장음표시 사용
191쪽
G1ή 'Iuris Naturalis Elementa.
Quaeram ego semper a quo corpus humanum ita contextum sit , ut eX ea textura
eliciatur mirabilis adeo/res , Intelligentia , 'quae res expendit objectas , ipsa corpora suo subjicit imperio, coelos metitur terram- que , sutura prospicit & praeterita recordatur . Certe non ab alia quam ab intelligente causa potuit effingi tam mirificum
opus . Quapropter ' omnino nccesse est ut . primam causam esse fateamur , eamque intelligentem & aeternam
terna INTELLIGENTI A aeterna, quae in se ipsa intellia suae existentiae suarumque omnium faculta-sens Cau- tum principium fontemque includit , nec iδ ς x mutari potest , nec deleri , nec circumscri- inquiren Di , noc alii iu'lici . Quinimo sic infinite da ost. debet esse persecta , ut facile queat rerum omnium esse una & prima causa, quin alia . causa inquirenda sit. Verum haec intelligentis & aeternae natuis
rae dos numa ad ipsam materiam pertinere, num ad universum orbem, num ad partem
ejus aliquam ΘHuic certe figmento mens nostra quanta, est, adversatur . blateria necessario & per
se ipsam non intelligit, nec fieri potest in-l telligens nisi a causa summe intelligente cerato modo ad temperetur . Hςc autem causa ,
summeλintelligens ab alia causa non potest ipsa sic ad temperari ut intelligat : hςc e go prima & summe intelligens causa necessario
192쪽
satio & per se ipsam intelligit , est ergo
expers materiae. Praeterea singulae orbis universi partes sunt mutabiles aliaeque pendenates ab aliis : sed simile quid de causa tum infinita tum persectissima nequir concipi. Quod ad homines ipectat, quam sint imbecilles subditique , multo etiam faciliusquam in coeteris rebus creacis deprehendi- itur . Homines cum a se ipsis vitam non
hauserint , neo aliis in modum essectricis . causis vitam possunt impertiri r nec enim sciunt quae vere sit humani corporis structura , quis Vitae sons , vel quomodo quibusdam motibus quaedam sint adnexae cogi.tationes , vel quo artificio 'voluntas suum imperium exerat . Itaque extra hominum seriem , quantumvis ponaturilongissima , quaeranda est humani generis prima & efiiciens causa; sic etiam singularum orbis partium quaerenda similiter causa est extra hunc universum orbem materia conflatum sensusuque nostros assicientem.
PRiΜUΜ nobis probandae nostrae quaestua- 2 Argu-nis araumentum fuit natura aeterna intel- Me t m
ligens, expersque materiae. Iam altorum δῖ' luotori gredimur argumentum ex quo Deus lucidio' neeessitas. ri modo retegitur & ad cujusque intellectum accommodatiore hoc autem alterum argumentum deducitur ex eo quem intuemur orbem, in quo motum ordinemque di- in gnoscimus quem nec ipsa sibi materia po- tuit indere , nec indidit . I. I. Buriamaqui . . Κ Mois.
193쪽
i s Iuris Naturalis Elementa . Motus seu Vis activa non est necessaria corporis qualitas : extensio suapte natura aptior est assici quam effcere I recte quiescens intelligitur, quae si moveatur, intelligitur quoque posse suum motum amittere quin ipsa intereat; motus enim materiae status suxus,& sugitivus est, &hin aliud corpus ex alio corpore transiens. Primam igitur corporum impulsionem necesse est a causa eχtranea proficisci &. ut recte dixit Aristoteles , primus corporum motor ipse nec mobilis nec corpus debet esse. Cui A. ristotelis sententiae suum calculum sapienter
addidit HoBBES IUS . se Agnitio , inquit , se unici , aeterni , infiniti , omnipotentis ,, Dei , ab investigatione causarum , Ut
D tutum , operationumquC corporum natura
se lium , quam a cura futuri temporis faci- , , lius derivari potuit . Nam qui ab esse- tu quocumque , quem Viderit, ad cause sam ejus proximam ratiocinaretur , & in. se de ad illius causae causam proximam pro se cederet , & in causarum deinceps ordi- nem profunde se immergeret , inveniretis tandem cum veterum philosophorum sa- se nioribus ) unicum esse primum moto se rem , id est , unicam & aeternam rerum se omnium Causam , quam appellant omnes M DEUM . Leviathan. Cap. XII. pQ. 55.56.
