Anicii Manlii Severini Boetii Consolationis philosophiae libri quinque

91쪽

persectum esse dicitur, id imminutione persecti imperfectum esse perhibetur quo fit, ut si in quolibet genere imperfectum quid esse vi deatur, in eo, persectum quoque aliquid esse, necesse sit. etenim persectione sublata, unde l. lud, quod imperfectum perhibetur, eXstiterit, ne fingi quidem potest neque enim ab diminutis, inconsummatisque natura rerum cepit

exordium, sed ab integris, absolutisque procedens, in haec extrema, atque e et dilabitur. quod si, uti paullo ante monstravimus, est quaedam boni fragilis imperfecta felicitas esse aliquam solidam, persectamque,non potest dubitari firmissime, inquam, verisimeque conclusumes . quo Vero, inquit, habitet, ita considera Deum rerum omnium principem bonum es , coinmunis humanorum conceptio probat animorum.

nam clim nihil Deo melius excogitari queat, id, quo melius nihil est,bonum esta quis dubitet' ita

vero bonum es e Deum ratio demonstrat,utiem sectum quoque in eo bonum esse convincat. nam ni tale sit, rerum omnium princeps es non pO- terit erit enim eo praestantius aliquid, perfectum possidens bonum,quod hoc prius, atque antiquius es e videatur omnia namque persecta minus integris priora esse claruerunt; quare ne in infinitum ratio prodeat, confitendum se

summum Deum, summi, persectique boni esse

92쪽

plenissimum sed perfectum bonum veram esse beatitudinem constituimus veram igitur beatitudinem in summo Deo sitam esse, necesse est.

accipio, inquam, nec est quod contradici ullo modo queat sed quaeso, inquit, te vide quam id sancte atque inviolabiliter probes, quod boni summi summum Deum diximus esse plenissimum quonam, inquam, modes ne hunc re rum omnium patrem illud summum bonum,quo

plenus esse perhibetur, vel extrinsecus accepisse, vel ita naturaliter habere praesumas, quasi habentis Dei, habitaeque beatitudinis diversam cogites esse siubstantiam nam si extrinsecus acceptum putes, praestantius id quod dederit, eo quod acceperit, existimare postas sed hunc esta rerum omnium praecellentissimum dignissime confitemur quod si natura quidem inest, sed est ratione diversum, cum de rerum principe loquamur Deo, fingat qui potest, quis haec diversa conjunxeriti prostremo quod a qualibet rediversum est, id non est illud, a quo intelligitures diversum quare quod a summo bono diversum est sui natura, id summum bonum non est: quod nefas est de Deo cogitare, quo nihil constat es praestantius omnino enim nullius rei natura suo principio melior poterit existere; quare quod omnium principium sit, id etiam sui substantia summum se bonum vertissima ra-

93쪽

tione concluserim rectissime, inquam sed summum bonum beatitudinem esse concessum est.

ita est, inquam igitur, inquit, Deum esse ipsam

beatitudinem, necesi est confiteri nec propositis, inquam, prioribus refragari queo, et ab illis hoc illatum consequens es perspicio respice, inquit, an hinc quoque idem firmius approbetur, quod duo summa bona, quae a se diversa sint, esse non pos uni etenim quae discrepant

bona, non es e alterum, quod sit alterum, liquet: quare neutrum poterit esse perfectum, cum alterutri alterum deest sed quod persectum non sit, id summum non es e manifestum est nullo modo igitur quae summa sunt bona, ea posituat esse diversa atqui et beatitudinem, et Deum, summum bonum es e collegimus quare ipsam neces e est summam ese beatitudinem, quae sit summa divinitas nihil, inquam, nec re hac verius, nec ratiocinatione firmius, nec Deo dignius concludi potest super haec, inquit, igitur, veluti geometrae solent, demonstratis propositis, aliquid inserre, quae σορωμα, ipsi Vocant, ita ego quoque tibi veluti corollarium dabo. nam quoniam beatitudinis adeptione fiunt homines beati, beatitudo cro est ipsa divinitas, divinitatis adeptione beatos fieri, manifestum

est sediti justitiae adeptione usti, sapientiae sapientes fiunt, ita divinitatem adeptos Deos fi-

94쪽

eri simili ratione necesse est omnis igitur beatus, Deus; sed natura quidem unus, participatione vero nihil prohibet esse quam phirimos et pulcrum, inquam, hoc, atque pretiosum, sive

