장음표시 사용
231쪽
184 Iuris Naturalis Elementa. . Quae cum ita sint, assirmari potest 1iqiὶ iipsorum amorem amorem dico sanum rectumque) primum principium esse ossiciorum ad nos ipsos pertinentium' quatenuS . hic nostri ipsorum amor ab humana natu ra in divulsus , & ab ipso naturae condit re inditus manifestam nobis facit Dei voluntatem de ossiciis ad nos ipsos spectantibus . . .
Sed omnino advertendum est nostri ipsorum amorem in principium regulamque Verti non posse , nisi resta ratione dirigatur
convenienter nostrae naturae nostraeque conditioni . Hic enim unicus modus est quo divinar voluntatis interpres fiat nostri ipsorum amor , qui sic adtemperandus est, ut neque Religionis neque sociabilitatis Leges impugnet . Alioquin amor ille innumeraS iniquitates pareret, essetque nobis admodum exitiosus, quoniam nostrarum calamitatum iniquitas in nos ipsos recideret.
inae e Ex quo sic posito principio facile dedu-
P yy l . cuntur Leges naturales & ossicia ad nos 8 Natue, b, spe tantia . Id primum in nostrae felicitatis Leges o desiderio continetur, ut nostrae saluti invi-xiantur 7gilemus. Deinceps , coeteris paribus,' potior. menti quam corpori cura impendenda est, & nihil quidquam omittendum quo nostra ratio perficiatur discatque a veris falsa , ab utilibus noxia secernere, & sussicientem ea- e rum rerum cognitionem assequatur quae ad
232쪽
nos attinent, & de quibus rectum iudicium est atque in hoc posita est intellectus perfectio sive Sapientia . Sed comperta rerum natura ulterius sequitur , ut perpetuo constantique judicio ad illud impellamur quod
Ratio suadet, quidquid ex adverso cupiditates insusurrent. In hoc enim posita UIR aeus est , & per hoc humana voluntas eis vadit persecta, si ea sit nostrae mentis vis
atque constantia, ut perseveranter SAPIENTIAE consiliis obsequatur : alioquin supervacuum seret intellectus lumen. Hinc derivantur peculiares omnes regulae. Quaeris, v. g. num Lege Naturali cautum sit ut nostras cupiditates cohibeamus 'Ego quo tibi respondeam vicissim sciscitabor an cupiditates cohibere nostrae saluti conducat, nostrae perfectioni, nostraeque selieitati λ Quod si concedes, nec enim potes negare, soluta jam quaestio est. Vis etiam scire an laboris studium , oblectamentorum licitorum ab illicitis discrimen , atque in ipsis licitis oblectamentis moderatio, an Patientia , an constantia Naturali
Lege scripta sint 8 posto jam principio utar quo tibi respondeam , atque si hoc tale principium cum qinestione consentiat, Verum erites legitimum meum responsum , quoniam dictum principium tuto me tramite ad propositam metam deducit' Dei namque retegit voluntatem.
233쪽
185 Iuris Naturalis Elementa, , SED inquirendum adhuc principium Q. ad perest ex quo deducantur naturales illae his' ges quae ad mutua hominum inter se off- cia , sive ad societatem pertinent. Videarimus itaque an qua ratione Religionis principium compertum' est, eadem ratione possit Societatis principium comperiri: in quo operae pretium est, ut id quod in facto vera satur, & rerum conditionem consideremus iquid inde colligatur intellecturi. Non ego solus in terris, sed inter innu meros alios homines dego omni ex parte mihi simi ilim's, quo in statu ipse ordo nais scendi, ipsa me providentia constituit. Ex
quo sponte adducor ut putem non eam coninditoris mentem fuisse, ut quisque homo solitaliam & a cesteris hominibus segregatam . itam ageret, sed ut contra homines simul viverent societate conjunm. Potuisset proculdubio Conditor omnes . simul homines creare, sed dissociatos, & unicuique ad hoc 1olitatqum vitae genus aptas & sussicientes dotes inde reo quod quia non ita contigit, hinc colligendum est voluisse Deum, ut quam inter homines latius patentem socie, talem volebat instituere s a ratione nascendi & sanguinis communione initium su-
o rem penitius indago, eo magis mihi de mea sententia constat. Pleraeque enim
hominis iacultates. innata illi studia, ei uia
234쪽
Pars II. Cap. IV. I 87que imbecillitas atque necessitates totidem p rgumenta certissima sunt ad societatem con ditum fuisse hominem. XII.
