장음표시 사용
301쪽
1 1 Juris Naturalis Elementa. ah nientis Legislatoris Voluntate , quae per ,, Legem declaratur . Quae illa erit'obligan tio quam vel homini Ratio , vel homo se sibi ipse imponit Z Nonne hujusmodi obli se gationem semper poterit ad libitum ex se cutere Τ Atque , ut jam adnotatum est , ibi ne potest dici verum debitum esse , ubi Creditor & Debitor sunt unus idem-
Dique Responsum . Quod rursus objiciunt in stan tes , vel in aequivocatione totum versatur, vel id ponitur tanquam Verum de quo quλ- ritur an verum sit λ Semper enim contendunt nec esse nec aliam posse obligationem esse, quam quae a Legislatore vel Lege derivatur . Equidem solitus ille est Iure conώsultorum loquendi modus , scd qui rei naturam non immutat': Nec quidquam probatur per id quod subjungitur. Fateor posuse hominem ad arbitrium tuum obligationi'. se subtrahere quam Ratio inducit ' at si . obligationem illam effugiatr, periculo damnoque se supponit , agnoscitque vel invi- tus eum agendi modum prorsus inconsultum esse. Si tamen ex eo quod homo possit Ra- . tionis imperium detrecta ie , inde colligas quod per Rationem non obligetur , sanae ratio a nationis praetergredieris limites ' nam& ipsam obligationem impugnas quae a Legislatore paria est . Quid enim ' Obligatio per Legem inducta libertatem non everrit,& in nostra semper libertate positum est ut Legem colamus aut frangamus, qui cum que futurus sit servatae aut violatae Legia
302쪽
Pars II. Cap. VII. 243 exitus . Nequeῖhic quaestio movetur de si aut necessitate sed ea tantum obligatio memoratur , seu illud morale vinculMm, quod, qualicumque modo spectetur, semper Rationis opus est . . ς I.
303쪽
et 44 Juris Naturalis Elementa. definiendi rationes neutiquam se invicem impugnant, sed mutuo nexu conciliatae coris
Ri id ex Ex iis quae hactenus disputata sunt hoeris quae sianae colligitur. ου Gisuh λ- Raxio cum prima Regula hominis, re eo illa primum quoque moralitatis principium est, gendum & proxima causa cujusvis primigeniae obli
a. Sed quoniam homo propter naturam suam conditionemque necessario obnoxius Deo est, qui hominem sapienter consultoque,& ob certum finem condidit , hinc est ut Dei voluntas altera sit humanarum acti num Regula, alterumque moralitatis, obligationis, & ossicii principium. 3. Igitur duplex in unive iam morali ta. tis & obligationis genus est. Alia obligatio Legem antecedit , & solius Rationis opus 4st ; alia i ubsequitur Legem, & Legis esse. Eius est. Atque in hoc nititur interioris &exterioris obligationis distinctio,. sa)4. EQuidem utrique illi obligationi non
inest eadem vis. Nam qua Fa Lege paritur obligatio line controversa omnium perse. Elistima est, hominis libertatem potentissim freno coercens, unde per excellentiam obli. gatio dicendae est. Sed ne tamen hinc Colinligas nullam alteram alteriuς generis'Obliga tionem esse. Non enim minus vera est aliis quas αὶ id. Part. δε Cin VI. , 13.