πορισμα, V corollarium Vocari mavis atqui

hoc quoque pulcrius nihil est, quod his annectendum est ratio persuadet quid, inquam Zcum multa, inquit, beatitudo continere videatur, utrumne haec omnia unum Veluti corpus beatitudinis quadam partium varietate conjungant, an sit eorum aliquid, quod beatitudinis substantiam compleat, ad hoc verbietera reserantur: vellem, inquam, id ipsarum rerum commemoratione patefaceres nonne, inquit, beatitudinem bonum es censemus ac summum quidem, inquam addas, inquit, hoc omnibus licet nam eadem sussicientia summa est, eadem summa potentia, reverentia quoque, claritas, ac voluptas beatitudo es ejudicatur quid igitur: 'haeccine omnia, bonum, sussicientia, potentia, ceteraque veluti quaedam beatitudinis mem- bra sunt, an ad bonum veluti ad Verticem cuncta reseruntur intelligo, inquam, quid investigandum proponas sed quid constituas, audire desidero hujus discretionem rei sic accipe. si haec omnia beatitudinis membra serent, a se quoque invicem discreparent haec est enim

partium natura, ut unum corpus diVersa com-

95쪽

ponant atqui haec omnia idem esse monstrata sunt minime igitur membra sunt alioquin exuno membro beatitudo videbitur esse conjunc. ta, quod fieri nequit id quidem, inquam, dubi. um non est sed id, quod restat, exspecto ad

bonum vero cetera referri palam es . iccirco e. nim sufficientia petitur, quoniam bonum essejudicatur iccirco potentia, quoniam id quoque esse creditur bonum idem de reverentia, claritudine, jucunditate, conjectare ieet omnium igitur expetendorum summa atque causa bonum est quod enim neque re, neque similitudine ullum in se retinet bonum, id expeti nullo modo potest contraque etiam, quae natura bona non sunt, tamen etsi esse videantur, quasi vera bona sint, appetuntur quo fit uti summa, cardo, atque caussa expetendorum omnium bo nitas esse jure credatur cujus vero caussa quideXpetitur, id maxime videtur optari veluti si salutis caussa quispiam velit equitare, non tam equitandi motum desiderat, quam salutis essectum cum igitur omnia boni gratia petantur,non illa potius, quam bonum ipsum desideratur ab omnibus sed propter quod cetera optantur,bea titudinem esse concessimus quare sic quoque sela quaeritur beatitudo ex quo liquido appa re ipsius boni, et beatitudinis unam atque eandem esse substantiam nihil video, cur dissentirp

96쪽

quispiam possit sed Deum veramque beatitudinem unum atque idem esse monstravimus ita, inquam secure igitur concludere licet Dei quoque in ips bono, nec usquam alio, sitam esse substantiam. Huc omnes pariter Venite capti, Quos fallax ligat improbis catenis Terrenis habitans libido menteis. Haec erat vobis requies laborum, Hic portus placida manens quiete, Hoc patens unum miseris asylum. Non quidquid Tagus aureis arenis Donat, aut Hermus rutilante ripa, Aut Indus calido propinquus orbi, Candidis miscens virideis lapillos, Illustrant aciem, magisque caecos In suos condunt animos tenebras. Hoc quidquid placet, excitatque menteis, Infimis tellus aluit cavernis. Splendor quo regitur vigetque coelum, Vita obscuras animae ruinas. Hanc quisquis poterit notare lucem, Candidos Phoebi radios negabit. Assentior, inquam cuncta enim frmissimis nexa rationibus constant tum illa, quanti imquit, aestimabis, si bonum ipsum quid sit, agno-

97쪽

TERTI Us. D

ueri, infiniti, inquam siquidem mihi pariter

Deum quoque, qui bonum est, continget agnoscere atqui hoc verissima, inquit, ratione patefaciam, maneant modo quae paullo ante conclusa sunt manebunt, inquam nonne, inquit,mon stravimus ea, quae appetuntur a pluribus, iccirco vera, persectaque bona non esse, quoniam a se invicem discreparent, cumque alteri abesset alterum plenum, absolutumque bonum afferre non possed tum autem verum bonum fieri, cum in unam veluti formam, atque essicientiam coseliguntur, ut quae sussicientia est, eadem sit potentia, reVerentia, claritas, atque jucunditas; nisi vero unum, atque idem omnia sint, nihil habere, quo inter expetenda numerentur Prae. monstratum est, inquam, nec dubitari ullo modo potest quae igitur, cum discrepant, minime

