sentia eo lavisibilia quae permanent in sua natura corporis V dilanguinis appellationem Ortiuntur, huntque Christis Sacramentum sive figura naturalis corporis S sanguinis. Quaeri potest , quomodo mutentur symbola, tamen in se natura permaneant mutant ut quoad substantiam inconspicuam in corpus Chri sti invisibile sic tamen ut iubstantia illa inconspicua non desinat esse, sed attrahatura corpore Christi: At verb quoad naturam conspicuam quae videtur tangitur , non mutantur. Sicubnon placet hic loquendi modus, Aristotelis verba adhibebimus. Materiai forma panis, qua ex se res est invisibilis, insensibilis decreta Equantitate non perit, sed transit in corpus Chri

203쪽

τL DE SACRAMENTO sti: Remanet autem corpus ex quantitate isce teris accidentibus conflatum, in quo proprietates prioris compositi residuae fiant ita ut tu triat, ser se subsistat ex vi subsistentia partia iis, quae competebat quantitati, etiam quando conjuncta erat cum substantia. Quod quidem corpus a sua natura visibili non recedit , ut in corporis Christi naturam transeat , licet illius

nomine ornetur.

His actis fundamentis, ulterius progreditur. ut doctrinam Eucharistiae illustret, suum inde adversus Eutychianos argumentum conficiat. Pergit itaque Orthodoxus, petit ab Eranista, cujus figuram, symbolum esse putet alimen, tum sanctissimum, divinitatis, an corporis Christi, Ianguinis. Respondet iste ejus esse symbolum, cujus appellationem suscepit, nempc cor. poris Tanguinis. Subjungit autem orthodoxus Vt decet amicum meritatis dixisti. Etenim Do mi s cum accepisset mbolum, su signum, non dixit. Hoc es deitas mea ,sed Hoc es corpiu meum se, rursus Hices anguis meus. alibi Panis quem ego dia es, caro mea es quam ego das pro vindi

Frustra se hoc loco tuentur Calviniani, ac doceret Theodoretus formulae divinae non aliam

esse vim, quam ut symbola sanctificata sint tantum figura corporis de sanguinis, quasi scilicet

hoc arcanum tanta cura recondendum esset, ne

pateret non initiatis. Vera mens auctoris haec est,

204쪽

Eu CHARISTIAE. Nest, verbis formulae confici sacramentum, quibus S corporis ac sanguinis invisibilis gratia si statur praeiens: symbola panis atque vini, munus illius significandi adsciscant non autem significandae divinitatis. Qu' autem testimo uium c capite sexto Ioannis adjungit, Panis quem ego dabo, caro mea es pro mundi mini, eo consillio ficit, ut confirmet formulae divinar enficacia id agi , ut caro invisibilis hoc hane sanctificato contineatur inui deinde una cum Lia carne sit figura illius carnis , ut notabitur inferius. In quo illi partim convenit cum Tertulliano, Augustin. qui duplicem illum formula effectum agnoverunt, nempe sistendae carnis invisibilis , ignificandi corpori sed ualoquitur Augustinus , in quo differt a Theodoret , visibilis atque palpabilis corporisci cujus caro illa invisibilis, cum forma panis, est Sacramentum, signu' figurari quod impium videtur ex his Ambrosi verbis : Caro etere carnis es Sacramentum. Theodoretus ver simplicitis

agit, profitetur symbola esse signa corporis ipsius S sanguinis invisibilis, prout conjuncta

uini cum symbolis; quod explicandi genus etiam num hodie frequentatur in schola Theologica rneque sane illud negaret Augustinus escujus doctrina non repugnat Theodoret , sed uberior est in explicando significandi modo juxta quem panis mysticus est Sacramentum veritatis suae, . id est corporis Christi &praeterea prout cst Sa

205쪽

DE SACRAMEN ΤΟ crametum cum veritate conjunerum est signum de figura corporis visibilisi in cruce sussixi. Ex istis tandem concludit Orthodoxus, si haec vera sint, Dominum habuisse corpus post uisio nem cum Verbo in mysterio Incarnationis. Quod praefracte negat Eranista , seque tantum nosse,

Verbum carnem factum.

