Juris naturalis elementa auctore J.J. Burlamaqui in Republica Genevensi senatore ..

111쪽

prout majus minusve momentum est in ea

26 b, tui si quinu obligatio nititur , eaeque causaeisi is, minusve voluntatem nostram assiciunt . res. Liquet enim quo eausae illae graviores , &essicaciores erunt , eo majorem extituram

necessitatem ut secundum illas nostra procedat agendi ratio-

Nne vero me Iaret non eam apud tomues

de natu tionis naturam x originem assignara quira & ori- nos assignavimus Nonnulli censenti, ve gine obli- ,, rum primumque cujuslibet obligationis g tiovis .fundamentum positum esse in convenieru

o Μ tia Vel discrepantia quae se prodit in qui.

ἰ,: Nat. ,, busdam actioni S suam esse virtutis Tom. n. interiorem pulchritudinem , unde virtus C p. m. 'is ob se ipsam amanda sit, sed a vitio con- 7' tra abhorrendum esse, quod illi insit in- is nata deformitas r quae sectandae virtutis

is & vitii declinandi nobis ineumbit obli-

- gatio , priusquam attendantur mercedes aut poenae , bona vel mala ex admissis vitiis aut usi adis virtutibus: emergenis tia r neque enim ex mercedibus , i is quiunt , aut ex poenis oritur obligatio .

Sed eam obligationis definitionem non puto veram esse , nisi ad superiorem definitionem nostram reducatur . Qui enim sectandam virtutem dicit ob insitam illi pulchritudinem , vitium contra declinandum ob insitam ei foeditatem, nae is satetur no

Diuiliasti m ouis

112쪽

his eausam esse cur aliud alii anteponamus. Haec autem causa, quaecumque sit , Volun- itatem inclinare non est efficax , nisi quantum prae se fert aut assequendum bonum aut fugiendum malum ' uno verbo nisi quantum nostro gaudio , nostrae securitati , , nostraeque selicitati potest conducere. Quam rem sic se habere vult & hominis & humanae voluntatis natura. Etenim in universum voluntas bonum sibi propositum habet, atque Ideo non alia causa quam spes asseis quendi boni in hanc vel illam partem voluntatem movet flectitque '. Igitur omnem hominibus agendi caulam aufert , qui ab eis quodvis emolumentum aufert, quo sublato necesse est ut homines prorsus fiant indifferentes desidetque . Praeterea quam tibi animo effinges humanarum actionum conis venientiam vel discrepantiam , pulchritudinem vel deformitatem , aptum inter se vel interturbatum ordinem , nisi quae hic enumeramus omnia , ad hominem ipsum fui. que destinatam sortem , persectionem , ac uno verbo ad humanae naturae commodum veramque felicitatem referantur p*. XII. AL11M a clarκio sententiam iniverunt Barbο- ferique dureconsulti . sa)se Ii obligationem. γγ p argumen . tum sen- Via. Iudicium Seriptor. Inonym. &c. q. tentia. XU. Cujus opusculi auctor est L.ibniretas, & in illud adnotationes suas edidit Barbeyracius , in dicitique gallicae suae Osetoriam hominia ct eptis interpretationi quinto excusae .

113쪽

6 I-is Naturalis Elementa. si proprie dictam ponunt in voluntate Nais

se turae supremae cui nos 1ubditos agnosci- ,, mus . Nec aliud libertatis fraenum esseis contendunt , quam hujus Naturae volunis talem & jussa , propter quae Tenemur no- stras praescripto modo actiones ordinare .

,, Neminem addunt in sua agendi ratione se ad aliquid necessario adstringi, quia.re- rum inter se videt apitudinem & ofi v nientiam , licet convenientiae illi ratiose suffragetur . Quoniam enim,, inquiunt , se inter nostram Rationem &j nosmetipsos

se nihil interest , nemo , si proprie loqua- mur , a se ipso potest obligari . Unde se colligunt praecepta Rationis nullam Obli.,, gationem inducere, si in se ipsis spesten. Etur , & separatim a Naturae supremaeis Voluntate, a qua suam auctoritatem mu-

D tuantur.

Sed rem nobis non videntur expedire , qui ea ponunt obligationis fundamenta , eam que sic definiunt . Haec enim definitio a

remotissimis obligationis sontibus , ejusque veris principiis deducta non est . Equidem

ingui domino subditus est , ejus tenetur u inluntatem exequi ' sed illa voluntas exitum suum non sortietur, nisi eidem Ratio assentiatur .iQuamobrem non solum necesse est ut Domini voluntas in se ipsa nihil includat ab hominis natura alienum; sed praeterea requiritur ut haec voluntas ad genuinum hominis statum ejusque ultimum nem ita sit accommodata , ut voluntatem hanc necessario dignoscamus nostrarum ainctioin