VI 1 I. ἰ3 V SED quae materia ex se ipsa non potu e
194쪽
pars It C R. I. 1 frio impulsu se movisset , ut hinc qualem 3 s
cernimus orbis eliceretur . Nonne merum eXtumet cla aOS Orbis. 'Enimvero circumspiciatur universus ora
bis: ubique primo intuitu prodit se mira
da pulchritudo , mirandus ordo , mirandusisque contextus' quae nostra admiratio r. lato major e Vadet , quanto Caturam penitius scrutabimur & enucleate huius orbis iaructura , ejusque inter se parti um con Venientia ususque indagabuntur . Quibus exploratis liquebit profecto cujusque rei suum esse certim imum finem , tum liquebit etiam su-gulos fora, quamvis illorum infinita sit propemodum varietas , ita sapienter dispensa.
to S , ita. prudenter conneXOS esse , ut ad idem generale propostum reserantur concla rantque. Rerum autem4creatarum quantumcumque, varia sit multitudo , nulla tamen earum confusio est ' siquidem quae tot videntur diversorum generum millia eamdem semped formam , necnon quibuS secernuntur eadem semper discrimina retinent.. Orbis autem partes ita colligatae sunt ut aliae ali is temperentur , atque hinc universus concentus exi stat . Singulis porro partibus ea figura , ea convenientia , is si tus motus que inditus est qui necessari vid erat cum cui utque partis esse Stus singularistum ut tanquam ex singularum conspirati ne totum quid egregie coalescati. Igitur omnia naturae opera constat editab
teri cogimur quamdam esse sapientiam
195쪽
o Atelligentiam , quae tanquam tangitur dioim & oculis deprehenditur.
NE CYme latet Philosophos extitisse qui
fortuito conditum e sse orbem dixerint . R idiculam prorsus sententia mi Atque haud scio an unquam majus fuerit humanς mentis deliramentum. Quis enim, proli homi-fitiem l ex diversis materiae partibus quς nio moverint sibique invicem fultro generatos i esse coelos &, plantatque, tum animalias homines, & quem in eorum structura ordinem miramur prς stani. Nς is haberetur insanus qui vel an ustillimam domum, vel librum, vel tabellam diceret fortuito emctam esse 'ζQuanto magis in laniunt illi qui fortuito coaluiliale dicunt totum orbem cujus tanta est amisvlitudo & tam mirabile artificium.
NEQUE potior eorum sententia est , quut primam & intelligentem causam negent
Orbem asserunt aeternum esse . Orbis enim initium arguitur ex ipsa humani generis histolia in qua originem cernere est nationum populorumque, atque artium scientiarumque in Vensionem . Comprobatur item
orbis initium universa &Dantiquissima hominum, memoria quae a majoribus ad po-
196쪽
steros dimanavit ejus inodi autem argu mentum haud parvi momenti est quoties
de facto agitur. Sed praeterea ea rei natu ra est ut non minus explodenda sit orbis aeternitatis quam ejus fortuita generatio . Praeclarissimus enim ordo , aptissima strv.ctura , tum sapientiae summaeque Rationis argumenta toto orbe praefulgent quorum . inquirenda semper & explicanda cauta est.
Sinydicas nullam adfuisse Causam intelligentem, quoniam quidquid existit ejus fuit
1emper eadem conditio, non modo quae lio nis nodum non solvis , sed tricas nestis implicatiores , nec minus absurda loqueris quam qui, mundum jactant fortuito condi tum. Enimvero qui mundum aeternum prς- dicant , iidem dicunt fuisse ordinatum orisbem coeca & inconsulta. ratione, absque delectu. citra causam & intelligentiam . Quae duplex sententia pariter insulta est sed illud est inter utramque discriminas , quod
qui mundum aeternum asserunt, ii judicent Omni ae Uo temerarium casum rectumque o dinem inter se consensisse e qui vero mun dum ex partibus fortuito adglutinatis prodiisse censent , hi quidem autumant non intervenisse mutuum casus &Nordinis consensum nisi longo post tempore , & praeviis mille prolusionibus partiumque inter se adhaetionibus . Utrique igitur praeter
caltam non aliam agnoscunt orbis effectricem causam , quin imo nullam fatentur et Calus enim non est vera causa , sed me, Ta VOX , cujus ope2nequeat explicari alie
197쪽
- . Equidem nostra illa argumenta facilli. muni esset amplificare, pilaque aliis superaddere; sed pro nostro hujus operis'insti
tuto latis superque sunt ea quae modo di. sputavimus, ex quibus abunde judicio meo: liquet Ρ lΜAE CAUSAE seu CONDt ToRIs' DL 1 existentiam sic admittendam esse, ut haec inconcussa veritas habeatur qua post.. hac tanquam fundamento innitetur nostra omnis disputatio, tXI. Deo en 'Ex eo quod Deum Conditorem agno a. petit Ius mus manifesto consequens est huic Deo utis. Legus pote nostro Domino 1 ummum jus competc. re hominibusMimperandi , eorum vitae ra. tionem definiendi, atque iis Leges praecipiendi : nec minus eviden5 est ita compara etam esse naturam hominum, ut hujus pri-nue ea usiae seu Dei conditoris voluntati suas
i victiones accommodare teneantur.