Urget iterum idem genus argumentationis petitum a divinis mysteriis Dialogo L. Etenim, ut satisfaciat Eranistae, qui contendebat corpus

Christi, non fuisse appellatum corpus post Af-

censionem in coelos 'espondet Orthodoxus

se quidem probationem illam jam implevisse,

quoniam docuerat ex Scripturis, Christum in extremo Adventi, quando judicium in homines exerciturus redibit, eodem modo se videndum praebiturum , quo in coelos se sustulit ranterim apertis coelis, visum a Stephano a dextris Dei, addita quoque hac ratione .ut ostendatur vis argumenti, quod enim nidetur corpus es. Atta

men adjungit insuper locum Pauli in Epistola ad Philippenses ibi tradit corpus humilitatis no strae conforme futurum corpori gloriae Christi. Unde probat post assumptionem in coelos cor pus Christi, dici corpus ab Apostolo. Mox gradum facit ad Eucharistiam, his ver bis Orth. Dic ergo musica smboia, quae Deo a Dei

Sacerdotibus osseruntur, quorumnam dices esse 13mbola Eran. Corporis Muguinis Domini. Orth.

Optime , oportet enim imaginis esse exemplar artae-

206쪽

Eu CHARISTIAE. Fypum. Etenim pictores imitantur metturam, Suorum quae videnturispingunt imagines. Eran. Verum. Orth Sa ergo divina inseria corpus quod vere ent, repraesentante Ergo corpus etiam nunc Domini quoque corpus non in naturam diminitatis mutatum, sed impletum dimina gloria. Observandum est mystica symbola offerri Deo a Dei Sacerdotibus. Porro certum est ex doctrina omnium veterum offerri incruentam carnem vivificam Christi, quae praesens adest suis symbolis Reliqua verba non indigent explicatione Superius enim ostendi mystica symbola esse imagines corporis sanguinis Domini, ita tamen ut gratia invisibilis carnis sit illis conjuncta. Eranista hac argumentatione compulsus, nihil collectioni respondet quidem, sed argumentum

Eu chlanis familiare petitum ex eadem materia,. contorquet adversus Orthodoxum ut ostendat corpus Domini in aliam mutari natura, in mysterio Incarnationis. Ac prim quidem sciscitatur ab Orthodoxo, quid appellet donum quod offertur, ante invocationem Sacerdotis. At ille cautione adhibita secreti non omnin pandendi respondet, No portet aperte diseres est enim verisimile adesse aliquos miseriis non initiatos. Er. sondeatur aena matice Consentiunt mysteri arcana non esse Iic patefacienda , ut ejus cognitio sit aperta non initiatis. Quare in eo explicando ita versatur , ut involucro aliquo veritatem tegat: Nunc gratiae nomine corpus invisibile signifi

207쪽

s D E Ac RAMENTO cando , nunc mutationem , quae in symbolis vi formulae divinae accidit, profitendo quidem, sed ejus non aperiendo modum, ut fecit Dialogo LHic ambages in nominibus symbolorum ponit, quae diserte exposuerat Dialogo .mem saltem aperte nominando. Respondet ita se Orthodo xus, donum ante invocationem , esse illud nu trimentum , quod fit ex hujusmodi seminibus, ct commune hoc nomen , quod potus speciem significat, Pergit Er. Post significationem autem quomodo ea appellas Orth. Corpi Christi m sanguinem Christi. Er. Et credis te fieri participem raris comporis anguinis. Orth. Ita credo. Hic observandum est , symbola sic esse Sacramenta Ἀ-gna, ut ipsius tamen corpori sanguinis nos participes efficiant inuod fit in hoc ysterio naturaliter reissa, mon per fidem tantum, ut universa Eccletia profitebatur testibus Cyrillis.

Cregorio Nysseno Chrysostomo in omnibus.

qui hac de re verbum fecere, tractatoribus. Unde consequitur verum corpus his symbolis contineri, licet spiritali, invisibili modo. Ex istis colligit Eranista Sicut ergo ramo Ddmini corpori snguinis alia quidem sunt ante

in vocationem Sacerdotis sed post invocationem pru- santur, ita fiunt ita etiam corpus Domini ponas prionem mutatur in diminam substantiam. Antequam responsio Orthodoxi proponatur,