114쪽

ctionum necessario regulam esse, quam resin puere foret nobis prortus exitiolum , sed cui obsequentes propos tam metam attingemus . Quod nisi res sic intelligatur', nec etiam intelligi potest hominem te domino volentem lubjicere, ejusque mandatis libentem obsequi. Equidem si Iureconsultis usiotatum loquendi modum attendamus, Dominus jubens constituit obligationem , qualem vulgo solemus concipere . Sed nisi rem autius repetas , ejusque Domini auctoritatem

stabilieris in ipso Rationis assensu , ex illa

Domini auctoritate nunquam aliud elicies quam externam coactιonem strae diversam a era obligatione quae propria vi voluntatem afficit, eamdemque flectit interiore sensu perlualam ' ita ut homo citra Vim proprio motu libensque obtemperet . v

VARIAE illae circa naturam & originem obligationis opiniones prima fronte viden- Duo oblitur inter se admodum dissimiles sed ex gyty'Ri . iis ipsis ea colligo, quae jam superius adnin obligataravi , eam quanta videtur non tantam di- tio inreias crepantiam esse . opiniones enim illas si rior: o- Penitius sceuteris, remque ab ovo ordiare, blig/xio illas profecto sententias intelliges , si bene ' Concipiantur, non modo non dissidere, sed alias aliis accedere , atque etiam conjungendas esse, ut inde issema exsurgat recte , cohaerens cum suis omnibus praecipuis partibus ad naturam statumque hominis per-

115쪽

- Iuris Naturalis mementa.

tinentibus; id quod subinde clarius innoteis a Vad. seel. sa) Sed expedit ut jam nunc distin. 25., ά guatur duplex obligationis genus: alia enim

est interior , alia exterior. obligationem inisteriorem illam dico quam unice gignit nosra Ratio , prout Ratio spectatur ranquam primigenia noseri agendi mori Regula , ctis. nem quamlibet suscipiendam vel declinandam suadet, prout Iio illa in se vel Mna vel maia est. obligatio vero exterior illa est quσprecedit ab auctoritate alicujus satura, cui nos

habemus subditos , . a quo quaedam praeciapiuntuν vel prohibentur sub alicujus poenae com

Quibus adde , tantum abesse ut hae duae sibi invicem adversentur obligationes , ut contra mire consentiant . Quemadmodum enim ex exteriori obligatione novum robur interiori obligationi accedere potest , sic etiam tota obligationis exterioris vis ulti. mo pendet ex interiori obligatione et atque ex illa utriusque obligationis accessione conis sensuque maximus exsurgit moralis necessi. tatis gradus , essiciturque validissimum vim culum seu potentissima causa quae homines valeat afficere atque impellere , ut certas agendi regulas constanter sectentur a qui. bus nunquam discedanti ac uno verbo hoc

illud est absolutissimae obligationis principium a

116쪽

CAPUT VII.

HACTENus consideratum est nobis jus, prout est primigenia nostr rumactionum regula. Sed praeter gen alem illam Iuris definitionem quam jam enucleavimus , Iuris vocabulum singulares etiam plures significationes obtinet hic adnotan.

Sed praeeipuum illud est, ut menti semper infixam habeamu4 generalem illam quam assignavimus luris definitionem . Etenim ex hac definitione tanquam e suo sente derivantur quaecumque trademus tum in hoc capite , tum in sequentibus. Omnipautem nostra ratiocinatio, si in se vera se,& eum dicta definitione necessario sohaerens , novum hinc argumentum eli Murquam vera sit nostra definitio. Sin res, spe nostra delusa, secus se habeat, indagationis nostrae saltem haec erit utilius, ut error in ipsa sua origine deprehendaxyr, &sic facilius emendetur , qui sanae methodi fructus est. Generalem aliquam sentenxi mex eo patet veram esse, si ad illam omnes singulares sententi e reserantur , ad ἀψην

vehit rami ad truncum reduci possunt. f. II.

Iuris voricabulum diversas significa tiones obtinet , quas sngulae fluunt ex illius generali definitione .

117쪽

go Iuris Naturalis Elementa. f. II.

Ac primo quidem Ius saepe accipitur pro Quid sit qualitare homini competente, pro potes ars Ius pro seu agendi facultate. Eo sensu dicitur euilii cultate bet homini Ius esse ut suae saluti consulat; λςςςp' natris Ius esse liberorum educandorum c

Principi Ius ello congregandi exercitus Iudefensionem imperii. Ius sic acceptum definiri debet potesas homini competens, ut juxta quemdam modum libertate sua μύquo naturalibus viribus utatur , tum quantum ad se attinet, tum quantum

ad alios, modo huic suae libertatis suarumque tirium usui Ratio suffagetur. Quoties itaque dicimus patri jus esse liberorum educandorum, hoc nihil aliud sibi vult, nisi quod illud sit Rationis praescri. pium , ut pater libertatem suam viresque1uas naturales convenienter adhibeat in salutem suorum liberorum , eorumque mentem & ingenium informandum. Sic etiam Ratio Principi suffragatur, ut omnia praestet quaecumque Reipublicae saluti & utilitati conducunt, & singulariter ut milites conis scribat , & exercitus paret , quorum ope hostibus obsistat; quapropter dicimus horum omnium faciendorum Principi jus esse... Sed contra negamus illi jus esse aratores citra necessitatem ex agris, opifices ab opere1uo & familia sua abstrahendi; negamus similiter patri jus esse liberos suos exponendi vel occidendi, quia ejusmodi res plane Rationi contrariae sunt.