EA revera hominis indoles & natura est, ni extra societatem neque possit vitam suam ' servare, nequs suas facultates dotesque LX tas omniplicare & perficere, nec Veram firmamque noraeceia sibi felicitatem comparare. Quae sors, qual- 1δzi so, foret infantuli , nili ejus necessitatibus consuleret benefica manus & auxiliatrix PEum profecto interire necesse est, si illum nemo curet Quin etiam ejus imbecillitas atque inopia diuturnam opem desiderant . Jam Vero cum adolevit, rudis adhuc & inscius est, cujus ita sunt intricatae cogita tiones ut eas vix possit aliis notas facere, quem si sibi ipsi permiseris, aut erit agrestis , ac fortasse truculentus feroxque, omnium vitae jucunditatum ignarus, desidia torpens, taedio confectus, qui primis &. tissimum urgentibus natur/r suae necessitatibus neqBeat providere. Senectutem autem assecuti fimus iterum imbecilles , quae nos imbecillitas aeque sere caeteris facit obnoxios ac in infantia fueramus . Nunquam aut melius intelligitur luantum homo homine indigeat , quam li gravi aliquo Casu prem . mamur, Vel morbo. Quaenam esset in i lituatne hominis aegrotantis conditio ὶ Equidem sola sunt aliorum hominum auxilia ' quae nos valeant a diversis malis tueri eis
235쪽
188 Iuri Naturalis Elemcuta. ve mederi, & nostram Vitam jucundam besto tamque praestare , in quocumque statu &aetate versemur.
Cujus rei SENECA graphicam hanc ta bulam exhibuit : se Quo alio tuti sumus quam quod mutuis juvamur ossiciis 8 Hoc uno instructior vita, contraque incursiones subditas munitior est beneficiorum commercio. Fac nos sngulos , quid sumus λ praeda animalium victimae, ac bellissimus & facillimus sanguis . uois
niam caeteris animalibus in tutelam sui satis virium est : quaecumclue Vaga nain ., scuntur, & actura Vitam segregem, aris, mala sunt. Hominem imbecillitas cingit:. non unguium Vis, non dentium, terribilem coeteris secit . Nudum & infirmum societas munit. Duas res dedit quae illum, obnoXium caeteris, validissimum fa- . cerent, rationem & societatem . Itaque ,
, qui par esse nulli posset si seduceretur, , rerum i potitur . Societas illi dominium
si omnium animalium dedit. Societas terrisse genitum in alienae naturae transmisit imis is perium, & dominari etiam in mari jus. ,, st. Haec morborum impetus arcuit, senectuti adminicula prospexit , solatia contra dolores dedit. Haec sortes nos facit, se quod licet contra fortunam ad UOcare , se Planc societatem tolle , & unitatam ge-- neris humani, qua vita sustinetur, scin. A des. Seneca de benef. Lib. IV. cap. 18.
236쪽
SOCIEΤAs quoniam homini adeo neces- .saria est , ideo huic Deus naturam , facul- ra sua ho-tates, & dotes indidit ad societatem maxime no est ad conducentes . Qualis est , v. g. sermocina- s 'cietatio , cujus ope nostras nobis invicem coui fm ptis-
tationes tanta facilitate & celeritate communicamus, cujus sermocinationis extra societatem nulla esset utilitas . Pari modo se habet ingenitus nobis ad imitationem iniss i nctus , & haec mirabilis nostra structura ob quam omnes cupidi rates animique affectus ab unius cerebro ad alterius cerebrum tam facile permeant. Commovetur quis &dolet , & nos commovemur dolemusque. Terent. Homo sum , humani nihil a me alienum pu- Heautono. to . Adit nos quisquam gaudium vultu i praeserens , & nos cum illo gaudemus . Flet quis , licet ignotus , nec ejus fletuum causam noverimus, ejus nihilominus vices miseremur . Ut ridentibus arrident , ita sentibus
Ejulat quis non alio nobis quam humani- Uerf. - . tatis Vinculo conjuno us , in ejus auxilium properamus , uno sensuum instinctu citra ullam deliberationem impulsp. Naturam praeterea videmus alias aliis limminibus dotes partitam esse ' ad quam enim
237쪽
1ρo Iuris Naturalis Elementa. rem aptissimus ille est , hic eamdem non possit praestare qui id vicissim praestabit quod alter nequeat assequi . Naturalis itaqque hominum inopia eos reddit alteros alisteris obnoxios , & quoniam variis dotibus praediti sunt quibus potest alter alteri prodesse , hinc est ut alii aliis admoveantur
Conjunganturque . Qtrae totidem manifesta sunt argumenta natos ad societatem homianes esse .
