Juris naturalis elementa auctore J.J. Burlamaqui in Republica Genevensi senatore ..

221쪽

pνincipiis possit Ratio Naturales Leges deducere . sa)

Viu CI deinde quaeratur quibus principiis uti ἀφέρς 'p I Ratio debeat , ut ea dignoscat quae ad

' ' Leces Naturales pertinent', easque compeAE

de Itir. riat & enucleet , In unIVertum rei pondeo , Nar. Θ naturam hominis ejusque Varios status at-Gent Lib, tendendos esse ; quoniam enim homo propter varios 'suos status ad diversas rerum turalium naturas di VerlHIOde te habet, di Verta quoa

Legum que principia sunt quibus ad ossiciorum noavrincipia strorum cognitionem deducimur. 4ς ψςδΠ Sed antequam varios hominis status illos

expendamus, abs re non erit qualdam adnotationes praemittere DE LEGUM NAΥsa RALIUΜ PRINCIPIIS, ut Primo aditu amoveantur aequi VocationeS, quae quam tractamus materiam non unis tricis implacarunt. turi

222쪽

Pan IL Cap. IV. 17sdeductis cognitionem adipisci singularium

rerum & ossiciorum quae rectae Rationis .ainisterio nobis Deus imposuit.

De quibus igitur principiis hic quaestio

est, habenda quidem illa non sunt pro Legum Naturalium causa essiciente & genitrice' alia quoque caula est cur iis principiis obstringamur . Non alia Naturalium Legum essiciens causa est quam summi Dei voluntas, nec aliunde Vim habent Obligandi , nec de hoc apud quemquam ambigitur. Sed & hoc posito inquirendum adhue superest qua ratione possint homines dignoscere Dei voluntatem, & ea principia comperire per quae tum nobis Dei proposita

innotescant, tum ex quibus singulare quodvis ossicium nostrum promanet', quantum

horum omnium cognitio solius Rationis ope comparari potest . Quaeritur, exempli causa , an secundum Naturale jus sarciri debeat damnum illatum , & an pacta se 'anda sint λ Si hoc unumqrespondeas: proculdubio sarcienda damna illata , & pactis

standum esse, quoniam ea sit Des Noluntas, certe liquet quod non propositae quaestioni satisfeceris ' ulterius enim & merito quaeretur, quaenamSsit illa causa sive principium ex quo manifeste constat eam reVera i voluntatem esse λ Hoc enim illud est quod quaerebatur.

223쪽

Iuris Naturalis Elementa ' .fgum Naturalium principia non solum de es, ip bere vera esse , sed etiam simplisia , perspi- quam in ictio 3 suffcientia , eisdemque Naturalibus

dolem Legibus apta. habeant. Haec principia debent vera esse : id est, . - V ex ipsa rerum natura statuque haurienda' sunt. Ex principiis namque falsis aut ficti-. tiis nonnisi falsa & finitia consequentur nec unquam superi fundamentis proxime colin. lapsuris permansurae aedes aedificabuntur. Debent esse simplicia & ex se ipsis per- , - spicua, aut quorum saltem facilis cognitiost:& explicatio. Legibus enim naturalibus quoniam omnes homines obflTinguntur, idcirco prima illarum principia non debent communem hominum intelligendiam supe-perare , sed oportet ut cuilibet sint facile

pervia, nec immerito quis caveat a principiis nimium reconditis & subtilibus, aut nimium eXtra communem ratiocinandi noris mam possitis.' Insuper haec principia debent esse tum sussicientia , tum universa, ex quibus per genuinas dc proNima S consequentias elicianis. tur omnes Naturales Lestes, & ex his Le- albus orta ossicia dipnoscantur: ita ut sin-ι. gularum Legum Vel singulorum ossiciorum

descriptio nihil sit aliud quam principio

rum quibus constant explanatio non secus ac cujusvis plantae procreatio.Vel incremen

tum nihil aliud est quam germinis expli

catio vel seminis.

. Quoniam autem plerarumque Naturalium Legum variae sunt exceptiones , praeterea

224쪽

Pars' II. Cap. M. 177 requiritur ea Naturalium Legum principia

esse, quae in se ipsis exceptionum causam includant, ita ut non solum ex illis deducantur communes omnes Disciplinae Moralis Regulae, sed ut etiam per eadem principia Regulae pro tempore, loco, & occasione constringantur & coarctentur. Ac tandem prima haec principia ita constituenda sunt, ut iis rei pia tanquam proprio & proximo fundamento innitantur Dismnia Naturali Lege praescripta officia ' ita ut , sive a principiis ordiare ut ex illis educas consequentia , sive a consequentiis referas te ad principia , sibi semper constet ratiocinationis series, nec quidquam medium Interveniat quo situm , ut ita dicam, dis. putationis abrumpatur

Naturalium unicum Vel plura principia con- pium Le stituantur , in quo rectae & accuratae me-ges Omnes thodi sequi decet regulas . Porro ad nostri NRtura es systematis Veritatem aut perfectionem nihil omnino necesse est , ut omnes Naturales Leges ad unicum referantur & primigenium

principium , quod neque fortassis posita fidiri ..Quidquid illud sit , certe supervacat

neus hic labor est multo mentis conatu tom

queri , ut ex unico b principio Leges omnes naturales , & .omnia ossicia nostra dedu

cantur .

