장음표시 사용
101쪽
prout majus minusve momentum est in ca
ut V li' li; quibus obligatio nititur , eaeque caulae
plus minusve voluntatem nostram assiciunt . Liquet enim quo eauiae 1llae. grmiores , &essicaciores erunt , eo majorem extituram
necessitatem , ut secundum illas nostra procedat agendi ratio.
Nne vero me Iatet non eam apud onines
Sedienti Dei; & morali; disseiplinae peritos obli μὰ hi tu rioni, naturam & originem assignari qua
xa & ori- nos assignaVimus . Nonnulli. censent , ve gine obli- is rum primumque cujuslibet obligationis g ti Q si fundamentum positum esse in conveniem
V 4'. . tia vel discrepantia quae se prodit in quibusdam actionibus ; suam esse virtutis
Tom n. interiorem pulchritudinem , unde virtus G ρ is ob se ipsam amanda sit , sed a vitio con- 7 se tra abhorrendum esse, quod illi insit in- ,, nata deformitas : quae sectandae virtutis& vitii declinandi ' nobis ineumbit obligatio priusquam attendantur mercedes' ,, aut poenae , bona vel mala: ex adurissis ,, vitiis aut usurpatis Virtutibus emergentia e neque enim ex mercedibus , i is quiunt , aut ex poenis oritur obligatio .
Sed eam obligationis definitionem non puto veram esse , nisi ad superiorem demnitionem nostram reducatur . Qui enim sectandam virtutem dicit ob insitam illi pul- chritudinem , vkhim contra declinandum k ob insitam ei seeditatem, nae is istetur no
102쪽
his eausam esse cur alius alii anteponamus. Haec autem causa, quaecumque sit , voluntatem inclinare non est encax , nisi quantum prae se seri aut assequendum bonum aut fugiendum malum ' uno verbo nisi quantum nostro gaudio , nostrae securitati .
nostraeque felicitati potest conducere. Quam rem sic se habere vult & hominis & humanae voluntatis natura. Etenim in universum voluntas bonum sibi propositum habet, atque id inon alia causa quam spes asse. quendi boni in hanc vel illam partem voluntatem movet flectitque . Igitur omnem hominibus agendi causam aufert , qui ab eis quodvis emolumentum aufert, quo su lato necesse est ut homines prorsus fiant indifferentes desidetque . Praeterea quam tibi animo estinges humanarum actionum coninvenientiam vel discrepantiam , pulchritudinem vel deformitatem , aptum inter se vel interturbatum ordinem , nisi quae hic enumeramus omnia , ad hominem ipsum ejusque destinatam sortem , persectionem , ac
uno verbo ad humanae naturae commodum veramque felicitatem referantur p
AL)AM a claritio sententiam iniverunt Barbar- plerique reconsulti . sa),, Ii obligationem rώς ihoeidem. p argumen- ' Vid. Iudicium Seriptor. . anonym'. &c. q. tentia. XU. CuJus opusculi luctor est Lelbfliteius, & in illud adnotationes suas sedidit Barbeyracius , in diditque gallicae suae Oseiorum hominia is eriis interpretationi quinto excusae.
103쪽
. Dis Naturalis Elementa. se proprie dictam ponunt in voluntate Nais se turae supremae cui nos subditos agnosciis is inus . Nec aliud libertatis fraenum esse contendunt , quam hujus Naturae volunisse talem & jussa , propter quae Lenemur no- stras praescripto modo actiones ordinare . - Neminem addunt in sua agendi xatione,, ad aliquid necessario adstringi, quia re-
rum inter se videt apitudinem H qiv
nientiam , licet convenientiae illi. .ratio
suffragetur : Quoniam enim , inquiunt , se inter nostram Rationem & nolinetipsos se nihil interest , nemo , si proprie loqua- muri, a se ipso potest obligari G Unde ,, colligunt praecepta Rationis nullam obli- gationem inducere, si in se ipsis spectem Etur , & separatim a Naturae supremaeis voluntate, a qua suam auctoritatem mu-
Sed rem nobis non videntur expedire , qui ea ponunt obligationis fundamenta , eam que sic definiunt . Haec enim definitio a remotissimis obligationis sontibus , ejusque veris principiis deducta non est . Equidem Phul domino subditus est , ejus tenetur V luntatem exequi ; sed illa voluntas exitum suum non sortietur, nisi eidem Ratio assentiatur . Quamobrem non solum necesse est ut Domini voluntas in se i psa nihil includat ab hominis natura alienum' sed praeterea requiritur ut haec voluntas ad genuinum hominis statum ejusque ultimum
nem ita sit accommodata , ut voluntatem
- hanc necessario dignoscamus nostrarum actioin
104쪽
Pars L Cap. VI. 77ctionum necessario regulam esse, quam resis puere foret nobis prorius exitiolum , sed cui obsequentes propos tam metam attingemus . Quod nisi res sic intelligatur', nec etiam intelligi potest hominem te domino volentem lubjicere, ejusque mandatis libentem oblequi. Equidem si Iureconlultis usiotatum loquendi modum attendamus, Dominus jubens constituit obligationem , qualem vulgo solemus concipere . Sed nisi rem autius repetas , ejusque Domini auctoritatem stabilieris in ipso Rationis assensu , ex illa Domini auctoritate nunquam aliud elicies quam externam coactιonem sane diversam a vera obligatione quae propria vi voluntatem afficit, eamdemque flectit interiore sensu perlualam ' ita ut homo citra Vim proprio motu libensque obtemperet .