ἡόs 'T ATQUE si insitam nostrae menti propensiota
nensibile nem attendamuS , ad aliorum hominum so- societa- cietatem eXpetendam ultro nos impelli de-tem expe- prehendemus , nobis autem invisam solitudinem esse tanquam derelictionis & taedii conditionem . Nonnulli quidem homines interdum extitere , qui vitam degerent omnino seoregem, sed illorum inpenium aut
adulteraverat luperitatio , aut atra biliS In
secerat , vel ea fuerunt indole quae a naturali statu abhorreret . . Causam vero si quaeras nostrae hujus ad societatem propen-1ionis , eam nobis propensionem intelliges a Conditore sapienter inditam esse ,.quo- niam homines in societate , tum ea quibuSegent, tum plerarumque facultatum suarum explicandarum aptam occasionem nanciscuntur ' atque praesertim in societate suus est. benevolentiae locus , amicitiae , miserico diae , be noscentiae , quos animi affectus fecit nobis natura suavissimos . Quae enim chaa
238쪽
pars II. Cap. III. I9 Itharitas ex societate generatnr eas habet ita Iecebras , ut nihil sit prae illis jucundius . Nostram profecto mentem jucundissime tiatillat haec opinio tum amicitia tum exstimatione caeterorum dignos nos esses. Ipsi etiam doctrinae novum accedit pretium , quoties se palam exerit: nostri vero gaudii nunquam est major alacritas quam cum exterius se prodit exultans , aut in amicum pectus effunditur ' crescit enim altera sui parte communicatum gaudium , quoniam laetantibus nobis ea supervenit jucunda cogitatio quod & alios laetos faciamus , unde fit ut nobis impensius studeant . Sollicitudo . autem minuitur atque mitigatur cum altero communicata , quemadmodum fit te Vius pondus in quo serendo ab aliis beniagne sublevamur a Itaque ad societatem undequaque allic;-mur, quam reddit egestas necessariam, dulcem vero efficit innata nobis ad eam propensio, ac tandem ita natura comparati sumus ut . de conglutinanda inter homines sotietate manifestum sit Dei propositum .
SED humana societas quonIam non potest stare, nec felices exitus illos sortiri ob quos a Deo constituta est, nisi se homines mutua charitate prolequantur , consequens est 'nostri omnium Conditoris Parentisque voluntatem eam suisse, ut quisque seΘmu
tuo diligat , & id praestet quodcumque inse
lium L gum ad alios h mines spectan
239쪽
1ρ1 Iuris Naturalis Elementa. se est, ut humanae societatis utilitatem Dcommoda tueatur , & accipiendis dandisque beneficiis hominum cum hominibus conjunctionem magis magisque devinciat. Itaque verum nobis principium statutum est eorum ossiciorum quae Naturalis Lex hominibus in homines praecipitia Quod principium SOCIABILIT AT Is nomine ab iis
insignitum fuit qui moralem disciplinam
profitentur. Sociabilitatem vero dicunt 0-fefctum illum quo in homines benevoli fumus , iis prosumus quantum in nobis es , Hurum
fetuitatem cum nostra conciliamus, . publicam semper utilitatem anteponimus privatis Bostris commodis. Quo penitius nostram ipsorum naturam perscrutabimur, eo magis persuasum habe-himus Sociabilitatis nexum cum divina vois luntate reVera consentire. Praeterquam quod enim ex se necessaria sociabilitas est , eam mentibus nostris innatam deprehendimus . Altera quidem manu nostri ipsorum amo. rem, altera Vero in caeteros homines benevolentiam supremus nobis Conditor indidit. Quae duplex propensio , quamvis diversast, altera tamen alteri non adversatur, sed utramque nobis assinxit Deus, quo concor des agerent, sibique'invicem praeberent ain micam manum , non ut altera ab altera convelleretur . Quapropter quibus est ingenua & generosa mens , ii tunc,potisKmum delectantur ,l si quando caeteris benefecerint , in quo naturam ducem sequuntur ἀ
240쪽
Ex Sociabilitatis principio tanquam a Quae Lc- proprio sonte promanant omnes Societatis es exs ieries . nostraque omnia ossicia tum peculia . Rbi it ria, tum generalia pio deri I. Propter eam quam Deus inter homi- ventu nes Societatem adglutinavit, in illis omnia i. Sur . bus quaecumque ad Societatem spectant
cujusque in suis factis P UELiCA UT 111TAs Gsumma Lex esse debet , & quisquis ita te- litas.
netur prudentiae monitiS aut cultare , ne un- quam privatum seum commodum quaerat in publicae utilitatis detrimentum. Naturam enim hominum decet eam sequi quam suadela ius agendi rationem, unde conlequens est ut ea quoque sit communis omnium Conditoris & Parentis Voluntas. Pet. SOCIABILITATIS STUDIUM debet esse UNIvERςUM. Quibuscum enim homi- .nibus potest nobis aliquid intervenire,'eos debet e omnes complectitur humana Societas,.quoin univerniam in communi hominum natura & conia ium .
g. Docet nos deinde Ratio aequum & turalis et2- coin mune jus omnibus hominibus in uniis qualitas. Versum competere, quoniam omnes ejusdem a gradus generisque sunt , easdemque acceperurit a natura facultates, ut simul vivant, & eorumdem sint commodorum participes. Itaque tenemur AEQUALES NOS NATURA I. I. Etirlamaqui . N TUM