225쪽

Iuris Naturalis Elementa . Eas habuimus quas proponeremus adnoatationes. , quae si verae sunt , duplex hareerit illarum dos , primo quod insistendam viam ostendent qua Legum Naturalium vera principia constituamus ' Deinde quod rationem simul suppeditabunt accurato=judicio varia systemata expendendi quae de hac materia prodiere t 1ed eam nos materiam jam nunc aggrediamur.

Lehim NON alia Legum Naturalium dignoscen. Natura- darum ratio est , quam si ditente naturam h lim co- hominis indagamus ejusque indolem , tum g xl QRς quemadmodum se habeat ad res externas quite fi hi, bus circumcingitur ,& quinam hinc hominis .isDq ii ni status exoriantur . Ac sane Iuris Naturalis 'i ii- ipsum uocabulum , nostraque illius definitior. ,'hi satis indica ut non abunde,quam ex ipsa hominis natura & indole hujus nostrae scien- , iis ' , tiae principia hauriri posse. Itaque generasitum- les duas propositiones statuemus quibus Le. u' gum Naturalium totum 6stema continebitur a1. PRO Post Tio . Quidquid es in hominis natura ejusque primigenio satu δc conditione , quidquid ex hac natura , satu, conditisue consequitur , id certo praemonstrat quom Mam Dei sit is homines propositum aut vois Iunias , atque sic Legum Naturalium scientiam

nos edocet a ' ω

II. PROPOSITIo . Sed us absolutum θ-sema Legum Naturalium habeamuι , nou Ioinis lum

226쪽

Pars II. Cap. IV. I 79 bominis inυviganda natura qualis tu se ina es; sed attendendum prιeterea quemadmo dum se homo babeat ad alias aliarum rerum naturas extra illum positas , ct quinam bino noυi status homini lupeνυentant . alioqMin Naiaturalium Legum mancum esset imperfectum L tem - e

Μerito igitur dici potest Naturalium Legum systema petendum esse ex ipsa homi

nis natura & ex omnibus humanae naturae

adjunctis conditionibus ; in quibus ob quoludam fines ipse Deus hominem constituit . Naturae inquam , humanae & ei adjuncto- nini consideratio Vera suppeditat Legum Naturalium principia, si haec principia i pectentur quatenus per illa divinae voluntatis cognitionem possumuS comperire . Ac uno verbo quoniam ipse Deus hominis existentiam & existendi modum dedit , ex sola hominis natura diligenter investigata omni- 'no perspicuum fiet quodnaim in condendis 'hominibus propositum Dei fuerit, atque sic de regulis constabit secundum quas exigeia da vita est, ut ejusdem Dei proposita, vo

QMIE humanae naturae indagatio ut recte TrIpleae instituatur, revocandum illud quod superius hominis dictum est, posse nimirum hominem sub stitui. triplici ratione statuve considerari , qui triplex status sngulares omnes alios status complectitur in quibus homo vertatur spe Μ a cta.

227쪽

18o Iuris Naturalis Eliamenta .ctatus prout se habet ad alias rerum natuis xas caetra illum positas . Spectari primum homo potest ut est a Deo conditus, a quo vitam hausit & rationem , omniaque bona accepit quibus fruitur. Deinde spectari potest in se ipso , prout constat mente , &Corpore , & multis variisque instructus est facultatibus, tum natura seipsum amans propriaeque suae felicitatis necessario cupidus . Denique spectari homo potest ut est pars humani generis , & in terris ad alios sui similes homines admotus , quibuscam naturali sua conditione non impellitur modo , sed etiam cogitur socialiter Vivere . Ac rein vera ex ipso facto perspicuum est in triplici illo statu quem memoramus totum humanae naturae positum esse systema , unde oritur maxime vulgasis & genuina ossiciorum nostrorum distinctio ex triplici illo statu delumpta : aliis enim in Deum, aliis in nos ipsos , aliis in coeteros homines te nemur ossiciis . Quam distinctionem TULLIUS. quoque adhibuit . se Haec , inquit , se Philosophia nos primum ad Deorum Culis tum , deinde ad jus hominum , quod si- ,, tum est in generis humani societate, tum ,, ad modestiam magnitudinemque animi eriri rudivit . Tusc. Quaes. Lib. I. Cap. 26. .

f. VII.