304쪽
qua obligatio, quamvis ab altera differat, atque altera debilior sit. 5. Nostrum autem duplex obligationis &rtioralitatis genus eo magis stat flendum est quod ex Lege parta obligatio ideo perfecti sima sit , quia utrumque genus obligationis includit est enim interior simul & ex te i ci
tior . sa) Quis re si Legum natura ipsa non
attendatur, & quaeu res Legibus Praecipiun- 1 tur aut vetantur ex se ipsis non eae sint i
quas Ratio probet vel improbet, Legislatoris auctoritas non alio fundamento quam ejusdem potestate fulcietur' atque sic Leges
mero voluntatis arbitrio , non autem 1apientiae judicio constitutaecnesi statem proprie dictam potius quam veram obligati nem in diacent. 6. Adnotationes nostrae cum Legibus Na. turalibus accuratissime con Veniunt. Naturaialsum enim Legum obligatio prae caeteris omnibus obligationis generibus & essicax est& latius extenditur ' quoniam hae Leges primum Rationi omnino accommodatae sunt, siquidem originem suam ducunt tum ex ipsa natura aflionum, earumque inter se discrimine tum ex eo quem habent sum propinsitis finibus consentum dissensumve . Dein de , quae pen ipsas Naturales Leges inducitur Obligatio, majores vires accipit ex superveniente Dei auctoritate, jubentis Leges illas tervari, utpote a se ipso sancitas, unde nostram agendi rationem Legibus illis aptare necessario compellimur. .s P 7. Ex quibus adnotationibus sequitur duo
305쪽
et 5 Iuris Naturalis Elementa. stese moralitatis principiat, hinc Rationem , illinc vero Dei Voluntatem ' quae duo principia censeri non debent tanquam inter se
pugnantia, ita ut uno posito tollatur, alterum : sed contra duplex haec nostra methodus , & haec duo nostra principia conjungenda sunt, ut hinc conficiatur suis omnibus numeris absolutum L lema,' quod vere constitutum sit in i pia hominis natura statuque . Quoniam erum homo est Ratione piae litus, Rationi lubjacet , & quoniam a Deo conditus est , ejusdem Dei voluntati fit lubditus. Quemadmodum vero Rationi& Dei voluntati parere nihil involvit contrarium, sic etiam hae duae Regulae, Ratio nimirum & Dei. luntas optime inter se
consentiunt, & natura connectuntur suoque nexu firmantur. Neque se aliter res potest habere': Quid enim ρ Rerum naturam, ea. rumque inter se consensum dissensumve , turix imprimis naturam hominis, ejus indolem &statum, Rationem , eique inhaerentes caeteras facultates Deus ipse condidit: quaecumque existunt a Deo creata sunt omnia, &ex ejus voluntate, atque ab ipso Deo inducta rerum constitutione ultimo pendent.
morsitastis rata Naturali Ius non
XIV. QUA PROPTER tantum abest ut ea statuamus obligationis ossiciique principia, per quae Naturalis Juris vel moralis disciplinae 1ystema debilitetur quin contra Naturali iuri ex nostra m thodo plus accedit virium
306쪽
& firmitatis. Sic enim res astprincipio reis petuntur, jaciunturque prima aedium fundamina . Equidem non inficias ibo, si quis rectam de morali dii capitata ratiocinationem velit instituere', ei considerandas res esse quales sunt , remoVendatque ab hoc argumento nimis abstradias opiniones. Hominis attendenda natura est, ejusque praesens status; tum etiam conjungenda & inter se lo. cianda sunt ea omnia quibus praecipue constat systema humanitatis. Quorum omnium conjunctio nihil obstat quominus homo sinis gulatim & tanquam per parreS expendatur, ut ex singularum partium accurata dii quisitione melius Totum dignoscatur. Quin e , tiam non alia methodus est finem hunc a sequendi.
PER haec quae hactenus disputata explicari simulque demonstrari potest quod in operis sui praefatione 4. II. Grotius asserit. sen Scriptor ille postquam pro suo cogitandi elamodo Iuris Naturalis principia'& fundamenta super ipsa natura humana constituit, sic prosequitur . , , Quaecumque dixi aliqua-
tenus locum habent, etiamsi neges Deum esse; vel Deum si dicas esse, eum tamense neges humanarum rerum curam suscipe-- re. D Ea sunt hoc loco Grotii verba iaut facile quivis intelli at noluisse
Jure Naturali Dei voluntatem secludere .
