Juris naturalis elementa auctore J.J. Burlamaqui in Republica Genevensi senatore ..

201쪽

1ue Iuris Naturalis Elementa.

CAPUT II.

Deus propter suum in nos imperiam voluit re vera nobis Leges praescribere seu nostrae a. gondi rationis Regulas. q. I. UIBUS argumentis probatum est Deum existere cui sumus obnoxii , eisdem

Deus uti etiam probatur Deo jus esse Legest RV L ἶς n6bis praescribendi . Sed neque hoc suffi- scribenό6.cit: quaeritur enim ulterius num suo imperii jure revera voluerit uti Deus t Sane potest Deus LegesZcondere , sed an vere Leges condidit i Nemo, inquiunt, inficias ibit Deos nos obnoxios esse; quod ad vitam &p scas nostras facultates attinet, sed quod ad earum p sicarum facultatum moralem usum spectat , nonne Deus voluit lolutos Legibus homines esse Τ Erat hoc tertium , &gravissimum quidem caput quod superest ex pendendum

I. Argin Iani multum hoc est necessarias ferenda. ς rum Legum causas deprehendisse. Hinc a-Deo , il- dest Dominus qui pro sua natura dotibulis Iine de- que suis praestantissimis legitimum i jus ha- ductum bet imperandi , illinc adiunt , homines quos ex homi- ipsemet Deus ille condidit, quos intellectu niux . navit & libertate, ita ut quidquid δῖRdI

202쪽

. V di

' Pars II. Cap. II. Is snon modo intelligant , sed & eligant, tum qui etiam linitia vel dolore, bonis Vel malis , mercedibus aut poenis assici possunt . Naturam existere sanciendis Legibus idoneam , & homines accipiendis habiles prori s

secto non est quid supervacaneum, sed hu,

jus inter Deum & homines convenientiae idebet aliquis finis , aliquis exitus es e : non secus ac ex ipsa nostrorum oculorum lsructura reste colligimus percipiendae luci Natos nos esse , Quare nos enim Legibus aptos accipiendis fecisset Deus , si nullas voluisset Leges constituere Z Namque sic facultatum ad Leges hominibus inditarum nullus foret usus . Quapropter non possibile tantum, sed omnino probabile est homines in universum Legibus adstringi debuis, se , nisi potiori uias argumentis contrarium appareat. At vero tantum abest ut ullo a gumento prior nostra sententia convellatur, ut contra undequaque corroboretur

Si quis pulcherrimum ordinem contemplabitur quem in Munao P sico flamma Dei sa- ex fine

pientia constituit , is certe non poterit eri- quem sibistimare casui permissum esse Mundum Cogia quo drantem seu Moralem, ita ut nulla disciplina cohibeatur . Contra nos Ratio docer sa' i)eus,&pient is mar naturae in omnibus propositumis Legum osse quemdam aequum finem cujus assequen- Moralium

di necessarius modus adhibeatur. Non alius ' ς in rebus creatis , & singulariter in hominibuβ, shi bii Deo

203쪽

1 sue Iuris Nataralis Elementa. Deo potest suis e propositus finis quam hinc csua gloria , illinc autem rerum creatarum, perfectio & felicitas quantum secundum suam naturam indolemque Valent obtinere.

Qui duo Conditori propositi fines pulchre

coeunt conjungunturque. Namque Dei gloria in eo sita est ut suas virtutes eAhibeat, potentiam nimirum , benignitatem , sapientiam atque justitiam , quae eaedem Virtutes . nihil in Deo aliud sunt quam Ordinis amor& universae utilitatis studium . Itaque sum. me perfectus & summe felix Deus quoniam hominem vult in eo tum ordine versaritum felicitate perfrui quae hominem decent, idcirco vult etiam quidquid in eum finem necessario resertur , unde huic proposito conducentes rationes probat , obstantes autem improbat rejicitque . Natura hominis: si mere physica esset aut mechanica, quid-

quid in ea praestandum praestaret Deus iple.

Sed homo cum sit intelligens liberque , atque is qui res dijudicet & eligat, ideo qui .

bus rationibus hominem Deus deducit ad destinatam illi tortem, eas oportet es e naturae hominis accommodatas, in quibus nimirum suae sint partes hominis, & ad quas

Quoniam vero pimposito fini consequen

do non omnis ratio pariter conducit, inde etiam est ut quaelibet actiones hominum indisserentes' non sint. Liquet enim contra

Dei voluntatem fieri quicquid propositis

Deo finibus advertatur requod autem Coninfert ad assequendos fines illos eidem esse

acce

204쪽

Pars II. Cap. II. I 37 acceptissimum. Quoties aliud prae alio eligendum , & ubi alii viae insistendum est potius quam alii , certe Conditoris nostri

ea voluntas ea ut rectam viam ineamus , neque hos temere geramus & tortuito, sed convenienter rationi, ita ut libertatem nostram caeterasque nobis inditas facultates usurpemus qua ratione par est , ut nostrae

conditioni, nostroque fini , Deique proposito satisfiat in nostram ipsorum aliorumque hominum felicitatem.

f. IV.