Religio Psti Mo quidem Rationis ope Deum Co-

Letum penς. Omnia sunt tum etiam cognoscimusnm ab eo

228쪽

Pars II. cap. IV. 18 Iab eo nos conditos, servatos, & beneficiis snstularibus affectos . Igitur necesse habe- 1

mus prae Rammimam Ue1 naturamiconfiteri ad Deum eique nos omnino subdere , ex quo etiam spectant. natura consequens est ut timeamus ne in Deum peccemus , sed illum contra summo amore summaque reverentia debeamus Dr

sequi , ejusque Voluntati penitus nos addictos profiteri . Utquid enim se Deus hominibus manifestum Rationis ministerio ex hibuit, nisi ut homines perspecta illius natura praestantissima, tum ei qua par est ratione pareant , tum eum colant , diligant,

adolemque .

f. VHI.

ΤΟΤ equidem tantarumque Dei Virtu tum is genuinus effectus est , ut summam

is hominibuS reverent Iam generent . Amor nis princi

autem gratique animi propensio infinitam pio con- necessario subsequuntur Conditoris benefia sequζuti . centiam , in quem etiari ne peccemus ideo veremur , quia justus & potens est r tum eidem cogimur obsequi compertum habentes legitimum illius in nos imperium, ejuuque agnoicentes benignitatem lummamque sapientiam , quae nos convenienter nostrae naturae nostraeque felicitati perpetuo dirigit. Quorum omnium affectuum mentibus infi-XOrum congeries nnncupatur PIETAS.

Pietas , si vera sit, exterius se duplici modo prodet, moribus 8c culnu. Dico primum moribus et pius enim homo, atque sc

229쪽

1sa Iuris Naturalis Elementa. affectus ut dictum est, sponte sua loquetur& ea se ratione geret quam Dei virtuti, bus & voluntati novit esse maxime consenintaneam namque di Vinam Voluntatem putabit suam regulam & exemplar esse, ex quo gignitur praestantissimarum virtutum sultuS . Deinde praeter illam colendi Dei ratio nem , quae sine controversa verissima &maxime necessaria est , i eligionis culior limmo pietatis affectus illos lubens in se ipso augebit atque in aliis excitabit . Hinc derivatur CULTUS EXTERIOR tum publicus tum privatus. Ille enim exterior cultus sesve spectetur ut prima & unica sere ratio

Religionis & pietatis affectus in hominibus excitandi, fovendi , & perficiendi' sive spectetur ut honor quem homines una Deo exhibent privata vel publica societate coa'dunati ; sive utraque causa haec conjungatur, equidem evincit Ratio omnimodae necessitatis exteriorem cultum esse. Exterioris quidem cultus variari forma

potest, sed quod in illo praecipuum est eo

naturali documento definitur per quod Vana superstitio & futiles ceremoniae repudiantur. In eo enim positus hic cultus est, ut homines erudiat, pietatem illis & virtutem instillet, naturam Dei exhibeat qualis est, tum quae hominibus mandata Deus praescripsit, ea nOS edoceat. Ex eoumeratis hominum officiis'constat

RELIGIO, quae definiri potest vinculum illud quo homines adbaerent Deo ct ejus Iegibussera

230쪽

Pars II. Cap. IV. I 83ρνυaudis sudent , quia illum reverentur , amant timentque, dum ejus insultas υirtutes mirabundi sulpiciunt, eique se intelligunt penitus obnoxios, utpote suo conditori summe bono summe sapienti. Nostram igitur naturam statumque indagantes, in ea qua nos ad Deum habemus ratione verum principium deprehendimus ex quo proxime fluunt Legum Naturalium principia ad Deum spectantia. q. IX.

Si deinde principium quaeratur ossicio- . . rum ad nos ipsos pertinentium , facile principium illud deprehendetur , modo interiO- mor prin- rem hominis indolem , & in eo creando cipium est Dei consilium expendamus , tum in quem Lugum finem homines instructi sint his animi & corporis facultatibus quibuS constat eorum latis spe

natura. ctantium.

Evidentissimum porro est Deum in creandis hominibus illorum sibi propolitam habuisse salutem, perfectionem, atque felicitatem. Quod Dei consilium nianifesto a guttur tum ipsis facultatibus quibus hominem Deus insignivit , quarum quaevis ad memoratos fines confert, tum inexsuperabili illa propensione qua bonum expetimus ,

, a malo aut ri abhorremus. Haec igitur voluntas Dei est , ut quisque sitis faturi m siuσ