Non fuit illa mens hujus scriptoris, quippe
307쪽
2 8 Juris Nataralis Elementa. qui ipse voluntatem Dei ut alterum Iuris principium dilerte statuit . Itaque Grotius hoc unum contendit, quod etiam si Legislatoris Dei nulla prorsus interveniret aucto- ritas, jam tamen omnino necesse hominibus es et, vel ob unius Rationis imperium, Iuris Naturalis p cepta colere , quoniam praecepta illa ex ipla rerum natura atque hominis indole deducuntur. QuisVenim inficias abit populos Vel tantillum ad humanitatem excultos ordine, convenientia, ho- ne late, & iis omnibus quae cum: sana ratione conveniunt, quocumque tempore saltem aliquatenus aflictos suisse praIta homianum comparata mens est , ut qui non adeo perspicaces sunt in iis quae diximus accurate dignoscendis , ea tamen intricato sensu quodam in elligant , unde illis , statim atque proponuntur,: ultro assentiunt. XVI. Ut persea VERA profecto certaque sunt quae exesum ha- Rationis auctoritate principia deduximus , quibus non tamen immorandum est siem. alioquin in media via consisteremus ' nec hvie adis enim morale systema conflari potest quavis jungenda seposita Religione . Una Ratione sultum , seclusa Religione systema, non omnino erit expers auctoritatis , sed non ita emcacem obligationem inducet , ac si divina voluntas adjungatur . Summi numinis imperium Rationis praescripta vertit in Leges proprie dictas, unde Rationis praescripta illa quan- .
308쪽
Pars II. Cap. VIIvim habent maxiI Quaenam ex superiori capite consequantur .
Quid sit Justum , quid honestum , quid
utile. Multa est A itS quae luperiora cal
rum de moralitate seu Naturalium Legum to' Ius
fundamento sententim aequivocas & dissen- consultotientes.esse . Ii nem e rem ab orisine non ζψm M-
repetunt , neque eorum satis accuratae sunt lib
309쪽
aso Iuris Naturalis Elementa . definitiones distinctionesque; tum etiam pugnantes inter se ideas illas inducunt , quae
1uapte natura conciliantur, nec unquam se-
jungendae liint. Nonnulli nimis abstrusa ra- ἐ-tione de natura humana disputant , & contemplationibus suis plusiaequo subtilibus unice intenti', non satis praetentem rerum conditionem reputant , nec satis advertunt hominem sui Conditotis imperio natura subditum esse .HAlii contra hominem praecipue considerantes ut est Deo subditusR, ex Dei
voluntate jussisque obligationem omnem &jus omne deducunt' atque sic obliti videntur naturam ipsam hominis , ejusque interiorem indolem , a qua tamen natura , &indole non potest homo separari. Variae illae Jureconsultorum sententiae in se ipsis re- . Etae sunt sed non debet altera rejici posita altera, nec altera in alterius explosionem admitti . Quin imo, ita praecipiente Ratione , singulae illae sententiae aliae aliis adjungendae lunt , ut Vera principia constituan
tur humani issematis , cujus in ipsa homi
nis natura statuque fundamenta quaerenda
De Iusto S PE saepius commemorantur utile , ju-IIonei. st , sum, honesum, ordo, convenientia , quae laepissime quoque non satis accurate definiun& Conse Iur, Vel etiam utrorumque permiscentur de-nient a. finitiones . Ex qua rerum bene definienda- rum incuria fit obscurus sermo intricatus-
310쪽
Pars II. Cap. VIII. 23 Iques. Quo igitur disputationi lux affunda. tur , singula subi apprime definienda & di.
Alea quidem sententia , AC ΤΙΟ UTILIS illa es quae ex se ina bominis saluti felicitati contiu it . A caelo I UsTA illa es quae cum ejus voluntate consentit a quo pr cipitur . ACTIO HONEsTA illa es quae eum recta Ratione hominisque dignitateo consentiti, unde suis actioni suffagantur homines , eamque faciens decus sol , bonorem , m existinationem
ORDO es plurium rerum series junctura in aliquem fuem conlpirans , m cum Iuturo rei exitu consentiens . Denique quod spectat ad CONVENIENTIAΜ , ea non multum differt ab ordine ,& definiri potest : multarum inter se rerum consensus , quarum altera per se ipsam alteri fervandae , G persciendae conducita, eamque tuetur in statu bono utilique'. III. . . IGITUR Iustum , Utile , Honestum , confundenda non sunt ' haec enim tria a se invicem distinguuntur , quae si permisceantur, eorum quoque ideas interturbari necesse est . Hae porro ideae , quamvis diversae, minime tamen inter se dissentiunt , sed uni eidemque actioni accommodari & conveni. re possunt , prout actio illa quoad diversa rectatur . Quin etiam si rem ab origine