resetendum est, quod Dialogo primo animad-

208쪽

Eu CHARIsTIAE. ' Tvertit scilicet in symbolis fieri mutationem ex

gratia , accedente nempe gratia ad naturam: Eam tamen mutationem ossicere omnino cau- Eutychianorum quia scilicet conspicua symbolorum natura nullam sui mutationem patiaturi Quare orthodoxus non solum argumentum Eranistae refellit , qui ex mutatione symbolo. rum Conversum corpus Domini in divinam sub stantiam in Incarnatione argumentabatur sed ex eadem comparatione, corpus Domini perseverare in coelis demonstrat. Quoniam mystica symbola post Sacerdotis invocationem , manent

in priore substania, fornm, Muia ei deri, araque tangi ρυ ι, utprius Monuerat antea Theodoretus, quod idetur, corpus esse rac ex Physicae principiis sciebat , quod ait Lucretius , tangere, mutavi, nisicorpus, num potes res lQuare cum symbola eodem modo videantur, ς tangantur , quo ante consecrationem.

quin sim aliquod Corpus dimensionibus constans negari non potest Non solum autem cir cumscriptionem,tormam,d figuram in iis agnoLcit, sed easdem species manentes in priore, ut ait, substaritia . Neque vero hic se tricis Logicorum involvit, cum horum corporum sens bilium naturam vocat substantiam, quod idem est ac essentia Sumit enim ad praesentis controversia cum Eutychianis disceptationem, qui post Ascensionem divinam naturam corporis humani circumscriptionem & figuram deseruisse dicebant, si

209쪽

8 DE SACRAMENTO doceat Orthodoxus priorem formam, d figuram symbolorum permanere, ita ut videri atque tangi possint, ut prius. Sed praeterea quoque docet, ut adimat argumentationi vim, quae ex mutatione per gratiam in symbolis fac a , cujus hic quoque meminit, consequi poterat, symbolorum priorem quoque substantiam corpoream sive naturam perleverare : quae quidem substantia, ut superius monuimus, est exterior, conspicua, sensibus nostris ob noxia,& sua materia, forma destituta quae in verum Christi corpus transmutatae sunt. Quare non est necesse uti nos eruditissimi, &acutissimi Cardinalis Perroni, observatione, quae ex vi Graecarum dictionum recte aiebat sic posse reddi Theodoreti locum, ut manere dicerentur

symbola sub prioris ussantiae figura fomia.

Haec enim interpretatio imminuere videtur responsionis robur: it jam dixi, non est necessaria. Satius est ergo adhaerere vulgat e versioni, cujus haec sunt verDa.

Orth. Q ipse texuisi retibus captus es. Neque enim signa musica post, ct cationem recedunt a sua natura. Manent enim in priore sebsantia, D figura, forma 'videri , tangi possunt ut prius. Intelliguntur autem ea esse quae facta sunt, Screduntur, adorantur ut quae ilia sint quae creduntur. Confer ergo imaginem cum exemplari, miri .

bis similitudinem oportet enim figuram esse merit risimilem. Illud enim corpus habet priorem quidem

210쪽

Eu CHARIsTI E. τ, formam, figuram,circumscriptionem se ut δε- me dicam corporis subsantiam. Immortale autem post resurrectionem factum es in potentim quam ut uda in ipsum cadat eorruptio in interitus se Aoneque ad dextram dignatum es , ab omni

creatura adoratur, ut quod appelletur corpus natu- Domini.

Ex istis verbis & superioribus testimoniis patet, quaenam fuerit sententia Theodoreti deto ta hujus mysteriiveritate. Quemadmodum enim superius dixerat, haec mystica symbola post in vocationem Sacerdotis, Deo offerri a Dei Sacer dotibus in mutationem subiisse ex gratia, quae accedit ad symbola: quae quidem ita sunt Sacramenta corporis & sanguinis Domini, ut ipsius veri corporis danguinis Dominici nos participes efficianti Sic iisdem inhaerendo vestigiis , nunc ait haec symbola intelligi esse, quae facta sunt, credi, Madorari, ut quae illa sint quae creduntur: id est , per mutationem ex gratia sunt symbola carnis invisibilis praesentis ideo adorantur; quoniam nemo carnem illam sumit, qui prius illam ad Maverit, ut ait Au rustinus. Quare habemus ex Theodoret , symsolorum consecratio-πὸ,Lis nem ministerio Sacerdotis, verbis Christi se iiciam, mutationem symbolorum ex gratia prae 'sentiam carnis Christi, sanguinis oblationem symbolorum sanctificatorum, quae Deo fit a Dei Sacerdotibus lymbolorum adorationem Et eo- Tum interventu, participationem corporis san guinis Dominici.