bona sunt cum vero unum esse coeperint, bona fiunt nonne haec ut bona snt, unitatis fieri adeptione contingit ita, inquam, videtur sed omne quod bonum est, boni participatione bonum esse concedis, an minime ita est oportetigitur idem esie unum, atque bonum simili ratione concedas eadem namque substantia est eorum, quorum naturasiter non est diversus essectus negare, inquam, nequeo nostine igitur, inquit, omne quod est, tamdiu manere atque

subsistere, quamdiu sit unum, sed interire atque et

98쪽

dictivi pariter, postquam unum esse destiterit'

quonam modo ut in animalibus, inquit, cum in

unum coeunt, ac permanent anima corpusque, id animal vocatur cum vero haec unitas utriusque separatione distatuitur, interire, nec jam esse animal liquet ipsum quoque corpus Cum

in una forma,membrorum conjunctolone,perm

l et humana visitur species at si distributae, segregataeque partes corporis distraxerint unita. tem desinit ese quod fuerat eoque modo percurrenti cetera proculdubio patebit subsistere unumquodque,dum unum est cum vero unum esse desinit, interire consideranti, inquam, mihi plura, minime aliud videtur estne igitur, inquit, quod in quantum naturaliter agat, relicta subsistendi appetentia, venire ad interitum corruptionemque desideret si animalia, inquam, considerem, quae habent aliquam volendi, nolendique naturam, nihil invenio, quod nullis extra cogentibus,abjiciat manendi intentionem, et ad interitum sponte sestinet omne namque animal tueri salutem laborat mortem Verd, perniciemque devitat sed quid de herbis, arboribusque, quid de inanimatis omnino consen- tiam rebus, prorsus dubito atqui non est, quod de hoc quoque possis ambigere, cum herbas, atque arbores intuearis, primum sibi conveni- entibus innasci locis, ubi quantum earum natust

99쪽

ra queat, cito exarescere atque interire non pos sint nam aliae quidem campis, aliae montibus oriuntur, alias serunt paludes, aliae saxis hael rent, aliarum secundae sunt steriles arenae, quas sin alia quispiam loca transferre conetur, ares cant sed dat cuique natura quod conVenit et, ne, dum manere possimi, intereant, elaborat. quid, quod omnes, velut in terras ore demerse, trahunt alimenta radicibus, ac per medullas robur, corticemque diffundunt 8 quid, quod mollissimum quodque, sicuti medulla est, interiore semper sede reconditur, extra vero quadam igni firmitate tegitur ultimus autem cortex a versum coeli intemperiem,quas mali patiens defensor opponitur: jam Vero quanta est naturae

diligentia, ut cuncta semine multiplicato propa- gentur; quae omnia non modo ad tempus ma- nendi, verum generatim quoque quasi intem petuum permanendi, Veluti quasdam machinas es quis nesciat De etiam quae inanimata esse creduntur, nonne quod suum est quaeque simili ratione desiderans cur enim flammas quidem

sursum levitas vehit, terras vero deorsum pondus deprimit, nisi quod haec singulis loca motionesque conveniunt porro autem quod cuique consentaneum est, id unumquodque conservat; scuti ea, quae sunt inimica, corrumpunt jam

vero quae dura sunt, ut lapides, adhaerent te,

100쪽

nacissime partibus suis, et, ne facile dissetvan itur, resistunt quae vero liquentia, ut aer, atque aqua facile quidem dividentibus cedunt, sed cito in ea rursus, a quibus sunt abscissa relabuntur ignis vero omnem refugit sectionem. neque nunc nos de voluntariis animae cognoscentis motibus, sed de naturali intentione tra tamus, sicuti est, quod acceptas escas sine cogitatione transigimus, quod in somno spiritum ducimus nescientes nam ne in animalibus quidem manendi amor ex animae voluntatibuS, e riam ex naturae principiis venit nam saepe mortem cogentibus causis, quam natura reformidat, voluntas amplectitur: contraque illud, quo solo mortalium rerum durat diuturnitas, istnendi opus, quod natura semper appotit, inter dum coercet voluntas adeo laaec sui caritas none animali motione, sed e naturali intentione procedit dedit enim providentia creatis a se rebus hanc vel maximam manendi caussam, ut quoad possitnt, naturaliter manere desiderent; quare nihil est, quod ullo modo queas dubitare, cuncta, quae sunt, appeterematuraliter constantiam permanendi, devitare perniciem confiteor, inquam, nunc me indubitato cernere, quae dudum incerta videbantur quod autem, inquit,

subsistere ac permanere appetit id unum esse desiderat. hoc enim sublato, nec se quidem