Ex contraria sententia sententiae nostrae sur fibra maior accedit vis . Quae sors enim foret areumenia hominum , quae societatis , si sua cujusvis ta confimhominis facta ita penes illum essent, ut mδntur aliam non haberet agendi causamoquam vel mentis levitatem vel animi pravos affe

ctus J Fingamus enim hominem sibi ipsi permissum , nullis Legibus obnoxium, &

cui Deus nullam vivendi normam indiXerit e quo posito vides plerarumque humanarum facultatum jam nullam utilitatem esse. Quid enim Ratio proderit coecis mo

tibus impulso & nihil agenti considerate 8 Quid homii i proderit quod in judicando

possit suspensus haerere, si prima rerum spe- Cie trahatur imprudensi Quid illi proderit res expendendi facultas, si rerum eligendarum consilium nullum ineat, nec pruden tiam auscultet, sed devias propensiones se quatur. Equidem praeclarae dotes illae quia bus

-- . P . .

205쪽

118 Iuris Naturalis Elemensa. bus humanae naturae constat dignitas & e cellemia, non solum fierent prorsus inutiales, sed etiam in nostrum detrimentum veristerentur: tanto enim nocentior alicujus dotis pravus usus est , quanto dos illa pul- chrior est atque praestantior . G Libertas ex lex non solum hominescietate seclusos gravi detrimento assiceret , sed illis multo etiam esset nocentior, si spe. Etentur prout sunt mutua societate connexi : societati namque opus imprimis Leges sunt, ne pIus aequo sibi quis arroget , aut alienum mpetat: alioquin in licentiam prolabetur libertas. Permitte sibili ipsi homines, Et vaga prosiliet frenis natura solutis , atque iniquitas, immanitas. perfidia, vis, campo, ut ita dicam , gaudebunt aperto , Tolle morales Leges, tolle morale vinculum illud quo in qua vis gento continentur foventurque fides & sequitas, unde sua se miliis & hominibus in alios homines de, scripta jura sunt & ossicia ' haec , inquam , tolle, hominesque videre erit alios in alios immanium bestiarum more serocientes. Quo enim homo sagacior est atque solertior, eo sui similibus magis metuendus erit: ejUS dolertia Vertetur in calliditatem, & in mais lignitatem sagacitas . Quoci cae jam nulla societatis utilitas aut suavitas , sed hominum adversus homines bellum esset & I

206쪽

Pars II. Cap. II.

SED quae tu obtendis incommoda , iis , 3. . fetu inquiex, ipsinet homines Legum constitutione mederentur'. Respondebo ego quod benigni meam litem facias fateris namque Leges tate d in universum necessarias esse et quamquam ductum . ut id dicatur quod verum est, imbecillio res Leges humanse Junt, nisi sua cujusque conscientia nitantur . Quoniam igitur hoc poscit humana Ratio, ut vivendi normam homines inter 1 e cot.stituant , cujus ope tuti praestentur a malis quae sibi possunt mu- - ' tuo inferre , & ea commoda consequantur, quae prolunt tum publice tum privatim , quanto magis censemus rectam vivendi no mana a Conditore summe sapiente & sumis me bono constitutam oportuisse λ Equidem bonus paterfamilias, quo suam domum ordinet , liberos suos auctoritate consiliisque suis instituit. Qui possumus ergo existima- TC communis. omnium hominum parentis non eamdem curam esse Z Atque si praecipuum sit illud boni Principis studium ut bonis Legibus licentiam aveset, Deum-ne credi potest, qui longe hominibus amicior est quam in se ipsi bene mutuo assem

sunt, totu i permisisse genus humanum s- ne duce vagari . hominetque ex leges esse in . . rebus etiam gravissimus , unde tota pendet

eorum se licitas λ Ita de Deo sentire non lotum ejus benignitatem impugnat , sed de sapientiam. Contraria igitur & sanior siem i

207쪽

1 bo Iuris Naturalis Elemensatentia habenda est. Deum itaque existime. mus, siquidem pro sua benignitate homines creaverit quo felices cssent, cisque invictam potiundae selicitatis instillarit cupiditatem , tum voluerit etiam ut societate Viverent . conjuncti, eisdem proculdubio amorem quo que ordinis indidisse, Legesque dedisse quibus constituendi tuendique ordinis rationes indigitantur. VI. . a s EXCUTIAMUS nosmetipsos, & quas Le mehe m geS hominibus benignum sapientemque Deum deductum decebat impolluisse , illas revera mentibus ex agendi nostris deprehendemus infixas , quas reclu- guti & in aperto collocat indita nobis Ratio..e , et Multa profecto certissima principia sunt

nobi; de quibus scientiae fundantur , & multa mens. prehendi- contemplatur evidenter verissima . Sed ne--β. que minus certa est Regularum veritas quς vitam humanam dirigunt , & quibus Μο- 'ralis Disciplina continetur. Evidentissimum est, verbi gratia , homines sapientissimum optimumque suum Conditorem summa reis verentia debere prosequi I homini expetendam felicitatem' majorem utilitatem minoiari anteponendam ; beneficiorum servandam memoriam ' praestare Ordinem Perturbationi, &c. Quae documenta & id genus alia propemodum aeque sunt evidentissima quam h dicatur : Totum est majus sua parte , Causa praecedit effectum , &c. Alia enim non secus ac alia purissimo Rationis lumi