lam antea fostendimus Cap. IX. Part. I. imperandi jus non alio vero fundamento
initi quam ejus qui pi est potestate, cui quidem potestati assiduae comites adjungun- tur sapientia & benignitas' contra vero homines natura Deo subjiciuntur, quia debiles& indigi sunt . Iam itaque dispiciamus an Deo in sint potentia, sapientia, atque benignitas : tum eae altera parte utrum ea sit
hominum imbecillitas & indigentia, ut ideo subditi Deo sint propter suam felicitatem ,
198쪽
E1us qui per se existit, orbemque con-Deus ideo didit, infinitam potestatem esse quis sanus praecepit dubitet Τ Quoniam Vero illius voluntate Lζges creata sunt omnia, inde etiam est , ut quae creavit servare possit , vel delere, vel ad sabieti,
arbitrium immutare . Nec minor ejus est quia bo-
sapientia quam potestasse. Illi nota sunt o- nu -εmnia, qui condidit omnia , eique pariter
compertae sunt rerum causae , rum ex iis causis dimanantes effectus . Praeterea cum
omnia & singula Dei opera expendimus , facile intelligitur summo numini propositos fuisse omnium & singulorum suorum optarum praestantissimos fines, quorum assequen- . dorum aptissimas rationes adhibuit : ac uno Verbo , quscumque in orbe conlpiciuntur, japientiae, ut ita dicam , praefulgente nota
DOCET nos quoque Ratio Deum natu- sua benignum esse, quς benignitas spon-
te fluit ex ejusdem sapientia & potentia . Que enim natura per se summe lapiens &
Lumine potens est, qui posset ada nocendum inclinari Z Nec enim ulla est ei causa cur noceat. Malitia, crudelitas, & injustitia ex ignorintiat vel impotentia generantur. Uerum homo si vel tantillum ea contempletur quae illum circumstant . & propriam natu.
199쪽
is et Iuris Naturalis Elementa. raria suarn exploret, beneficam paternamque Dei manum & intra se ipsum & extra. mirabundus experietur. Ex Deo vitam hausimus rationemque: hominibus abunde necessaria suppeditat , necessariis utilia , & uti. . Ebus adjunxit jucunda . Itaque advertunt Philosophi omnibus quae saluti conducunt quamdam etiam inditam esse jucunditatem.
Esca , quies , mctus , calor , frigverbo quidquid prodest , idem alternis vi- cibus & tamdiu placet, quamdiu prodest . K Sin autem prodesse desinat , quod nimium
sit' tunc illud repudiare contrario sensu mo- . nemur. Equidem ad illud expetendum alli- ciebat nos statim voluptas , quoniam eratia necessarium sed jam ab eo , quia nocere potest , abhorremus prae fastidio & satietalea. Ea est igitur iielix sua Visque naturae constitutio , ut nostrorum sensuum facul-
tatumque moderatum uium vtur namque in nostram iucunditatem o
mnia Verruntur quae nobis circumjecta sunt, s tamen iis: utamur moderate . Quid potest , verbi gratia , magnificentius excogitari quam illud in quo Vivimus i theatrum orbis ' Et oculis noliris coelum hoc & hareterra subjecta quot non splendent os mentis , quot non exhibent jucunda semperque inter se dii versa spectacula λ Quae non sua
menti voluptas est ex scientiis quibus co .litur , augetur , atque perficitur Τ Humana vero solertia quantas non peperit utilitates ΤQuot ex hominum cum hominibus societate non gignuntur commoda 8 Quaru non ex
200쪽
mutuis cotio imis lucunaitas, qVae non mu tuae charitatis mutuarumque animi propen-
sonum suavitas est Z Equidem , modo ne quid nimis sit , tota pene vita dulcissimis innocuorum obled amentorum titillationibus exhilaratur. Quibus adde, quasiLeges Deus nobis praecepit eas etle , ut ex illis natura nostra perficiatur auoniam per easdem pra
vus aVertitur facultatum nostrarum usus ,
& quae bona hominibus concessa sunt , in iis temperamentum illud teneamur adhibere ex quo pendet hcminum latus', praestantia, di felicitas tum publica, tum pri ta . Quae cum ita sint, prorsiis liquet, quantum Deus sapiens , & potens est, tantumdem bonum esse. Iam itaque Dominum illum habemus cuisne controversia inlunt necessariae dotes ominnes, ut illi Jus Imperii aeona petat quam maxime Legitimum porrectumq se intelligi potest . Sed hostra nobis experientia constat
quam simus debiles , quam indigi : quid
quid habemus totum id ex Deo accepimus, in cujus arbitrio positum est ut bona nostra vel amplificet vel a nobis auserat; unde evidentissimum est ex parte tum Dei tum hominum illud adesse quidquid neces , sarium'est , ut omni modum Dei constitu tur in homines imperium , homines autem Deo fuit omnino obnoxii.