118쪽

Pars L. Cap. VII.

f. ΙΙΙ.

8r IGITUR non debet mera potentia pro Iu- Mre accipi . Μera namque potentia est qua- bet' ri alitas pbsica, vel facultas agendi secundum potentia Omnem virium naturalium & libertatis exa pro Iura tensionem, sed minor est juris extensio. Jui δῆς/Pi enim convenientiam includit eum reo ula regula vero potentiam physicam ita temperat , ut hominas actiones ad quemdam propositum finem ordinet, unde etiam Ius diiscitur qualitas moralis. Nonnulli quidem p tentiam non secus ac Ius moralibus qualitatibus annumerant, quod non ita nostram distinctionem impugnat . Qui enim potentiam & jus inter qualitates morales recenissent , quod nos periss , idem illi fere per .

potentiam antelligunt , quae consula loquendi ratio ipso usu videtur comprobata: nam is v. g. eodem sensu dicimus patriam potesa

rem & paternum jus. Quidquid illud sit de vocibus non est certandum. Praecipuum illud est ut hoc loco moralia secernantur ab iis quae physica sunt; quemadmodum autem ipse Puffendorfius indisitat , p, a per potentiam , moralia per Ius melius denotantur. I) Uno J. I. Euriamaqui . F verbo

e idem erit fere significatio , cum eo tamen di Icrimine, quod qui dicit potentiam , is disertius quidem indicat entem sive in res , sive in personas alicujus saeuitatis possessionem, sed ob-1curius indicat qua ratione facultas haec comparata lit. 1ed qui dicit is vere & diserte asserit facul-

119쪽

8a iuris Naturalis Elementa.

verbo tunc nostrae facultates vertuntur in j,s, quoties illarum usus cum ratione conissentit , quae humanarum assionum primigenia Regula est . Quidquid . vero duce Ratione homo potest facere , id ipsum jure facit, quia non alio magis compendioso &tutiori modo quam duce Ratione propositum finem homo potest assequi ι In quibus nostris opinionibus nihil sane pro arbitrio fictum est , quippe quae omnes ex ipsa rerum natura desumptae sunt, atque illae profecto intelligentur ex principiis jam antea positis fluere , si tamen cum eis consocien

tur .

f. IV.

quis quaerat cur Ratio potiussuriga hunc quam illum nostrarum facultatum n mento ju- stratque libertatis usum comprobet, in prom. ra nitan ptu responsum est . Ideo enim diversa sunt tur. h9 Rationis judicia , quia diversa est rerum min= ' natura diversique illarum effectus. Quemlibet nostrarum facultatum usum ex se ipso nostrae tum persectioni tum felicitati comducentem Ratio comprobat , quae idcirco alii cuivis earumdem facultatum usui adve satur in contrarium finem Vergenti.

f. V.

facultatem hanc legitima ratione alicui partam esse, quam ideo justa de causa sibi vindicat. Ptifisu ἐν Ιηνε Geην. Lib. I. GAE'. L. g. ao.

120쪽

ITAQUE Ius quale nos exposuimus, & Ius petrie Irout vim tuam in alios exerit, subjectam obligatio-ebet 4 gationem. RςMJam de obligatione generatim spectata insuperiore capite disputatum est ἰ sed quo melius , de qua hic agitur , obligatio intelligatur , advertendum est quoties Ratio cuipiam homini suffragatur, ut hoc vel illo modo suas vires suamque .libertatem adinhibeat , seu quod idem est , quoties Ratio jus quoddam agnoscit in homine , natura consequens esse , quo partum huic homini jus asseratur , ut haec eadem Ratio coeteis ros homines prohibeat , ne suis viribus suaque libertate utamur ad alienum jus impugnandum , quod violare non solum ne fas putare debent , sed praeterea in illo jure usurpando possidentem tenentur adjuva

re . Ex quibus sic intellectis sponte fluit definitio; obligationis , quae nihil aliud cst

quam coarctatum suadente Ratione naturalis libertatis exercitium , prout Ratio non patitur

ut iis obsessumus qui suo jure utuntur, sed c-

rro quemvu jubet eis favere atque opitulari qui legitimas res aggredιuntur , veratque nσillis objiaculam impedimentumve asserarur .

VI. his , &obligati ITAQυE Ius & obligatio. duae sunt v ces quae ad se mutuo reseruntur , quarum iunt ur