VARIAE illae circa naturam & originem obligationis opiniones prima fronte viden- Duo oblitur inter se admodum dissimiles hi sed ex gὴtionis xis aptis ea colligo, quae jam superius adnin obliga lavi , eam quanta videtur non tantam di- tio inr screpantiam esse . opiniones enim illas si rior: ο- Penitius sceuteris, remque ab ovo ordiare, b ig/xΦοill/s profecto sententias intelliges , si bene ' Concipiantur, non modo non dissidere, sed alias aliis accedere , atque etiam conjungendas esse, ut inde issema exsurgat recte cohaerens cum suis omnibus praecipuis partibus ad naturam statumque hominis per-
105쪽
Ricuti VII. NEUTIQUA Μ opus es ut quae ma-UII. gni momenti sunt vel bona vel mala tartis
Aliquando 1usci. pienda res, vel quia pos-bilis vel perfeνat , quo multo majora bona cosequa. multo e o mei 3nala declinet ' multo Praviora .gis, quia Quae Regula ex praecedentibus ortum verisimi- habet, eaque quam Vera, quam necessaria 'lis. sit, omnium agendi ratione comprobatur. Enimvero utquid homines tot se negotiis implicant tot labores aggrediuntur, tot molestias perferunt, tot casus adeunt λ Sa-ner quoniam' proposita sibi habent quaedam commoda, quae chariore pretio non putantempta fore , etiamsi commoda haec nec jam praesentia nec aeque certa sint, ac certa sunt incommoda quae futuri commodi cauis. se sustinentur. Rationi certe consentaneum omnino est, ut deficientibus. quae certa ' sint, frobabilia , sequamur tum in judicando , tum in agendo' neque enim tunc aliud lumen vel alium ducem habemus . Igitur in . multis
rerum evidentiam supplere debet probabilitas, nisi malis incertus. errare quam duincem sequi ; vel quia sol non lucet, lam- padem putes extinguendam. Atqui vel de-hilis facis ope melius quis metam assequatur, quam si in tenebris perseveret. Haec
ima fur . sed fatis est, ut quae bona vel maista sunt vel possibilia sint , vel, quod magis es, meri similia , ur vir sapiens - levia quae
dam bona abne et, aut levia mala quaedam
106쪽
Pars I. Cap. n. - Θ est humanae vitae recepta consuetudo ut probabilia plerumque nos ad agendum imis pellant..neque enim semper omnimoda no- ο ibis evidentia potest affulgere . SEΝECA Philosophus nostrum illud praeceptum pulchre confirmat & enucleat . si Huic reis spondebimus , numquam e Xpectare nosse certissimam rerum comprehensionem ris quoniam in arduo est veri exploratio : sed ea ire , qua ducit veris militudo . OΜNE HAC VIA PROCEDIT OFFI- CIUΜ. Sic serimus, sic navigamus, scis militamus , sic uxores ducimus, sic li- ,, beroS tollimus , ignari.quam omnium is horum incertus sit eventus . Ad ea ac D cedimus, de quibus bene sperandum cre- dimus. Quis enim polliceatur serenti pro- is Ventum , na Viganti portum , militantiri victoriam , marito pudicam uxorem , se patri pios liberos 8 Sequimur qua RA-
, , TIO, non qua Ueritas trahit. EXPECTA, ,, UT NISI BENE CESSURA NON FA- ,, CIAS, ET NISI COΜPERTA VERITA ,, TE NIHIL MOVERI s: RELICTO OMNIM ACTU VITA CONSISTIT. Dum verisi-ri milia me ad hoc aut illud impellant, is non verebor beneficium dare ei quem ',, Verisimile erit gratum esse. De Eenso. Lib. IV. Cap. 33 v II. VIII. NIHIL Omittendum es quo vera b na mens nosra Dpiat ' ira ut . ex bonorum vin. : E 3 con-
107쪽
o Iuris Naturalis Elementa. eontemptitisne quae indubitanter praestantismatinenda diligentiam adhibeamus. Hane Regulam ultimo loco proponi oportuit, quia ex illa superiorum Regularum vis omnis in exequendo effectusque pendet. Nec enim satis est cognitam nobis esse bonorum malorum quenaturam , quae nos vere felices vel infelices praestare posis sunt, sed praeterea requiritur ut praecepta quibus mens informata est efficacem vim suam exerant, ita ut ex propensione moribusque contractis voluntas eo prompte
deseratur quo illam inclinant bene institu. tae Rationis consilia. Neque vero sibi alio quis fingat hominum affectus atque studia mutari vel emendari non posse . Quod de palati , idem de mentis sapore dixeris ;nam utriusque saporem in alium posse tonuerti experientia docemur , & iis tandem rebus nos delectari quas prius ina. moenas dolebamus. Rem primum aegre quis ggreditur, nec sine multo rationis conais tu ' deinceps ei paulatim assuefimus tum ea res quia saepius repetita lensim evadit facilior, jam in illam non obluctamur, sed
aliam quam a mea cernimuS, ac tandem quod prius avertabamur , ejus amorem inducit consuetudo. Namque initorum morum seu hahituum ea vis est, tantumque sensim cominmodum tantumque obi: Etamentum in illisse exhibet quae sumus adsueti facere , ut eisdem abstineamus inviti.