208쪽

Pars II. Cap. II. I Ine pariter inclarescunt , unde illis cogimur assentiri . Ac lane generales hae veritates raro vocantur in dubium , sed de illis ad

humanam Vitam accommodandis disceptatur, & de consequentiis ambigitur . At vero ubi semel constat de principiorum veritate , non minus certae sunt eorum ' consequentiae seu proximae ; seu remotae , modo sibi recte cohaereant , aliaeque ex aliis Vera & ad rem apposita ratiocinatione deduis

cantur . l

ΙΑΜ ut intel ligamus quemadmodum ex Uumana positis principiis , & eorum legitimis cona ς secutionibus nostra deducatur agendi rario , lc satis est illud in memoriam revocasse quod principia dictum est Cap. VI. Part. L de obligatim iit suapte ne qua tenemur priscripta Rationis exequi. Quoniam enim in iis, quae vel animo dumtaxat considerantur , absurdum foret aliter loqui vel sentire quam secundum hoc Rationis: lumen quo verum a sal o secernitur , sic etiam in instituenda vitae ratione non minus ablurdum foret ab illis certissimi notionibus recedere qui bus' a alo secernitur bonum . Quoties liquet nostrae naturae

& ei praecipuo sint quem nobis propositumhoemiis , aptissimam esse quamdam rationem , eidemque nostro fini , sive felicestati ,

maturae nostrae rationem aliam repugna-

consequens. est ut homo cum sit liberigate praeditus , ratione rerum hoc dilcria I. I. Aurlamaqui . - , L men

209쪽

1αι Iuris Natu alis Elementa. men attendat , & exploratis utrisque partibus , eis adhaereaῖ quae sunt utiliores . Ita enim se gerere per ipsam rei naturam cogitur ' qui vult enim propositum finem asia sequi , is etiam necesse est ut directo ad metam tramiti velit insistere : quod praeterea etiam tenetur praestare, quia in hoc si-hi comperta sunt Legislatoris propositum ,

Ea Dei D ENIΜVERO quoniam Deus rerum Oa voluntas inmuni nostramque ipsorum naturam condi

siti; by , quoties Ob illam rerum naturam nocipii , 6b stramque justis de causis impellimur ut hae

mur , Vel illa ratione judicemus agamusque , pro- unde sunt secto satis manifestum est Dei propositum , 'ς nec de ejus. voluntate jam potest ambigi .

- - - . in . - -. - . ',

Itaque sanae Rationis sermo ipsius Dei ser

mo e t. Cum nos Ratio clara Vocet monet Pro bono non esse rependendum malum , hoc

interiore oraculo monet ncs ipse Deus quid bonum & jussum , eique acceptum sit , &nobis expediat . Didium antea est nullo a gumento probabile videri a Conditore summe bono summeque sapiente hominem sibi

ipsi permissum tum duce tum regula carentem . Sed ecce partarn ex Deo Regulam '

quoniam enim insunt illi summo in gradu virtutes omnes quibus legitimum imperium constituitur , nemini cubium esse potest quin pro Lege hae benda sit tanti Legislatoris Voluntas . Nam quibus conditionibus

210쪽

constituitur Lex , hic OmneS concurrunt . . Praecipitur Regula ' a. Regula hare justa & utilis est q. Regula haec ab eo parta est cui omnino subditi sumus ' 4. tanadem Regula haec infixis mentis nostrae pr*ceptis & naturali lumine sulficienter inno tescit . Haec igitur proprie dicta est Lex quam tenemur serVare . Verum paulo accuratius investigemus quibus modi se prodat & detegatur Naturalis haec Lex ; seu quod idem est ἰ quibus e fontibus haurienda sit . Sic enim quod generalibus, tantum argumentis probatum est, iei lux affundetur & vis accedet major , eum singula recensebimus. Porro Vera priniscipia tum constat comperta esse , si posta quam enucleata & in singulis suis partibus

expensa sunt , cum rerum natura contenti iare deprehendantur .

CAPUT IV. . : Cur sint RATIONAs secernendi justum ab injusto , seu Legis Naturalis praecepta di

X iis quae superiori capite dicta sunt stri mar iam satis intelli itur inditas nobis at/0

. . candi bonum

Deo duas facultates esse bouum o malum morale dijudicandi, quarum altera nihil aliud maluina est