108쪽
praecepta , quae eum ex ipsa rerum hominisque praesertim natura & statu elicita sint, id ostendunt quod hominem praecipue decet , & Regulas includunt ad ejus persectionem & felicitatem maxime nece Grias . Quae hic generalia praecepta tatuimus no strum sibi vel nolentium , ut ita dicam , assensiim vindicant , ita ut quam Vera , quam sapientia sint , necetario dignoscat exculta sedataque Ratio, praejudicatis opinionibuS tumultuantibusque cupiditatibus libera. Haec autem praecepta ob mentis oculos temper posita nemo non intelligit quantum habitura sint utilitatis . Sic enim illa singulis occasionibus frequenter usurpata in
unam sensim contantemque Regulam Veserentur humanarum propensionum morumque. Neque enim haec nostra p cepta in mera contemplatione consistunt , 1 od iis utendum , & secundum illa nostri mores ad temperandi sunt . Quorsum enim suadentem Rationem audias , quam sequi nolis λ Et vivendi regularum , quas perspicue bonas utilesque nosti, quod erit pretium , si nullus sit usus Z Ipsi certe Rationem intelligimuS nobis concessam , ut ejus affulgentibus radiis incedamus . Quae hic memoramuS praecepta si neglecta sunt, ipsi nosam pronamus damnamusque , non s ecus ac . alium.quemvis ejusdem negligentiae reum .
ptis , squibus in agendo debemus obiequi .
109쪽
a Iuris Naturalis Elementa. Sed quoties ejisdem praeceptis paruimus , veram intus laetitiam experimur , ipsi no
bis suffragamur aliisque , qui similiter se ges
sere Hi porro animi sensus ita. nobis' innati dunt , ut aliter sentire non ponimus . Itaque postis jam antea praeceptis nos subdere cogimur non sexus ac Regulae quae tum nostrae naturae consentanea est , tum ex qua pendet. nostra felicitas . -
QUORUΜ praeceptorum cum natura nomosi; illo str consensio necessitatem inducit eis no- genera stram agendi rationem accommodandi Ne-oim spe- cessu tem dico non ph cam , sed moralem. ctata O Moralis autem necessitas iis causis, continetur quibus ita asscimur, ut in certam partem inclinemus, nec in aliam possimus ve gere , si tamen auscultamuS Rationi . . Eo sensu quis dicitur obligatus, cum rem tenetur praestare vel omittere' seu quod idem est , cum impellitur magnis & gravibus causis, quae veluti totidem vincula voluntatem in hanc vel illam partem deto quent. Etenim sive ei plebe quemdam sive Juris moralitque disciplinae peritos consulas, utrosque deprehendes obligationem ponere in ea causa, propter quam recto intellectam probatamque , potius hanc quam illam partem amplectimur. Unde consequens est vim omnem obligationis ex eo judicio pendere quo talem talemve agendi rationem proba
mus vel improbamus . Nam qui pro 3 ,
110쪽
.r ' i Pan I. Cap. VI 3setetur quod illud debeat facere quod probat : qui vero damnat , fatetur quod illud
non debeat .facere. quod . damnat . Debere a
tem & obligari voces: sunt ejusdem significationis . λ .
Obligationis propriam & figuratam signi
ficationem, alteram alteri. natura proximam,
tantummodo delibavimus , quam hic opo tet elucidare . Obligatio igitur in sensu proprio est vinculum . Itaque homo obligatus est vincitas. Sed quemadmodum funibus audicatenis quis vinctus non se Ipse potost ad agendum movere , sic sere se habet homo obligatus 3 cum eo tamen discrimine , quod illic externum & physicum impedimentum est naturales vires cohibens: hic autem vinculum est morale , sive libertas se Rationi submittit . Ratio autem quoniam hominis
ejusque facultatum primigenia Regula est , ad eum finem quesntas sibi proposuit hu
manarum facultatum actus dirigit tempera
. Obligatio igitur hi sua prima origine &
generatim spectata definiri potest : nasuralis ι Hertatis circumfo iptio , 3 quatenus Rationis praescripta sunt totidem causae , quae hominem movent ut alio modo se gerat potis
Sic se habet primigeniae obligationis natura . Unde consequens est huius obligatio- 'th l φ ius uuidiores aut remissioxes ' ιγ :ήφης ν res pos P v fune essit